PRESENTED TO THE LIBRARY BY PROFESSOR MILTON A. BUCHANAN OF THE DEPARTMENT OF ITALIAN AND SPANISH 1906-1946 'lAREDSOLANA COMICVS SIVE LECTIONARIFS MISSAE ^u.0 Toletana Ecclesia ante annos mille et ducentos utebatur. EDIDIT D. GERMANVS MORIN Presbyter et monachus Ord. S. Benedicti e Congregatione Beuronensi. MAREDSOLI IN MONASTERIO S. BENEDICTI 1893 ANFXDOTA MAREDSOLANA VOL. I PERMISSV SVPERIORVM KL ANECDOTA MAREDSOLANA U VOL. I LIBER COMICVS SIVE LECTIONARIVS MISSAE ^luo Toletana Ecclesia ante annos mille et ducentos utehatur. EDIDIT D. GERMANVS MORIN Presbyter et monachus Ord. S. Benedicti e Congregatione Beuronensi. 483252 MAREDSOLI IN MONASTERIO S. BENEDICTI 1893 BRVGIS. E TYPOGRAPHEO PESCL^E, DE BROUWER ET SOC, ^' PLACIDO ARCHIABBATI • BEVRONENSI TV . QVI CVNABVLA ET ■ QVASI • NIDVM STVDIORVM ■ MEORVM • FOVERAS . lAM • VOLARE ■ AVDENTIS SVSTENTA • RVDIMENTA PRAEFA TIO. Quum ab abbate meo reverendissimo D. Pla- ciclo Wolter (eodem qui nunc archiabbas Beu- ronensi Ord. S. Benedicti Congregationi feliciter praeest) mandatum mihi esset, ut S. Caesarii Arelatensis opera perquirerem, inventa colHge- rem, collecta ederem, coepi iam sex abhinc annis quamplurimas Belgii, Galliae Anghaeque bibhothecas perlustrare. At brevi intellexi cogi- tatum opus multi sudoris esse,nec prius ad finem adductum iri, quam reliquas Europae regiones ipse peragrassem. Quid interea facerem? Neque enim decet monachum perpetuo extra claustrum versari, nec satis tutum esse didici in huiusmodi rebus ahena opera confidere. Contigit porro ut praeter opuscula Caesarii multa etiam inedita reperirem Patrum aHorum- que scriptorum qui maximam partem saeculo tertio decimo antiquiores sunt. Haec statim ut cognovit reverendissimus D. Plildebrandus de Hemptinne, qui in locum D. Placidi aHquanto ante electus erat, auctor mihi fuit, ut ex eis prius quaedam coHectanea proferrem. Quae quidem ti- tulo communi anecdota maredsolana inscribere placuit, Hcet singula volumina distincta futura sint, et separatim comparari queant. De quibus II FRAEFATIO. id unum hoc loco lectorem admonitum velim, illud summopere me praecavisse, in quo nostra etiam aetate lapsi sunt viri ceteroquin doctissimi, ut plura studerem quam certiora et utiliora pro- ducere. Inde enim omne fere pretium istiusmodi collectaneis detrahi perspicuum est. lam vero,quod in hoc primo volumine occur- rit, venerandae antiquitatis monumentum omni- bus rerum Hturgicarum studiosis pergratum fore confido. Repertum a me est in codice saec. XI Htteris wisigothicis scripto, qui nuper in BibHo- thecam nationalem Parisiensem transiit (nov. acq. lat. 2 1 7 1 ), quum multis saecuHs in celebri monasterio Silensi apud Hispanos fuisset asser- vatus. Ex iis Hbris erat, quos praefati coenobii monachis a Sancio de TablatieHo aera MCV (an. io67)donatos fuisse discimus ex instrumento infra scripto, quod in ipso codice p. 26 legitur : '' Ego duen sanzo de tablatieUo antiquo trado " atque concedo meos codices ad sancti sabasti- " ani et comitum eius et tibi abbas munnio et " sociis tuis pneummato antifunarioet orationum '' etmanuale et comicum et ordinum et imnorum '' et oraHum in meos dies ut teneam iHos et " postea meo subrino duen sango et si postea " abuerit duen sango de sua radice ut teneat iHos '* et si tugaberit sua radice ut ueniant ad sancti " sabastiani et ego abbas dominico inueni iHos '' Hbros in manus de duen nunno et ego nunno '' confirmo iUos et si de mea radice si aHquis PRAEFATIO. III abuerit ut sedeat monaco teneat illos et si non ueniant ad sancti sabastiani., Facta carta in era Mcv'' notum die dominico ego nunno hic tes- tes., meos frs ionti hic testes., sarraceni hic tes- tis., munnio garcia hic testis., annala obecoz hic testis., blasco sanzo hic testis., eggauita hic testis., De conciHo de silos de minimo usque ad maximo omnes hic sunt testes., Regnante rex santio in castella et rex alfonsus in legione et rex garsea in galHcia. Exstant etiam hodie plerique codices qui in charta Sancii commemorantur,multi Londinii('), ahi Parisiis (^) : nonnullos vero in monasterio Silensi adhuc retineri audio, ex quibus Hber Ordinum a Solesmensibus nostris,qui praefatum locum novis incoHs auxerunt, propediem typis mandabitur. His porro omissis ad codicem Parisiensem nov. acq. lat. 2 1 7 1 statim devenio. Est igitur am- plum volumen, long. 0.360 milHm. lat. 0.265 ^*» et constat foHis ducentis undequadraginta, quae ad paginas quadringentas nonaginta sex serioris annotatoris calculo revocata sunt ratione taH : foHa 1-34 = 1-68 pag. 35 = 69-90 36-232 = 91-484 1. Catalogue of additions to the maniiscripts in tlie British Museum in the years iSyd-Si, p. 1 19-122. — (Codd. Addit. 30845-57). 2. Leopold Delisle. Melanges de paleographie et de bibliographieM.s.x\\xs- crits de Tabbaye de Silos (p. 53-1 16). IV PRAEFATIO. fol. 233 =485-485 234 = 486-486 235-239 - 4S7-496 Quaelibet pagina binis est columnis scripta. Primitus vero codex in quaterniones distributus erat : quorum signa in imis marginibus depicta adhuc apparent inde a pag. 50 hoc modo : j5o jj66 jjjio2 jjjjiis ^134 ^jiso (^jj j^Qj^ signatus) VIIl''' VIIII^^' X''' Xf30 ^jj246 ^jjj262 ^jjjj278 ^^294 XVI^'° XVII^^' XVIII^'^^- XVIIII358 xx374 ^^^390 xxil4°6 XXIII^'' XXIIII^^^ XXV^54 xxvi^7° XXVIl'^5 Ex quo intelligitur cum paginas 1-34 ad codi- cem, quahs is erat initio, minime pertinere, tum postero tempore accessisse additamenta, quae in ipsis paginis habentur. Sunt autem ea huiusce- modi : Evangehum Nicodemi (p. 1-12), Interro- gationes de fide cathoHca (p. 1 2- 1 8), '' Antifanas " (p. 18, col. 2j, de ratione numerorum (p. 20-21), fragmentum chronicorum (p. 21-22), '' Orele- gium " (p. 23), " Adnuntiationes festibitatum " (p. 24-25), Charta Sancii (p. 26), " Martirum- Legium " (p. 28-33), postremo formula qua bene optabatur diacono, antequam ab eo evangelium cantaretur (p. 34). Haec omnia arbitratur cl. L. DeHsle eodem fere tempore conscripta, quo charta Sancii exarata fuit : cui Hbentissime as- sentior. PRAEFATIO. V Nunc ea, si placet, videamus, quae ad ipsum *' Librum Comicum " attinent. In primis cave putes, lector, ex antiquis co- mocdorum fabulis me tibi mercem exhibiturum esse. De rebus divinis agitur, minime vero de scenicis. Quod ergo audis Librum Comicum, ex aliis chartis hispanicis ('), ac si diceretur Co- mes seu Liber Comitis, accipe : quo nomine venit Lectionarius continens prophetias,epistolas et evangelia quae per annum in missa recitantur. Qui quidem ahus.atque aHus oHm erat, pro consuetudine Ecclesiae quae eo utebatur. Nam, ut de liturgiis orientaHbus taceam, habetur Co- mes seu lectionarius Romanus, de quo multa apud Thomasium Opp. omn. t. v, plurima etiam apud E. Ranke, De ecclesiastico pericoparum systemate (^), etc. ; Mediolanensis, quem doctis- simus vir Ceriani BibHothecae Ambrosianae praefectus ex vetustissimis codicibus proxime editurus est. (^) ; Bobiensis, Sacramentario Gal- Hcano, quod MabiHonius noster vulgavit ("^), im- mixtus ; Capuanus, cuius lectiones ex epistoHs PauHnis excerptas exhibet Codex Fuldensis (^); 1. Conf. Du Cange, Glossarmm mediae et infimae latinitatis,x\o\. edit. t. 2, p. 450. 2. Das Kirchliche Pericopensystcm aus den aeltesten Urkimden der Roe- mischen Littirgie, Berlin, 1847. 3. Conf. etiam Thomasii Opp. edit. Vezzosi, t. V, 424. 4. M71S. Italic, t. I, part. 2, pag. 278 sqq. 5. M. Gerbert, Monumenta vet. liturg. alemannicae, t. I, 409 sqq. — Ern. Ranke, Codex Fuldcnsis, p. 165. VI PRAEFATIO. Neapolitanus, quem partim repraesentat Capitu- lare Evangeliorum celeberrimo Codici, qui S. Cuthberti dicitur, praefixum ; Gallicanus itidem a Mabillonio in Codice Luxoviensi repertus ('); denique Mozarabicus, qui Missali mixto Xime- nii continetur (^). Procedit nunc alius, qui licet ad usum hispa- nicum aeque pertineat, uti ex ipsius codicis origine intelligitur, a vulgato tamen Mozarabico diversus omnino est, immo aHam prorsus Htur- giam,eamque hucusque fere incognitam denotat. Ouaedam argumenti loco ponam, quo res citius perspecta habeatur. In MissaH igitur Mozara- bico sex Dominicae numerantur ante Christi Natale, in nostro quinque. Hic, praeter mis- sas dominicales, singula officia pro singuHs diebus Quadragesimae assignantur, exceptis fe- riis tertiis et quintis primae, secundae ac tertiae hebdomadae ; ibi pro feriis quartis solummodo, et sextis. Apud Mozarabes Dominicae octo post Epiphaniam notantur, totidem post Pente- costen : in Lectionario Silensi nihil post Epi- phaniam, sed in extrema parte Hbri '' de domini- cis quotidianis " exstant viginti quatuor officia, quae forte plura essent, si codex integer habere- tur. Adde quod pericopae admodum raro con- sonant, nec constanter eadem Scripturae versio 1. Lihirgia Gallicana, p. 97 sqq. — Migiie, Patr. Lat., 72. 2. Migne, P, L., t. 85. . PRAEFATIO. VII adhibetur. Sed neque eadem Sanctorum festa utrubique notantur : nam in Lectionario nostro multo pauciora assignantur, quam in Mozara- bico, in tantum ut nullius Confessoris natale inter ea annumeretur, ne Martini quidem, quod in omnibus fere liturgiis occidentalibus celebre est. Aliquando vero eadem festa non iisdem die- bus ascribuntur: verbi gratia,natale Innocentium, quod in Mozarabico post festum loannis Evan- gelistae ponitur, Epiphaniae in nostro subicitur ; hic decollatio sancti loannis Baptistae post fes- tum sancti Cypriani mense Septembri, ibi die XXIX Augusti> Graecorum more commemoratur. Quae quum ita sint, quaeritur undenam potis- simum Lectionarii Silensis origo repetenda sit. Quod ad tempus quidem attinet, quo is pri- mum confectus fuit, ipsum longe antiquius statui oportere, quam aetas codicis prae se ferat, haud uno probatur indicio : ut puta, quod in eo cuncta comparent, quae ad disciplinam neophytoriim instituendorum spectabant apud priscos christia- nos ; quod in Quadragesima sabbatum a ieiunio etiam tum erat immune ; quod nondum quid- quam de lacobo apostolo deprehenditur, etc. Verum longius nobis progrediendum, et ad cuius Ecclesiae usum pertinuerit Liber Comicus dicendum est. Ut imtur Missale Mozarabicum videtur eum, qui in Baetica maxime provincia vigebat, morem referre : ita non solum hunc Lectionarium, sed et plerosque Hbros Hturgicos VIII PRAEFATIO. Silensis monasterii Carthaginensi, hoc est, To- letanae provinciae pecuhares primitus fuisse, persuasissimum habeo (/j. Certe cochces Toleta- nos bene muhos monachorum praefati coenobii ohm fuisse ostendit catalogus saec. XIII con- scriptus, qui in codice Parisiensi nov. acq. lat. 2169 (Sil. xxv) fol. i^'' legitur. Haec enim in eo inter cetera describuntur : 16. Las homehas toledanas. 1 9. El psalterio glosado toledano. 22. Missal toledano. 32. Tres reglas toledanas? 37. Los evangehos toledanos. 43. Missal toledano. 84. XI psakerios toledanos. Haud scio an hber numero 37 notatus idem sit atque Comicus noster : fortasse ita, hcet contendere non ausim. Ipsum tamen ad usum Toletanum revera referendum esse testis habetur locupletissimus S. Hildefonsus, qui Ecclesiae Toletanae praefuit ab anno Christi 657 ad an. 667. Is enim in opere suo, quod inscribitur De cognitione Baptismi, post exposita cap. 27 et I. His adde Orationale Gothicum, quod e Veronensi ms. edidit Bian- chinius, Opp. Thomasii tom. I. Romae 1741. Idem Orationale plenius exhibet codex Silensis, nunc Musaei Britann. Addit. 30852, descriptus ab E. M. Thompson, Catalogue of ancient manuscripts in the British Museum. Part. II,latin. in-fol. London, 1884, p. 58-60. PRAEFATIO. IX catechumenis aptata quae apud Marcum (vii, 31-37) leguntur de surdo a Iesu sanato, ita per- git cap. 28 : " Hinc eodem exorcizationis tempore bene " in conventu ecclesiae, ante quam exorcismi " dicantur, profertur lectio Isaiae prophetae in *' qua dicitur: NtLmqiiid tollehtr a forte praeda, '' autquod capttim fiterit a robusto, salvttm esse " poterit ? Quia haec dicit Dominus : Eqttidem '' et captivitas a forte tolletur, et quod ablatum '' fuerit a robusto, salvabitur. Item Petri ad " gentes : Vos autem genus electum, gens sancta, '' populus acquisitionis, ut virtutes annuntietis " eius, qui de tenebris vocavtt vos in admh^abile " lumen sttum. Marci quoque evangelistae,quae " huius ephphetationis revelat sacramentum, " quae superius prolata est,et disserta (^). Viden' ab Hildefonso commemorari conven- TUM ecclesiae iu quo haec legi consueverant : Is. xLix 24-25, i Petr. II 9, Marc. vii 32-33 ? Porro de istiusmodi conventu in libris Mozara- bum quidquam frustra quaesieris. Quod si deinde Lectionarium nostrum adieris, nullo ne- gotio deprehendes, quae ab Hildefonso laudan- tur Scripturae loca, ipsissima in eo legenda assignari in ramos palmarum ad matutinum : qua die ex eodem Hildefonso (^j catechumeni 1. Migne, P. L. 96, 123-4. 2. Ibid. c. 31 et 34. Videsis etiam L. Duchesne, Origines dii culte cliri- tien, p. 306, 308. X PRAEFATIO. oleo ungebantur, et symbolum, seu fidei regulam accipiebant. Neque tamen id satis est, cur ab ipso Hilde- fonso Lectionarium profectum esse dicas. Quin immo credere potius libet, illum in eo pericopa- rum ordinem contineri, qui antiquitus apud Hispanos sit institutus, quo quidem etiam medio saeculo septimo Toletana Ecclesia usa fuerit. Certe superiori saeculo in decreto 2 concilii Bra- carensis primi (an. 561) cautum iam fuerat *' ut " per solemnium dierum vigilias vel missas om- '' nes easdem et non diversas lectiones in Eccle- " sia legerent (') ". Hoc quidem pro Gallaecia : verum reliquos Hispaniaeepiscopos haud minorl constat cura invigilasse, ut '* unus ordo orandi atque psallendi per omnem Hispaniam atque Galliam conservaretur, unus modus in missa- rum solemnitatibus, unus in vespertinis ma- tutinisque officiis, nec diversa esset ultra in eis ecclesiastica consuetudo, qui una fide contine- bantur et regno (^) ". Quae concordia maxime floruit, ex quo Toletani antistites inter totius Wisigothorum regni ecclesias primatum gesse- runt. Sicut enim ecclesiasticae disciplinae, ita et sacrae Hturgiae codices Toletanos tota fere pae- ninsula receptos fuisse, doctissimis viris passim probatur (^J. Postquam autem occupata a Sar- 1. Migne, P. L. 84, 566. 2. Concil. Tolet. IV, c. 2. Patr. Lat. 84, 365. — Conf. Concil. Tolet. xi, c. 3. 3. L. Duchesne, Origines, p. 97. PRAEFATIO. Xr racenis Hispania Christiani in montana se rece- perunt, principes eorum, ut scribit Lucas Tu- densis, '' omnem Gothorum ordinem, sicut To- *' leto fuerat, tam in Ecclesia, quam in palatio... " fieri ordinaverunt (') ". Unde non mirum est, si tot codices Toletani monasterio in remotissi- mis Castellaepartibus sito etiam exeunte saec.xi traditi fuere. Qui quidem et si digni sunt,quiadunumomnes in lucem edantur,nullum tamen eos inter reperiri existimo; qui ad eruditorum virorum delectatio- nem aptior sit, quam Liber iste Comicus. Sin- cerior in eo, nisi quid me fallit, atque integrior antiquitatis nota servata est : nihil de industria mutilum, nihil quod certo probetur additicium, " nihil in illo (uti de Lectionario Gallicano scribit Mabillonius) non dignum observatione ", sed multa adhuc minime praesensa,et quae ad litur- giae occidentalis primordia enucleanda haud parum conducant. Atque utinam is ne paginula quidem avulsa ad nos pervenisset ! Ex eo enim quaedam suspi- cio oritur, quod Liber evangelio Dominicae xxiv abrupte concluditur. Nihil tamen ullius momenti quod desideretur excogitare possim, praeter lec- tiones in obitu vel depositione sacerdotum atque fidelium recitandas, quas sicut in Gallicano, ita et in hoc nostro Lectionario exstitisse haud du- I. Patr. Lat. t. 85, col. 85, not. c. PRAEFATIO. bium est Sed minora sunt haec, quam ut de auToritate voluminis notabiUter detrahant Tlm oaucis expUcabo quae mea fuent in lUo lam paucis exp p -^,,^ Quidem visum est edendo ratio viaque. Fnmum ^^'^^ .ed tex- lectionum non solum mitmm ac hnem, sea tex hmi ex integro referre. Etemm multum utihtat s een£ erant, confestim auguratur, quo pot,ss,- ■Tetr„rL:ctrnS,n,,,rpro^^^^^^^ eoadhibita, quum a v ui^au ^^lpKprr mo .d rlkem Opp. S. Hieronymi ap. M.gne, Pati. LtrlSx"879sq.Saepius vero,in fe^t^^^^^^^^^ antiquioribus,ab utroque d>sso^a^^^^^^^ c«^ vertitur ex cognatis I^^^"g^'f ™";„;: -^irorum librorum locis sartum; quae res doctorum ^^irorum animos in Lectionanum nostrum non semel ^Xque^ solum textun., sed et s. quae -nt in vetust^ exemplan -gular^- o-ma,u^ poU^^^^^^^ ?ruSmodo\L^r:^^ \lons mstoriques, an. i888, t. XLII, p. 48. ^RAETFATIO. XIIT. tentiarum distinctiones, quas posituras vocant, atque ipsa menda scripturae : ut veluti codicem ipsum inspicere tibi videaris. Glossulas solum- modo in margine identidem interpositas, quod nullius momenti sunt, negligendas censui. Quia vero Liber bis correctus fuit, primum a librario ipso, deinde paulo post ab alio scriptore, qui minio utebatur ; litteras seu voces sic correctas charactere signavi italico, et in imis marginibus ea, quae prius scripta erant, indicavi. Insuper adnotationes breves,ubi ad legentium utilitatem expedire videbatur, passim apposui. Id sane commodius visum est, quam longo ducta circiiitu, et rerum copia distenta praefatio. Neque enim eo pertinent haecce Anecdota, ut de antiquis Htterarum monumentis prohxae dis- putationes instituantur, sed ut varia aevi antiqui scripta proferantur in lucem, quae peritioribus copiam in ulteriora inquirendi suppeditent. Postremo in appendicem retuh quum Annun- tiationes festivitatum et Martyrologium quae leguntur in fohis hbro Comico praefixis, tum indicem Homiharum quae in missa Toletana post evangehum recitari solebant : denique Ca- pitula Evangehorum Neapohtana, quae eodem saeculo ac Lectionarius noster, id est, septimo fere medio in usu iriveniuntur, et Pericopas ex Pauhnis epistohs in Capuana Ecclesia an. 546 receptas. Esse quidem et aha multa iam dixi, quibuscum eas lectiones, quae in Ecclesia To- XIV PRAEFATIO. letana olim legebantur,non sine multiplicl volup- tate contuleris; sed vulgatioris haec suntnotitiae, adituque facillima. Hunc igitur primum, qualiscumque is est, laboris mei fructum benigne, lector, excipe : et caeleste Numefi mecum precare, quo deinceps maioris tibi operae et eruditionis alia exhibeam. G. MORIN. y LIBER COMICVS. ' \ -^^. c utrta:-cya]af filnfl^tuoi fubluratm onihM'.. Ft 'ecr incT In no blf f imif a W •cifcicntf monf ctotn fm Iniidrcncpnoncqu wc4cl^a cnif fupiOLlcf!- • iCcc fiudici.ur' aim c»mf Ciflii3^'ftr llnmcf t» A ' ■J'a? pretiosum^ in fundamentum fundatum-f et omnis qui crediderit in eo non festinet., Et ponam iudicium inpondere^ et iustitiam in mensuram., Nonne adhuc modicum et in brebi^ conuertetur liuanus in 5 cermeU et cermel in saltum reputabitur/ et audient in die illa surdi uerba libri. et de tenebris et caligine oculi caecorum uidebunt., || Et addent mites letitiam-^ et pauperes homines in sancto srahel exultabunt., Quoniam defecit qui prebalebat., Consurnatus est inlusor-f et suscitati sunt omnes qui uigilabant 10 superiniquitatem., Qui peccare faciebant homines in uerbo et arguentem in porta supplantabant < et declinaberunt frustra a iusto., Propter hoc^ hec dicit dominus ad domum iacob qui redemit abrahami, is- Non modo confundetur iacob-f nec modo uultus eius erubescet., Sed quum uiderint filios suos opera manum mearum in medio sui. sanctificantes nomen meum-f | 40 | sanctificabunt sanctum iacob et deum srahel predicabunt. et scient errantes spiritum intellectum et musitatores discent legem ayt dominus omnipo- ao tens., Amen AEPISTOLA PAULI. APOSTOLI AD GORINTIOS. SECUNDA., (I Cor. IV 1-5) DEO GRATIAS., FRATRES sic nos extimet homo ut ministros xpi^ et dis- pensatores ministrorum dei., 25 Hic iam queritur inter dispensatores-f ut fideles quis inueniatur., Mici autem pro minimo est ut a bobis iudicer/^ aut ab humano diae. Sed neque me ipsum iudico., Nicil enim mici conscius sum-^ set non in hoc iustificatus sum., 30 Qui autem iustifica/ me dominus est., || Itaque nolite ante tempus iudicare quo adusque ueniet dominus qui et inluminauit abscondita tenebrarum. et manifestabit consilia ? non] confundetur s manu 30 iustificat t add, su/>. lin. IN 11° DOMINICO DE ADUENTUM. cordium^ et tunc laus erit unicuique a deo., Cui est honor et gloria in secula seculorum amen., LECTIO SANGTI EUANGELII^ SEGUNDUM MATHEUM. (XI 2-15) GLORIA. IN ILLO TEMPORE iohannes quum audisset in uinculis 5 opera xp[/. mittens duos de discipuhs suis ayt illis., Tu es qui uenturus es^ an alium expectamus., Et. respondens ihesus ayt illis., Euntes renuntiate iohanni quae audistis et uidistis., Caeci uident-^ claudi ambulant-^ leprosi | 41 | mundantur^ 10 surdi audiunt>; mortui resurgunt'; pauperes euangelizantur. et beatus est qui non fuerit scandalizatus in me., IlHs autem abeuntibus^ caepit ihesus ad turbas dicere de io^anne., Quid existis in deserto uidere.., 15 Arundinem uento. agitatam ? Sed quid existis uidere., Homi- nem mollibus uestitum .-* Ecce qui molHbus uestiuntur-c in domibus regum sunt., Sed quid existis uidere., Propheta/^ etiam dico uobis et plus quam propheta., 20 Hic enim est-f de quo scriptum est., Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam^ || qui preparabit uiam tuam ante te., Amen dico uobis non surrexit inter natos mulierum^ maior iohanne babtista., 25 Qui autem minor est in regno caelorum maior est illo., A diebus autem iohanis babtiste usque nunc-i regnum caelorum uim patitur^ et ui^lenti diripiunt illut., Omnes enim prophete et \exi usque ad iohannem prophe- taberunt., 30 Et si uultis recipere^ ipse est elias qui uenturus est., Qui habet aures audiendi audiat., I la erit corr. 6 de discipulos corr. 14 ioanne corr. 28 uiolenti o adti. />ost. manu IN 111° DOMINICO DE ADUENTUM. LEGENDUM IN. IIP DOMINICO LECTIO LIBRI'^ ZEZIELIS. PROPHETE., (Ezech. XXXVI 6-11) HAECDICIT DOMINUS., ecceegoin^elo meo et in | 42] furore loquutus sum^ eo quod confusionem gentium sustinueritis., 5 IdcircO'^ haec dicit dominus deus., ecce ego lebabi manum meam^f ut gentes que in circuitu uestro sunt ipsi confusionem suam portent, Uos autem montes sraheU ramos uestros extendite ut germi- netis-^ et fructum uestrum afferatis-^ populo meo srahel., 10 Prope est enim-^ ut ueniat., Quia ecce ego ad uos. et conuertar ad uos-^ et arabimni et accipietis sementem,, Et multiplicabo in uobis homines et omnemque domum sraheh et habitabuntur cibitates et rumosa instaurabuntur/^ et replebo || 15 uos hominibus et iumentis^ et muhiplicabuntur et crescent., Et habitare uos faciam confidenter sicut a principio-^ bonisque donabo maioribus quam habuistis ab initio. et scietis quia ego sum dominus deus uester., Amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD COLOSENSES., (III 4-11) 20 FRATRES^ quum xps apparuerit uita uestra^ tunc et uos apparebitis quum ipso in gloria., Mortificate ergo membra uestra^ que sunt super terram., Fornicationem >; inmunditiam^ HuidinemK concupiscentiam malam et abaritiam quae est simulacrorum serbitus., 25 Propter quae uenit ira dei | 43 | in fiHos infideHtatis. in quibus et uos ambulastis aHquando-^ quum uiueritis in iHis., Nunc autem/T deponite et uos omnia., Ira^ indignationem^; maHtiam^ blasfemiam^ turpem sermonem de hore uestro non procedat., NoHte mentiri inuicem., ExpoHan- 30 tes uos ueterem hominem cum hactibus suis-f et induentes nobum 3 zelo z ex c ii arabimini mi add. suf. lin. 14 runosa corr. z fnanu IN IIIlO DOMINICO DE ADUENTUM. eum qui renobatur in agnitionem^ secundum ymaginem eius qui creabit eum., Ubi non est gentilis et indaeusK circumcisio. et preputium^ barbarus et scita^ serbus et liberK sed in omnia et in omnibus xpS'^ cui est gloria in secula seculorum., Amen || 5 LECTIO SANCTI EUANGELII/: SECUNDUM MATHEUM., (XXI 1-9) IN ILLO TEMPORE/: dominus noster ihesus xps misit duos de discipulis suis dicens eis., Ite in castellum quod contra uos est-^ et statim inuenietis 10 asinam alligatam/^ et pullum cum ea., Solbite^ et adducite mici., Et si quis uobis aliquid dixerit. dicite quia dominus his opus habet-r et confestim dimittet uos., Hoc autem factum est. ut adimpleretur quod dictum est a domino per prophaetam dicentem., ,5 dicite filie syon-^ ecce rex tuus ueniet tibi mansuetus. sedens super asinam et pullum fiHum subiugalem., | 44 | Euntes autem discipuH-^ fecerunt sicut praecepit illis ihesus., Et adduxerunt asinam-r et pullum eius cum eam., Et inposuerunt super eos uestimenta sua^ et eum desuper ^o sedere fecerunt. Plurima autem turba-f straberunt uestimenta sua in uia., AHi autem cedebant ramos de harboribus^ et sternebant in uia., Turba autem que precedebant et quae sequebantur/^ clamabant 25 dicentes., Osyanna filHi dabid^: benedictus qui uenit in nomine domini., Amen., LEGENDUM IN. IIIP DOMINICO., LECTIO LIBRI-^ MALAZIE PROPHETE., (III 1-4) 30 Haec dicit dominus., Ecce ego mittam || angelum meum et praeparabit uiam ante faciem meam., 8 IN 1111° DOMINICO DE ADUENTUM. Et statim ueniet ad templum suum dominator quem uos que- ritis^ et angelus testamenti quem uos uultis., • Ecce ueniet dicit dominus exercituum^ et quis poterit cogitare diem aduentus eius\ et quis stabit ad uidendum eum., S Ipse enim quasi ignis conflans^ et quasi herba fullonum., Et sede**bit conflans/^ et mundans argentum., Et purgabit filios lebi^ et conflabit eos quasi aurum et quasi argentum., Et erunt domino. offerentes sacrificium iustitie-^ et placebit lo I 45 I deo sacrificium iuda et iherusalem-f sicut dies seculi et sicut anni antiqui, ait dominus omnipotens., Amen., EPISTOLA PAULI APOSTOLI'^ AD TESALONICENSES. P., (I Thess. V 14-23) FRATRES-^ rogo uos corripite inquietos-^ consolamini pusil- 15 hmimes. suscipite infirmos. patientes estote ad omnes homines., Et uidete ne quis malum pro malo alicui reddat-^ sed semper quod bonum est sectamini in inuicem et in omnibus., Semper gaudete^ sine intermissione orate^ et in omnibus gratias agite., 20 Haec est enim uolumtas dei in xpo ihesu-^ in omnibus uobis., Spiritum-^ noHte extinguere., || Prophetas/: nolite spernere., Omnia autem probate. quod bonum est tenete., Ab omni specie mala abstinete uos., 25 Ipse autem deus pacis sanctificet uos ad perfectum per omnia-^ et integer spiritus uester anima et corpus sine querella in aduen- tum domini nostri ihesu xpi serbetur., Amen LECTIO SANGTI EUANGELI-^ SECUNDUM MARCUM., (I 1-8) Initium euangelii ihesu xpifiliidei< sicut scriptum est inesaya 30 propheta., Ecce mitto angelum meum^ ante faciem tuam., Uox clamantis in deserto parate uiam domino^ rectas facite semitas eius., IN UO DOMINICO DE ADUENTUM. Fuit ioan^es in deserto. baptizans. | 46 | et predicans bab- tismum penitentiae^ in remissione peccatorum., Et egrediebantur ad illum onmis iudeae regio et iherosolimite uniuersi/ et babtizabantur ab illo in iordane flumine-'' confitentes peccata sua., 5 Et erat iohannes uestitus pilis cameli-^ et zona pellicia circa lumbos eius., Et locusta et mel silbestre hedebat/^ et predicabat dicens., Ueniet fortior me post me-^ cuius non sum dignus procumbens solbere corrigiam calciamentorum eius., 10 Ego babtizo uos in aqua-^ ille uero baptiz^bit uos in spiritu sancto., amen || LEGENDUM IN U° DOMINICO., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE (XXXV 1-2) HEC DICIT DOMINUS., Letabitur deserta etinuia< exul- 15 tabit solitudo et floreuit., Quasi lilium germinans germinabit '. et exultabit letabunda et laudans., Gloria liuani data est ei^ decor carm^li et saron., Ipsi uiderunt gloriam domini-f et decorem dei nostri. amen 20 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD FILIPENSES., (IV 4-7) FRATRES GAUDETE in domino semper^ et iterum dico gaudete., Modestia uestra-c nota sit omnibus hominibus., Dominus prope est nicil solliciti sitis<^ sed in omni oratione et obsecratione | 47 | cum gratiarum actione petiti^nes uestre inno- 25 tescant aput deum ^ et pax xpi que exuperat omnem sensum-^ I ioanes corr. 4 ad illo 3 m. ii babtizabit a add. sup. lin. 12 sancto] et igni add. marg. in/. 19 carmeli e 2m. iu rasura 25 petitiones o add. s-up. lin'. 13. in U° dominicd\ Quinque pariter domi- nicas ante natale Domini adsignant cum sa- cramentarium Gelasianum, tum antiquissimi Romanae ecclesiae lectionarii. Capitulareevan- Anecdota Mareds. ' geliorum Neapolitanum item meminit lectionis cuiusdam Post V dominicas de adtienium reci- tandae. lO IN UO DOMINICO DE ADUENTUM, custodiat corda et corpora uestfa et intellegentias uestras per fidem que est in xpo ihesu domino nostro., Amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (III 1-18) 5 ANNO QUINTO decimo imperii tiberii cesaris-^ procurante pontio pilato iudeam< tetarca autem galilee erode philippo autem fratre eius tetarca^ iture et draconitudis regionibus et lisanie abiliane tetarca^v sub principibus sacerdotum anna et cayfa^^ fa- ctum est uerbum domini|| super iohanem zaccarie filium in deserto., 10 Et uenit in omnem regionem iordanis praedicans babtismum penitentiae in remissione peccatorum sicut scriptum est in libro sermonum esaye prophete., Uox clamantis in deserto parate uiam domino-f rectas facite semitas eius., Omnis uallis impleuitur^ et omnis mons et colles humiHabitur., Et erunt praba in directa^ 15 et aspera in uias planas et uzdebit omnis caro salutare dei nostri. Dicebat ergo ad turbas/^ qui exiebant ut babtizarentur ab ipso., Genimina uiperarum '. quis hostendit uobis fugire a futura ira. Facite ergo fructos | 48 | dignos penitentie et ne ceperitis dicere patrem abemus abraham., 20 Dico enim uobis quia potens est deus de lapidibus histis., suscitare filios abrahe., lam enim securis ad radicem arboris posita est. Omnis enim arbor qui non faciens fructum bonum '. excidetur et in igne mittetur., Et interrogabant eum turbe dicentes., 25 Quid ergo faciemus., Respondens autem-^ dicebat illis., Qui habet duas tunicas^ det unam non abenti-^ et qui abet escas simiHter faciat., Uenerunt autem et pubHcani ut babtizarentur-f et dixerunt ad illum., 30 Magister-f quid faciemus., At ille dixit ad eos., Nicil ampHus-^ quam quod || consti/?^^tum est -uobis faciatis., 15 uedebit corr. 32 constitutum tu suppletum sup. lin. IN SANCTI ANDRE. H Interrogabant eum et milites-i dicentes., Quid faciemus et nos., et ayt illis., Neminem concutiatis^ neque calumniam faciatis^ et contemti estote stipendiis uestris., Extimante autem omni populo. et cogitantibus in cordibus 5 suis de iohanne^ ne forte ipse esset xps^ respondens iohannes dicens omnibus., Ego quidem aqua babtizo uosJ Cui est honor et gloria in secula seculorum., amen., LAECTIO SCI EUANGELII'^ SECUNDUM LUCAN., (X 38-42) In illo tempore dominus noster ihesus xps intrabit in quoddam 15 castellum': et mulier quedam marta nomine excepit illum in domum suam^r et huic erat soror nomine maria., Quae etiam sedens secus pedes domini audiebat uerba illius., Marta autem satagebat^ circa frequens ministerium., Quae stetit^ et ayt., 20 Domine non est tibi cux^\ quod soror mea reliquid me sola ministrare ? | 52 | Dic ergo illi^ ut me adiubet., Et respondens dixit illi dominus., Marta marta sollicita es et turbaris erga plurima ? Porro unum est necessarium., Maria obtimam partem elegit que non auferetur ab ea. 12 quod] et add. sup. lin. 21 cure cu sup. lin. 15-27. Adverte evangelium illud, quod in 1 prius uni ex virginibus aptatum fuisse. Assumptione Deiparae nunc legitur, hic | 14 IN SANCTE MARIE. LEGENDUM IN SANCTE MARIE AD MISSA LECTIO LIBRI MI**CE PROPHETAE., (IV 1-3,5-8, V 2-5) Hec dicit dominus., In nobissimis dierum erit nions domus domini praeparatus in 5 uertice montium^ et elebauitur supercolles^ et Huent ad eum popuii et properabunt gentes multe et dicent., Uenite et ascendamus || ad montem domini et ad domum dei iacob^c et docebit nos de uiis suiset ambulauimus in semitiseius., Quia de syon egredietur \ex/. et uerbum domini de iherusalem., 10 Et iudicauit inter populos multos^ et corripiet gentes fortes usque in longinquum., Quia omnis populus ambulabunt unus- quisque in nomine domini dei sui nos autem ambulauimus in nomine domini dei nostri^ in eternum et ultra., In illa die dicit dominus congregauo claudicantem ^ et eam 15 quam eieceram colligam et quam afflixeram., Et ponam claudicantem in reliquias^^et eam | 53 | que lab ora- beram in gentem robustam., Et regnabit dominus super eos in montem syon-f ex hoc nunc et usque in aeternum., 20 Et tu turris gregis nebulosa filia syon usque ad te ueniet< et ueniet potestas prima regnum filie iherusalem., Et tu bethlem domus eufrata/^ numquid parbula es in miHbus iuda? Ex te mici egredietur. qui sit dominator in srahel., et egressus eius ab initio^ a diebus aeternitatis., 25 Propter hoc dauit eos usque ad tempus^ in quod parturiens pa- riet.,Reliquiae fratrum eiusconuertentur||ad fiHos srahel et stauit et pascet in fortitudine domini-^ in su<^Hmitate nominis domini dei sui. 12 nos amambulauimus cofr. inier lin. 27 sublimitate b om. in actii scriptionis I in sancte Marie\ Haec una omnino est in codice nostro B. Mariae Virgini dicata fe- stivitas. Quae cum in variis Hispaniae partibus jion uno die celebrata prius fuisset, anno tan- dem 656, ut die XV kalendarum januariarum solemnis ab omnibus haberetur, in concilio Toletano X, c i statutum est. IN SANCTE MARIE. 15 Et conuertetur quia nunc magnificabitur usque ad terminos terre^ et erit iste pax., amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD GALATAS., (III 27-IV 7) FRATRES/ quicumque inxpobabtizatiestis^ xpm induistis., Non est iudeus^ neque grecus. Non est serbus< neque liber., 5 Non est masculus neque femina. Omnes enim uos-^ unum estis in xpo ihesu., Si autem uos xpi ergo abrahe semen estis-^ secundum promis- sionem et haeredes. Dico autem uobis quia quanto tempore par- bulus est. I 54 I nicil differt a seruo^^ quum sit dominus omnium 10 sedsub tutoribus est etauctoribus^ usque ad prefinitum tempus a patre., Ita et nos quum essemus paruuli sub elementis huius mundi/^ eramus seruientes., At ubi uenit plenitudo temporis misit deus filium suum factum ex muHere^ natum sub lege^ ut eos qui sub lege erant redimeret-^ ut adobtionem fihorum recipe- 15 remus., Quoniam autem estis filii dei^ misit spiritum fiHi sui in corda nostra clamantem abba pater., Itaque< iam non est serbus sed fiHus., Quod si fiHus-^ et haeredes. || perdeum., Cui est hondr et gloria uirtus et potestas in saecula saeculorum., amen., 20 LECTIOSCIEUANGELII^ SECUNDUM LUCAN,, (I 26-38, 46-55) IN ILLO TEMPORE^ missus est angelus gabrihel. a domino in ciuitatem gaHleae cui nomen nazaret-^ ad uirginem desponsatam uiro cui nomen erat ioseph de domo dauid^ et nmne uirginis maria., 25 Et ingressus angelus ad eam^ dixit., Abe maria gratia plena^ dominus tecum., Benedicta tu^ inter muHeribus., Quae quum audisset^^ turbata ' est in sermone eius^ et cogitabat quaHs esset ista salutatio., Et ayt angelus ei., | 55 | 30 Ne timeas maria^ inuenisti gratiam aput deum., l6 • IN SANCTE MARIE. Ecce concipies in utero et paries filium-^ et uocabis nomen eius ihesum., Hic erit magnus/^ et filius altissimi uocauitur., ^ Et dauit illi dominus deus sedem dauit patris eius-^ et regnabit 5 in dorno iacob in aeternum'^ et regni eius non erit finis., Dixit autem maria^ ad angelum., Quomodo fiet istutK quoniam uirum non cognosco., Et respondens angelus^^ dixit ei.,Spiritus sanctus superueniet in te-^ et uirtus altissimiobumbrauit tibi.jldeoqueet quod nascetur ex lo te sanctum-: uocauitur filius dei., Et ecce helisabet cognata|| tua<^ et ipsa concepit fiHum in senectute sua-^ et hic mensis sextus est ilH que uocatur stereHs'^ quia non est inpossiuile aput deum omne uerbum., Dixit autem maria ad angelum., Ecce anciHa domini^ fiat mici secundum uerbum tuum., 15 Et discessit ab iHa angelus-^ et ayt maria., MAGNIFICAT. anima mea dominum^ et exultabit spiritus meus in deo salutari meo., Quia respexit humiHtatem anciHe sue-^ ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes., 20 Quia fecit mici magna qui potens est f. et sanctum nomen eius f. et misericordias eius in progepies et progenies | 56 | timentibus eum., Fecit potentias in bracio suo-^ dispersit superuos mente et zV^teUectum cordis sui., Deposuit potentes de sede-^ et exaltauit humiles., Esurientes 25 repleuit bonis^ et diuites dimisit inanes., Suscepit srahel puerum suum memorare misericordiae suae quae locutus est patribus nostris abraham et semini eius usque in seculum amen 7 non add. sup. lin. 22 et tellectum corr. IN NATIUITAS DOMINI. Ij LEGENDUM IN NATIUITAS DOMINI AD MISSAM. LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE., (VII lo i6, IX 1-7) In diebus \\\\si adiecit dominus loqui ad acaz dicens., Pete tibi signum a dominodeo tuo in profondum || inferni-: sibe in exelsum supra., Et dixit acaz., 5 Nonpetam^ et non temtabo dominum., Et dixit., Audite ergo domus daui^ numquid parum uobis est molesti esse hominibusK quia molesti estis et deo meo ? Propter hoc^ dauit uobis dominus deus ipse signum., Ecce uirgo in utero accipiet et pariet fiHum^ et uocabitis 10 nomen eius emanuel., Butirum et mel comedet. ut sciat reprobare malum^ eteligere bonum., Derelinquetur terra quem tudetestaris-^ affacie duorum regnum suorum., PRIMO tempore alleuiata est terra zabulon et terra | 57 | 15 nep*talim<^ et in nobissimo adgrabata est uia maris-^ trans ior- danem galileae gentium., Populus qui sedebat in tenebris uidit lucem magnam-^ habitan- tibus in regione umbre mortis^ lux orta est eis., Multiplicasti gentem-^ non magnificasti., Zaetitia* laetabuntur 20 coram te sicut laetantur in messe^: sicut exultant uictores quando diuidunt spolia., lugum enim oneris eius et uirgam. humeris eius-^ et sceptrum exactoris eius superasti'^ sicut in die madian., Quia omnis uiolenta predatio cum tumultum uestimentum 25 mixtum sanguine-^ || erit in conbustione et cibus ignis., Parbulus 7 dauit corr. 20 non magnificasti laetitiam / ntajiu. I. in nalivitas doniini ad missani] Unica missa in Nativitate Domini adsignatur, sicut in reliquis liturgiis occidentalibus, sola excepta Romana. Nam quae in Missali Ambrosiano vetere indicatur « Missa in nocte », recentioris Anccdota Mareds. esse videtur instituti ; neque de ea quidquam reperitur in Antiphonario Ambrosiano vetere, in quo sane non lam multa quam in Missali mutata sunt. IN NATIUITAS DOMINI. enim natus est nobisK filius datus est nobis^ et factus est prin- cipatus eius^ super humeros eius., Et uocauitur nomen eius admirabilis^ consiliarius^ fortis^ pater futuri seculi-i princeps pacis., 5 Multiplicabitur eius imperium^ et pacis eius non erit finis., Sedebit supersolium dauit et super regnum eius^ ut confirmet illut et corroboret in iudicio et iustitia^ amodo et usque in sem- piternum., Zelus domini exercituum faciet hoc, amen lo EPISTOLA PAULI APOSTOLI< AD EBREOS., (I 1-12) DEO GRATIAS., | 58 | Fratres^ multifarie multisque modis oHm deus loqu^^tus est patribus nostris in prophetis., Nobissimis autem diebus loquutus est nobis in filio quem 15 posuit heredem hominum^ per quem aetiam fecit secula qui est splendor glorie^ et imago substantiae eius., Portansque omnia uerbo uirtutis suae^ purificationem peccatorum facta., Sedet in dextera magnitudinis^ in excelsis., Tanto melior angehs factus est-^ quanto praecellentius his 20 possidet nomen., Cui enim aliquando angelorum dixit filius meus es tuK ego odie genui te^ et iterum.,|| Ego ero ei in patrem*^ et ipse erit mici in filium., Deinde iterum^ quum introduceret primogenitum in orbem 25 terrarum dixit., Adorent illum omnes angeli dei., Et ad angelos quidem dicit., Qui facit angelos suos spiritus^ et ministros suos ignem urentem., Ad filium autem., Tronus tuus deus in eternum-i uirga recta»" uirga regni tui., 30 Dilexisti iustitiam et ^disti iniquitatem-^ ideo huncxit te deus deus tuus oleo letitiaepreparticipibus tuis., Et tu domine in initio fundasti terram-^ et opera manuum tuarum sunt celi., 12 loqutus corr. 30 odisti o ex au. IN NATIUITAS DOMINI. I9 Ipsi peribunt tu autem permanes< et omnia | 59 | tamquam uestimentum ueterescent^ et uelut amictum mutabis ea^ et muta- buntur., Tu autem idem ipse es-^ et anni tui non deficient., amen., LECTIO SANCTl EUANGEHI^ SECUNDUM LUCAN., (II 1-20) 5 IN ILLO TEMPORE^ exiit edictum a caesare augusto^ ut discreberetur uniuersus orbis., Hec discribtio prima^ facta est a praeside syrie chyrino^ et ibant omnes< ut profiterentur singuli in suam ciuitatem., Ascendit autem et ioseph a galilea de cibitate nazaret/^ in 10 iudeam ciuitatem dauit que uocatur bethlem< eo quod esset de domo II et familia dauid ut profiteretur cum maria disponsata^ siu/ uxore pregnante. Factum est autem quum esset ibi-^ impleti sunt dies ut pareret-^ et peperit filium suum primogenitum et pannis eum inuoluit et 15 reclinabit eum in praesepio^ quia non erat ei locus in diuersorio., Et pastores erant in regione eadem< uigilantes et custodientes uigilias noctis super gregem suum., Et ecce angelus domini stetit iusta illos-^ et claritas dei cir- cumfulsit illos^ et timuerunt timore magno., 20 Et dixit illis angelus., Nolite timere., Ecce enim euangelizo uobis gaudium magnum j 60 | quod erit omni populo., Quia natus est uobis hodie salbator^^ qui est xps dominus'^ in 25 ciuitatem dauit-^ et hoc uobis signum., Inuenietis infantem pannis ob^lutum-^ etpositum in praesepio., Et subito facta est quum angelo multitudo militiae celaestis^i laudantium deum et dicentium., GLORIA in altissimis deo^ et in terra pax hominibus bone 30 uolumtatis., 10 nazaret iudeam corr. 2 m. 13 siui i ex e. 27 obulutum corr. 20 DYE Ulio KALENDAS lANUARIAS. Et factum est ut discesserunt ab eis angeli incaelum^ pastores loquebantur^ ad inuicem., Transeamus usque in bethlem et uideamus hoc uerbum quod factum est^ quod dominus hostendit || nobis., Et uenerunt festi- 5 nantes^ et inuenerunt mariam et ioseph-^ et infantem positum in praesepio., Uidentes autem^ cognoberunt de uerbo quod dictum erat illis de puero hoc, Et omnes qui audierunt mirati sunt-" et de his que dicta erant a pastoribus ab ipsos., lo Maria autem conserbabat omnia uerba haec^ conferens in corde suo., Et reuersi sunt pastores glorificantes et laudantes dominum^ in omnibus quae audierantsicut dictum est ad illos., amen ] 6i | LECTIO ECLESIASTICA DE MIRABILIBUS SANCTI STE- iS PHANI MARTIRIS XPI EX LIBRIS DE CIBITATE DEI BEATI AGUSTINI EPISCOPI^ (XXII, vni 1022) DYE . UIP . KALENDAS lANUARIAS . DEO GRATIAS. || In diebus iHis^ ad aquas stabilitanas episcopo adferente^v pre- iecto reliquias martyris gloriosissimi stefani-f ad eius memoriam 20 ueniebat magne multitudinis concursus et occursus., Ibique caeca mulier-v dum ad episcopum portantem duceretur-i orauit., Flores quos ferebat-r dedit., Recepit oculos'^ admonuit^ pro- tinus uidit., Stupentibus qui aderant<^ praeibat exultans'; uiam 25 carpens-^ et uiae ducem ulterius non requirens | 62 | II. - DE LUGILLO EPISGOPO A FISTULA LIUERATO., Memorati memoria martiris^ que posita est in castello sinitensi^ quod I factum] est add. sup lin. 14. Ledio eclesiasticd\ Receptaerat in Eccle- sia Gallicana et in Mediolanensi consuetudo recitandi in missa passiones seu vitas sancto- rum, quorum festa agebantur. Cuius rei exem- plum habes in Lectionario Gallicano, ubi passio apostolorum Petii et Pauli die eorum natali Epistolae praemittitur. Ecce nunc tibi alterum, ex quo intelligas eundem moren» in Toletana quoque provincia olim viguisse. DYE UII° KALENDAS lANUARIAS. 21 ipponensi coloniae uicinum est^ eiusdem loci lucillus episcopus populo praecedente atque sequente-^ portabat., Fistula cuius molestia iam diu laboraberat >^ et familiarissimi sui medici qui eam secarent operiebantur^ manus illius pie sarcinae uectatione^ repente sanata est., 5 Nam deinceps-^ eum in suo corpore non inuenit., III. - DE EUCARIO PRESBITERO PRIMUM A CALCULO SANATO ET POSTEA A MORTE susciTATO., Eucharius presbiter ex spania calame habitabat^ ueteri morbo calculi laborabat., Per memo- riam supra dicti martyris^ quam possidius illoaduexit episcopus^ lo salbus factus est., iiii. - DE MORTUO susciTATO., Idem ipse postea || morbo alio re^alescente < mortuus sic iacebat*'' ut ei iam pollices ligarentur., Opitulatione memorati martyris'i quum de memoria eius re- portata esset»; et super iacentis corpus missa ipsius presbiteri 15 tunica^ suscitatus est., U. - DE MARTIALEM QUI AD FIDEM GENERIS SUI ORATIONE coNUERSUS EST., Fuit ibi uir in ordine suo primarius nomine martialis., Euo iam grabis/f et multum aborrens a religione xpistiana., 20 Habebat sane fidelem filiam^ et generum eodem anno babti- zatum., Qui cum eum egrotantem multis et magnis lacrimis ro- garet ut fieret xpistianus-^ prorsus abnuit^ eosque a se turbida indignatione submobit., Uisum est genero eius. ut iret ad memo- riam sancti stephani^ | 63 ] et illic pro eo quantum posset oraret 25 ut deus illi daret mentem bonam^^quam credere non diferret in xpm., Fecit hoc ingenti gemitu et fietU': et sinceriter ardente pietatis affectu., Deinde abscidens aliquid dealtari fiorum^ quod occurrit tulit., Ecce quum iam nox esset-^ ad caput posuit, Tunc dormi/<3:tu»^ 30 est., Et ecce ante diluculum clamat ut ad aepiscopum curreretur<^ qui mecum forte tunc erat apud ipponem., 13 rebalescente bfi om. in actv scripiionu 30 dormitus est corr. 2 2 DYE UII^ KALENDAS lANUARIAS. Quum ergo eum audisset absentem': uenire presbiteros postu- lauit., Uenerunf; credere se dixit. Admirantibus atque ga^/dentibus omnibus-^ babtizatus est., '5 Hoc quamdiu uixit^ in ore habebat xpe accipe spiritum meum., 1| Quum haec uerba beatissimi stephani quando lapidatus est a iudaeis ultima fuisse nesciret< que huic quoque ultima fuerunt., Nam non multo post^ etiam ipse defunctus est., 10 ui. - DE DUOBUS PODAGRi. Sanati sunt illic per eundem mar- tirem^ etiam podagri duo., Unus ciuesK peregrinus-r unus., Sed ciues^ omnimodo., Peregrinus autem^ per reuelationem quid adiueret audiuit., Et quum hocfecerit'^ dolor continuo conquiescit., Auturor nomen 15 est fundi^r ubi aecclesia constituerat^ et in ea memoria martyris stefani fieret., uii. - DE PARBUL.O susciTATO., Puerum quidam parbulum quum in arealuderet^^ exorbitantes bobes qui ueiculum traebant^ rota obtriberunt., | 64 | 20 Et confestim palpitauit expirans., Hunc ma*ter arreptum^^ ad eandem memoriam posuit., Et non solum reuixit^ uerum aetiam inlesus apparuit., uiii. - DE DEO UOTA susciTATA Sanctimonialis quedam in uicina possessione quae aspaUana diciiur"; quum egritudine labo- 25 raret.ac despiraretur^adeandem memoriam tunica eiusadlataest., Que^; ante quam reuocaretur-: illa defuncta est., Hactamen-^ tunica operierunt cadaber eius parentes., Et recepto spiritu-^ salua facta est., uiiii. - DE BASSi FiLiA susciTATA.. Aput ipponem bassus qui- 30 dam sirus ad memoriam eiusdem martyris^ orabat pro egrotante et p^reclitante filia., Eoque secum^ uestem eius «^tulerat., || 4 gaudentibus u adii. siip. lin. 31 preclitante corr. 32 adtulerat ad add. siip. lin. DYE 1)11° KALENDAS lANUARIAS. 23 Ouum ecce pueri de domo occurrerunt^ qui ei etiam mortuam nuntiarent., Sed quum orante illoK ab amicis eius exciperentur-^ proibue- runt eos illi dicere ne per publicum plangeret., Qui cum domum redisset'^ iam suorum eiulantibus personan- 5 tem^ et ueslem filie quam ferebat super eam proiecisset-f reddita est uite., X. - DE PARBULO PERHUNGTO ET SUSCITATO., RurSUS ibi- dem aput nos^ yrenei cuiusdam collectarii filius^ egritudine extinctus est. lo Quumque corpus iaceret exanime-^ atque a lugentibus et lamentantibus\ exequie pararentur^ amicorum eius quidam inter aliorum consolantium uerba sugessit-^ ut eiusdem martyris holeo perungueretur., Factum est^ et reuixit., XI. I 65 I DE ALIO PARUULO SUSCITATO., ItCmque apUt nOS 15 uir tribunicius nomine eleUsinus super memoria martyris que in suburbano eius est'^ egritudine exanimatum posuit infantulum filium., • ' Et post orationem< quam multis cum lacrimis fudit'^ uiuentem lebabit., 20 Quid faciam., Urguet huius operis implenda promissio-^ ut non hic possim omnia comemorare que scio., Et proculdubio plerumque nostrorum quum hec legerint-c do- lebunt me pretermisse tam multa que utique mecum sciunt., Quos iam nunc ut ignoscant rogo-^ et cogitent quam prolixi 25 laboris sit facere. quod me hic non facere suscepti operis neces- sitas cogit., Si enim miracula sanitatum; ut alia taceam. ea tantum|| modo uelim scribere que per hunc martyrem id est gloriosissimum stephanum facta sunt in colonia calamensi^ et in nostra plurimi 30 conficzendi sunt libri., Nec tamen omnia colligi poterunt^ sed tantum de quibus Hbelli dati sunt qui recitarentur in populis., 31 coa&ccadi corr. , 24 DYE UII° KALENDAS lANUARIAS. Id namque fieri uoluimus^ quum uideremus antiqui. similia diuinarum signa uirtutum etiam nostris temporibus frequentari •r et ea non debere multorum notitia deperire. Nondum autem est biennium ex quo aput ipponem regium-f 5 cepit esse ista memoria., Et multis quod a nobis notissimum e.sv< non datis libellis de his quae mirabiliter facta sunt., Illi ipsi qui dati sunt^ ad septuaginta ferme numerum | 66 | peruenerunt quando ista conscripsi., lo Calama ueroK ubi et ipsa memoriaprius esse caepitK et crebrius dantur-: inconparauili multitudine superant., Uzali etiam que colonia* betice uicina est^ multa preclara per eundem martyrem^ facta c gnouimus., Cuius ibi memoria^ longe prius quam apu«f nos ad lepiscopo euodio constituta est, 15 Sed libellorum dandorum ibi consuetudo non est^ uel potius non fuit. nam fortasse nunc esse iam caepit. XII. - DE PETRONiA A LANGORE SANATA., Quum enim nuper illic essemus-^ petronia mater familias-c que ibi mirabiliter ex magno atque diuturno in quo medicorum adiutoria cuncta defe- 20 cerant langore sanata est., Ortati sumus || uolente supra dicto aepiscopo lucillo-^ ut libellum daret qui recitaretur in populo-'^ , et obedientissime paruit., In quo posuit etiam quod hic reticere non possum quamuis ad ea que hoc opus urguet festinare conpellar., 25 Xlll. - DE LAPIDE IN UENTRE BOBIS INUENTO., A quodam iudeo dixit. sibi fuisse persuasum< ut anolum capillaci: 17 discipulis s ai/ii. sup. lin. Anecdota Mareds. 4 26 DYE UIlO KALENDAS lANUARIAS. Unum est aput nos factuni'^ non maius quam illa. que dixi., Sed tam clarum atque inlustre miraculum-f ut nullum arbiter esse ipponensium^r qui hoc non uel uiderint uel didicerit^ nullum II qui oblibisci ulla ratione potuerit., 5 Decem quidem fratres^^ quorum septem sunt mares\ tres fae- minae^ de caesarea cappadociae. suorum ciuium non ignobiles^ maledicto matris recente patris obitu destitute^v quae iniuriam sibi ab eis factam aceruissime tulit^ tali paena sunt diuinitus coerciti ut orribiliter quaterentur omnes tremore membrorum., In lo qua fedissima speciae occulos suorum ciuium non ferentes^ qua uersum cuique ire uisum est tota pene uagabantur orbe romano., Ex h\s etiam ad nos uenerunt duo., Frater^ et soror., Paulus-^ et palladia., Multis aliis locis miseria diffamante^ iam cogniti., 15 Uenerunt autem ante pascha-^ ferme dies quindecim., | 69 | AEccIesiam quotidie et in eam memoriam glosissimi stephani frequentabant orantes^ ut iam sibi placeretur deus. et salutem pristinam redderet., et illic et quocumque ibant conuertebant in se< ciuitatis aspectum., 20 Nonnulli qui eos alibi uiderant^ causamque tremoris eorum noberant-: aliis ut quisque poterant indicabant., Uenit et pascha., Atque in ipso die dominico mane-^ quum iam frequens populus praesens esset^ et loci sancti cancellos ubi martyrium memoria erat^ idem iubenis orans teneretur^ repente 25 prostratus est., Et dormienti simillimus iacuit., Non tamen tre- mens^ sicut etiam antea per somnum solebat., Stupentibus qui aderant^ atque alliis || pabentibus aliis dolentibus quum eum quidam uellent erigere nonnulli proibuerunt., Sed potius exitum expectandum esse dixerunt., Et ecce sur- 30 rexit^ et non tremebat quoniam sanatus erat.. Et stabat incolomis intuens intuentes., Utquis ergo se tenuit^ a laudibus dei., ClamantiumK gra- 12 exis co>-r DYE UIlO KALENDAS lANUARIAS. 27 tulantiumque uocibus^ aecclesia usquequaque conpleta est., Inde ad me cum gaudio curritur ubi sedebam-^ iam proces- surus., Inruit alter.quisque post alterum., Omnis posterior quasi nobum quod alius prior dixerat^ nuntiantes., 5 Meque gaudente< et aput me gratias agente^ ingreditur etiam ipse cum pluribus., Inclinatur ad genua mea., Erigitur ad osculum meum., | 90 | Procedimus ad populum., lo Plena erat ecclesia., Personabat uocibus gaudiorum Deo gratias., Deo laudes., Nemine tacente^ hinc atque inde clamantium^ salutabi po- pulum., Et rursus eadem ferbentiori voce clamabant., 15 Facto tandem silentio^ scribturarum diuinarum sunt lecta sollemnia., Ubi autem uentum est ad mei sermonis locum dixi pauca pro tempore^ et pro illius iucunditate laetitiae., Magis enim eos in opere divino<: quandam dei eloquentiam 20 non audire^ sed considerare permisi., Nobiscum homo prandit^ et dih'genter nobis omnem suae fra- terneque ac maternae calamitatis indicauit storiam., Sequenti || itaque diae\ post sermonem redditum narrationis eius^ hbellum in crastino. populo recitandum promisi., 25 Quod quum ex dominico paschae die tertio fieret in gradibus excedere^ in qua de superiori loquebar loco< feci stare ambos fratres., Quum eorum legeretur Hbellus-r intuebatur populus uniuersus sexus utriusque^ unum stantem sine deformi motu^ akera mem- 30 bris omnibus contrementem., 9. Vides a seriori adnotatore transitum osci- I in textu nihil deest. tanter factum esse a pag. 69 ad p. 90 : ceterum I 28 IN DIEM SANCTI STEFANI. Et qui ipsum non uiderant qui in eo diuinae misericordiae factum esset'^ in eius sorore cernebant, Uidebant enim quid in illo gratulandum^ quid pro illa esset orandum., Inter haec recitato eorum libello'; de conspectu populi-'' eos abire precepi^ et de tota 5 ipsa I 91 I causa^ aliquanto diligentius caeperam disputare., Quum. ecce me disputante^ uoces aliae dememoria martyris^ nobe gratulationis audiuntur., Conuersi sunt eo qui audiebant-^ ceperuntque currere., Illa enim de gradibus descendit in quibus steterat-r et ad sanctum 10 martyrem orare perrexerat., Quae mox ut cancellos adtigit'^ conlabsa similiter uelut in somnum sana. surrexit., Dum ergo requireremus quid factum fuerit\ unde illu^ strepitus letus exti- terit-^ ingressi sunt cum illa in baselica ubi eramus-'' adducentes eam sanam de martyris loco., 15 Tum uero tantus ab utroque || sexu admirationis clamor exortus est-^ ut uox continuata cum lacrymis non uideretur posse finiri., Perducta est ad eum locum-f ubi paulo ante steterat tremens., Exultabant eam similem fratri^ cuidoluerant remansisse dissi- milem., Et nondum fusas preces suas pro illa^ iam tamen pre- 20 uiam dei uolumtatem^ tam cito exauditam esse cernebant., Exultabant in dei laudem-^ uoces in uerbis., Tanto sonitu-'' quantum nostrae aures ferre uix possent., Quid erat in cordibus exultantium\ nisi fides xpi pro quo stephani sanguis effusus est., 25 Cui est honor et gloria^ uirtus et potestas in secula'seculorum amen :, | 92 | LEGENDUM IN DIEM SANCTI. STEFANI LEUITE, LECTld LIBRI^ REGUM., (III Reg. xxi 1-29) IN DIEBUS ILLIS uinea erat naboht ihezraelite qui erat 30 in ihezraheU iuxta palatium acab regis samarie., Loquutus est ergo acab ad naboht dicens., 12 illud d eA- 1 IN DIEM SANCTI STEFANI. 29 Da mici uineam tuam ut faciam mici ortum olerum^ quia uicina est-: et prope domum meam., Daboque tibi pro eam uineam meliorem-: aut si tibi comodius putas^ argenti pretium quantum digna est., Cui respondit naboht., 5 % Propitius mci sit dominus-" ne dem hereditatem patrum meo- rum tibi., Uenit ergo acab in domum suam indignans et frendens || super uerbo quod loquutus fuerat ad eum naboht ihezraelite dicens. non do tibi hereditatem patrum meorum. lo Et proiciens se super lectulum suum^ abertit faciem suam ad parietem et non comedit panem., Ingressa est autem ad eum zezabel huxor sua^ dixitque ei., Quid est hoc unde anima tua contristata est^ et quare non co- medis panem., 15 Qui respondit ei., Loquutus sum ad naboht iezraelite^ et dixi ei., Da mici uineam tuam accepta pecunia., Aut si tibi placet^ dabo tibi uineam pro ea., Et ille ayt., Non do tibi uineam meam., 20 Dixit ergo ad eum . uxor . eius zezabel., | 93 | Grandis auctoritatis es^i et bene regis regnum srael ? Surge et comede panem et equo esto animo., Ego dabo tibi uineam naboth ihezraelite., Scripsit itaque litteras ex nomine acab^ et signauit eas anulo 25 eius^ et misit ad maiores natum et ad obtimates qui erant in ciuitate eius^ et habitabant cum naboth., Litterarum autem erant ista sententia., Predicate ieiunium^ et sedere facite naboth inter primos popuH., Et submitite duos uiros filios belial contra eum^ ut falsum 30 testimonium dicant., Benedixit naboth-: deo et regi., Et educite eum || et lapidate-f sicque moriatur., Fecerunt ergo ciues eius et maiores natu et obtimates qui 30 IN DIEM SANCTI STEFANI. habitant cum eo in urbe^ sicut preceperat eis zezabel. et sicut scriptum erat in htteris quas miserat ad eos., Praedicaberunt ieiunium et sedere fecerunt eum inter primos populi^ et adductis duobus uiris filiis beliah fecerunt eos sedere 5 contra eum., At illi scilicet ut uiri diabolici^ dixerunt contra eum testimo- nium coram multitudine., Benedixit naboth^ deo et regi., Quamobrem^ eduxerunt extra cibitatem^ et lapidibus interfe- cerunt eum., || 94 | 10 Miseruntque ad zezabel dicentes^ lapidatus nabothet mortuus est., Factum est quum audisset zezabel lapidatum naboth et mor- tuum-^ loquuta est ad acab dicens., Surge et posside uineam naboth iezraelite< qui noluit tibi 15 adquiescere et dare eam accepta pecunia., Non enim uiuit naboth '. sed mortuus est., Quod quum audissetacab mortuum uidelicet na- bot-^ surrexit et descendebat in uineam naboth'^ ihezraelite ut pos- sidereteam.,Factum estsermodomini-^adheham thesbitendicens., Surge-" et descende in occursum acab regis sraheU || qui est in 20 samaria., Ecce ad uineam naboth descendet^ ut possideat eam., Et loquens ad eum dicens., Hec dicit dominus., Occidisti^ insuper et possedisti., Et post hec addes., 25 Haec dicit dominus., In hoc loco in quo linxerunt canes san- guinem naboth^ lambent quoque tuum sanguinem et ayt acab ad heliam., Num inuenisti me inimici meae ? Qui dixit., Inueni. eo quod uenundatus sis-^ ut faceres malum ante conspectum domini., 30 Ecce ego inducam super te malum-; et dimentiam posteriora tua^ et interficiam de acab mingentem ad parietem et clausum et ultimum in israhel., | 95 | 2 letteris corr. 14 Surge] et add. seriori manu IN DIEM SANCTI STEFANI. 3I Et dabo domum tuam sicut domum ieroboam filii naba/^t et sicut domum baasa . filii aia . quia egisti ut me ad iracutidiam prouocares^ et peccare fecisti srahel., Sed et de zezabel loquutus est dominus dicens., Canes comedent zezabeU in agro iezrahel., 5 Si mortuus fuerit achab in ciuitate comedent eum canes., Si autem mortuus fuerit in agro-^ comedent eum uolucres caeli., Igitur non fuit alter . talis ut achab qui uenundatus est-r ut faceret malum in conspectum domini., Concitabit enim eum zezabel huxor sua || et abominabiles lo effectus est in tantum ut sequeretur idola quae fecerunt amorrei ^ quos consumsit dominus a facifiliorum srahel., Itaque quum audisset achab sermones istos scidit uestimenta sua^ et operuit cWicio carnem suam,, leiunabitque et obdormiuit in sacco et ambulauat dimisso capite., Factus est autem sermo 15 domini ad heliam thesbiten dicens., Nonne uidisti achab umihatum corame ? quia igitur umiliatus est mei causa^ non inducam malum in diebus eius., LEGTIO LIBRI HAGTUUM^ APOSTOLORUM., (VI i-VII 2, VII 51-VIII 4) DEO GRATIAS., | 96 | 20 IN DIEBUS ILLIS^ crescente numerodiscipulorum-: factus est murmur grecorum aduersus iudaeos eo quod despicerentur uidue eorum<^ in ministerio cotidiano., Conuocantes autem duodecim apostoU^ multitudinem discipu- lorum dixerunt :, 25 Non est aequum nos derelinquere uerbum dei^ et ministrare mensis., Prospicite ergo fratres ex bobis ipsis bonum testimonium ha- bentes septem uiros plenos spiritu sancto et sapientia^ quos constituamus in hoc min/sterio., 30 Nos autem^ erimus orationi et uerbo deseruientes., I nabaht h adti. sup. lin, 14 cilio corr, 30 ministeiio i ex e 32 IN DIEM SANCTI STEFANI. Et placuerunt hec uerba^r coram omni || plebe., Et elegegrunt stefanum uirum plenum fide et sapientia et spiritu sancto et phi- lipum^ etprocorum^ et nicanorem\ et timonem^ et parmenam et niculaum-; prosilitum anziozensem., 5 Quostatuerunt^ ante conspectu apostolorum., Et orantes manus eis inposuerunt'^ et sermo domini crescebat et amplificabatur numerus dicentium iherosolimys ualde., Nam multa turbaaetiam sacerdotum^ ob^dieba^ fidei., Stefanus autem plenus gratia et uirtute faciebat signa magna et prodigia lo in plebe^ per nomen domini nostri ihesu xpi., Aduersus quem^ insurrexerunt quidam | 97 | de sinagoga que apellatur liuertinorum^; et chirinensium^ et alaxandrinorum^; et a cilicia^ et ab asia disputantes cum stefano., Oui non poterant resistere sapientiae. et spiritui sancto qui 15 loquebatur in eo^ propter quod redarguerentur ab eo< cumomni fiducia., Quum ergo non possent resistere ueritati^ tunc submiserunt ' uiros qui dicerent. se eum audisse dicentem uerba blasfemie in moysen et deum., 20 Commoberunt itaque plebem . et maiores natu et scribas'^ et concurrentes rapuerunt stefanum et perduxerunt eum || in conci- Vium et statuerunt testes mendaces qui dicerent., Homo iste-'' non cessat loqui uerba blaj-femiae aduersus legem el locum hunc sanctum., 25 Audibimus enim ipsum dicentem^ quoniam ihesus nazarenus hic dissolbet hunc locum-f et mutauit tradictiones quas tradidit nobis moyses., Et intuentes eum omnes qui sedebant in concilio uiderunt faciem eius tamquam faciem angeli dei^ stantis in medioipsorum., 30 Dixit autem princeps sacerdotum stephano., An ista. se^ sic haberent ? Qui respondit., 8 obaudieba' / /«a;w 22 concilium u f.v o 23 blasfemiae s i«/. //«. 24 et add. 2 /uaHu IN DIEM SANCTI STEFANI. - Dure ceruice^ et non circumciso corde et auribus., | 98 | Uos semper spiritui sancto resistitis sicut et patres uestri., Ouem prophetarum illi non sunt persequuti et occiderunt-; qui pronuntiaberunt de aduentu iusti-'' cuius uos^ tunc proditores et omicide fuistis., ' 5 Qui accepistis legem in ordinatione angelorum-: et non custo- distis., Haec quum dixisset^ fremebant in cordibus suis^ et stridebant dentibus in eum., Ipse autem cum esset plenus spiritu sancto respiciens in caelum uidit gloriam dei<^ et ihesum stantem ad- 10 dextris dei et dixit., Ecce uideo celos apertos^ et filium hominis stantem ad dexteram dei., Quo audito illi'^ exclama || berunt uoce magna continuerunt aures suas^ et impetum fecerunt uniuersi in eum et eicientes eum extra ciuitatem-^ lapidabant eum., 15 Et falsi testes . posuerunt uestimenta sua^ iuxta pedes cuius- dam nomen sauli. Et lapidabant stefanum inuocantem et dicentem^ domineihesu recipe spiritum meum., Quique iam deficiens^ positisgenibus uoce magna exclamabit., 20 Domine ne statuas illis hoc ad peccatum., Et hoc quum dixisset dormxbit., Saulus autem erat consentiens neci eius. Facta est autem in illa die persecutio magna aduersus aeclesiam que est | 99 | iherosolimis . omnes qui dispersi sunt in regionibus 25 iudeae et samarie^ exceptis apostolis qui remanserunt in iheru- salem., Conportaberunt autem stephanum uiri reh^giosi-^ et fecerunt planctum magnum super eum., Saulus uero debastabat eclesias^ intrans in domos et traens 3° uiros hac muHeres tradebat in carcerem., At illi qui dispersi erant^ibant euangelizantes uerbum dei.,amen., 22 dormibit i sup. lin. Anecdota Mareds. 5 IN DIEM SANCTI lOHANNIS. LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM MATHEUM., (XXIII 34-39) IN ILLO TEMPORE congregatis ihesus phariseis loquutus est eis dicens., Ecce ego mitto ad uos prophetas^; et sapientes^ et 5 scribas^ et ex ilHs occidetis-: et crucifigetis., || et flagellabitis < in synagogiis uestris., Et persequimini de cibitate in ciuitate-^ ut ueniat super uos omnis sanguis iustus^ qui effusus est super terram., A sanguine abel . iusti usque ad sanguinem zaccarie filium lo baracie^^ quem occidistis inter templum et altare., amen dico uobis ueniet hec omnia super generationem istam., Iherusalem iherusalem que occidis prophetas et lapidas eos qui ad te missi sunt . quotiens uolui congregare fiHos tuos'^ quem admodum galHna congregat puHos suos sub alas et noluisti., 15 Ecce dereHnquetur uobis domus uestra deserta., Dico enim uobis., Non me uidebitis amodo^ donec dicatis., | 100 | Benedictus qui uenit in nomine domini., amen. LEGENDUM IN DIEM . SANCTI . IQHANNIS . APOSTOLI , 20 LECTIO LIBRI^ SAPIENTIE SALOMONIS., (Sap. X 10-14) DEO GRATIAS., || lUSTUM DEDUXIT DOMINUS per uiam rectam et hostendit illi regnum dei^ et dedit iHis scientiam sanctorum., Honestabit illum in laboribus-^ et conplebit labores iHius., 25 In fraude circumuenientium iUum adfuit< et honestum iHum fecit., Custodiuit iHum ab inimicis ^ et a seductoribus tutabit eum et certamen fortem dedit iHi ut uinceret" ut sciret quoniam omnium potentior est sapientiam., Haec uenditum iustum non dereliquid deus^ sed a peccatoribus 30 liberabit iHum., Descendit cum iHo in fobeam^ et in uincuHs non dereHquit IN DIEM SANCTI lOHANNIS. 35 illum^ donec afferret ilH sceptrum regni et potentiam aduersus eos qui eum deprimebant., | loi | Et mendaces hostendit qui maculaberunt illum-f et dedit illi claritatem eternam., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS . PRIMA., 5 (II Cor. V 1-5) DEO "' FRATRES SCIMUS quoniam si terrestris domus nostra huius habitationis dissolbantur; quod hedificationem ex deo ha- bemus domum non manufactam eternam in caelis., Nam et qui sumus in tabernaculo in hoc ingemescimus habitationem nostram lo quae de caelo est^ superindui cupientes^; si tamen uestiti non nudi inueniamur., Nam et qui sumus in hoc corpore-^ ingeme- scimus grabati eo quod nolumus expoliari {{ sed superuestiri •f ut absorbeatur quod mortale est a bita. Qui autem efficit nos in hoc ipsum deus qui dedit nobis pignus spiritus^ ipsi gloria in secula 15 seculorum., LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM lOANNEM., (XXI 20-24) GLORIA., IN ILLO tempore^ uidit petrus illum discipulum quem dili- gebat ihesus sequentem qui recubuit in cena super pectus eius'^ 20 et dixit., Domine^ hic autem quid^ dicit ei ihesus., Sic eum uolo ma- nere^: donec ueniam quid ad te., Tu me sequere., Exibit ergo sermo iste in fratres quia discipulus iste non moreretur., Et non dixit ei ihesus non moreretur-f sed sic eum 25 uolo manere^ donec ueniam quid ad te., Hic est discipulus qui testimonium peribet de his^ et qui scripsit hec, | 102 | Et scimiis quia uerum est^ testimonium eius., amen. 10 tabernaculo in rasura 36 IN DIEM CIRCUMCISIONIS. ITEM LEGENDUM . IN DIEM CIRCUMCISIONIS DOMINI AD MISSAM., LECTIO LIBRI^ GENESIS., (XXI i-8) IN DIEBUS ILLIS^ Uisitauit dominus sarram sicut promi- 5 serat^ et impleuit que loquutus est., Concepitque et peperit filium in senectute sua^ tempore quod predixerat ei deus., Uocabitque abraham nomen filii sui quem genuit ei sarram isaac^c et circumcidit eum octabo die^ sicut pre- ceperat ei deus., lo Qui quum centum || esset annorum^ hac quippe etate patris natus est ysaac, Dixitque sarra., Risum mici fecit deus., Quiquumque audierit^ conridebit mici., Rursumque ayt, Quis auditorum crederet abraham quod sarram lactaret filium., Crebit igitur puer^ et ablactatus est., Fecitque abraham grande 15 conuibium^ in die ablactationis eius., amen., EPISTOLA PAULI APOSTOLI AD ROMANOS., (XV 8-13) FRATRES DICO xpm ihesum ministrum factum fuisset circumcisionis^ propter ueritatem dei ad confirmandas promis- siones patrum., Gentes autem per misericordiam glorificare deum-^ 20 sicut scriptum est., Propterea confitebor tibi | 103 | in gentibus domine/^ et nomini tuo cantabo,, Et iterum dicit., Letamini gentes-^ cum plebe eius., Et iterum., Laudate dominum omnes gentes-f et conlaudate eum omnes populi., Et iterum esayas dicit., Erit radix gesse et qui exurget regere gentes-^ in eo gentes I in diem circumcisionis domini'] Exstat lex Wisigothorum anno circiter 650 regnante Rec- cesvintho lata, qua festum Circumcisionis inter praecipuas festivitates, quibus etiam forum vacabat, connumeratur (Lib. II, tit. i,Ieg. 11). Negant quidem multi velustius aliquid de ipso festo usquam haberi : at certo habetur in de- creto 17 Concilii II Turonensis (an, 567), quo « missa Circumcisionis » commemoratur. Si- miUter in codice Fuldensi ante an. 546 scripto duae lectiones ex Apostolo recitandae notaniur « De circumcisione in octabas domini » : qua- rum priore continetur ea quae in Lectionario nostro Silensi adsignatur, Dico cnim Christtim Ihesum ministrum fuisse. IN DIEM CIRCUMCISIONIS. 37 sperabunt., Deus autem spei repleat uos ut omni gaudio et pace in credendo-^ ut abundetis in spe et uirtute spiritus sancti., amen LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM LUCAM., (II 21-40) IN ILLO TEMPORE postquam consumati sunt dies octo 5 ut circumcideretur dominus-^ uocatum est nomen eius ihesum quod uocatum erat ab angelo/: prius quam in utero conciperetur., || Et post quam impleti sunt dies purgationis eius secundum legem moysi . tulerunt illum in iherusalemv^ ut sisterent eum domino sicut scriptum est in lege domini., Quia omne masculi- 10 num adaperiens uulbam/^ sanctum domino uocabitur., Et ut darent hostiam secundum quod scribtum est in lege domini-f par turturum aut duos pullos columbarum., Et ecce homo erat in iherusalem cui nomen simeon '. et homo iste iustus et timoratus expectans consolationem srahek et spi- 15 ritus sanctus erat in eo., Et responsum acceperat ab spiritu sancto^ non uisurum se mortem nisi prius uideret xpm dominum., Et uenit in spiritu in templum^ | 104 | E cum inducerent puerum parentes eius ut facerent secundum 20 consuetudinem legis pro eo^ et ipse accepit eum in ulnas suas-'' et benedixit deum et dixit., NUNC dimittis serbum tuum domine secundum uerbum tuum in pace^ quia uiderunt oculi mei salutare tuum-^ quod praeparasti ante faciem omnium populorum., 25 Lumen ad reuelationem gentium^ et gloriam plebis tue srael., et era«t pater eius et mater-f mirantes super his quae dicebantur de illo., Et benedixit illossimeon/ etdixit ad mariam matre eius., Ecce positus est hic in ruinam et in resurrectione multorum in sraheU || et in signum cui contradicetur., Et tuam ipsius animam 30 pertransiet gladius-^ ut rebelentur ex multis cordibus cogitatio- nes^ et erat ana prophetissa fiUa fanuel de tribu asser^ hec 27 erat corr. 3^ IN CAPUT ANNI. processerat in diebus multis -et uixerat cum uiro suo annis sep- tem^ a uirginitate sua et haec uidua usque ad annos octuaginta quattuor que non discedebat de templo dei< ieiuniis et obsecratio- nibus serbiens nocte hac die., 5 Et haec ipsa hora superueniens confitebatur domino-^ et loque- batur de illo omnibus qui expectabant redemptionem iherusalem., Et utperfecerunt omniasecundum legem domini^ | 105 | reuersi sunt in gaHleam in ciuitatem suam nazaret., Puerautem crescebat et confortabatur plenus sapientia et gratia dei era^ in illo., LEGENDUM IN CAPUT ANNI LECTIO LIBRI^ YEREMIE PROFETE., (X i-io). Audite uerbum quod loquutus est dominus super uos domum sraheU hec dicit dominus., lusta uias gentium nolite disceret^^ et a signis caeH noHte pabere gue timent gentes quia leges popu- 15 lorum uanescunt., Quia h'gnum de saltum precidit^ opus manus artificis in ascia., Argentum et auro decorabit ihut-f clabis et maHeis conpegit iHut-^ {| ut non dissolbantur., In simiHtudine plas*me fabricate sunt< et non loquentur., Porta toHentur^ quia incedere non ualent., NoHte ergo timere 20 eam< quia nec male possunt facere nec bene., Non est simiHs tui domine magnus es tu-^ et magnum nomen tuum in fortitudine., Quis non timebit te-^ o rex gentium tuum est enim decus inter cunctos sapientes gentium^ et in uniuersis regnis eorum nuHus est simiHs tui., 25 Pariter inspientes et fatui probantur^ doctrina uanitatis eorum I 106 I H'gnum est., Argentum inuolutum de tarsis adfertur-: et 9 erat suppleUmi sup. lin. 14 que t. gentes add. marg. 10 In caput anni.] Huic officio respondet altera missa quae hac die in Ordine Capuano, GelasianO aliisque praescribitur Contra idola, seu Prohibendt0n ab idolis. DejejunioKalendis Januarii apud Hispanos olim servato lege sis can. 10 concilii Toletani IV, et S. Isidorum, De offic. lib. I, c. 40. IN CAPUT ANNI. 39 aurum de ofaz., Opus artificis manus erarii < iacinctus et purpura^ indumentum eorum., 0'pus artificum-f uniuersa hec, Deus autem uester deus uibens est., Ipse deus uibens-f et rex sempiternus., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS PRIMA., 5 (X 14-XI 2) FRATRES FUGITE ab idolorum cultura., Ut prudentibus loquor-^ uos iudicate quod dico., Calicem benedictionis cui bene- dicimus^^ nonne comunicatio sanguinis xpi est., Et panis quem frangimur< nonne participatio dei est .'* Quoniam unus panis || lo unum corpus multi sumus^^ nam omnes qui de uno pane et de uno calice participamur., Uidete srahel secundum carnem., Nonne qui edunt hostias^; participes sunt altaris ? Quid ergo dico quod idolis ymolatum sit aliquid^ aut quod 15 idolum sit aliquid., Sed que ymolant gentes-^ demoniis ymolant et non deo., Nolo autem uos socios fieri-^ daemoniorum., Non potestis calicem domini uibere^ et calicem demoniorum., Non potestis mense domini participes esse^: et mense demo- 20 niorum., An emulamur dominum ? Numquid fortiores illo sumus ? Omnia mici licent-f sed non omnia expediunt., Omnia mici Hcent-c | 107 | sed non omnia hedificant., 25 Nemo quod suum est querat^ sed quod alterius., Omne quod in macello uenit manducate^^ nicil interrogantes propter conscientia., Domini est terra^ et plenitudo eius., Si quis uocat uos aliquis infidelium et uultis ire-^ omne quod uobis adponuntur manducate^ nicil interrogantes propter con- 30 scientiam., Si quis autem dixerit hoc yrtiolatum est idolis/f noh'te mandu- care^ propter illum qui indicabit et propter conscientiam., 40 ■ IN APPARITIONE DOMINI. Conscientiam autem dico/f non tuam sed alterius., Ut quid enim iudicatur liuertas mea^ ab alia conscientia Si ergo cum gratia || participo-^ quid blasfemoK pro eo quod gratias ago., Siue ergo manducatisK sibi bibitis . uel aliut quod 5 facitis-f omnia in gloria dei facite., Sine offensione estote iudaeis et gentibus et aeglesie dei-f sicut et ego per omnia omnibus placeo., Non quaerens quod mici utile est^ set quod multis ut salbi fiant., lo Imitatores mei estote^ sicut et ego xpo., Laudo autem uos fratres< quod in omnia mei . memores ^i^tis^^ et sicut tradidit uobis precepta mea tenetis., amen LECTIO SANGTI EUANGELII^ SECUNDUM MATTHEUM.j (X 5-8) 15 IN ILLO TEMPORE/^ dominus noster ihesus xps^ loque- batur discipulis suis dicens., In uias gentium ne abieritis et in ciuitates | 108 | samarita- norum ne intraberitis^ sed potius ite ad obes que perierunt domus srael., 20 Euntes autem predicatedicentes-c quia adpropinquabit regnum caelorum., Infirmos curatc^ mortuos suscitate-v leprosos mundate< de- monia eicite., Gratis accepistis^ gratis date., ITEM LEGENDUM IN APPARITIONE DOMINI AD MISSAM., 25 LECTIO LIBRI^ NUMERI., (XXIV 3-9, 15-18) IN DIEBUS ILLIS-c adsumta parab^la sua-^ dixit balaam filius beor., Dixit homo^ cuius obturatus erat oculus., Dixit auditor II sermonum domini^ qui uisionem omnipotentis. intuitus est., 30 Oui cadet^c et sic aperientur oculi eius., II estis es -' inanu hi rasura i8 sed d in ras. 25 numeri in ras. 26 parabola o cx u 2 manii IN APPARITIONE DOMINI. 4^ Quam pulcra tabernacula tua iacob^ et temtoria tua sraheW ut ualles nemorose., Ut ortus iusta flubius inrigui^ ut tabernacula que fixit deus^ quasi cedri prope aquas., Fluit aqua de situla eius-^ et semen illius erit in aquis multis., s Tolletur propter agag rex eius-f et aufiferetur regnum illius., Deus eduxit illum de egyptum-^ cuius fortitudo similis est rinocerotis., Deborabunt gentes hostes illius-^ ossaque eorum confringent-f et perforabunt sagittis., | 109 | 10 Accubans dormibit ut leo-^ et quasi leenaquem suscitare nullus audeuit., Qui benedixerit tibi^ erit ipse benedictus., Qui maledixerit-f in maledictione reputabitur., Dixit balaam filius beor^: dixit homo cuius obturatus erat oculus., Dixit auditor sermonum domini-r qui nobit doctrinam 15 altissimi-^ et uisionem omnipotentis uidet., Qui cadens^ apertos abet occulos., Uidebo eum sed non modo/f intuebor illum sed non prope., Orietur stella ex iacob-^ et consurget uirga de srahel., Et percutiet duces |{ moab^ uastabitque omnes fiHos seth., 20 Et erit idumea possessio eius-f hereditas seir cedet inimicis suis., Srahel uero fortiter aget., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD TITUM., (II ii-III 7) KARISSIME^ apparuit gratia dei saluatoris omnibus homi- nibus-^ erudiens nos., 25 Ut abnegantes inpietates et secularia desideria-^ sobrieK et pieK et iuste uibamus in hoc seculo., Expectantes beata spem et aduentum glorie magni dei-^ et salbatoris nostri iesu xpi^ qui dedit semet ipsum pro nobis | iio | ut nos redimeret ab omni iniquitate^ et emundaret sibi populum acceptauilem sectatorem 30 bonorum operum., Haec loquere etexortare? et argue cum omni imperio., Anecdota M.ireds. 6 42 IN APPARITIONE DOMINI. Nemo te contemnat., Ammone illos potestatibus et principibus-f subditos esse., Dicto obedire^ ad omne opus bonum paratus esse., Neminem blasfemare., 5 Non letigiosus esse . sed modestu^ Omnes ostendentes mansuetudinem< ad omnes homines., Eramus enim et nos aliquando insipientes et increduli errantes^ serbientes desideriis || et uoluptatibus uariis., In malitia et inuidia agentes odiuiles odientes inuicem., Quum lo autem benignitas et humanitas apparuit salbatoris nostri dei-f nonne ex operibus iustitiae que fecimus nos sed secundum suam misericordiam salbos fecit nos per labacrum regenerationis et renobationis spiritus sancti^ quem effudit in nos abundet-^ per ihesum xpm salbatorem nostrum., 15 Ut iustificati per gratiam ipsius^ eredes simus secundum pro- missionem spem uite eterne., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM MATTHEUM., (11 1-15) In illo tempore^ quum natus esset ihesus in bethlem iudee in 20 diebus herodis regis ecce magi ab oriente uenerunt iherosoHmam dicentes., | 1 1 1 | Ubi est qui natus est^ rex iudeorum., Uidimus enim stellam eius in orientem^ et uenimus adorare eum., Audiens autem erodes rex turbatus est< et omnis iherosolima 25 cum eo., Et congregati omnes principes sacerdot^^- et scribas populi-f sciscitabatur ab eis^ ubi xps nasceretur., At illi dixerunt ei<^ in bethlem iudeae., Sic enim scriptum est per prophetam., 30 Et tu bethlem terra iuda^ numquid minima es . in principibus iuda ? Ex te enim exiet dux^ qui regat populum meum srael., 5 modestus s 2 tna^tit iti ras. 8 et add, 2 inanu 26 sacerdotes es in ras. YN ALLISIONE INFANTUM. 43 Tunc ^erodes clam uocatis magis^ diligenter didicit ab eis tempus stelle que apparuerat eis., || Et mittens illos in bethlem dixit, Ite et interrogate diligenter de puero'^ et cum inueneritis nuntiate mici^ ut et ego ueniens adorem eum., 5 Oui quum audissent regem-: abierunt.,Et ecce stella quam uiderant in orientem antecedebat eos usque dum ueniens staret supra ubrerat puer., Uidentes autem stellam-: gauisi sunt gaudio magno ualde., Et intrantes domum inuenerunt puerum cum maria matre eius^ et lo procidentes ^.dordiberunt eum., Et apertis tesauris suis^ obtule- runt ei munera^ aurum^ tus^ et mirra., Et responsum acceptum in somnis ne redirent ad herodem per aliam uiam reuersi sunt I 1X2 I in regionem suam., Qui quum recessissent -^ ecce angelus domini apparuit in somnis 15 ioseph dicens., Surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in egyptum-^ et esto ibi usque dum dicam tibi., Futurum est enim ut erodes querat puerum < ad perdendum eum., Qui consurgens-^ accepit puerum et matrem eius nocte^ et recessit in egyptum-f et erat ibi-^ usque ad obitum herodis., Ut 20 adimpleretur quo dictum est a domino per prophetam dicentem., Ex egypto uocabi filium meum., amen., LEGENDUM YN ALLISIONE INFANTUM., LECTIO LIBRI IHEREMIE PROPHETE., (XXXI 15-20) HAEC DICIT DOMINUS., UOX IN EXCELSO^ || 25 audita est lamentationis fletus et ululatus.,. I herodes h add. sup. lin. 4 ut ego corr. z tnanu 11 adoraberunt ber 2 manu in retsnra 23. Yn ullisione infantum.l « In Orationali « Gothico, inquit Lesleus in not. ad pag. 48 « Missalis Mozarabici, per oscitantiam quam- « dam orationes de allisione Infantum post « festum sancti Juliani (7jan.) collocantur. » Cur autem per oscitantiam quamdam id fa- ctum fuisse aidserat, liaud satis video. Certe in Kalendario Toletano, quod in appendicem referam, festum sanctorutn Juliani et Basilis- sae VII idus ianuarii, sequenti vero die Allisio infantum bethlemeticoruvi recensetur : et iste quidem ordo cum serie historije evangelicce optime concordat, etsi eum alibi servatum fuisse nondum inveni. 44 YN ALLISIONE INFANTUM. Racel plorans filios suos-f et noluit consolari super eis quia non sunt., Hec dicit dominus., Quiescat uox tua a plo- ratu . et oculi tui a lacrimis-f quia est merces operi tuo ayt dominus., S Et reuertentur de terra inimici/^ et est spes in nobissimis tuis ayt dominus,, Et reuertentur filii ad terminos suos/^ audiens audiui ephraym transmigrantem., Castigasti me et eruditus sum-f quasi iubenculus indomitus., 10 Conuerte me et reuertar^ quia tu es deus meus., Post quam enim conuertisti me egi penitentiam-f et post quam hostendisti mici percussi* femur meum., | 113 | Confusus sum et erubui/^ quoniam sustinui obprobrium adule- scentie mee., 15 Si fiHus honorabilis mici ephrayni'^ si puer delicatus quia ex quo loquutus sum de eo/ aduc recordabor eius., Idcirco conturbata sunt uiscera mea super eum*^ miserans miserebor eius ayt dominus omnipotens., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI ^ AD EBREOS.» 20 (II 9-18) FRATRES UIDEMUS ihesum xpm propter passionem mortis gloria et honorem coronatum-f ut gratia dei pro omnibus gustaret mortem., Decebat enim eum propter quem omnia-f et per quem omnia., 25 Qui multos fiHos adduxerat in gloriam || auctorem salutis eorum per passionem consumari., Qui enim sanctificat^f et sanctificantur.ex uno omnes., Propter quam causam-^ non confunditur fratres eos uocare dicens,, 30 Nuntiabo nomen tuum fratribus meis-^ in medio aeclesie lau- dabo te.. YN ALLISIONE INFANTUM. 45 Et iterum in esaya dicit., Ego ero/^ fidens in eum., Et iterum., Ecce ego et puenmetiguos mici dedit deus /. quia ergo pueri com- municaberuntcarniet sanguin2'fetipsesimiliterparticipabiteisdem., 5 Ut per mortem dextrueret hunc qui habebat mortis imperium^ id est diabolum., Et liberaret eos-^ qui timore mortis obnoxii erant per totam uitam seruitutis., | 114 | Nusquam enim angelos adpreendit'^ sed semen abrahe ad- 10 preendit., Unde debuit per omnia fratribus similari ut misericors et fidelis pontifex fieret ad deum^^ ut repropitiaret delicta populi., In eo enim in quo passus est . ipse temtatus-^ potens est eis qui temtatur ausiliari., amen., 15 LECTIO . SANCTI EUANGELII>f SECUNDUM MATHEUM (II 16-23) IN ILLO TEMPORE-r uidens herodes quoniam inlusus esset a magis/. iratus est ualde., Et mittens-^ occiditomnes pueros qui erant in bethlem et in omnibus finibus eius^ ab ymatu et 20 infra^ secundum tempus quod exquisierat a magis., Tunc adimpletum est" quod dictum est per || iheremiam pro- phetam dicentem,, Uox iN RAMA audita est/^ ploratus et ululatus., Racel plorans filios suos^ et noluit consolari super eis quia 25 non sunt., Defuncto autemherode^ ecce apparuit angelus domini in somnis yoseph in egipto dicens., 4 mei quos atid. marg. ergo corr. ex ego s sanguini ex sanguine 19 esset] a add. 2 manu I. in esaya dicit.l Hae voces nec in Vulgata nec in Graeco leguntur : non tamen incom- mode factum est, quod in Lectionarium nostrum inrepsere. Quamquam enim notis in margine Bibliorum adpositis remittimur ad v. 3 psalmi XVII, miilto probabilius est auctorem Epistolae ad Hebraeos respexisse ad verba Isaiae XII, 2 : -ETToiGa)? lao|j.at ett' a'jT«|), quae antiquis- simus Irenaei interpres latine ita reddidit {Contra Haereses, lib. III, c. 10, n. 3): Fidens ero in eum. 46 IN DIEM SANCTI FRUCTUOSI EPISCOPI. Surge et accipe puerum et matrem eius< et uade in terram srahel., Defuncti sunt enim^ qui querebant animam pueri., Qui con- surgens accepit puerum et matrem eius/^ et uenit in terram 5 srahel., Audiens autem quod arcelaus regnaret in iudeam pro herode patre suo-^ timuit illuc ireet admonitus in somnis/^ secessit in partes galileae., Etueniens habitabit | 115 | in ciuitatem quae uocatur nazaret., Ut adimpleretur quod dictum est per prophetam dicentem., 10 Quoniam nazareus uocauitur., LEGENDUM IN DIEM SANCTI FRUCTUOSI EPISCOPL, LECTIO LIBRI^ DANIELIS PROPHETE., DEO GRATIAS., (III 91-100) IN DIEBUS ILLIS/^ Surrexit nabuquodonosor rex^ et ait 15 obtimatibus suis., Nonne tres uiros misimus in medio ignis conpeditos ? Qui respondentes-f dixerunt regi., Uere rex., Respondit rex-^ et ayt., Ecce ego uideo uiros quattuor solutos ambulantes in medio ignis^^ et nicil corruptionis in eis est . et species quarti^ 20 simiHs fiHo dei., TuNC nabuquodonosor accessit ad ostium fornacis ignis ar- dentis-^ et ayt., || Sedrac misac et abdinago serui dei excelsi/f egredimini et uenite., Statimque egressi sunt . sedrac misac et abdinago^ de 25 medio ignis., Et congregati satrapes>; magistratus^ et iudicesK et potentes regis-f contemplabantur uiros illos^ quoniam nicil potestatis II. danielis prophete.^ Quomodo lectio haec sancto martyri aptari possit, pulchre innuit In- latio missalis mozarabici in festo sanctorum Fructuosi, Augurii et Eulogii, p. 311 : ^ latronum., Periculis/^ ex genere., • Pericuh^s/^ ex gentibus., I 119 I PericuHs'^ in ciuitate 30 PericuHs^ in soHtudine PericuHs^ in mari., 4 et add. i inanu 23 semel lapid. sum om. infiriina scriptionc .\uecdota Mareds. 7 50 IN DIEM SANCTI UINCENTI. Periculis^f in falsis fratribus., In labore-i et erumna In uigiliis/f multis In fame{ et siti S In ieiuniis^ multis In frigore^ et nuditate., Preter illam quae extrinsecus sunt instantia mea cotidiana-^ sollicitudo omnium eclesiarum., Quis infirmatur'; et ego non infirmor., Quis scandalizatur^ et ego lo non uror., Si gloriari oportet-^ que infirmitates mee sunt gloriabor., Deus et pater domini nostri ihesu xpi scit qui est benedictus in secula quia non mentior., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM (XII 24-26)11 15 IN ILLO TEMPORE dominus noster ihesus xps/ loque- batur discipulis suis dicens., Amen amen dico uobis., Nisi granum frumenti cadens in terra mortuum non fuerit^ ipsum solum manet., 20 Si autem mortuum fuerit-^ multum fructum adfert., Qui amat animam . suam perdet eam., Et qui odit animam suam in hoc mundo/^ in uitam eternam custodit eam., Si quis mici ministrat^ me sequatur., Et ubi sum ego^ illic et minister meus erit., Si quis mici mini^traberit/f honorificabit eum 25 pater meus. 24 ministraberit s acid. sup. Un. IN CATEDRA SANCTI PETRI. • 51. LEGENDUM IN CATE I 120 1 DRA SANCTI PETRI APOSTOLI., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (XXXII i, 3-9, 15-18) HEC DICIT-f DOMINUS., Ecce in iustitia regnabit rexi et prlncipes eius in iudicio pre- erunt., 5 Non caligabunt oculi uidentium^ et aures audientium^ dili- genter auscultabunt., Et cor stultorum intelleget scientiam/: et lingua balborum uelociter loquetur et plane., Non uocabitur ultra his qui insipiens est princeps^ neque 10 fraudulentus appellabitur maior., Stultus autem fatua loquetur^ et cor eius faclet iniquitatem^ ut perficiat simulatlonemK et loquatur ad domlnum || fraudulenter., Et uacuam faclet anlmam esurlentis-f et potum sitlenti aufferat., Fraudulenti-i uasa pesslma sunt., Ipse enlm cogltatlones con- 15 cinnablt ad perdendos mites In sermone mendaclu quum loque- retur pauperl ludlclum., Prlnceps uero ea que digna sunt cogltabit prlnclpe^ et Ipse super duces stablt., Mulleres opulente-^ surglte et audlte uocem meam., Fllie confitentes^^ perclpite auribus eloqulum meum^^ Donec 20 effundatur super uos splritus de aexcaelso., Et erit desertum in cermeU et cermel in saltum reputabltur., Et habltabit In solltudlne iudlclum-^ et iustltla In cermel se- deblt., I 121 I Et erlt populus iustltlae pax^ et cuhus lustltlae sllentlum-^ et securltas usque in semplternum., 25 Et sedeblt populus meus In pulcrltudine pacls>f et In taberna- cuHs fiduclae et in requlem (5pulenta ayt domlnus omnlpotens., amen., EPISTOLA PETRI APOSTOLI AD GENTES., (I Petr. V 1-5) FRATRES-^ senlores qul In uobis sunt obsecro consenior-f 30 et testls xpi passlonum., HII qui et eius quae in futuro est-f 52 IN CATEDRA SANCTI PETRI. reuelanda est gloriae conmunicator., Pascite qui est in uobis>f gregem dei., Prouidentes non quoacte-f sed spontaneae secundum deum || Neque turpis lucri gratia-^ sed uolumtariae., 5 Neque ut dominantes in cleros^ sed forma facti gregis ex animo., Ut quum apparuerit princeps pastorum^ recipiatis inmarcesci- bilem gloriae choronam., Similiteradulescentes^ subditi estotesenioribus., Omnes autem loinuicem'^ humilitatem insinuate., Quia deus superuis resistit^ humilibus autem dat gratiam., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII'^ SECUNDUM MATHEUM., (XVI 13-19) IN ILLO TEMPORE . dominus noster ihesus xps-f uenit 15 in partes cesaree filippi'^ et interrogabat discipulos suos dicens., Que me dicunt homines esse filium hominis., At ilH dixerunt., | 122 | Alii iohannem babtistam^ aHi autem heHamK alH uero ihere- miam-^ aut unum ex prophetis., Dicit iUis ihesus., 20 Uos autem-^ quaem me esse dicitis., Respondens simon petrus^ dixit., Tu es xps fiHus dei uiui., Respondens autem ihesuS'^ dixit ei., Beatus es simon bar iona^ quia caro et sanguis non rebelabit tibi^^ sed pater meus 25 qui in ceHs est., Et ego dico tibi., Quia tu es petrus^ et superhanc petram haedificabo aeclesiam meac et non refrenans 20 linguam suam sed seducens cor suum^ huius uana est rehgio., Rehgio munda et inmaculata^ aput deum et patrem hec est., Uisitare pusiUos et uiduas in tribulatione eorum^ et inmacu- latum se custodire ab hoc seculo. 7 die suppletuin sup. lin. 15 aduerscones corr. 7. ad Illa.'^ Reliquis diebus ad nonam, sab- bato ad tertiam liturgia peragenda indicitur. Eo igitur tempore lectionarius noster confectus fuerit necesse est, quo nondum obsoleta erat consuetudo sabbatum perinde ac dominicum diem in ipsa etiam Quadragesima feriandi. Prohibuit quidem decretum 48 Concilii II Bra- carensis (an. 572) « in Quadragesima natales « martyrum celebrare, sed tantum sabbato et « dominico pro commemoratione eorum obla- « tiones offerri. » Ex eo autem tempore pauca admodum vestigia moris huius antiquissimi in Hispania reperies. — Inter sermonesS. Augu- stino ab A. Mai adscriptos, unum invenio, eumque, uti videtur,genuinum, (yViiz;. PP.Bibl. t. I, n. 125), in quo haec leguntur : « Saepius « enim ista leclio repetitur in auribus vestris, << quam noster de illatractatus. Nam si legatur « quando sabbatum non est, aut quando dies doininicus non est, sermo de illa non redditur. » SABBATO IN I^ EBDOMADA. 65 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (I 35-51) IN ILLO TEMPORE Stabat ihoannes et discipuli eius duO'^ et respiciens ihesum ambulantem dicit ecce agnus dei., || 5 Et audierunt eum duo discipuH loquentem^ et sequuti sunt ihesum., Conuersus autem ihesus uidens eos sequentes se-^ dixit eis., Quid queritis., qui dixerunt ei., Rabbi/^ quod interpretatur magister^: ubi abita*s., Dicit eis^ Ueni/^ et uidete., lo Uenerunt et uiderunt ubi maneret^ et aput eum manserunt die illo^: hora autem erat quasi decima., Erat autem andreas frater simonis petri unus ex duobus qui audierant ab iohanne^ et sequuti fuerant eum., Inuenit hic primum fratrem suum symonem/r et dicit ei., 15 Inuenimus messiam-^ quod ^i'/? interpretatu;w xps^i et adduxit eum ad ihesum., Intuitus autem eum ihesus dixit., | 137 | Tu es symon fiHus iona\ tu uocaris cephas\ quod interpretatur petrus ? 20 In crastinum aulem uoluit exire in gaHleam': et inuenit phi- Hp/um., Et dicit ei ihesus., Sequere me., Erat enim fiHppus a betsaida ciuitate. ^. andre et petri., Inuenit HHppus natanaeU et dicit ei., 25 Quem scripsit moyses in lege et prophetis-^ inuenimus ihesum fiHum iosep a nazaret., Et dixit ei natanael., A nazaret'^ potest aHquid boni esse } Dicit ei fiHppus., Ueni et uide., Uidit ihesus natanael uenientem ad se^ et ayt de eo., 30 Ecce uere sraeHta^ in quo dolus non est., 6 duo 2 7nanu add. 9 abitans n eras. 10 uenite te add. snp. lin. 16 (juod interpretatur corr. 22 philipum / mann Anecdota Mareds. o 66 IN I^ DOMINICO AD MATUTINUM. Dicit ei natanael., Unde me nosti., Respondit || ihesus et dixit ei., Priusquam te filippus uocaret quum esses sub fico<: uidi te., Respondit natanael et dixit ei., 5 Rabbi'^ tu es filius dei\ tu es rex srahel.'* Respondit ihesus et dixit ei., Quia dixi tibi uidi te subficu-^ credis-" magis his uidebis., Amen amen dico uobis^ uideuitis celum apertum et 3.nge.\os dei ascen- dentes et descendentes super filium hominis., amen., LEGENDUM IN . P . DOMINICO AD MATUTINUM LEGTIO LIBRI^ HOSE PROPHETE., (XIV 2-10) HEC DICIT DOMINUS., Conuertere srael ad dominum | 138 | deum tuuni': quoniam corruisti in iniquitate tua., 15 Tolli/^ uobiscum uerba mea-^ et conuertimini ad dominum., Dicite ei omnem aufer iniquitatem et accip^ bonum^ et redde- mus uitulos labiorum nostrorum., Assur non salbabit nos super equum non ascendemus<^ nec dicemus ultra dii nostri opera ma- nuum nostrarum., 20 Quia eius qui in te est misereberis populo^ sanabo contritiones eorum., Dirigam eos spontanee-^ quia aduersus est furor meus ab eis., Ero quasi ros srahel germinabit quasi Hlium^ et erumpet radix eius ut Hbani., 25 Ibunt rami eius et erit quasi oHba gloria eius^: et odor ilHus sicut odor Hbani., || 8 angelos os f-r s lo matudinuni cflrr. 2 w. 15 tollite te j«/. //«. 16 accipe ^j: accipite 10. ad maiuiinum.] Ex hoc apparet etiam tum frequentatos fuisse, Quadragesimae saltem tempore, coelus istos matutinos, quos vergente ad finem quarto saeculo singulis Dominicis in HierosolymitanaEcclesia actos fuisse Peregrina Gamurrinii testatur (S. Silviae Pcregrinatio ad loca sancta, 2" edit. p. 48). IN 1° DOMINICO AD MATUTINUM. 6/ Conuertentur sedentes in umbra eius^ uibent triticum et ger- minabunt quasi uinea^ memoriale eius sicut odor libani., Efrayni'; quid mici ultra ydolal, ego exaudiam et dirigam eum^ ego ut abietem uirentem ex me fructus tuus inuentus est., Qui sapiens est et intelleget ista^^ intelleget et sciet hec, Quia 5 recte uie domini'^ et iusti ambulabunt in eis., amen EPISTOLA PETRI APOSTOLI AD GENTES., (I Petr. iii 5-9) DEO GRATIAS., Karissimi^ aliquando sancte mulieres sperantes in deo orna- bant se subiecte propriis uiris-^ sicut sarra obediebat abrahe^ 10 dominum *eum uocans., Cuius estote fiHe benefacientes-r et non timent.es | 139 | ullam perturbationem., Uiri similiter quo 30 Et regnum te^rtzum^^ aH*ut ereum-f quod imperauit uniuerse terre., I et e 2 manu in tas. i6 et sufipleinm z manu su^. lin. 24 dicemus e ex i corr. 2 manu 30 aliud (i ex m 2 manu 31 tertium i ar/ii. sup. lin. 72 IN PRIMO DOMINICO AD MISSAM. Et regniim quartum erit uelut ferrum., Quomodo ferrum con- minuit et domat omnia '. sic cominuet omnia regna hec et conteret., Porro quod uidisti pedum et digitoriim partem teste^;;^ fictili^ et partem ferream regnum diuisum erit^ quod tamen de plantario 5 ferri orietur. Secundum quod uidisti ferrum mixtum teste ex luto . et digitos pedum ex "^dLXX.^ ferreos . et ex parte fictiles-^ ex parte regnum erit solidum . et ex parte contritum., Quod autem uidisti ferrum mixtum teste ^;r luto^ conmiscebuntur quidem humano semine lo sed non aderebunt sibi.||sicut ferrum misceri non potest . teste., In diebus autem regnorum illorum-^ suscitabit deus caeli re- gnum quod in eternum non dissipabitur>^ et regnum eius populo alteri non tradetur., Cominuet . et consumet et conteret uniuersa regna haec'^ et 15 ipsut stabit in etaernum., Secundum quod uidisti quod de monte abscisus est lapis sine manibus^ et percussit statuam et co;;^minu2t testa . et ferrum . et aes . et argentum et aurum f. deus magnus ostendit regi que futura sunt postea., 20 Et uerum est somnium^ et fidelis interpretatio eius., Tunc REX nabuquodhonosor^ cecidit in faciemsuam | 146 | etdanielum adorabit-^ et hostias et incensum praecepit ut sacrificarent ei., Loquens ergo rex^ ayt danieli., Uere deus uesterdeus deorum est et dominus reg*um et rebelans misteria^^ quoniam potuisti 25 aperire sacramentum hoc, Tunc rex danielum in sublime extulit^^ et munera multa et magna dedit ei . et constituit eum principem super omnes pro- uincias babilonis^ et prefectum et magistratum super cunctos sapientes babilonis., Danihel autem postulauit a rege^ et consti- 30 tuit super opera prouincie babilonis^ sedrac misac et abd^nago., Ipse autem daniel erat in foribus regis., Hic non responditur amen 3 testeamzm add. 2 manu 7 ferreos e. e. parte su/pi. i» fKar^: gexxextcorr. ly coraamixet corr. testa e. f. e. aes in vtarg. add. 24 regnum corr. 30 abdenago e ex\ 31 daniel 2 manu sup. lin. IN PRIMO DOMINICO AD MISSAM. ^] ^^ EPISTOLA lACOBI APOSTOLI AD XII TRIBUS (II 21-111 13) || KARISSIMU ABRAAM pater noster nonne ex operibus iustificatus est*^ ofiferens ysaac filium suum super altare, Uidens quoniam fides cooperabatur operibus illius-^ ex operibus fides consumata est-^ et subpletaest scriptura dicens., Credidit abraam 5 deo et reputatum est illi ad iustitiam^ et amicus dei apellatus est., Uidetis quoniam ex operibus iustificatur homo\ et non ex fide tantum ? Similiter autem et raab meretrixK nonne ex operibus iustificata est ? Suscipiens nuntios et alia uia eos eiciens., Sicut enim corpus sinespiritu mortuus est-r | 147 | ita et fides 10 sine operibus mortua est., Nolite plures magistri fieri fratres mei^ scientes quia magis iudicium sumitis., In multis enim^^ offendimus omnes., Si quis in uerbo non ofifendit': hic perfectus est uir., Potest enim^ frenum circumdu- cere totum corpus., Sic autem equorum frenos in ora mittimus 15 ad consentiendum nobis-^ et omne corpus illorum circumferimus., Ecce et nabes quam magne sint\ eta bentis uaHdis minentur-^ circumferuntur a modico gubernaculo . ubi impetus dirigentis uoluerit., Ita et lingua., Modicumquidemmembrum est^ sed magnam silbam incendit., 20 Et lingua'^ ignis est uniuersitas iniquitatis., || Et lingua constituitur in membris nostris que maculat totum corpus^ et inflamat rotam natibitatis nostrae inflamaturque ad iehenam., Omnis enim natura uestiarum>; et uolucrum-; et repentium^^ 25 etiam piscium . domantur^^ et dominata sunt a natura humana., Lingua autem-^ nullus hominum domare potest., Inquietum . malum^ plena ueneno mortifero., In ipsa benedicimus domino et patri^ et in ipsa n>aledicimus homines qui ad simiHtudinem dei facti sunt., 30 Ex ipso ore procedit benedictio^ et maledictio., Non oportet fratres mei^ hec ita fieri., Numquid fons de eodem AHecdota Mareds. xo 74 IN PRIMO DOMINICO AD MISSAM. foramine | 148 | aemanat dulcem et amaram aquam ? Numquid potest fratres mei ficus olibas facere-; aut uitis ficus ? Sic ne^ salsa aqua-^ dulcedinem potest habere., Qui sapiens est et disciplinatus inter uos'^ ostendat ex bona 5 conuersatione operationem suam in mansuetudinem sapientie-^ per fidem que est in xpo ihesu domino nostro., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (IV 5-42) IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps . uenit 10 in ciuitatem samarie que dicitur sycar-r iusta predium quod dedit iacob ioseph filio suo., Erat autem ibi^ fons iacob., Ihesus ergo fatigatus ex itinere? sedebat sic super puteum^ hora erat quasi sexta., Uenit mulier de samaria-^ {| haurire aquam., Dicit ei ihesus., 15 Da mici dihere., Discipuli enim eius abierunt in ciuitate^ ut cibos emerent., Dicit ergo ei illa mulier samaritana., Quomodo tu iudaeus quum sis bibere a me poscis^ quae sum mulier samaritana., Non enim quoutuntur iudaei-^ cum samari- 20 tanis., Respondit ihesus et dixit ei*., Si scires donum dei^; et quis est qui dicit tibi da mici bibere^ tu forsitan petisses ab eo 2 nec c atid. 2 tiianji 15 bibere bi sufi. lin. 17 ei om. in prima scriptione 20 ei» serasum 7 secundum iohannem.'\ Integer in codice nostro exhibetur pulcherrimus iste, sed in Mis- sali Mozarabum misere turbatus ordo perico- parum ex Evangelio, quae dominicis diebus tempore Quadragesimae in Hispania legeban- tur : dominica prima de Samaritana, secunda de Caeco, tertia de Mediante die festo, quarta de Lazaro. Paulo secus in Missali ambrosiano vetere : in eo enim dominica prima assignatur evangelium de Samaritana, secunda de Abra- ham (Joan. VIII, 31), tertia de Caeco, quarta de Lazaro. Apud Romanos etiam praefata evan- gelia quadragimali tempore recitantur, non quidem diebus dominicis, sed certis quibusdam feriis quartis vel sextis, quae scrutiniis pera- gendis constitutae olim erant. Singulare porro est, quod iisdem diebus ex evangelio desumptae sint antiphonae ad communionem, quae in reliquis missis ferialibus e psahnis 1-26 ordine dispositis sunt excerptae. Conf. eruditum opus- culum domni P. G. Cagin monachi Solesmensis, quod inscribitur Un mot sur V Antiphonale Missarum, Solesmis, 1890. IN PRIMO DOMINICO AD MISSAM. 75 et dedisset tibi aquam uibam., Dicit ei mulier., Dominei neque in quo mirias habes . et puteus altus est., Unde ergo habes aquam uibam., Numquid tu maior es patre nostro iacob-^ qui dedit nobis hunc puteum>; et ipse ex eo uibit>; et filii eius et pecora eius ? Respondit ihesus^^ et dixit ei., S Omnis qui uibit ex aqua | 149 | hac^ sitiet iterum., Qui autem uiberit ex aqua quam ego dabo ei^ non sitiet in aetaernum., Sed aqua quam ego dabo ei^^ fiet in eo fons aque salientis in uitam eternam., Dicit ad eum muHer., Domine^ da mici aquam lo hanc ut non sitiam^ neque ueniam huc aurire., Dint ei ihesus., Uade uoca uirum tuum^ et ueni huc, Respondit mulier et dixit., Non habeo uirum., Dicit ei ihesus., Bene dixisti-^ quia non habeo uirum., Quinque enim uiros habuisti/ et hunc quem habes non est tuus uir., »5 Hoc uere dixisti., Dicit ei^ muher., Domine^ uideo quia propheta es tu- Patres nostri in monte hoc adoraberunt et uos dicetis || quia in iherosolimis est loc(is ubi adorare oportet., Dicit ei ihesus., MuHer-^ crede mici quia ueniet hora quando neque in monte 20 hoc< neque in iherosoHmis adorabitis patrem., Uos adoratis quod nescitis . nos adoramus quod scimus^ quia salus ex iudaeis est., Sed ueniet hora et nunc est quando ueri adoratores adorabunt patrem in spiritu . et ueritatem., Nam et patrem tales querit-^ qui adorent eum., 25 Spiritus est deus et eos qui adorant eum inspiritu et ueritate^ oportet adorare., Dicit ei muHer., Scio quia messyas uenit/f qui dicitur xps., Quum ergo uenerit^ iUe nobis adnuntiauit omnia., | 150 | Dicit ei ihesus., Ego sum qui loquor tecum., 30 Et continuo uenerunt discipuH eius-^ et mirabantur quia quum 1-3 Dicit ei — aquam uibam suppl. in tnarg. inf. 7-8 in aevaernum corr. ex iterum 11 Dicit c ex \ 18 dicitis i ex e 76 IN PRIMO DOMINICO AD MISSAM. muliere loqueuatur., Nemo tarneh dixit quid queris- aut quid loqueris cum ea., Reliquid ergo ydriam suam mulier et abiit in ciuitatem '. et dicit hominibus illis., • 5 Uenite et uidete hominem-^qui dixit miciomniaquecumquefeci., Numquid ipse est xps ? Exierunt de ciuitatem^ et ueniebant ad eum Intere* . rogabant eum discipuli dicentes., Rabbi^ manduca., lo Ille autem dixit eis., Ego cibum habeo manducarc' quem uos nescitis. Dicebant ergo discipuli ad inuicem., || Numquid aliquis adtulit ei manducare } Dicit eis ihesus., Meus cibus est ut faciam uolumtatem eius 15 qui misit me-^ ut perficiam opus eius., Nonne uos dicitis quod adhuc quattuor menses sunt'; et messis uenit ? Ecce dico uobis., Lebate oculos uestros^ et uidete regiones quia albe sunt iam ad messem., Et qui metit mercedem accipit-^ et qui congregat fructum in 20 uitam aeternam., Ut et qui seminat simui gaudeat^ et qui metit., In hoc enim est uerbum uerum^ quia aUus est qui seminat^ et alius qui metit., Ego enim misi uos metere-^ quod uos non lauo- rastis., Aliilaboraberunt'^ et uos inlaboreseorum introistis., | 151 | 25 Ex ciuitate* autem illam-^ multi crediderunt in eum samarita- norum propter uerbum muHeris testimonium peribentis^ quia dixit mici omnia quecumque feci., Quum uenissent ergo ad illum samaritani'^ rogaberunt eum ut ibi maneret^ et mansit ibi duos dies., 30 Et multicredideruntproptersermonemeius^et muh'eridicebant., Quia iam non propter tuam loquellam credimus-^ ipsi enim audiuimus et scimus'^ quia hic est uere salbator mundi., amen 25 ciuitate* m erasum 1)E SECUNDA EBDOMADA. ']'] ITEM LECTIONES DE SECUNDA EBDOMADA. DE XL\, LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (III 20-22). || Hec dicit dominus., Quomodo si contemnat mulier uirum suum^ sic contemsit me domus srahel dicit dominus., Uox in uiis audita est^ ploratus et ululatus filiorum srahel., 5 Quoniam iniquam fecerunt uiam suam-^ et obHti sunt domini dei sui., Conuertimini filii reuertentes^ et sanabo aduersiones uerstras., Ecce et nos uenimus ad te-^ tu enim. es domine deus noster., amen EPISTOLA lACOBI APOSTOLI AD XII TRIBUS., (II 1-5) ^^ KARISSIMI-^ nolite in personarum acceptionem habere fidem domini nostri ihesu xpi gloriae., Et enim si introierit in conuentu uestro uir anulum aureum habens | 152 | in ueste candida introierit autem et pauper in sordido abitu^ et intendatis in eum qui indutus est ueste preclara^ et dixeritis ei tu sede hic bene-; pauperi autem dicatis tu sta iUic aut sede sub scabello peduum eorum-^ nonne iudicatis aput uosmetipsos et facti estis iudices cogitationum iniquarum } Audite fratres mei dilectissimi^-f nonne deus ****** pauperes elegit in hoc mundo ? 20 Diuites in fide et heredes regni quod promisit deus diligentibus se., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNE (II 12-23) IN ILLO TEMPORE^f dominus nosterihesus xpsdescendit 25 capharnaum ipse et mater eius et fratres eius., Et discipuli eius-f 10 p miitat. in i[acobi ig.deus] elegit eras. 10-22. Eo loco feria secunda lectiones resu- muntur, quo sabbato praecedenti fuerant inter- ceptae : quia nimirum lectiones dominicales ante iam statutae erant, quam missarum feria- lium ordo disponeretur. Vide L. Duchesne, Origines du culte chritien, p. 236. Simile quid in Antiphonario Romano invenies : transacto enim die dominico Psalterium ad Commu- nionem feria secunda repetitur, ubi sabbato intermissum erat. 78 Illia FERIA IN SECUNDA EBDOMADA. et ibi II manserunt non multos diebus., Et prope erat pasca dies festus iudeorum., Et ascendit iherosolimam ihesuS'^ et inuenit in templo uen- dentes bobesK et ouesK et columbasx et numularios sedentes., 5 Et quum fecisset quasi flagellum de funiculis-^ omnes eiecit de templo., Obes quoque et bobes^; et numulariorum\ effudit aes-^ et mensas subuertit et hiis qui columbas uendebant dixit., Aufferte istas hinc, NoHte facere domum patris mei^ domum negotiationis., lo Recordati uero sunt discipuH eius^ quia scriptum est., Zelus domus tue comedit me., Responderunt ergo iudei et dixerunt ei., Quod signum hostendis nobis'; | 153 | qui haec facis., Res- pondit ihesus^ et dixit eis., 15 Solbite templum hoc^ et in tribus diebus excitabo illut., . Dixerunt ergo iudei., , Quadraginta sex annis hedificatum est templum hoc>^ et tu tribus diebus excitabi.? illut .'* IHe autem dicebat de templo cor- poris sui., Quum ergo resurrexisset a mortuis^ recordati sunt 20 discipuH eius '. quia hoc dicebat et crediderunt scripture et sermoni quem dixit ihesus., Quum autem esset iherosoHmis in pasca in die festo< multi crediderunt in nomine eius., LEGENDUM . IIIl^ FERIA . AD NONA IN SECUNDA 25 EBDOMADA., LECTIO LIBRI^ IHEREMIAE PROPHETAE., (XVIII 7-1 1) HAEC dicit dominus., Repente loquar aduersus gentem et aduersus regnum< || ut eradicem et dextruam et disperdam iHut., Si penitentiam egerit 30 gens iHa a malo suo propter quod loquutus sum aduersus eam/f 18 excitabis s ex X. 1111^ FERIA IN SECUNDA EBDOMADA. 79 agam et ego penitentiam super malum quod cogitabi^ ut facerem ei^ et subito loquar de gente et de regno^^ ut hedificem et ut plantem illut., Si fecerit malum in oculis meis ut non audiat uocem meam/f penitentiam agam super bonum quod loquutus sum ut facerem ei., 5 Nunc ergo dic uiro iuda et hahitaioridus iherusalem dicens., Reuertatur unusquisque a uia sua mala^ et dirigite uias uestras et studia uestra ayt dominus omnipotens., amen. EPISTOLA lACOBI APOSTOLI AD . XII TRIBUS ] 154 | (IV 7-10) ,0 KARISSIMI^ subditi estote deo resistite autem diabulo et fugiet a bobis., Adpropinquate deo-f et adpropinquauit uobis., Et mundate manus peccatorum-^ et sanctificate corda duplices animo., Miseri estote lugete et plorate^ risus uester in luctum conuertatur^ et gaudium in memore., HumiHamini in conspectu 15 domini-^ et exaltabit uos., amen LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM lOHANNEM (III 22-36) In illo tempore^ uenit ihesus et discipuli eius in iudeam terram et illic demorabatur cum eis et babtizabat., 20 Erat autem iohannes babtizans in henon iusta salim^ quia aque multe erant illic || et ueniebant et babtizabantur., Nondum enim missus fuerat iohannes in carcerem., Facta est ergo questio ex discipulis iohannes cum iudaeis de purificatione^ et uenerunt ad iohannem/^ et dixerunt ei., 25 Rabbi^ qui erat tecum trans iordanem . cui tu testimonium peribuisti^ et ecce hic babtizat et omnes ueniunt ad eum., Respondit ihoanneS'^ et dixit., Non potest homo accipere quicquam nisi fuerit ei datum de caelo., 30 6 habitatores corr. 8o UI^ FERIA IN SECUNDA EBDOMADA. Ipsi uos mici testimonium peribetis-^ quod dixerim ego non sum xps^ set quia missus sum ante illum., Qui habet sponsam^ sponsus est., | 155 | Amicus autem sponsi qui stat et audit eum-^ gaudio gaudet 5 propter uocem sponsi., Hoc ergo gaudium meum inpletum est., Illum oportet crescere-^ me autem minui., Qui de sursum uenit-^ supra omnes est Qui est de terra de terra est-^ et de terra loquitur., 10 Qui de caelo uenit supra omnes est^ et quod uidit et audiuit hoc testatur^ et testimonium eius nemo accipit., Qui accipit eius testimonium signabit quia deus uerax est., Quem enim misit deus-^ uerba dei loquitur., Non enim ad mensuram dat deus spiritum 15 Pater diligit filium et omnia dedit in manu eius., Qui credit in filium'^ habet uitam eternam., amen || LEGENDUM . UI^ FERIA AD NONAM IN SECUNDA EBDOMADA QUADRAGESIME LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (XXV 5) 20 HAEC dicit dominus., Reuertimini unusquisque a uia sua mala . et a pessimis cogi- tationibus uestris., Et habitabitis in terra quam dedit dominus uobis et patribus uestris-f a seculo et usque in seculum., amen EPISTOLA lACOBI APOSTOLI AD DUODECIM TRIBUS., 25 (V 12-15) KARISSIMI^ nolite iurare neque per caelum neque per terram-^ neque per aliut quodcumque iuramentum., Sit autem uerbum uestrum . est/ est\ non-: non^ ut non sub iudicio deci- - datis., Tristatur aliqui^ uestrum^ oret^ equo animo et spallat., 29 aliquis s add. 2 nianu , . SABBATO AD IIl^. Sl Infirmatur quis in uobis inducat presbiteros aeclesie et orent super eum< ungentes eum oleo. | 156 | in nomine domini et oratio fidei salbauit **infirmum., Et allebauit eum dominus'^ et si in peccatis sit dimittetur ei., amen 5 LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM lOHANNEM (V 31-37) IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps loque- batur iudeis dicens., Si ego testimonium peribeo de me^ testi- monium meum non est uerum., 10 Alius est qui testimonium peribet de me-: et scio quia uerum est testimonium quod peribet de me., Uos misistis . ad iohannem< et testimonium peribuit ueritati., Ego autem non ab homine testimonium . accipio^ sedhaec dico ut uos salui sitis., 15 Ille erat lucerna ardens et lucens^ uos autem uoluistis exultare ad oram^ in lucem eius., || Ego autem/ habeo testimonium maius iohanneni., Opera enim quem dedit mici pater ut perficiam eam^ ipsa opera que ego facio testimonium peribent de me^ quia pater me 20 misit., Et qui misit me pater^ ipse testimonium perib^t de me., amen.,. LEGENDUM SABBATO AD IIP. LECTIO LIBRI-f IHEREMIE PROPHETE., (VI 16) HAEC dicit dominus., 25 State super uias et uidete et interrogate de semitis antiquis^ que sit uia bona et ambulate in ea^ et inuenietis requiem ani- mabus uestris., amen., 21 peribet e 2 tnaHu in rasiira Anecdota Mareds. 11 S>2 SABBATO AD III^. EPISTOLA lACOBI APOSTOLI/ AD DUODECIM TRIBUS., (V 16-20) DEO: KARISSIMI< confitemini alter utrum peccata uestra^f et orate pro inuicem ut salbemini., | 157 | 5 Multum enim ualet deprecatio iusti adsidua., Helias homo erat similis nobis passibilis^ et oratione orauit ut non plueret super terram^c et non pluit annos tres . et menses sex., Et rursum orauit^ et caelum dedit plubiam^^ et terra dedit 10 fructum suum., Fratres mei^J si quis ex uobis erraberit a ueritate^ et conuer- terit-^ quis eum scire debet quoniam qui conuerti fecerit pecca- torem ab errore uiae suae-^ salbat animam eius a morte-^ et suorum cooperit multitudinem peccatorum., amen., 15 LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM lOHANNEM (V 39-VI 2) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur iudeis dicens., Scrutamini scripturas^ quia uos putatis || in ipsis uitam aeternam habere., 20 Et ille quique testimonium peribent de me< et non uultis uenire ad me-^ ut uitam habeatis., Claritatem ab hominibus non accipio-^ sed cognobi uos quia dilectionem dei non habetis in uobis., Ego *uenio in nomine patris mei-f et non accipitis me., Sialius 25 uenerit in nomine suo< illum accipietis., Quomodo potestis uos credereK qui gloriam ad inuicem accipitisK et gloriam que a solo est deo'- non queritls., Nolite putare quia ego accusaturus szm uos aput patrem^ est qui accuset uos., MoyseS'^ in qud uos speratis., 30 Si enim crederetis moys^'^ crederetis forsitan ^z* mici.^ | 158 I 26-27 a solo est deo in ras. a8 sim \cx \x 30 moyse^i corr. et siip. lin. (ll° DOMINICO AD MATUTINUM.) 83 De me enim ille scripsit., si autem illius litteris non creditis-f quomodo meis uerbis creditts., Post haec abiit ihesus trans mare galileae quod est tiberiadis/^ et sequebatur eum multitudo magna-f quia uidebant signa quae faciebat super his qui infirmabantur., amen . . 5 ORATIO DANIELIS PROPHETE., LECTIO LIBRI^ DANIELIS PROPHETE., (IX 4-19) IN DIEBUS ILLIS-i orabit danihel dommum dicens.,Ohse- cro domine deus magne et terribilis'^ custodiens pactum et miseri- cordia diligentibus te-c et custodientibus mandata tua., 10 Peccabimus'; inique fecimus^c impie gessimus^ et recessimus-c et declinabimus^ a mandatis tuis^ ac iudiciis., Non obedi^^xmus serbis tuis prophetis^ || qui locuti sunt in nomine tuo., Regibus nostrisv principibus nostris-; patribus nostris/f omnique populo terre., ^ 15 Tibi domine iustitia-f nobis autem confusio faciei sicut est hodie uiro iuda et habitatoribus iherusalem et omnis srahel his qui prope sunt et his qui procul in uniuersis terris aid quas ege- cisti eos propter iniquitates eorum-f in quibus peccaberunt in te domine., Nobis confusio faciei^v regibus nostris principibus no- 20 stris^v et patribus nostris qui pec^aberunt., Tibi autem domino deo nostro misericordia et propitiatio-f quia recessimus a te et non audiuimus uocem domini dei nostri . ut ambularemus in lege eius< quam posuit nobis per serbos 1 159 1 suos prophetas., 25 Et omnis srahel praeuaricati sunt legem tuam-i et declinabe- runt ne audirent uocem tuam., Et stillabit super nos maledictio et detestatio quescripta est in libro moysi serui dei^^ quia peccabimus tibi., 8 dominum 2 manu 12 obediuimus ui su(>pietum 2 manu 21 pecaberunt corr. 6. Oratio Danielis.\ Omissum oscitantia 1 dum in . H" . dominico ad matu- scriptoris titulum hoc modo supple : Legen- j tinum., §4 (ll° DOMINICO AD MATUTINUM.) Et statuit sermones suos . quos loquutus est super nos et super principes nostros qui iudicaberunt nos . ut super^^ducerent in nos malum magnum^ qualem numquam fuit sub omni caelo., Secundum quod factum est in iherusalem sicut scriptum est 5 in lege moysi., Omnem malum hoc uenit supernos^ et non rogabimus faciem tuam domine deus noster ut reuerteremur^ || ab iniquitatibus nostris-f et cogitaremur ueritatem., Et uigilauit dominus^ et adduxit eam super nos., lustus do- lo minus deus noster in omnibus operibus suis que fecit< non enim audiuimus-^ uocem eius., Et nunc domine deus noster>; qui eduxisti populum tuum de terra egypti in manu forti-< et fecisti tibi nomen secundum diem hanc, Peccabimus-i iniquitatem fecimus domine^f in omnem 15 iustitiam tuam Auertatur obsecro ira tua et furor tuus-c a ciuitate iherusalem et a monte sanct^ tu^ Propter peccata enim nostra et iniquitates palrum nostrorum iherusalem et populus tuus in obprobrium sunt-^ omnibus per 2o circuitum nostrum Nunc autem ex^udi deus noster orationem serbi tui et preces eiusK et ostende | i6o | faciem tuam super sanctuarium tuum quod desertum est.. Propter temet ipsum inclina deusmeus aurem tuam etexaudi^ 25 aperi oculos tuos et uide desolationem nostram-f et ciuitatem super quam inuocatum est nomen tuum., Neque enim in iustificationibus nostris prosternimus preces ante faciem tuam-^ sed in miserationibus tuis multis., Exaudi domine^ placare domine^ intende fac ne moreris^ 30 propter temet ipsum deus meus., Quia nomen tuum inuocatum est super cibitatem hanc^ et super populum tuum., 8 superinducerent in add. sup. lin. 16-17 iherusalem et ^ monte 2 mami in mar^. sancta tu^ corr. (ll^ DOMINICO AD MATUTINUM.) 85 EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI AD GENTES., (I Joan. II 8-12) KARISSIMI^ mandatum nobum scribo «tfbis quod est uerum et in ipso et in nobis quoniam tenebre transierunt-^ et lumen uerum iam lucet., 5 Qui dicit se in luce esse et fratrem suum odit^ in tenebris est II usque aduc, Nam qui diligit fratrem suum in lumine manet-" et scandalum in eo non est., Oui autem odit fratrem suum in tenebris est et in tenebris ambulat . et nescit quo eat^ quoniam tenebre obcecaberunt lo oculos eius., Scribo uobis filioli'^ quoniam remittuntur uobis peccata propter nomen eius-^ cui es/ honor et gloria in secula seculorum., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (IX 39-X 9) , 15 IN ILLO TEMPORE'^ dominusnoster ihesus x!^s/: loquutus est fariseis dicens., In iudicium ego in hunc mundum ueni^ ut qui non uident uideant-i et qui uident ceci fiant., Et audierunt ex fariseis qui cum ipso erant . et dixerunt ei., Numquid et nos ceci sumus } 20 Dixit eis ihesus., Si ceci essetis>^ non aberetis peccatum., Nuncergo dicitis quia uidemus^ peccatum uestrum manet., Amen amendicouobis.,| 161 1 qui non intrat per osteum in obile ouium sed ascendit aliunde^ ille fur est et latro., 25 Qui autem intrat per ostium^; huic ostiarius aperit et obes uocem eius audiunt^ et proprias obes uocat nominatim-^ et educit eas., Et quum proprias obes miserit ante eas uadit et oues iHum sequuntur^ quia sciunt uocem eius., Alienum autem non sequuntur sed fugient ab eo-f quia non noberunt uocem alienorum., 30 3 uobis uo add. sup. lin. 12 est t suppl. 2 man» 86 SECUNDO DOMINICO AD MISSAM. Hoc prouerbium-f dixit eis ihesus^ illi autem non cognoberunt quod loqueretur eis., Dixit ergo eis ihesus iterum., Amen amen dico uobis^ quia ego sum ostium obiurfi., 5 Omnes quo/quo^ uenerunt fures sunt et latrones-^ sed non cognoberunt eos obes., Ego sum ostium., Per me si quis || introierit salbabitur-f et ingredietur et regredietur . et pascua inueniet., amen., ITEM LEGENDUM SECUNDO DOMINICO AD MISSAM., lo LECTIO LIBRI^ DANIHELIS PROPHETE., (Cap. IV) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS/^ ego nabuquodonosor quietus eram in domo mea-^ et florens in palatio meo., Somnium uidi quod per- terruit mei et cogitationes meae in stratu meo^ et uisiones capitis 15 mei conturbaberunt me., Et per me propositum est decretum-f ut introducerentur in conspectu meo cuncti sapientesbabilonis^ et ut solutionem somni indicarent mici., Tunc ingrediebantur . arioli-; magi^ caldei^c et auruspices^ et somnium narrabi in conspectum eorum^ i 162 | et 20 solutionem eius non indicaberunt mici., Donec collega ingressus est in conspectu meo danihel cuius nomen baltasar secundum nomen dei mei-^ qui habet spiritum deorum sandorum in semet ipso^ et somnium coram eo loquutus sum., Baltasar princeps ariolorum quem ego scio quod spiritum 25 deorum sanctorum habeas In te^ et omne sacramentum non est inpossibile tiui^: uisiones somniorum meorum quas uidi/^ et solu- tionem eorum narra mici., Uisiones capitis mei<^ in cu<5ili meo., Uidebam^ et ecce harbor in medio terrae., Et altitudo eius nimia magna arbor et fortis-f et proceritas eius contingens cae- 30 lum., Aspectus illius-^ erat usque ad terminos uniuersae terrae., 5 quodquod corr, 23 deorum] suorum (orr, in ptarg. 27 mici sup. lin. d mami cubili b ow/, in ' I scriptione SECUNDO DOMINICO AD MISSAM. 87 Folia eius pulcerrima>; et fructus || eius nimius^ et aesca uniuer- sorum in ea., Et subter ea habitabant animalia et bestie., Et in ramis eius conuersabantur uolucres caeli-^ et ex ea uescebatur omnis caro., Uidebam in uisione capitis mei^^ super stratum meum., Et ecce uigil et sanctus de caelo descendit^ clamauit 5 fortiter . et sic ait., Succidite arborem; et praecidite ramos eius^ excutite foliam eius^ et dispergite fructum eius., Fugiant bestiae quae subter ea sunt^ et uolucres de ramis eius., • Uerum tamen germen radicum eius-^ in terra sinite., 10 Et alligetur uinculo ferreo et aereo in herbis quae forisunt-f et rore caeli* tinguatur et cum feris pars eius sit in herba terre., Cor eius ab humano co^^^^mutetur et cor fere | 163 | detur ei^ et septem tempora mutentur super eum., In sententia uigilum decretum est et sermo sanctorum et 15 petitio donec cognoscant uibentes quoniam dominatur excelsus in regno hominum-^ et cuicumque uoluerit dabit illut^ et humil- limum hominem constituet super eum., Hoc somnium uidi'^ ego nabuquodonosor., Tu ergo baltasar-f interpretationem narra festinus., Quia omnes sapientes regni 20 mei< non queunt solutionem eius indicare mici., Tu autem potes< quia spiritus de^rum sanctorum in te est., TuNC DANiHEL cuius nomen baltasar/^ cepit intra semet ipsum tacitus cogitare quasi hora una< et cogitationes eius conturbabant eum., 25 Respondens autem rex< ait., || Baltasar^ somnium et interpretationem eius-^ non conturbent te., Respondit . baltasar^ et dixit., Domine mi somnium his qui te oderunK et interpretatio eius^ hostibus tuis sit., 30 Harborem quam uidisti sublimem atque robustam^; cuius alti- tudo pertingens ad caelum et aspectus illius in omnem terram^ 13 comuteturc(>m •3.1 Auotwm o in dtiabus Utteris erasis 24 tachus su/^i. s manu SECUNDO DOMINICO AD MISSAM. et rami eius pulcerrimiK et fructus eius nimiusK et aesca uniuer- sorum in eaK et subter ea* habitantes bestiae agri-^ et in ramis eius commorantes abes caeli-^ tu es rex^ quia magnificatus es . et inualuisti et magnitudo tua creuit et peruenit usque ad caelum-^ 5 et potestas tua in terminos uniuersae terrae., Quod autem uidit rex uigilem et sanctum descendere de caelo et dicere succidite harborem | 164 | et dissipate illam-v adtamen germen radicum eius in terra dimittite^ et uinciatur ferro et ere in herbis foris et rore caeli conspargaturK et cum feris sit pabu- 10 lum eius-^ donec septem tempora commutentur supereum., Haec est interpraetatio sententiae altissimi^ quae perueniet super do- minum meum regem., Eicient te ab hominibus-^ et cum bestiis feris erit habitatio tua., Et fenum ut bos comedes^ et rore caeli infunderis., 15 Septem quoque tempora mutabuntur super te-^ donec scias quod dominetur excelsus in regno hominum '. et cuicumque uo- luerit det illut., Quod autem precepit ut relinqueretur germen radicum eius id est harboris^ regnum tuum tibi manebit^ post- quam cognoberis potestatem || aeternam esse caelestem., 20 Quam ob rem rex-f consilium meum placeat tibi^ et peccata tua elemosinis redime-f et iniquitates tuas misericordiis pauperum forsitan ignoscat delictis tuis., Omnia uenerunt super nabuquodonosor regem., Post finem mensuum duodecim-f in aula babilonis deambulabat., 25 Responditque rex-f et ait., Nonne haecest babilon magna^ quam ego edificabi in domum regni^ et in roborem fortitudinis meae^ et in gloriam decoris mei ? Quum adhuc sermo esset in ore regis-^ uox de caelo ru*it., Tibi dicitur nabuquodonosor rex< regnum tuum transi^t a te^ 30 et ab ominibus te eicient^ et cum bestiis feris erit . habitatio tua., Fenum quasi bos comedes/ | 165 | et septem tempora muta- buntur super te donec scias quod dominetur excaelsus in regno 2 ea m eras. 14 Et in marg. 2 inanu 28 rugit g erasum 29 tuum] tibi eras. transiet corr. SECUNDO DOMINICO AD MISSAM. 89 hominum-'^ et cuicumque uoluerit det illut., Eadem hora^ sermo conpletus est super nabuquodonosor., Ex hominibus eiectus est^ et faenum ut bos comedit^ et rore caeli corpus eius infectum est^ donec capilli eius in similitudinem aquilarum crescerent^ et ungue eius quasi abium., Igitur post 5 finem dierum^ ego nabuquodonosor oculos meos ad celum lebabi'; et sensus meus redditus est mici<^ et altissimo benedixi<; et bibentem in sempiternum laudabiK et glorificabi^ quia potestas eius potestas sempiterna^ et regnum eius in generatione et generatione et omnes habitatores terrae || aput eum in nicilum i:> reputati sunt., luxta uolumtatem enim suam fecit tam in uirtutibus caeli . quam in habitatoribus terrae-f et non est qui resistat manui eius et dicat ei sic quare fecisti., In ipso tempore sensus meus • reuersus est ad me-^ et ad onorem regni mei decoremque perueni., Et figura mea reuersa est ad me< et obtimates mei et magi- 15 stratus mei-f requisierunt me., Et in regno meo constitutus sum-f et magnificentia ampliora reddita est mici., NuNC igitur ego nabuquodonosor-f laudo et magnifico^ et glorifico regem celi., 2^ Quia omnia opera eius uera et uniuerse uie eius iudicia-^ et gradientes in superuia potest humiliare., EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI^ AD GENTES., (I 5-9) DEO GRATIAS., | 166 | KARISSIMI^ haec est adnuntiatio quam audiuimus a deo^ -5 et adnuntiamus uobis., Quoniam deus lux est< et tenebre in eo non sunt ulle., Si dixerimus nos societatem habere cum eo et in tenebris ambu- lamus-f mentimur et non facimus ueritatem., Si autem in luce ambulamus sicut et ipse in luce est^ societatem habemus cum :o eo et sanguis «ihesu xpi filii eius-^ mundat nos ab omni peccato., 13 ei add. in marg. ig et add. 2 manu Anecdota Mareds. 13 90 SECUNDO DOMINICO AD MISSAM. Si dixerimus quia peccatum non habemus^ ipsi nos sedu- cimus- et ueritas in nobis non est., Si uere confiteamur peccata nostra-r fidelis est et iustus ut remittat nobis peccata^ et mundet nos ab omni iniquitate*., amen 5 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (IX 1-38) GLORIA TIUI DOMINE. || IN ILLO TEMPORE-^ dominus noster ihesus xps quum praeteriret uidit hominem caecum a natibitate^ et interrogaberunt eum discipuli sui., Rabbi^ quis peccabit^ hlc aut parentes eius-c 10 ut cecus nascefetur., Respondit ihesus., Neque hic peccabit neque parentes eius-f sedut manlfestaretur opera dei In illo., Me oportet operari opera eius qui mislt me< donec dles est., Ueniet nox<^ quando nemo operari potest., Quandlu in hiundo sum-^ lux sum mundi., 15 Haec quum dixisset^ expuit in terram et feclt lutum ex sputo et Hnuit lutum super oculos eius^ et dixlt ei., Uade laba In nata- torlam slloae^ quod Interpraetatur mlssus., Abilt ergo et labit^ et uenit uldens., | 167 | Itaque uicinl et qul uldebant eum prlus quia mendicus erat-J 20 dlcebant., Nonne hic est qul sedebat et mendicabat ? AHi dice- bant qula hlc est<^ aHI autem nequaquam^ sed similis est elus., Ille autem dicebat-^ quia ego sum., Dicebant ergo ei., Quomodo apertl sunt ocull tui., Respondlt., IHe homo qui dicitur ihesus>f lutum fecit et uncxlt oculos meos^ et dixit micl., 25 Uade ad natatorlam siloae^ et laba. Et abil et laul et uideo., Dlxerunt ergo el., Ubi est IHe., Alt., Nesclo., Adducunt eum ad farlseos-^ qui caecus fuerat., Erat autem sabbatum quando lutum feclt ihesus et aperuit oculos eius., Iterum interrogabant eum fariseK quo- 30 modo uidisset., IHe autem dlxlt eis., || 4 iniquitatem m eras7tin SECUNDO DOMINICO AD MISSAM. 91 Lutum posuit mici super oculos^ et labi et uideo., Dicebant ex phariseis quiddam.,* Non est hic homo a deo< qui sabbatum non custodit., Alii/: dicebant.,. Quomodo potest homo peccator^ haec signa facere., Et scisma erat in eis., Dicunt caeco iterum., 5 Tu^ quid dicis de eo qui aperuit oculos tuos., Ille autem dixit., Quia prophaeta est., Non crediderunt ergo iudaei de illo quia caecus fuisset et uidisset-: donec uocaberant parentes eius qui uiderant et interro- gaberunt eos dicentes. '° Hic est filius uester^; quem uos dicitis quia cecus natus est-; quomodo ergo nunc uidet., Responderunt eis parentes eius'^ et dixerunt., Scimus quia hic est filius noster-^ et quia caecus natus est., Quomodo ergo nunc uidet nescimus . | i68 | aut quis eius aperuit oculos^: nescimus., '5 Ipsum interrogate etatem habet-^ ipse de se loquatur., Haec dixerunt parentes eius^ quia timebant iudeos., lam enim conspi- raberant iudaei ut si quis eum confiteretur xpm4 extra synagoga fieret., Propterea parentes eius dixerunt^c quia aetatem habet ipsum interrogate., 20 Uocaberunt ergo rursus hominem qui fuerat caecus^ et dixe- runt ei., Da gloriam deo., Nos scimus-c quia homo peccator est., Dixit ergo ille., Si peccator est^ nescio., unum scio^ quiacaecusquum essem^: modo uideo., Dixerunt ergo illi., Quid fecit tibi^ quomodo aperuit tibi -5 oculos., Respondit eis., Dixi uobis iam et audistis., Quid iterum uultis audire., Numquid et uos uultis discipuli eius fieri ? || Maledixerunt ei^ et dixerunt., Tu-i discipulus illius sis., 30 Nos autem^ moysi discipuli sumus., Nos scimusi quia moysi loquutus es^ dominus., Hunc autem-^ 32 est adii. in marg. 92 IN TERTIA EBDOMADA . II FERIA. nescimus unde sit., Respondit ille homoet dixit eis., In hoc enim mirabile est quia uos nescitis unde sit-^ et aperuit oculos meos., Scimus autem quia peccatores deus non exaudit^ sed si quis dei cultor est et uolumtatem eius facit hunc exaudit., A seculo non 5 est auditum-^ quiaperuit quis oculos ceci nati., Nisi esset hic a deof non poterat facere quicquam., Respon- derunt et dixerunt ei., In peccatis natus es^otus^; et tu doces nos ? Et egecerunt eum foras., Audibit ihesus quia eiecerunt eum foras^ et quum lo iiiuenisset eum dixit ei., Tuk credis in fiHum dei ? | 109 [ Respondit ille^ et dixit., Quid estdomine\ ut credam in eum., Et dixit ei ihesus,, Et uidisti eum-^ et qui loquitur tecum ipse est., Et ille ait., Credo domine-f et procidens adorauit eum., ITEM LECTIONES IN TERTIA EBDOMADA . II FERIA . ^s AD UIIIP LECTIO LIBRI^ lOEL PROPHETE (II 12-13) HAEC DICIT DOMINUS., Conuertimini ad me . in toto corde uestrO'^ in ieiunio et fletu et planctu., 20 Et scindite corda uestra^ et non uestimenta uestra., Et conuertimini ad dominum deum uestrum^ quia benignus et misericors est., PRINGIPIUM EPISTOLE PETRI APOSTOLW AD GENTES . . ■ (I Petr. I 16-21) 25 KARISSIMI^ sancti estote sicut e/ ego sanctus sum dicit dominus deus uester., Et si patrem inuocatis eum || qui sine acceptione personarum iudicat^ secundum uniuscuiusque opus in timore incolatus uestri^ tempore conuersamini., 25 sicut egego cort. IN TERTIA EBDOMADA . II FERIA. 93 Scientes quod non corruptibilibus argento uel auro redemti estis de bana uestra conuersatione paternae tradiction/s^ sed praetioso sanguine quasi agni incontaminati'^ et inmaculati xpi ihesu., Ipse ergo qui et praecognitus est ante constitutionem mundi et nobissimo tempore natus . et passus esti ipse accepit s gloriam quam deus uerbum semper possedit sine initio manens in patre^ praecognitus quidem ante constitutionem mundi., Ma- nifestatus autem nobissimis temporibus propter uos^ qui per ipsum fideles estis in deo., Qui suscitauit eum a mortuis | 170 | et dedit ei gloria^ ita ut 10 fides uestra^ et spes esset in deum., LECTIO SANCTI EUANGELLII^ SECUNDUM lOHANNEM., (VI 5-14) GLORIA In illo tempore-^ dominus noster ihesus xps quum subleuasset oculos et uidisset quia multitudo maxima uenit ad eum^^ dixit ad 15 philippum., Unde ememus panes ut manducent hii., Hoc autem dicebat temtans eum., Ipse autem sciebat quid esset facturus., Respondit ei fhilippus., Ducentorum denariorum panes non sufficiunt eisK ut unusquisque modicum quid accipiat., Dicit ei unus ex disci- 20 pulis eius^ andreas frater symonzV petri., Est puer unus hic-^ qui habet quinque panes ordiacios et duos pisces., Set haec^ quid erit inter tantos., Dixit ergo ihesus., Facite homines || discumbere., Erat autem fenum multum < in illo loco., Discuebuerunt ergo uiri^ quasi quinque milia., Accepit 25 ergo panes ihesus-^ et cum gratias egisset distribuit discumben-. tibus,, Similiter et piscibus^ quantum uolebant., Ut autem satiati sunt^ dixit discipuHs suis., CoHigite que superaberunt fracmenta ne pereant., Collegerunt ergo< et imple- uerunt duodecim confinos fracmentorum ex quinque panibus 30 ordiaciis^ qui superfuerant his qui manducaberunt., Illi ergo 2 tradictionis i ex e 21 symonis is add. 2 inanu 94 IIII^ FERIA IN Ilia EBDOMADA. hominesK quum uidissent quod fecerat signum-^ dicebant quia hic est uere propheta^ qui uenturus est in mundum., LEGENDUM IIII^ FERIA AD UIIII^ . IN IIP EBDOMADA., LECTIO LIBRI^ lOHEL PROPHETE., (II 15-17) 5 HAEC DICIT DOMINUS., Canite | 171 | tuba in syon-f sanctificate ieiunium,, Uocate cetum-^ congregate populum., San- ctificate aeclesiam-^ quoadunate senes., Congregate parbulos^ et su^gentes ubera., Egrediatur sponsus . de cubilisuo^ et sponsa de talamo suo., »o Inter uestibulum et altare^ plorabunt sacerdotes ministri do- mini et dicent., Parce domine populo tuo et ne des hereditatem tuam in oprobrium., EPISTOLA PETRI APOSTOLI ^ AD GENTES., (I Petr. III 10-15) 15 KARISSIMI^ qui bult uitam diligere^; et uidere dies uonos< quoerceat linguam suam a malo^ et labia eius ne loquantur dolum., DecHnet autem a malo et faciat bonum< inquirat pacem et sequatur eam., Quia oculi domini super iustos-^ et aures eius ad pr^ces eorum., 20 Uultus autem domini^ super facien {| tes mala^ Et quls uobis nocebit^; si bonitatis sectatores fueritis., Set et si quid patimini propter iustitiam^ beati estis., Metu*m autem eone timueritis-^ et non conturbemini., Dominum autem xpm sanctificate in cor- dibus uestris., amen 25 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (VI 15-23) IN ILLO TEMPORE-^ dominus noster ihesus xps quum cognobisset quia uenturi essent iudaei ut raperent eum et facerent eum regem-c fugiit iterum in montem ipse solus., 8 suggentes g add. sup. lin. 19 preces e snppl. 2 wann 22 Metuum corr. UI^ FERIA IN 111^ EBDOMADA. 95 Ut autem sero factum est^ descenderunt discipuli eius ad mare., Et quum ascendissent nabem uenerunt trans mare in cap//ar- naum^: et tenebre iam facte erant^ et non uenerat ad eos ihesus., Mare autem uento flante magno exurgebat., Quum remigassent s ergo quasi stadia uiginti qginque | 172 | au^triginta^^ uident ihesum ambulantem super mare et proximum naui fieri . et timuerunt, Ille autem dicit eis., Ego sum nolite timere., Uoluerunt ergo eum accipere in nabi^ et statim fuit nabisad terram quam ibant., lo Altera die turba que stabat trans mare^ uidit quia nauicula alia non erat ibi nisi una et quia non introisset cum discipulis suis ihesus in nabem sed soli discipuH eius abissent-r alie uero superuenerunt nabes adtiberiade iusta locum ubi manducaberunt panem^ gratias agentes domino., amen. 15 LEGENDUM . UP FERIA IN III^ EBDOMADA . AD UIIII\, LECTIO LIBRl^ MICHE PROPHETE., (VII 18-20) DEO IN DIEBUS ILLIS'^ loquutus estmiceas., Quis deus similis tui* qui aufferes iniquitatemK || et transis peccatum reliquiarum hereditatis tuae., 20 Non inmittet ultra furorem suum < quoniam uolens misericordia est., Reuertetur et miserebitur nostri^ et proiciet in profundum maris omnia peccata nostra. Dauit ueritatem iacob-^ et misericordia abraham quae iurasti 25 patribus nostris a diebus antiquis., amen EPISTOLA PETRI APOSTOLI^ AD GENTES., (I Petr. IV 7-1 1) KARISSIMI^ estote prudentes sobrii-f et uigilate in oratio- nibus., Ante omnia autem-^ mutuam in uosmet ipsos caritatem 3 capharnaum h 2 manu add. 6 autriginta corr. 19 tui s erasum 96 SABBATO IN TERTIA EBDOMADA. continuam abentes-r quia caritas cooperit multitudinem pecca- torum,, Ospitales inuicem^ sine murmuratione., Unusquisque sicut accepit gratiam in alterutrum^ illam ad- ministran***tes sicut boni dis | 1 73 | pensatores multi*formes 5 gratiae dei. Si quis loquitur^ quasi sermones dei., Si quis admi- nistrat/ tamquam ex uirtute quam administrat deus., Ut in omnibus honorificetur deus per ihesum xpmi cui est gloria et imperium in secula seculorum., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM 10 (VI 24-29) IN ILLO TEMPORE^ ascendit turba in nauiculas et uene- runt capharnahum^ querentes ihesum., Et quum inuenissent eum trans mare< dixerunt ei>; Rabbi-^ quando hic uenisti., Res- pondit ihesus e/ dixit., Amen amen dico uobis^ queritis me< 15 non quia uidistis signa sed quia manducastis ex panibus^^ et saturati estis., Operamini non cibum qui periit^ sed qui permanet in uitam aeternam^ quem filius hominis dabit uobis., || Hunc enim pater/f significabit deus. 20 Dixerunt ergo ad eum., Quid faciemusK ut operemur opera dei., Respondit ihesus^ et dixit eis., Hoc est opus dei^ ut credatis in eum^ quem misit ille., amen LEGENDUM SABBATO AD III^ IN TERTIA EBDOMADA., LECTIO LIBRI^ AMOS PROPHAETE., (V 14-15) 25 HAEC DICIT DOMINUS., Querite bonum et non malum ut uibatis-^ et erit dominus deus exercituum uobiscum., Sicut dixi odite malum et diligite bonum^ et constituite in porta iudi- cium., Si forte misereatur dominus deus exercituum reliqu/is ioseph., amen. 4 administrantantes corr. 14 edixit corr. 28 reliquiis i add. 2 manu SABBATO IN TERTIA EBDOMADA. 97 EPISTOLA PETRI APOSTOLI AD GENTES., (I Petr. V 6-11) KARISSIMI humiliamini sub illa potentissima manu dei^ ut nos exaltet in tempore uisitationis suae., Omne sollicitudinem uestram proicientes in eum^ quoniam ipsi cura est de uobis., Sobrii | 174 1 estote et uigilate^ quia 5 aduersarius noster diabolus tamquam leo rugiens circuit^ querens quem deuoret., Cui resistite fortes in fide nicil uerentes<^ scientes eamdem passionum in omni quae in mundo est-^ uestre fraternitati fieri., Deus autem omni gratie qui uocabit nos in aeternam gloriam 10 suam in xpo ihesu modicum passos adque temtatos< ipse per- ficiet confirmauit fundauitque ipsi gloria in secula seculorum. amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (VI 30-35) 15 In illo tempore^ dixerunt iudaei ad dominum ihesum., Quod tu facis signum ut uideamus^; et credamus tibi quid operaris., Patres nostri manna manducaberunt in deserto-^ sicut scriptum est., Panem de caelo dedi/ eis manducare., Dixit ergo eis ihesus., amen amen dico uobis^ non moyses 20 dedit II uobis panem de caelo^ sed pater meus dat uobis panem de caelo uerum., Panis enim dei est qui descendit de caelo^ et dat uitam mundo., Dixerunt ergo ad eum., Domine-^ semper da nobis panem hunc, Dixit autem eis* ihesus., Ego sum panis uite., Qui uenit ad me . non esuriet^ et qui credit in me non sitiet 25 umquam., amen 3 nos corr. ex non 19 dedit t add. sup lin. 14 secundum ioAannem.] Iste locus loannis continetur euangelica lectione quae pro prima dominica ad matutinum iara assignata fuit. Quae res confirmat illud quod antea dixi, ordi- Anecdota Mareds. nem missarum ferialium liturgia dominicali re- centiorem esse, et quasi nullo ad eam habito respectu digestum. 98 IN UICESIMA AD MATUTINUM. LEGENDUM IN UICESIMA AD MATUTINUM., LECTIO LIBRl^ DANIELIS PROPHETE., (XIII 1-64) IN DIEBUS ILLIS^ erat uir habitans in babilone-: et nomen eius ioachim., 5 Et accepit huxorem nomine susannam-f filiam celc^ie pulcram nimis^: et timentem dominum., Parentes enim illius quum essent iusti/^ I 175 I erudierunt filiam suam secundum legem moysi., Erat autem ioachim diues ualde>{ et erat ei pomerium uicinum domui suae< et ad ipsum confluebant iudaei . eo quod esset 10 honorabiHor hominum., Et constituti sunt duo senes iudices in anno illo-f de quibus loquutus est dominus . quia egressa est iniquitas de babilone-^ a senibus iudicibus qui uidebantur regere populum., Isti frequentabant domum ioachim^ et beniebant ad eos omnes 15 qui habebant iudicia., Quum autem populus reuertisset per me- ridiem^ ingrediebatur susanna et deambulabat in pomerio uiri sui., Et uidebant eam senes quotidie ingredientem et deambu- lantem-^ et exarserunt in concupiscentiam eius., || et euerterunt sensum suum^; et decHnaberunt oculos suos ut non uiderent zocaelum^i neque recordarentur iudiciorum iustorum., Erant ergo ambo uulnerati amore eius^ nec indicaberunt sibi^ uicissim dolorem suum., Erubescebant enim indicare concupiscentiam suam-^ uolentes concubere cum ea., Et obserbauant cotidie^ 5 celchie h siip. lin. 18 ct add. 2 vtanu I in uicesimd\ Sic etiam inscribilur haec Dominica in Lectionario Romano ab Alcuino emendato, videlicet quod ab ea ad festum Paschae viginti omnino dies superessent. Hac die apud Gotho-Hispanos cathecumeni nomina sua dabant sacerdoti : quare decreto 1 Concilii II Bracarensis praecipitur, « ut sictit antiqui . lin. 30 nos add. 2 iiianu IN UICESIMA AD MATUTINUM. lOI E^iTclamabit autem uoce magna susanna^ et dixit., OR. Deus aeternek qui absconditorum es cognitor^ qui nosti omnia ante quam fiant^ tu scis quoniam falsum tulerunt contra me testimonium., Et ecce morior cum nicil horum fecerim-^ quae isti malitiose s conposuerunt aduersum me., Exaudiuit autem dominus uocem eius., Quumque duceretur ad mortem/ suscitauit dominus spiritum sanctum pueri iunioris cuius nomen danieU et exclamauit uoce magna., lo Mundus sum ego a sanguine huius., Et conuersus omnis populus^ dixit ad eum., Quid est sermo iste . quem loquutus es. Qui quum staret in medio eoruni'^ ait., Sic fatui estis filii sraheh non iudicantes neque || quod uerum est cognoscentes'; »5 condemnatis filiam srahel 1 Reuertimini ad iudicium^ quia falsum testimonium loquuti sunt aduersus eam., Reuersus est ergo populus cum festinatione-^ et dixerunt ei. senes 20 Ueni et sede in medio nostri et iudica nobis< quia tibi dedit deus honorem senectutis., Et dixit ad eos daniel., Separate illos ab inuicem procul '. et ^^iudicabo eos Quum ergo diuisiessent alter ab altero-f uocauit unum de eis* 25 et dixit ad eum., inueterate dierum malorum; nunc uenerunt peccata tuaquae operabaris prius^ iudicans iudicia iniusta-; innocentes opprimes . et dimites noxios-i dicente domino innocentem et iustum non interficies., 30 Nunc ergo si uidisti eos^ | 179 | die sub qua harbore uidisti eos loquentes sibi., Qui ait., 1 Exclamabit x e.r t 1 1 ego sup. lin. add. 24 diiudicabo di om. in \^ scriptiene 25 de eis] hoster l. et simacus f. est nomen seuex. , add. iHarg. 102 IN UICESIMA AD MATUTINUM. Sub ^cino., Dixit autem daniel., Recte mentitus es in caput tuum., Ecce enim angelus domini accepta sententia ab eo^ scindet te medium., Et amoto eo^ iussit uenire alium et dixit ei., 5 Semen canahan et non iuda^ species decepi/te-i et concupi- scentia subuertit cor tuum ? Sic faciebatis filiabus sraheh et ille timentes loquebantur uobis-f set non filia iuda^ sustinuit iniqui- tatem uestram., Nunc ergo^. dic mici sub qua harbore conpreen- deris eos loquentes sibi., 'o Qui ait., Sub prino., Dixit autem ad eum daniel., Recte mentitus es et tu in caput tuum., Manet enim angelus domini {| gladium habens ut secet te medium^ et interficiet uos ambo^., Exclamauit itaque omnis 15 populus uoce magna^ et benedixerunt deo qui salbat sperantes in se., Et consurrexerunt aduersus duos presbiteros^ conuicerat enim eos daniel ex ore suo falsum dixisse testimonium., Feceruntque eis-f sicut male eger^nt aduersus proximum suum-f ut facerent 20 secundum legem moysi^ et interfecerunt eos,, Et salbatus est sanguis innoxitis . in die illa., Celcias autem et uxor eius^ laudaberunt dominum pro filia sua susanna^ cum ioac^im marito eius et cognatis omnibus^f quia non est in ea inuenta res turpis., Daniel autem factus est 25 magnus in conspectu populi^ a die illa et deinceps | 180 | EPISTOLA lACOBI APOSTOLI^ AD DUODECIM TRIBUS., (IV 1-16) KARISSIMI-i unde uella et lites in uobis^ nonne ex concu- piscentiis uestris quae militant in membris uestris .-* 30 Concupiscitis et non habetis^v occiditis et zelatis^ et non potestis adipisci., Litigatis et belligeratis et non habetis^ propter I scino s g manu lentisco add. fiiarg. 5 decepite corr. 10 prino] ilize marg. 14 ambos s add. sup. lin. 19 egerant s.ex \x 23 ioachim h add. sup. lin, 26 dudecim corr. IN UICESIMA AD MATUTINUM. IO3 quod non postulastis., Petitis et non accipitis eo quod male pe- tatis< et in concupiscentiis uestris consummatis., Adulteri'; nescitis quia amicitia huius mundi^ inimica est dei ? Quicumque ergo uoluerit amicus esse seculi huius^ inimicus dei constituitur., Aut putatis quia inaniter scriptura dicat ad inuidiam 5 concupiscit spiritus qui habitat in uobis^ maiorem autem dat gratiam., || Propter quod dicit., Deus superuis resistit< humilibus autem dat gratiam., LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM lOHANNEM., 10 (VIII 15-20) IN ILLO TEMPORE-f dominus noster ihesus xps loquutus est fariseis dicens., Uos secundum carnem iudicatis*^ ego non iudico quemquam., Et si iudico ego iudicium meum uerum est quia solus non sum set ego et qui misit me pater., »5 Et in lege uestra scriptum est quia duorum hominum testimo- nium uerum est., Ego sum qui testimonium peribeo de me ipso-^ et testimonium peribet de me qui misit me pater., Dicebant ergo illi., Ubi est pater tuus., Respondit ihesus., 20 Neque me scitis-f neque patrem meum., Si me sciretis-c forsitan et patrem meum sciretis., Haec uerba loquutus est ihesus \ 181 | in gazofilacium^r docens in templo., Et nemo adpreendit eum< quia nondum uenerathora eius., amen 25 I04 MEDIANTE DIE FESTO AD MISSAM. ITEM LEGENDUM MEDIANTE DIE FESTO., AD MISSAM LEGTIO LIBRI-f DANIHELIS PROPHETAE., (X i-XI 2, XII 1-13) IN DIEBUS ILLIS^ anno tertio ciri regis persarum^ uerbum reuelatum est danihel? cognomento baltasar 5 Et uerum berbum et fortitudo magna '. intellexitque sermonem., Intellegentia enim est opus in uisione., In diebus illis-f ego danihel lugebam trium ebdomadarum diebus., Panem desiderabilem non comedi^ et caro et uinum non introierunt in os meum., 10 Sed neque ungento hunctus sum^ donec conplerentur || trium ebdomadarum diebus., Die autem uicesima et quarta mensis primi/f eram iusta flubium magnum qui est tigris., Et lebabi oculos meos^ et uidi., Et ecce \i\x unus uestitum lineis-i et renes eius accincti auro 15 obrizo^ et lumbi eius accincti erant colore efifaz., Et corpus eius quasi crisolitus-; et facies eius uelut species fulgwris; et occuli eius ut lampas ardens^ et bracia eius et que deorsum usque ad pedes^ quasi species eris candentis., Et uox sermonum eius^ ut uox multitudinis., 20 Uidi autem ego daniheW solus uisionem., Porro uiri qui erant mecum non uiderunt^ sed terror nimius inruit super eos . et fugierunt in absconditum., Ego autem relictus sum solus-^ uidi uisionem | 182 | grandem hanc et non remansit in me fortitudo., Sed species mea inmutata est in me^ et emarcui nec abui 25 quicquam uirium., Et audiui uocem sermonum eius^ et audiens iacebam conster- natus super faciem meam 2 danihelis h sup. lin. 4 danieli \ ex o 13 lebabi ba sup. liii. add. 14 unus in um eraso 17 fulguris \xex o corr. 2 tnanu I mediante die festo.'] Multa sunt quae di- cantur de hoc « mediante die festo J>, cui respondet apud Graecos et Mediolanenses fe- stum Mediaepentecostes. Videsis ea quae dispu- tavi in ephemeride Revue binMictine, tom. VI, (1889) p. 99 sq. MEDIANTE DIE FESTO AD MISSAM. IO5 Uultusque meus<^ herebat terrae., Et ecce manus tetigit me>; et erexit me super genua mea^i et super articulos manuum mearum^ et dixit ad me., Daniel uir desideriorum^ intellege uerba quae f sed est uerus qui misit me quem uos nescitis., ego scio eum., 25 Et si dixero quia nescio eum-^ ero uobis similis mendax., Et scio eum^ quia ab ipso sum-: || et ipse me misit., Querebant ergo eum adpreendere-f et nemo misit in illum manus quia nondum uenerat ora eius., amen 2 ipso Q cx ^ 10 moyses y ex'\ 11 patrebus corr. 12 solbatur o ex z. 26 ipso ip add. snp. lin. LECTIONES DE TRADICIONE DOMINI. 109 ITEM LECTIONES DE TRADICIONE DOMINI., IN PRIMA . S EBDOMADA . SECUNDA FERIA . AD AD NONAM., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (I 1-4, 24-26) UISIO #hesaye filii amos quam uidit super iudeam et iheru- salem^ in diebus ozie ioatan acaz et hezehzie regum iuda., 5 Audite celi et auribus percipite terram^ quoniam dominus loquutus est., | 187 | Filios enutribi et exaltabi^ ipsi autem spreuerunt me., Cognobit bos possesorem suum '. et asinus presepem domini sui., . 10 Srael me non cognouit-^ populus meus me non intellexit., Ueae genti peccatrici fiHi scelarati/f dereliquerunt dominum^ blasfemaberunt sanctum srael., Abalienati sunt retrorsum., Pro- pter hoc-^ ait dominus exercituum fortis srael., Consolabor super hostibus meis-^ et uindicabor de inimicis 15 meis., Et conuertam manum meam ad te sion-^ et exquoquam ad purus scoriam tuam^ et aufferam omnem stagnum tuum<; et restituam iudices tuos ut fuerunt prius et consiliarios tuos sicut antiquitus., Post haec-f uocaberis ciuitas iusti . ur#bs fidelis sion^ ait dominus omnipotens., 20 EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI AD GENTES., (I Joan. i 1-4) KARISSIMI^ quod erat ab initioK quod audiuimusK quod uidimus oculis nostris . quod prespeximus . et manus nostrae tractauerunt de uerbo uite^ et uita manifestata est nobis et 1-2 de tradicio7ie domini in primas ebdo- madd\ Per illas ultimas tres quadragesimae hebdomadas Toletana Ecclesia passionem Do- mini specialiter recoiebat. Ideo hic « prima ebdomada » notatur, quasi aliud tempus inci- piat, ab ipsa quadragesima distinctum. Confe- rendus hic omnino est Socratis scholastici locus {Hist. EccL, lib. V, c. 22), ubi ait, « eos qui <( Romae sunt, tres tanttim continuas hehdo- « madas ante Pascha, exceptis Sabbato et Dq- « minico die, jejunare. » IIO III^ FERIA POST UICESIMA. uidimus^ et testamur et adnuntiamus uobis uitam aeternam quae erat aput patrem/T et apparuit nobis., Quod ergo uidimus et audiuimus adnuntiamus uobis-f ut et uos societatem babeatis nobiscum-^ et societas nostra sit cum 5 patre et cum filio eius ihesu xpo-^ et haec scribimus uobis . ut gaudium nostrum sit plenum., amen LECTIO SANCTI EUANGELIX^ SECUNDUM lOHANNEM., ■ ' ' ■' (VI 35-39) ... • . '' IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque-' lo batur iudaeis dicens., Eg^ sum panis uite., Qui uenit ad me^ non esuriet., Et qui credit in me^ non sitiet unquam., Sed dixi uobis^ quia et uidistis me-^ | i88 | et non credidistis., Omne quod dat mici pater>^ ad me ueniet., Et eum qui uenit 15 ad me non eiciam foras-^ quia de caelo descendi non ut faciam uolumtatem meam sed uolumtatem eius qui misit me., Haec est aulem uolumtas eius qui misit me-^ ut omne quod dedit mici non perdam ex eo-i sed resuscitem illut nobissimo die., Haec est enim uolumtas patris mei qui misit me^ ut omnis 20 qui uidet fiHum et credit in *eum habe^t uitam aeternam-f et ego resuscitabo eum in nobissimo die., amen LEGENDUM IIP FERIA . POST UICESIMA AD NONAM., LEGTIO LIBRI^ HESAYE PROFETE., (V 20, 23-27) INDIEBUS ILLIS^ loquutus est esayas dicens., Ueae 25 qui dicitis malum bonum., Ponentes tenebras in lucem^ et lucem in tenebras., || Ponentes amarum dulce^ et dulcem in arriarum., Qui iustificatis impiurn pro muneribus eius< et iustiam iusti aufertis ab eo., 11 cgo o om. in prhna scriJ>iione \t t&l add. sup. lin. 20 hahelit n 2 fnanu ^ 22 ucccsima. corr. 1. Ilia FERIA POST UICESIMA. 1 1 I -Propter hoc-^ siciit deuorat stipulam lingua* ignis^ et calor flame exurit< sic radix eorum quasi fabilla erit*' et germen eorum ut pulbis ascendet., Abiecerunt enim legem.domi.ni exercituurii-i et eloquium sancti srahel blasfemaberunt., Et ideo iratus est furor domini in populos^ et extendit manum suam super eos et 5 percussit eos-: et ecce festinus uelociter ueniet., . Non est deficiens< neque laborans., Non dormitauit^ neque obdormiet., . Neque soluetur cingulum renum eius< nec rumpetur corriam calciamentorum eius ait dominus omnipotens., amen. lo EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI ^ AD GENTES (I lo-II 2) KARISSIMI^ si dixerimus quia peccatum non I 189 | habe- mus-^ mendacem facimus deum/ et uerbum eius non est in nobis., Filioli mei*^ haec scribo uobis^ ut non peccetis., Sed et si quis peccauerit^ aduocatum habemus aput patrem ihesum xpm iustum^ ^s' et ipse est propitiatio pro peccatis nostris., Et non pro nostris tantum^ sed aetiam pro totius mundi., amen , LECTIO SANCTI EUANGELII'^ SECUNDUM lOHANNEM (VI 41-47) IN ILLO TEMPORE^ murmurabant iudaei de ihesu^ quia dixisset ego sum panis qui de caelo descendi-^ et dicebant., Nonne hic est filius ioseph . cuius nos nobimus patrem et matrem ? Quomodo dicit hic^ quia de caelo descendit., Respondit ergo 25 ihesus et dixit eis., Nolite murmurare in inuicem., Nem^ potest uenire ad me-^ nisi pater qui misit me traxerit eum . et ego resuscitabo eum nobisimo die., || . Et scriptum est in prophaetis-c et erunt omnes docibiles dei., Omnis qui audibit a patre et didicit< uenit ad me., 3° I lingua m expu7ictum 27 Nemo o add. sup. lin. 112 Illia FERIA POST UICESIMA. Non quia patrem uidit quisquam nisi his qui est a deo^ hic uidit patrem., amen amen dico uobis., Qui credit in me^ habet uitam aeternam., amen., LEGENDUM IIIP FERIA AD UIIIP 5 LECTIO LIBRI< HOSE PROPHAETE., (V lo, VII 13-16, XIII 4) HAEC DICIT DOMINUS., Facti sunt principes iuda< quasi adsumentes terminum., Super eos effundam quasi aquam iram meam., Ueae eis quo- niam recesserunt a me., Uastati sunt^ quia preuaricati sunt in 10 me., Et ego redemi eos^ et ipsi loquuti sunt contra me menda- cium., Et non clamaberunt ad me in corde suo . sed ululabant in cubilibus suis., Recesserunt a me-f et egoerudiuiet confortaui brachia eorum < et in me cogitauerunt mahtiam., | 190 | is Reuersi sunt ut essent absque 'iugo'< facti sunt quasi arcus dolosus., Cadent in gladio principes eorum< a furore Hnguesue., Ego sum autem dominus deus uester ex terra egypti-: et deum absque me nesci^tis^ et salbator non est praeter me., EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI^ AD GENTES., (II 3-6) 20 DEO GRATIAS., KARISSIMI/^ in hoc sclmus quoniam cognobimus deum< si mandata eius obserbemus., Qui dicet se nosse eum . et mandata eius non custodit-^ mendax est et in eo ueritas non est., Qui autem serbat uerbum eius< uere in hoc karitas dei per- 25 fecta est., Et in hoc scimus^ quoniam zn ipso sumus., Qui dicit se in illo manere^ deuet sicut ille ambulauit et ipse ambulare., amen 18 nescietis e z ntanu 2$in 3 m. U FERIA POST UICESIMA. I 1 3 LECTIO SANCTX EUANGELII^ SECUNDUM lOHANEM (VI 47-55) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps || loque- batur iudeis dicens., Amen amen dico uobis • 5 Qui credit in me^ habet uitam aeternam., Ego sum panis uite., Patres uestri^ manducaberunt in deserto manna^ et mortui sunt., Hic est panis qui de caelo descendit., Si quis ex ipso manducaberit^ non morietur., Ego sum panis uibus< quidecaelo descendi., 10 Si quis manducaberit ex hoc pane^ uibet in eternum., Et panis quam ego dabo ei/. caro mea est pro mundi uitam., Litigabant ergo iudaei ad inuicem dicentes., Quomodo potest hic nobis; carnem suam dare ad mandu***- cdndum., Dixit ergo eis ihesus., amen amen dico uobis 15 Nisi manducaberitis carnem fiHi hominis^ et biberitis eius sanguinem^ non habebitis uitam in uobis., | 191 | Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem^ habet uitam aeternam., Et ego resuscitabo eum nobissimo die., amen 20 LEGENDUM . U FERIA AD UIIIP., LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETE., (1X7-9,12) HAEC DICIT DOMINUS., ECCE CONFLABO/ et conprobabo inimicos meos., Quid enim ahut faciam^ a facie filiae popuH mei., Sagitta uulnerans Hngua eorum^ dolum loquuta est 25 in ore suo., Pacem cum amico suo loquitur^ et occulte ponit insidias., Numquid super his-v non uisitabo dicit dominus ? Si quis est sapiens qui intellegat hoc et ad quem uerbum domini fiat^ adnuntiet istut ait dominus omnipotens., amen 30 Auecdota Mareds. ,. 114 UI FERIA POST UICESIMA. EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI^ AD GENTES., (III n 12) KARISSIMI^ haec est adnuntiatio quam audistis ab initio ut diligamus nos inuicem., || Non sicut cayn qui ex maligno erat^ occidit fratrem suum 5 abel., Et propter quod occidit eum quoniam opera eius maligna erant/ fratris autem eius erant iusta^^ per ihesum xpm dominum nostrum., LAECTIO SANCTl EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (VI 59-64) 10 IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis s'uis dicens., Hic est panis qui de caelo de- scendit., Non sicut manducaberunt patres uestri manna^ et mortui sunt., Qui manducat hunc panem'^ uibet in aeternum., Haec dicens 15 in synagoga'^ docens in cap/^arnaum., Multi ergo audientes ex discipuHs eius^ dixerunt., Durus est hic sermo^; quis potest eum audire., Sciens autem aput semetipsum\ quia murmurabant de hoc discipuli eius^ dixit eis,, Hoc uobis non scandalizet., Si ergo uideritis filium hominis 20 ascendentem | 192 | uhi erat prius^ spiritus est qui uiuificat., Caro non prode est quicquam., Uerba quae ego loquutus sum uobis-c spiritus et una sunt., amen. LEGENDUM UI FERIA AD UIIIl^, LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (XII 7-10 14-15) 25 IN DIEBUS ILLIS^ dixit iheremias., Dedi dilectam animam meam in^tm^anibus inimicorum eius., Facta est mici hereditas mea quasi leo in silba< dedit contra me uocem^ ideo odibi eam., 15 synagoga y ex i capharnaum h add. 2 manu 20 uberat corr. 22 uita I siip. lin. UI FERIA POST UICESIMA. H 5 . • Numquid abis discolor-^ hereditas mea mici ? Numquid abis distincta per totum ? Uenite congregamini omnes bestiae terrae^ praeparate ad deborandum., Pastores multi demoliti sunt uineam meam-r con- culcaberunt partem meam S Haec dicit dominus., Ecce ego euellam eos de terra-^ et domum iuda euellam de medio eorum., Et quum e^^ulsero eos-^ conuertar et miserebor eorum ait dominus omnipotens., amen || EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI ^ AD GENTES., (III 18-20) 10 KARISSIMI^ non diligamus nos ueruo tantum et lingua^: sed opere et ueritate.*, In hoc cognoscimus quoniam ex ueritate sumus^ et in con- spectu eius suadebimus corda nostra., Quoniam si non repreenderit nos cor nostrum-c maior est deus 15 cordi nostro et nobit omnia cui honor et gloria in secula secu- lorum., amen LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM lOHANNEM., (X 24-28) IN ILLO TEMPORE^ dicebant iudei ad dominum ihesum 20 xpm Quousque animam nostram tollis., Si tu es xps-^ dic nobis palam., Respondit ihesus., Loquor uobis et non creditis opera quae ego facio in nomine patris mei^ haec testimonium peribent de 25 me., Et uos non creditis<: quia non estis ex obibus meis., Obes meae uocem meam audiunt^ et ego cognosco eas et secuntur me^ et ego uitam aeternam do eis., amen | 193 | 4-5 conculc. p. meam add. niarg. 8 eulsero corr. Il6 SABBATO POST UICESIMA. t ■ ■ ^ LEGENDUM SABBATO AD IIP LECTIO LIBRH ESAYE PROPHETE., (L 8-10) HAEC DICIT DOMINUS., Quis contradicet mici'^ stemus simul., Quis est aduersarius 5 meus-^ accedat ad me., Ecce dominus deus auxiliator meus^ quis est qui condemnet me., Ecce quasi uestimentum conterentur^ tinea comedet eos., Quis ex uobis timet dominum^ audiens uocem serbi sui speret 10 in nomine domini^ et innitatur super dominum suum., amen., AEPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI^ AD GENTES., (III 2-3) KARISSIMI^ nunc filii dei sumus^ et nondum apparuerit quid facturi sumus., Scimus quoniam quum apparuerit^^ similes ei erimus-^ quoniam uideuimus eum sicuti est., Et omnis qui 15 habet spem hanc in eo^ sanctificat se sjcut et ille sanctus est., LECTIO SANCTI AEUANGELII SECUNDUM lOHANNEM (VII 33-38) In illo tempore^ dominus noster ihesus xps locutus est disci- pulis suis et turbis dicens., || 20 Aduc modicum tempus uobiscum sum-^ et uado ad eum qui misit me., Queritis me et non inuenietis'^ et ubi ego sum<: non potestis uenire., In nobissimo autem die magno festiuitatis^ stabat ihesus et c\3.ma.*da^ dicens., 25 Si quis sitit^ ueniat ad me et uibat., Qui credit in me sicut dicit scriptura flumina de uentre eius fluent aque uibe., amen., 24 clamabat bat /« t eraso DE LAZARO AD MATUTINUM. 117 ITEM LEGENDUM/, DE LAZARO . AD MATUTINUM., LECTIO LIBRI^ lEREMIE PROPHETE., (Thren. III 1-20, 52-66, 21, 24-31) IN DIEBUS ILLIS/: loquutus est iheremias dicens., Ego uir uidens paupertatem meam '. et uirgam indignationis eius me 5 minabit^ et ad^ laborem tuum., Persequeris eos in furore^ et contere eos sub caelis domine., || 20 Hoc recolens in corde meo^ in deo sperabo., Pars mea do- minus dixit anima mea^ propterea expectabo eum., Bonus est dominus sperantibus in eum^ anime querenti illum., Bonum est prestolare salutare domini^ cum silentio., Bonum est uiro^ quum portaberit iugum ab adulescentia sua., Sedeuit solitarius et 25 tacebit^ quia leuabit super se., Ponet in pulbere os suum^ si forte sit spes., Dabit percutienti se maxillam-^ satiauitur obprobriis., Quia non reppellet in sem- piternum dominus., amen EPISTOLA PETRI APOSTOLI^ AD GENTES., (I Petr. IV 13 19) 30 KARISSIMI/T comunicantes . xpi passionibus gaudete^ ut et in reuelatione gloriae eius^ gaudeatis exultantes., ^j r&diAt^ •?> add. sh/>. lin. 2 manu 2qi mco] ideo Cffrr. 2 nianu DE LAZARO AD MATUTINUM. II9 Si exprobramini in nomine xpi beati estis^ quoniam gloria dei spiritus in uobis requiescit., | 196 | Quod ab illis quidem blasfematur^ a uobis autem honorificatur., Nemo autem patiatur quasi homicida'; aut fur^; aut maledicuS'^ aut alienorum appetitor., Si uero ut xpistianus-^ non erubescat., 5 Glorificet autem deum in isto nomine'^ quoniam tempus inquoa- tionis iudicii de domo dei., Si autem initium a nobis; quis finis eorum qui non credunt dei euangeHo., Etsiiustus uix sal^^^bitur-^ peccator et impius ubi parebit., Ideoque^ et hii qui patiuntur secundum uolumtatem dei . fideh creatori comendant animas 10 suas in bene factis., amen LEGTIO SANCTI EUANGELII'^ SEGUNDUM lOHANNEM (V 28-29, VII 51-53, 58-59) In illo tempore-^ dominus noster ihesus xps loquebatur iudeis dicens., 15 Amen amen dico uobis^ quia uenit /^ora et nunc est quando mortui audient uocem filii dei. || et qui audierlnt uibent., Nolite mirari hoc quia uenit hora in qua omnes qui in monu- menti sunt audient uocem eius-^ et procedent., Qui bona fecerunt in resurrectionem uite., Qui uero mala 20 egerunt^ in resurrectionem iudicii., Amen anien dico uobis si quis sermonem meum serbaberit'^ mortem non uidebit in aeternum., Dixerunt ergo iudaei., Nunc cognobimus-^ quia demonium habes., Abra/^am mortuus est et prohete^; et tu dicis qui sermonem meum serbaberit mortem 25 non uideuit in aeternum ? Numquid tu maior es patre nostro abra>^am^ qui mortuus est et prophetae mortui sunt^ quem te ipsum facis } Respondit ihesus., Amen amen dico uobis i ante quam abraham fieret-^ ego sum., | 197 | 30 Tulerunt ergo lapides^ ut iactarent in eum,, 8 salbabitur ba sup. lin. i6 ora 24, 27 Abraham h add. sup. lin. 120 DOMINICO DE LAZARO AD MISSAM. Sed nemo misit in illum manus'^ quia nondum ueuerat hora eius., ITEM LEGENDUM IN DOMINICO DE.*, LAZARO AD MISSAM., LECTIO LIBRI'^ LEUITICL, (XXIII 5-8, 23-28, 39-41) 5 . IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est moyses filiis srahel dicens., Mense primo quarta decima die mensis ad uesperum-: fase domini est., Et in quinta decima die mensis huius^ sollemnitas azimorum domini est., 10 Septem diebus azima comedetis., Dies primus'^ erit uobis celeberrimus sanctusque., Omne opus seruile non facietis in eo^ sed offeretis sacrificium in igne domino septem diebus., Dies autem septimus-f erit celeberrior et sanctior., NuIIumque opus serbile-^ || facietis in eo., Loquutusque est dominus-^ ad moysen 15 dicens., Loquere filiis srahel., Mense septimo prima die mensis-^ erit uobis sabbatum memorabile clangentibus tubis^ et uocabitur sanctum., Omne opus serbiie non facietis in eo-^ et offeretis olocaustum 20 domino., Loquutusque est dominus/^ ad moysen dicens., Decimo die mensis huius septimi^ dies expiationis erit cele- berrimus-i et uocabitur sanctus., Affligetisque animas uestras in eo< et offeretis holocaustum domino., 25 Omne opus non facietis in tempore diei huiuS'^ quia dies expiationis est ut propitiaetur uobis dominus deus uester., Die prima et die octaba-^ erit sabbatum id est . requies., Sumetisque uobis die primo fructus harboris pulcerrirne patu- 14 est cuid. marg. 2 7nanit 7 quaria decima die\ Conf. in Brev. Rom. Responsorium I Dominica de Passione ad Matutinum. DOMINICO DE LAZARO AD MISSAM. 121 lasque palmarum'^ | 198 | et ramos ligni densarum frondium et salices de torrente'^ et letabimini coram domino deo uestro., Celebrabitisque sollemnitatem eius-^ septem diebus per annum., Legitimum sempiternum erit-c in generationibus uestris., amen., EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI AD GENTES., (V 16-20) 5 KA.RISSIMI/f si quis scit fratrem suum peccare peccatum non ad morteni': petat pro eo et dauit ei uitam deus., Sed peccantibus-^ non ad mortem., Est enim peccatum ad morte-r non pro illo dico ut roget., Omnis iniquitas peccatum est/: et est peccatum ad mortem., »o Scimus quoniam omnis qui natus est ex deo non peccat^^ sed generatio dei conserbat eum>^ et malignus non tangit eum^ Scimus quoniam ex deo sumus-^ et mundus totus in maligno positus est., Et scimus quoniam filius dei . |j uenit et carnem induit nostri causa-f et passus est et resurrexit a mortuis., 15 Adsumsit nos'^ et dedit nobis sensum ut coQrnoscamus deum uerum^ et simus in uero filio eius ihesu xpo., Hicest uerus deus^ et uita aeterna., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM (XI 1-52) 20 IN ILLO TEMPORE^r erat quidam langue/zs lazarus^; a bethania de castello marie-^ et marta sororis eius., Maria autem erat quae huncxit dominum ungentO'^ et extersil pedes eius capillis suis^ cuius frater lazarus infirmabatur., Mi- serunt ergo sorores eius ad eum-i dicentes., 25 21 languens n 2 manii 9 noti pro illo dico ut roget.l Solebant ea aetate fideles pro poenitentibus rogare pontifi- cetn : quo etiam pertinere censeo hunc locum homiliae cuiusdam in Evangelium de Lazaro : « Certe, fratres, non cessatis dicere : Solvite Aiijctlota Maretls. « illum (quemlibet exccmmunicatum), solvite <( illura. Atqueutinam ciamaretisad Christum : « Domine, suscita illum, suscita illum, et sic « sacerdotibus diceretis, Solvite illum. » (Cod. Brit. Addit. 30853, fol. 54. Infra, append. III.) 122 DOMINICO DE LAZARO AD MISSAM. Domine^ ecce quem amas infirmatur., Audiens autem ihesus^ dixit eis., Infirmitas haec^ non est ad mortem- sed pro gloria dei^ ut glorificetur filius dei per eum., | 199 | Pih*gebat autem ihesus martam-^ et sor^rem eius mariam et 5 lazarum., Ut ergo audiuit quia infirmatur^ tunc quidem mansit in eodem loco duobus diebus., Deinde post haec-^ dicit discipuHs suis., Eamus in iudeam iterum., Dicunt ei discipuli., Rabbi-^ nunc querebant te lapidare iudei^v 10 et iterum uades illuc ? Respondit ihesus., Nonne duodecim hore sunt diei ? Si quis ambulauerit in diem non q/fendit'^ quia lucem huius mundi uidet., Si autem ambulaberit in nocte^ offendet quia lux non est in eo., Haec ayt., Et post haec^ dicit eis., Lazarus amicus noster 15 dormit^ sed uado ut a somno suscitem eum., Dixerunt ergo discipuli eius., Domine^ si dormit salbus erit., Dixerat autem ihesus-: de morte eius., || lUi autem putaberunt'^ quia de dormitionem somni diceret., 20 Tunc ergO'^ dixit eis ihesus manifeste., Lazarus mortuus est^ et gaudeo propter uos ut credatis-^ quoniam non eram ibi . sed eamus ad eum., Dixit ergo tomas qui dicitur didimus^^ ad con- discipulos suos., Eamus et nos^: et moriamur cum eo., Uenit itaque ihesus-^ et inuenit eum quatuor dies^ iam in 25 monumento habentem., Erat autem bethania iuxta iherosoHmam'^ quasi stadiis quin- decim., Muhi autem ex iudaeis uenerant ad martam et mariam-f ut cohsolarentur eas de fratre suo., Marta ergo ut audiuit quia ihesus uenit^ occurrit ilH.. 30 Mari^ autem^ domui sedebat., Dixit ergo marta ad ihesum., Domine si fuisses hic-^ frater meus | 200 | non fuisset mortuus., 4 sororem ro sujipl. snp. lin. 12 ofendit corj . 30 Mariautera corr. DOMINICO DE LAZARO AD MISSAM. I23 Sed et nunc scio quia quecumque poposceris a deo-f dauit tibi deus Dicit illi ihesus., Resurget frater tuus., Dicit ei marta., Scio^ quia resurget . in resurrectione/: in . nouissimo die.. Dicit ei ihesus., 5 Ego sum resurrectio et uita., Qui credit in me^^ et si mortuus fuerit^ uiuet., Et omnis qui uiuit et credit in me^ non morietur in aeternum., Credis hoc ? Et ait illi marta., Utique domine ego credidi quia tu es xps filius dei-* qui in lo hunc mundum uenisti., Et quum haec dixisset-^ abiit et uocauit mariam sororem suam silentio dicens., Magister adest et uocat te., Illa ut audiuit surgit cito et uenit ad eum., Nondum uenerat 15 ihesus in castellum^ sed erat aduc in illo loco^ ubi occurrerat ei marta., || ludaei igitur qui erant cum ea in domo et consolabantur eam< quum uidissent mariam qui^ cito surrexit et exiit^ sequuti sunt eam dicentes., Quia uadit ad monumentum-^ ut ploret ibi., 20 Maria ergo quum uenisset ubi erat ihesus< uidens eum cecidit ad pedes eius., Et dixit ei., Domine si fuisses hic^ frater meus non fuisset mortuus., Ihesus ergo ut uidit eam plorantem^ et iudaeos qui uenerant cum ea plorantes>c fremuit spiritu et turbauit semet ipsum-: et 25 dixit., Ubi posuistis eum., . Dicunt ei., Domine^ ueni et uide., Et lacrimatus est ihesus., Dixerunt iudaei., Ecce quo modo amabat eum., >Quidam autem^ dixerunt ex ipsis., 30 Non poterat hic qui' aperuit oculos ceci nati facere^ ut hic homo non moreretur .^* | 201 | 19 quia a siip. lin. 124 DOMINICO DE LAZARO AD MTSSAM. Ihesus ergo rursum fremens in semetipso^ uenit ad monu- mentum., Erat autem spelunca-^ et lapis superpositus erat ei., Ait ihesus., 5 Tollite lapidem., Dicitei marta soror eius-r qui mortuus fuerat., Domine . iam fetet^ quadriduanus enim est., Dicit ei ihesus., Nonne dixi tibi'; quoniam si credideris uideuis gloriam dei ? Tulerunt ergo lapidem., 10 Ihesus ergo elebatis sursum ocuHs-^ dixit., Pater gratias ago tibi^ quoniam audisti me., Ego autem sciebam-^ quia semper me audis., Sed propter populum qui circum sta^ dixi^ ut credant quia tu me misisti., Haec quum dixisseT'^ uoce magna clamabit., 15 Lazare-^ ueni foras., Et statim qui fuerat mortuus prodiit ligatis pedes et manus institis-^ et facies illius sudario erat ligata., Dicit eis ihesus., Soluite eum-: et sinite abire., || Multi aergo ex iudaeis qui uenerant ad mariam et uiderant 20 quae fecit ihesus-^ crediderunt in eum., QuiDAM autem ex irsis . abierunt ad fariseos^ et dixerunt eis quae fecit., Collegerunt ergo pontifices et farisei consiHum-r et dicebant., . Quid faciemus^ quia hic homo multa signa facit., 25 Si dimittimus eum sic'^ omnes credunt in eum et uenient romani . et tollent nostrumjocum et gentem., Unus autem ex ipsis nomen cayphas quum esset pontifex anni iUiuS'^ dixit ad eos., Uos nescitis quicquam nec cogitatis-^ quia expedit nobis ut 30 unus homo moriatur pro populo^ et non tota gens pereat., Hoc autem a semet ipso non dixit-^ sed quum esset pontifex anni ihius 1 202 I profetabit'^ quia ihesus moriturus erat progente., 13 circiim sta corr, .11» P'ERIA POST LAZARO. 125 Et non tantum pro gente^ sed ut fili^s dei qui erant dispersi^ congregaret in unum., LEGENDUM Il^ FERIA . AD NONAM . POST LAZARO., LECTIO LIBRI^ ABBACUC PROPHETE , (I 2-4. H j) IN DIEBUS ILLIS-^ dixit abbacuc, 5 Usquequo domine clamabo et non exaudies-; uociferabo ad te uim patiens et non salbabis., Quare hostendisti mici iniquitatem et ]aborem"i uidere predam et iniustitiam contra me^, Et factum est iudicium et contradictio* potentior ? Propter hoc lacerata est lex^ et peruenit usque ad finem iudicium-^ quia impius praebaluit 1° aduersus iustum., Ecce qui incredulus est non erit recta anima eius II in semet ipso^ iustus autem in fide uiuit . amen. EPISTOLA lOHANNlS APOSTOLI^ AD GENTES., (II 26-29) KARISSIMI^ haec scripsi uobis de his qui seducunt uos., Et uos hunctione qua accepistis in eo-: maneat in uobis., Et 15 non necesse habetis ut aliquis doceat uos^ sed sicut hunctio eius docet uos de omnibus-^ et uerum est et non est mendacium., Et sicut docuit uos'^ manete in eo., Et nunc filioH manete in eo^ et cum apparuerit habeamus fiduciam et non confundamur ab eo-^ in aduentum eius., Scitis 20 quoniam iustus est-^ scitote quoniam omnis qui facit iustitiam ex ipso natus est., LEGTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (X 27-3>) IN ILLO TEMPORE/^ dominus noster ihesus xps loque- 23 batur discipulis suis dicens., Obes meae uocem | 203 | meam audiunt^; et ego cognosco eas . et sequuntur me-^ et ego uitam I filios o ex u 9 contradictior r erasum 126 ' Ilia P^ERIA POST LAZARO. aeternam do eis-^ et non peribunt in aeternum., Et non rapiat eas quisquam-f de manu mea., Pater meus quod dedit mici-^ maius omnibus est., Et nemo potest rapere^ de manu patris mei., Ego et pater 5 unum sumus. Sustulerunt lapides iudaei-^ ut lapidarent eum., Et nemo misit in ilium manus-^ quia nundum uenerat hora eius., amen LEGENDUM IIP FERIA POST LAZARO., LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., 10 (Thren. I 9-10, 12, III 21-22) IN DIEBUS ILLIS-^ loquutus est iheremias dicens., Uid^ domine afflictionem meam-^ quoniam erectus est inimicus., Manuum suam misit hostis-^ ad omnia desiderabilia eius., O uos omnes qui transitis uiam-^ adtendite et audite si est 15 dolor sicut dolor meus^ || quoniam uindemiauit me ut loquutus est dominus in die ire furoris sui., Hoc recolens in corde meo ideo sperabo-: quia non defecerunt miserationis eis., amen., EPISTOLA PETRI APOSTOLH AD GENTES., (II Petr. III 8-9) KARISSIMI f- hoc uobis non lateat quia unusdies aputdeum^ 20 tamquam mille anni., Et mille anni-^ sicut dies huna., ! Non tardat dominus promissis^ sed patienter et propter uos nolens aliquos perire-^ sed omnes ad. penitentiam reuerti per ihesum xpm dominum nostrum., amen 25 LEGTIO SANGTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (X 32-38) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipuHs suis et turbis dicens., Multa opera bona hostendi I rapiant 2 wa!«7< 1 1 Uiddne for?-. IIII^ FERIA POST LAZARO. 12^ uobis ex patre meo^ propter quod eorum opus me lapidatis., Responderunt iudei., De bono opere non lapidamus te^^ sed de blasfemia., | 204 | Et tu homo quum sis\ facis te ipsum deum ? Respondit iliesus et dixit., Nonne scriptum est in lege uestra^ quia ego dixi dii 5 estis ? Si illo dixit deos ad quod sermo dei factus est et non solbi scriptura^ quem pater sanctificauit et misit in mundum^; et uos dicitis quia blasfemas"*; quia dixi filius dei sum ? Si non facio opera patris mei-^ nolite credere mici., Si autem facio et mici non uultis credere^ operibus credite., 10 Ut cognoscatis et credatis^ quia in me est pater et ego in patrem., LEGENDUM IIIP FERIA POST LAZARO,, LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (Thren. I 19-22, III 25, 32) 15 IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est iheremias dicens., Uocabi amicos meos-^ et ipsi deceperunt me., Uide domine quoniam tribulor uenter meus conturbatus est< omnes inimici mei. || audie- runt malum meum,, Letati sunt^: quoniam tu fecisti., • 20 Adduxisti diem consolationis^ et fient similis mei., Ingrediatur omne malum eorum coram te^ et de uindemia eos sicut uindemiasti me^ propter omnes iniquitates meas., Multi enim gemitus mei^ et cor meum merens., Bonus est dominus-^ sperantibus in euni'^ animae querenti illum., 25 Quia si abiecerit-^ et miserebitur secundum multitudinem mi- sericordiarum suarum., amen., EPISTOLA PETRI APOSTOLI AD GENTES., (II Petr. I lo-ii) KARISSIMI'^ ita agite ut per bona opera^ certam uestram uocationem electione faciatis., Haec enim facientes^i non pec- 30 128 U^ FERIA POST LAZARO. cabitis aliquando., Sic enim habundanter ministrauitur uobis introitus in aeternum^ regnum domini nostri et salbator ihesu xpi., amen., | 205 | LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM,, 5 , (XV 1-5) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., Ego sum uitis uera-f et pater meus agricola est., Omnem palmitem in me non facientem fructum^ tollit eum., 10 Et omnem qui fert fructum purgabit eum^' ut fructum plus adferat., lam uos mundi estis propter sermonem quem loquutus sum uobis^ manete in me et ego in uobis., Sicut palmes non potest ferre fructum a semet ipso^ nisi manserit in uite-c si nec uos nisi manseritis in me., '5 Ego sum uitis . uos palmites., Qui manet in me^ et ego in eo., amen LEGENDUM U^ FERIA IN EBDOMADA POST LAZARO., LEGTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (Thren. I 16, III 54-56) IN DIEBUS ILLIS^ dixit iheremias., 20 Ecce ego plorans et oculus meus educens aquam^ quia longe factus est consolator meus-^ || conuertens animam meam., Facti suntfilii mei perditi^: quoniam inualuit inimicus., Inundaberunt aque super caput meum^ et dixi., Perii., Inuo- cabi nomen tuum domine^ de lacis nouissimis., Uocem meam 25 audisti/^ ne abertas aurem tuam a singultu meo., amen., EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI^ AD GENTES., (I 4-7) KARISS1MI< haec scribimus uobis ut gaudium uestrum sit plenum., 26 Conf. Epistolam « secundo dorainico ad missam », sujira p. 89. UI^ FERIA POST LAZARO. I 29 Et haec est adnuntiatio quam audiuimus ab eO': et adnuntia- mus uobis., Quoniam deus lux est^ et tenebre in eo non sunt ulie., Si dixerimus quoniam societatem habemus cum eoK et in tenebris ambulamus^ mentimus et non facimus ueritatem,, Si 5 autem in luce ambulamus sicut et ipse in luce est^ societatem habemus ab inuicem^ et sanguis ihesu xpi filii eius mundat nos ab omni peccato., amen | 206 | LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM (XV 12-16) 10 IN ILLO TEMPORE-c dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., Hoc est praeceptum meum^ ut dili- gatis inuicem sicut dilexi uos., Maiorem hanc dilectionem nemo habet'^ ut animam suam ponat . quis pro amicis suis., Uos amici mei estis^ si feceritis ea que ego precipio uobis., 15 lam non dicam uos serbos quia serbus nescit quid faciat . dominus eius., Uos autem dixi amicos^ quia omnia quecumque audiui a patre meo nota feci uobis., Non uos me elegi-ftis-^ set ego elegi uos., Et posui uos ut eatis/^ et fructum adferatis^ et fructus uester maneat in aeter- 20 num., Ut quodquumque petieritis in nomine meo^: det uobis., LEGENDUM UP FERIA POST LAZARO., LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (Thren. I 13, 18, III 24) 25 IN DIEBUS ILLIS^ dixit ihaeremias Misit inimicus ignem in ossibus meis^ || et erudiuit me., Ex- pandit retem pedibus meis . et conuertit me retrorsum., lustus est dominus quia os eius ad iracundiam prouocabi., 19 elegistis s snp. lin. Anecdota Mareds. 17 t30 : . SABBATO POST LAZARO. Audite obsecro uniuersi populi-^ pars mea dominus dixit anima mea-^ propterea expectabo eum., amen., EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI AD GENTES., (II Petr. I 5-8) KARISSIMI^ curam omne subinferentes ministrante in fide 5 uestra uirtutem-^ in uirtute autem scientiam., In scientia autem^f abstinentiam., In patientia autem amorem fraternitatis caritatem., Hec enim adsint-^ et superent., Non uacuos nec sine fructum-c constituent in domini nostri ihesu xpi cognitione., amen 10 LECTIO SANCTI EUANGELII-^ SECUNDUM IHOANNEM (XII 44, 46-50) In illo tempore-f dominus noster ihesus xps loquebatur | 207 | discipulis suis et turbis dicens Qui credit in me^ credit in eum qui misit me., Et lux in 15 mundum uenit^^ et omnis qui credit in me in tenebris non manet., et si quis audierit uerba mea et non custodierit ea-^ ego non iudicabo eum., Non ueni enim ut iudicem mundum^sed ut sal- bifice?;^ mundum., Qui spernit me et non accipit uerba mea^ habet qui iudicet 20 eum., Sermo quem loquutus sum^^ ille iudicabit eum in nouis- simo die., Quia ego ex me ipso non sum loquutus-^ sed qui misit me pater ipse mici mandatum dedit-^ quid dicam aut quid loquar., Et scio quia mandata eius uita eterna est., amen 25 LEGENDUM SABBATO AD IIP LECTIO LIBRI^ lOB., (XXX 13, 20-21, 23-24) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS/T Loquutus est iob dicens., Dissipabe- runt II inimici mei itinera mea insidiati sunt mici et preualuerunt^f 18 salbificem m add. 2 manii SABBATO POST LAZARO. I3I et non fuit qui ferret auxilium., Clamabo ad te domine et non exaudis-^ sto . et non respicis., Mutatus es mici in crudele^ et in duritiae manus tuae aduer- saris mici., Scio quia morti trades me-^ ubi constituta est domus omni uibenti., Uerum tamen^ non ad consumationem meam 5 emi/tis manum tuam-^ et si corruero ipse salbabis., amen. EPISTOLA lOHANNIS APOSTOLI^ AD GENTES., (II 7-10) KARISSIMI '. non mandatum nobum scribo uobis-^ sed man- datum enim uetus est uerbum quod audistis., Iterum mandatum nobum scribo uobis^r quod uerum est et in ipso et in nobis., 10 Quoniam tenebre transierunt^^ et lumen uerum iam lucet., Qui dicet se in luce esse | 208 | et fratrem suum odit-^ in tenebris est usque aduc, Qui diligit fratrem suum^ in lumine manet., LECTIO SANCTI EUGL«» SECUNDUM lOHANNEM., (VII i-io, 30) 15 IN ILLO TEMPORE< dominus noster ihesus xps-^ ambu- labat in galileam., Non enim uolebat ambulare in iudeam-^ quia uolebant eum iudei interficere., Erat autem in proximo dies festus iudeorum scenofegia., 20 Dixerunt autem fratres eius ad eum., Transi hinc et uade in iudeam^ et discipuli tui uideant opera tua que facis., Nemo enim in occulto quid facit-: et quaerit ipse in palam esse., Si haec facis^: manifesta te ipso mundo., Neque enim fratres 25 eius'^ credebant in eum Dixit ergo eis ihesus., Tempus meum nondum uenit-^ tempus autem uestrum semper adest paratum., Non potest mundus odisse uos,, 6 emitis corr. 132 IN RAMOS PALMARUM AD MATUTINUM. Me autem odit^ quia ego testimonium || peribeo de illut-^ quia opera eius mala sunt., Uos ascendite ad diem festum hunc-^ ego non ascendo ad diem festum istum., Quia tempus meum^ nondum adinpletum est., Haec quum 5 dixisset^ mansit in galilea., Ut autem ascenderunt fratres eius . tunc et ipse ascendit ad diem festum., ludaei ergo querebant eum adpraeendere., Et nemo misit i.n illum manus^i quia nondum uenerat hora eius., amen 10 ^ EGENDUM IN RAMOS PALMARUM AD MATUTINUM., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (XLIX 22-26) HAEC DICIT DOMINUS., Ecce ego lebo ad gentes manum meam '. et ad populos exaltabo signum meum., Et adferent filios tuos in uhiis^ et fiHas tuas 15 super umeros portabunt., Et erunt reges nutricii tui-r | 209 | et reginae nutrices tuae., Uuhu in terra dimisso adorabunt te-^ et pulberem peduum tuorum Hngent., Et scies quia ego dominus^^ super quo non confundentur qui 20 expectant eum., Numquid toHetur afforte preda^ autquod cabtum fuerit a robusto^; salbum esse poterit ? Quia haec dicit dominus., Et quidam et cabtiuitas afforte toHetur'^ et quod ablatum fuerit a robusto salbabitur., Eos uero qui iudicaberunt te ego iudicabo . et filios tuos ego 25 salbabo., Et cibabo hostes tuos carnibus suis^ et quasi musto sanguine suo in/^ebriabuntur., Et sciet omnis caro quia ego dominus salbani^teV et redemtor tuus fortis iacob., amen 26 inhebriabuntur h snp. Ihi. 27 salbante corr. 10 in ramos palmarum acl matutinum.^ Hic 1 apud Hildefonsum De Cognit. Baptismi, c. 27 est conventus ille celebenimus de quo agiuir | et 28. Vide praefat. huiusce voluminis. IN RAMOS PALMARUM AD MATUTINUM. I33 EPISTOLA PETRI APOSTOLI^ AD GENTES., (I Petr. I 25-II 10) DEO GRATIAS., || KARISSIMI^ hoc est uerbum hdeW. quod euangelizatum est in uos., Deponentes igitur omnem malitiam^ et omnem doIumK et simulationem»^ et inuidiam^ et omnes detractiones^ sicut modo 5 geniti infantes rationabiles sine dolo /ac co7icupiscite ut in eo crescatis in salutem'. si gustatis quoniam dulcis est doininus., Ad quem accedentes lapidem uibum^; ab omnibus quidem reproba- tum< a deo autem electum et honorificatem^ et ips? tamquam lapides uiui>^ superedificamini domus spiritahs sacerdotium san- lo ctum., Offerte spiritales hostias deo^ acceptabiles per ihesum xpm., Propter quod continet scriptura., Ecce ponam in syon lapidem summum^ electum^ pretiosum-c et qui crediderit in eo-: non confundetur., .15 Uobis igitur honor credentibus^ I 210 | non credentibus autem lapis quem reprobauerunt edificantes-r hic factus est in caput anguli., Et lapis offensionis^ et petra scandali., Qui offendunt uerbo^ nec credunt in quo depositi sunt., Uos AUTEM genus electum^ regale sacerdotium^ gens sancta^ 20 populus adquisitionis-^ ut uirtutibus adnuntietis eius^ qui de tenebris uocauit uos in admirabile lumen suum., Qui aliquando non populus^ nunc autem populus dei., Qui non consequuti misericordiam-f nunc autem misericordia conse- quuti^f per fidem quae est in xpo ihesu domino nostro . amen 25 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MARCUM., '(Vll3'-37) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesns xps exiens de finibus tyri uenit per sidonem ad mare gaHlee inter medios 6-7 \as. — est dominus sufipUtiim in marg. g ipsi \ ex s lo spiritalis item 26-12I liocipsum Eiiangelium notatummihi | videtur in Capitulari Neapolilano Sabbaio 134 IN RAMOS PALMARUM AD MISSAM. fines decap^leos., Et adducunt ei || surdum et mutum^ et depre- cabantur eum ut inponat illi manum., Et adpreendens eum de turba seorsum-f misit digitos suos in auriculas eius^: e^t expuens tetigit linguam eius., Et suspiciens in 5 caelum^ ingemuit et ayt illi., Epheta^ quod est aperire., Et statim aperte sunt aures eiusv et solutum est uinculum lingue eius^ et loquebatur recte., Et praecepit illi^ nec cui diceret., lo Quanto autem ei* praecipiebat-^ tanto magis plus predicaba*t^ et eo amplius admirabant dicentes., Bene omnia fecit^ et surdos fecit audire^ et mutos loqui., amen., ITEM LEGENDUM I 211 | IN RAMOS PALMARUM AD MISSAM 15 LECTIO LIBRY^ EXODI., (Ex. XIX 4-5; Deuter. V, VI, IV, X, XI, XXX, XXVIII passim.) HAEC DICIT DOMINUS SuscEPi uos tanquam pullos sub alas aquilae^ et adplicabi uos ad me dicit dominus., Et nunc si audieritis uocem meam^ et 20 serbaberitis testamentum meum . eritis mici ple/^ sancta ex omnibus gentibus CusTODiTE ERGO^ ct facite quae praecipio uobis., Non decli- nabitis neque ad dext^tram neque ad sinistram/^ sed per uiam quam praecipio uobis\ ambulabitis-; ut uibatis\ et bene sit uobis-'' 25 et protelentur dies in terra posessionis uestre. Timete dominum I decapuleos corr. 2 manu lo eis s era.sutn predicabant n eras. 20 plebsancta corr. 23 dexte- ram e eras. li, uobis add. marg. 2 jiiaiai sancto mane, quando etiam Romano more fiebat « Ephphetatio ». Conf. Sacramentarium Gelas. lib. I, n. 42. — L. Duchesne, Oiigines du culte chretien, p. 292-293. — Exstat in eumdem Marci locum homilia Bedae genuina (II, 19), in qua is quoque meminit ritus ephphetationis necnon catechumenorum, << qui salutare lava- crum proximo hoc paschae tempore suscepturi » essent. 14 in ramos palmarum ad tiiissam.'] In hac missa fieri solebat sollennis Traditio symboli (Miss. Mozarab., p. 151) ; eoque manifeste referuntur lectiones heic adsignatae. IN RAMOS PALMARUM AD MISSAM. I35 deum uestrurri'^ et custodite omnia mandata et praecepta eius quae praecipio uobis et filiis uestris., AuDiTE^ obserbate et facite ea., Cabete diligenter . ne oblibi- scamini dominum qui eduxit uos de tenebris-r et de domo seruitutis 5 Dominum deum uestrum timebitis ipsi soli seruietis'^ et per nomen illius iurabitis., Non ibitis post deos alienos cunctorum gentium quae in circuitu uestro sunt quoniam deus emulator dominus in medio uestri., Non temtabitis/ dominum deum uestrum., 10 Custodite praecepta eius et testimonia ac cerimonias eius que precipio uobis-i et facite quod placitum est et bonum in con- spectum domini^ | 212 | ut bene sit uobis''., Uos tulit dominus et eduxit de fornace ferrea ut haberet populum ereditarium-f sicut est in presenti die., Custodite mandata domini dei uestri que 15 praecepit uobis^ qui aderetis domino deo uestro Non addetis ad uerbum quod uobis loquor/: neque auferetis ex eo., Quia dominus deus uester ipse est deus deorum^ et dominus dominantium., Deus magnus potens est adque terriuilis': qui personam non 20 accipit nec munera., Facit iudicium pupilio et uidue^i amat pere- grinos-^ et dat illis uictum atque uestitum., Et uos ergo amate peregrinos . quia et ipsi estis in terra pere- grini., Dominum deum uestrum timebitis ipsi seruietis<: ipsi aderetis . iurabitisque in nomine iliiCis., Ipse est laus uestra et 25 deus uester-^ qui facit uobis liaec omnia adque terribiiia/r || quae uiderunt oculi uestri., Cabete ne forte decipiatur in aliquo cor uestruni': et recedatis a domino deo uestro^ seruiatisque diis alienis et adoretis eos., Iralusque dominus-; claudat caelum^ et publie non descendant 30 in terra^ et humus non germinet^ pereatisque uelociter de terra ista., Sed ponite haec -uerba in cordibus et in animis uestris^ et 136 IN RAMOS PALMARUM AD MISSAM. suspendite ea pro signo in manibus^ et inter oculos uestros conlocate., Docete filios uestros-r ut illa meditentur., Quando sederitis in domoK et ambulaberitis .in uiaK et accu- bueritis adque surrexeritis-^ scribzte ea super postes et in ianua 5 domus uestrae-^ et multiplicentur dies uestri et filiorum uestrorum., Si custodieritis mandata quae praecipio uobisK et feceritis ea^; ut diligatis dominum deum uestrum^ | 213 | et ambulaberitis in omnibus uiis eius adherentes ei-^ derelinquet dominus deus uester captibitatem uestram^ et miserebitur uestri., 10 Congregabit uos de uniuersis populis in quibus uos ante dis- persit-^ inde uos retraet et bendicens bendicet uobis^ et maioris numeris esse uos faciat quam fuer?/nt patres uestri., Uideruntque omnes terrarum populi quod nomen domini inuocatum est super uos-^ et timebunt uos., '5 Et habundare uos faciet omnibus bonis^ et dabit uobis here- ditatem aeternam EPISTOLA lOHANIS APOSTOLI^ AD GENTES., (II 9-17) KARISSIMI^ qui dicet se in luce esse^; et fratrem suum odit'^ in tenebris est usque aduc, 20 Nam qui dihgit fratrem suum in lumine manet^ et scandalum in eo non est., Qui autem odit fratrem suum^^ || in tenebris estK et in tenebris ambulat»; et nescit quo eat quoniam tenebrae obcecaberunt occu- los eius., 25 Scribo uobis filioli- quoniam remittuntur uobis peccata propter nomen eius., Scribo uobis patres-c quoniam cognobistjs eum qui ab initio est., Scribo uobis iubenes-^ quoniam uicistis malignum., 30 Scribo uobis infantes-^ quoniam cognobistis patrem., Scribo uobis adulescentes-^ quia fortes estis et uerbum dei in 4 scribite i ejr c ■ 12 fuerunt u ^jri IN RAMOS PALMARUM AD MISSAM. I37 uobis manet'^ et uicistis malignum., Nolite diligere mundum-^ neque ea que in mundo sunt., Si quis diligit hunc mundum^ non est karitas patris in eo., Quoniam omne quod est in mundo^ concupiscentia carnis et concupiscentia oculorum est^ et superuia uite que non est ex 5 patre j 214 | sed ex hoc mundo est., Et mundus transiit et concupiscentia eius., Qui autem facit uolumtatem dei^ manet in aeternum^ sicut et deus manet in aeternum., LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM IHOANNEM., 10 (XI 55-XII 13) IN ILLO TEMPORE-f proximum erat pasca iudeorum., Et ascenderunt multi iherosolimam de regione ante pascha ut sanctificarent seipsos., Querebant ergo ihesum-^ et conloque- bantur ad inuicem dicentes., 15 Quid putatisK quia non uenit ad cjiem festum., Dederunt ergo pontifices et farisei mandatum^ ut si quis cognoberit ubi sit indicarent-^ ut adpreenderent eum., Ihesus autem ante sex dies pasche-^ uenit bethania ubi fuerat || lazarus mortuus-f quem suscitauit ihesus,, Fecerunt autem ei ibi cenam 20 magnam-^ et marta ministrabat., Lazarus uero-f unus erat ex discumbentibus cum eo., Maria ergo accepit libra ungenti nardi pistici pretiosi^ et uncxit pedes ihesu et extersit capillis suis pedes eius . et domus impleta est ex odore ungenti., 25 DixiT ERGO hunus ex discipulis eius iudas scariothes< qui erat eum traditurus., Quare hoc ungentum non uendidit trecentis denariis\ et datum est egenis., 23-24 et uncxit pedes ihesu.\ Dominica Palmarum « dies unctionis » appellatur ab Hildefonso (Z?^ Cogn. Bapt., c. 34). Anecdota Mareds. i8 138 IN EBDOMADA MAIORE . SECUNDA FERIA. Dixit autem hoc non quia de egenis pertineb|it ad eum^ sed quia fur erat et loculos habens^ et ea que mittebantur foris por- tabat., Dixit ergo ihesus., Sine illa . ut in die sepulture meae | 215 | 5 serbet illut., Pauperes enim semper uobiscum habebitis^ me autem non semper habebitis., CoGNOUiT AUTEM turba multa ex iudaeis quia ilHc esset^ et uenerunt., Non propter ihesum tantum<: sed ut lazarum uiderent quem suscitabit a mortuis., Cogitaberunt autem principes sacer- 10 dotum ut lazarum interficerent<^ quia multi propter illum habie- - bant ex iudaeis et credebant in ihesum., In crastinum autem turba multa que benerat ad diem festum"; quum audissent quia uenit ihesus iherosolimam ^ acceperunt ramos palmarum . et processerunt ouiam ei et clamabant., 15 Osyanna^f benedictus qui benit in nomine domini rex srael., ITEM LECTIONES IN II EBDOMADA MAIORE.', SECUNDA FERIA AD NONA.', LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE., (LVII 1-4, 13) 20 IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est esayas dicens., Ecce iustus periit et nemo est qui recogitet in corde suo^ et uiri mise- ricordie colliguntur-^ quia non est qui intellegat., Affaciae malitie enim^f collectus est iustus., Ueniet pax^: et requiescat in cubili suo., Uos accedite huc filii 25 aug^/riatricis semen adulteri et fornicarie^ super quem inlusistis super quem dilatastis os^^ et egecistis linguam., Nam qui fiduciam habet mei-^ hereditauit terram et possideuit nomen sanctum meum., amen 25 auguriatricis u in rasiira IN EBDOMADA MAIORE . SECUNDA FERIA. I39 EPISTOLA PETRI APOSTOLI^ AD GENTES., (I loan. II 27-28) |2I6| KARISSIMW hunctionem quam accepistis a deo^ maneat in uobis^ et non necesse habetis^ ut aliquis doceat uos., Set sicut hunctio eius docet uos de omnibus^ et uerum est^ 5 et non est mendacium., Et sicut docuit nos^ manete in eum., Et nunc filioli^ manete in eum< ut quum apparuerit habeamus fiduciam^ et non confun- demur in aduentum eius., amen. LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., lo (VII 43-VIII 2) IN ILLO TEMPORE^ discensio facta est in turba propter dominum ihesum., Quidam autem ex ipsis uolebant adpreendere eum-f sed nemo misit in illum manus., Uenerunt ergo ministri ad pontifices et fariseos-^ et dixerunt 15 eis illi., Quare non adduxistis eum., Responderunt ministri., Numquam sic loquutus est homo^ || sicut hic homo., Respon- derunt eis farisei., Numquid et uos seducti estis f Numquid 20 aliquis ex principibus crediderunt in eum^; aut ex fariseis 1 Sed turba haec quae non nobit legem-^ maledicti sunt., DiciT NicoDEMUS AD cos ^ ille qui uenit ad eum nocte^ qui hunus erat ex ipsis., Numquid lex nostra iudicat hominem^ nisi audierit ab ipso 25 prius . et cognoberit quid faciet ? Responderunt et dixerunt ei., Numquid et tu galileus es .-* Scrutare scripturas et uide^c quia 20 et uos s. e. Numquid add. marg. ^^Dicit] nicit expunctnm 3 hundionem quam accepistis.'^ AUuditur unctioni, quam catechumeni die praecedenti acce- perant, ex Hildefonso loc. cit. c. 27. 140 Ill^ FERIA IN EBDOMADA MAIORE. profetia a galilea non surrexit., Et reuersi sunt unusquisque in domum suam., "Ihesus AUTEM-f perrexit in montem olibeti., Et diluculo iterum uenit *****plum., 5 Et omnis populus uenit ad euni'^ et sedens docebat eos,, ■ LEGENDUM IIP FERIA IN EBDOMADA MAIORE., I 217 \ LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (L 5-8) IN DIEBUS ILLIS-i loquutus est esayas dicens., Dominus aperuit mici aurem-: ego autem non contradico . retrorsum non loabii'^ corpus meum dedi percutientibus/^ et genas meas uellen- tibus., Faciem meam non aberti ab increpationibus^ et con- spuentibus., Dominus meus ausiliator meus-^ ideo non sum confusus., Ideo posui faciem meam ut petram durissimam^ et scio quoniam non confundar., luxta est enim qui me . iustificat., amen 15 EPISTOLA PETRI APOSTOLI^ AD GENTES., (I loan, ITI 6-9) KARISSIMI/^ omnis qui in deo manet^ non peccat., Omnis qui peccat-^ non uidet dominum nec cognouit eum., Filioli/^ nemo uos seducat., Oui facit iustitiam-^ iustus est., Qui facit peccatum-^ ex diabolo est., 20 Quoniam ab initio-f diabolus peccat., || In hoc apparuit filius dei^ ut dissolbat opera diaboli., Omnis qui natus est ex deo-^ peccatum non facit., Quoniam semen ipsius in eo manet^^ et non potest peccare quoniam ex deo natus est., amen 25 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM,, (VIII 46-51) IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps loque- batur iudaeis dicens., Quis ex uobis arguet me de peccato., 4 uenit] in mon exj>!inctu>ii lUl^ FERIA IN EBDOMADA MAIORE. I4I Si ueritatem dico^ quare uos non creditis mici . Qui est ex deo-^ uerba dei audit., Propterea uos non auditis-^ quia ex deo non estis., Responderunt iudaei-^ et dixerunt., Nonne bene . dicimus nos quia samaritanus es tuK et demo- 5 nium habes ? Respondit ihesus., Ego daemonium non habeo< sed honorifico patrem meum^ et uos inhonorastis me., Ego autem non I 218 I quero gloriam meam^ est qui querat et iudicet., Amen amen dico uobis., Si quis sermonem meum serbaberit'^ mortem non uidebit in aeternum., amen. 10 LEGENDUM IIIP FERIA IN EBDOMADA MAIORE., LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (XXVI 13-15) HAEC DICIT DOMINUS., Bonas facite uias uestras et studia uestra^ et audite uocem domini dei uestri^ et paenitebit dominum mali quod loquutus est aduersum uos., Ego autem in 15 manibus uestris sum'^ facite mici quod bonum et quod rectum uidetur in oculis uestris., Uerumtamen scitote quod si occide- ritis me'^ sanguinem innocentem tradetis contra uosmet ipsos . et ciuitatem histam et habitatores eius., In ueritatem enim misit me dominus ad uos-^ ut loquerer in 20 auribus uestris omnia || uerba haec, amen EPISTOLA lUDAE APOSTOLI^ AD GENTES., (20-25) KARISSIMI^ sanctissima fide edificam.ini in spiritu dei sustinentes misericordiam domini in uitam aeternam -^ et quosdam de igne rapite., Dubiis autem-^ miser. lin. IN CENA DOMINI AD MISSAM. I49 ITEM LEGENDUM/, IN CENA DOMINI AD.', MISSAM/, LECTIO LIBRI^ ZACCARIAE PROPHAETE., (II 13-III 5, XI 7-14, XIII 7-9) SILEAT OMNIS CARO AFFACIE DOMINI-^ QUIA CONSURREXIT de habitaculo san^to suo., 5 Et hostendit mici dominus ihesum sacerdotem magnum stantem coram angelo domini^ et satan stabat a dextris eius-i ut aduersaretur ei., Et dixit dominusad satan., Increpet dominus in te satan-f et increpet dominus in || te qui elegit iherusalem., Num quid non iste torris erutus est de igne ? lo Et ihesus erat uestibus indutis sordidis et stabat ante faciem angeli., Qui respondit-^ et ait ad eos qui stabant coram se dicens., Aufferte uestimenta sordida-f ab eo., Et dixit ad eum.. Ecce abstuli a te iniquitatem tuam et indui te mutatoriis., 15 Et dixit., Ponite citharim mundam>^ super caput eius., Et posuerunt citharim mundam super capud eius f. et induerunt eum uestibus suis Et adsumsi mici duas uirgas., Unam uocabi decorem-^ et ah'am uocabi funiculum . et pabi 20 gregem\ et succidi tres pastores inmenseunO'C et contristata est anima mea in eis-c siquidem anima eorum uariauit in me-^ et dixi. Non parcam., Quod moritur | 227 | moriatur^ et quod succi- ditur succidatur., Et rehqui uos unusquisque carnem proximi 25 sui deuoret., Et tuH uirgam meam quae appelabatur decus et abscisi eam^ ut irritum facerem faedus meum quod percussi . cum omnibus popuHs., Et irritum deductum est in die illa., Et cognoberunt sic pastores gregis qui custodiunt mici quia uerbum domini est., 3° 5 sancto c sup. lin. 9 et add. 2 manu 17 super capud eius add. marg, z mana 150 IN CENA DOMINI AD MISSAM. Et dixi ad eos., Si bonum est in oculis uestris'^ afferte mer- cedem meam^ et si non quiescite., Et appenderunt mercedem meam-^ triginta argentos., Et dixit dominus ad me., Proice illut adstatuarium decorum-^ praetiumquod adpretiatus 5 sum ab eis., Et tuli triginta argenteos et proieci illos in domum domini ad statuarium decorum^ pretium || quod apretiatus sum ab eis., Et precidi uirgam meam secunda quae appellatur funiculus ut dissolberem germanitatem inter iudeam et iherusalem., 10 Framea suscitarem super pastorem meum^ et super uirum coerentem mici dicit dominus exercituum., Percute pastorem^ et disparganturobes^ etconuertam manum meam ad parbulos-: et erunt in omni terra dicit dominus partes due., '5 In ea dispargentur et deficient/f et tertia pars relinquetur in ea., Et ducam tertiam partem per ignem-f et huram eos sicut huritur argenttam^ non estis mundi omnes., Post quam ergo lo lauit pedeseorum^ accepit uestimenta sua., Et quum recubuisset^ iterum dicit eis., Scitis quid fecerim uobis ? Uos uocatis me magister et domine^ et bene dicitis., Sum-^ et enim., Si ergo ego labi pedes uestros dominus et 15 magister uester^ et uos debetis alter alterius labare pedes., Exemplum enim dedi uobis-f ut quem admodum ego feci uobis . ita et uos faciatis.', Amen amen dico uobis., Non est serbus maior domino suo^ neque apostolus maior eo 20 qui I 231 j misit illum., Si hec scitis^f beati eritis^f si feceritis ea., Non de omnibus uobis dico^ ego scio quos elegerim., Sed ut impleatur scriptura quae dixit., Qui manducat meum panem^ lebauit contra me calcaneum suum., QuuMQUE HEC DixissET'^ turbatus est spiritu^ et protestatus 25 est dicens., Amen dico uobis^ quia hunus ex uobis-: tradet me., Filius quidem hominis uadit^ sicut scriptum est de eo., Uae autem homini illi^ per quem filius hominis tradetur., Bonum erat ilH< si non fuisset natus homo ille., Aspiciebant ergo ad inuicem discipuli-^ esitantes de quo di- 30 ceret., Erat autem recumbens hunus ex discipulis eius in sinu ihesu^ quem diHgebat ihesus., || I lauabero ua sup, lin. 2 inanu 6 nisi u. p. lauet sup. ut labet eraso 8 omnes ^ ex\ Anecdota Mareds. 20 154 IN CENA DOMINI AD MISSAM. Innuit ergo sjj/mon petrus/^ et dicit ei., Quis est de quo dicit., Itaque cum recubuisset ille supra pectus ihesu^ dicit ei., Domine^c quis est., Respondit ihesus., Ille est^ cui ego intinctum panem porrexero., Et quum intin- 5 xisset panem^ dedit iudae symonis scari^th^s., Et post bucellam^i tunc introibit in illum sathanas,., Ayt autem dominus., Symon : symon^ ecce sathanas expetibit uos ut cribaret sicut triticum-^ ego autem rogabi pro te ut non de- ficiat fides tua.,Et tu aliquando conuersus '. con**firma fratres tuos., lo Et ymno dicto^ exierunt in montem oHbeti., Tunc dicit illis ihesus., Omnes uos-f scandalum pati^mini in me in ista nocte., | 232 | Scriptum est enim,, Percutiam pastorem^ et dispargantur obes gregis., Post quam 15 autem r^surrexero^ precedam uos in galilea., Respondens autem petrus^ ait ilH., Et si omnes scandaHzati fuerint in te-^ ego numquam scandalizabor., Ait illi ihesus., Amen dico tibi . quia in hac nocte ante quam gallus cantet< ter me negabis., Ait illi petrus., 20 Etiam si me oportuerit mori pro te-^ non te negabo., Similiter et omnes discipuli dixerunt., Tunc uenit cum illis ihesus in uillam qui dicitur g^^fsamani ^ et dicit discipulis suis., Sedete hic^ donec uadam illuc et horem., Et adsumto petro et du. lin. 6 per titulos.'] Hoc est, « per parochiarum ecclesias longe positas », ut scribit Hildefon- sus, De Cogn. Bapt. c, 108. Nam ex ceteris ecclesiis cathedrali subiacentibus omnes con- veniebant sacros huius diei ac sequentis sabbati ritus una cum episcopo suo peracturi. IN PARASCEPHEN. 159 uenit ut dispargamini unusquisque in propria^ et me solum relinquatis., Sed non sum solus quia pater mecum est., amen ITEM LEGENDUM IN PARASCEPHEN., ESAYE^ PROPHETE^ (LII 13-LIII 12) HAEC DICIT DOMINUS., s ECCE intelleget serbus meus< et exaltauitur et elebauitur et sublimis erit ualde., || Sicut obstipuerunt super te multi-^ sic ingloriosus erit inter uiros aspectus . eius^ et forma eius inter filios hominum., Iste adsparget gentes multas . super ipsum continebunt reges os lo suum-^ quia quibus non est nuntiatum de eo uidebunt eum . et qui non audierunt contemplati sunt., Quis credit auditui nostrox et bracium domini cui reuelatum est., Et ascend^t quasi uirgultum coram eo-^ et sicut radix de terra sitienti., Non est species ei^ neque decor., Et uidimus eum^ et 15 non erat aspectus., Et desiderauimus eum despectum et nobis- simum uirorum dolorum et scientem ferre infirmitatem^ et quasi absconditus uultuseius et despectus., Unde'^ nec reputauimus eum., Uere | 238 | langores nostros ipse portauit . et dolores nostros ipse tulit, 20 Et nos putauimus eum^ quasi leprosum et percussum a deo et humiliatum., Ipse autem humiliatus est propter iniquitates nastras-^ et adtritus est propter scelera nostra., Disciplina pacis nostre supereum^ etliboreeius sanati sumus., Omnes nos quasi obes errabamus-: unusquisque in uiam suam 25 declinauit'^ et dominus posuit in eo iniquitates omnium nostro- rum., Oblatus est quia ipse uoluit-i et non aperuit os suum., Sicutobis ad occisionem ducitur^ et quasi agnus coram tondentem se/^ obmutescit-^ et non aperuit os suum., 8 super per in ras. 14 ascendet ^ ex l6o IN PARASCEPHEN. De angustia et de iudicio sublatus est., Generationem eius quis enarrabit^ qui abscisus est de terra || uibentium^^ propter scelus populi mei percussi eos., Et dauit impios pro sepultura eius^ et diuites pro morte sua^ eo quod iniquitatem non fecerit . 5 neque dolus fuerit in ore eius., Et dominus uoluit contere eum< in infirmitate., Si posuerit pro peccato animam suam-^ uideuit semen longe- buni^ et uolumtas domini in manu eius dirigetur., Pro eo quod laborauit anima sua^ uideuit et saturauitur., In lo scientia sua iustificabit ipse iustus serbos meos multos-^ et ini- quitates eorum ipse portauit., Ideo dispertiam ei plurimos . et fortium diuidet spolia., Pro eo quod tradidit in morte animam suam-c et cum scelaritis deputatus est., Et ipse peccata multorum tulit^ et pro transgressoribus | 239 | 15 orauit., PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS . l\, (Cento ex I Cor. Gal. Hebr. I Petr.) FHATRES predicamus uobis ihesum xpm< et hunc cruci- fixum., 20 • ludaeis quidem scandalum^ gentibus uero^tul/ztiam., Nam pasca nostrum imolatus est xps., Ipse enim tradidit semet ipsum pro peccatis nostris-^ ut nos eriperet de presenti seculo nequam-c secundum uolumtatem dei et patris nostri., Nam et ego per legem legi mortuus sum ut deo uibam< xpo confixus 25 sum cruci., Uibo autem iam non ego-^ uibit uero in me xps., Quod uibo in carne-^ in fide uibo filii dei qui dilexit me et tradidit semetipsum pro me^ non abicio gratiam dei., Si enim per legem iustitiam^ ergo xps grati*s mortuus est., II 30 O stulti galate^v quis uos fascinauit ueritati non obedire\ ante corum oculos xps ihesus pre scriptus et crucifixus est., 20 stultitiam ti add. sup. lin. 28 gratias a expunctum IN PARASCEPHEN. l6l Ipse enim dominus noster quum aduc infirmi essemus^: secun- dum tempus pro impiis mortuus est. , lustus pro iniustis^ ut nos offeret deo., Mortificatos autem carne'^ uiuificatus quidem spiritu., An ignoratis fratres'? quia qui quumque babtizati sumus in xpo ihesu-; in morte ipsius babtizati 5 sumus ? Consepulti per ipsum^ in morte ipsius., Ipse enim particeps earundem passionum factus est^ ut per mortem dextrueret hunc qui abebat mortis imperium id est diabolum^ et liberaret eos qui per totam uitam obnoxii erant 10 serbituti., Xps nos redemit a maledicto legis^^ | 240 | factus pro nobis maledictus., Quia scriptum est., Maledictus omn!s . qui pependit in ligno., Ut in gentibus benedictio fieret abrahe^ ut benedictionem 15 spiritus accipiamus per fidem., Qui semetipsum exinanibitK formam serui accipiensK in simi- litudinem hominis factus^i et abituH inuentus ut homo-^ humiHauit se usque ad mortem-r mortem autem crucis., Delens quod ad- uersum nos eratcirographumdecreti-^ tulitque illutaffigenscruci., 20 SpoHans principatus et potestates^ transduxit confidenter triumfos in semet ipsum., Xps autem ueniens pontifex futurorum omnium bonorum ampHus et perfectius^^ tabernaculum non manu factum non huius creature neque per sanguinem {{ ircorum et taurorum^ sed per proprium sanguinem introibit in sanctam 25 redemtionem inuentam., Si ergo sanguis ircorum et taurorum et cinis uitule adsparsus quoinquinatos sanctificat ad emundationem carnis-v quanto magis sanguis ihesu xpi'^ qui emundauit conscien- tias uestras ad seruiendum deo uibo et uero., Ubi enim testa- mentum'^ mors necesseest utintercedat testatoris., Testamentum 30 enim< in mortuis confirmatum est., AHoquin^ non ualet dum uibit qui testatur., Unde nec primum quidem sine . sanguine-^ dedicatum est., Anecduta Mareds. si l62 IN PARASCEPHEN. Lecto enim mandato< uniuersis in populo., Tunc moyses accipiens . sanguinem ircorum . et taurorum cum aqua et lana coccinnea | 241 | et ysopo< ipsumque libr.um omni populo adsparsit dicens., Hic est sanguis nobi ^/ aeterni testa- 5 menti^ que mandauit ad uos dominus., In hoc enim uocati estis quia xps ihesus pro uobis passui- est< relinquens nobis exemplum-f ut sequamur uestigia />edum ems., Qui peccatum non fecit'^ nec inuentus est dolus in linguaeius., Qui quum malediceretur-^ non remaledicebat., 10 Quum pateretur^ non conminabatur., Conmendabat autem se iudici-^ iudicanti iniuste., Qui peccata nostra portauit in corpore suo super lignum-c ut a peccatis nostris separati . cum iustitiauibamus\ qui sicut oues errabamus-^ ||cuius uulnere sanati sumus., Nunc uero conuertimini ad pastorem-^ et 15 uisitatorem animarum uestrarum., I 242 I PASSIO DOMINI NOSTRI . IHESU XPI . ET SALBATOREM SECUNDUM CARNEM., (ex quatuor evangelistis) Non RSPNDTR . Deo gratias., IN ILLO TEMPORE': consilium inierunt omnes principes 20 sacerdotum et senioribus populi aduersus dominum ihesum-^ ut eum morti traderent^ Et uinctum . eum adduxerunt et tradiderunt pontio pilato presidi. TuNC uiDENs iudas qui eum tradidit quod damnatus esset^ || 25 penitentiamductus-v retulit triginta argenteos principibus sacerdo- tum< et senioribus dicens., Peccabi . tradens sanguinem iustum., At illi dixerunt., Quid ad nos . tu uideris., Et proiectis . argenteis in templo^ abiit et laqueo se suspendit., Principes autem sacerdotum acceptis argenteis ^ dixerunt., 4 et add. s. lin. 6 passus s in ras. 7 sequainini tnarg. pedum eius in ras. 21 traderent] non invenerunt erast { IN PARASCEPHEN. 163 Non licet mittere eos in corban-f quia pretium sanguinis est., Consilio autem inito^ emerunt ex eis agrum figuli-f in sepultu- ram peregrinorum., Propter hoc uocatus est ager ille . lingua eorum aceldemach': hoc est ager sanguinis . usque in odiernum diem., 5 Tunc adimpletum est quod dictum est a domino.^ per ihere- miam prophetam dicentem., Acceperunt triginta argenteos pre- tium I 243 I adpretiati quod adpretiaberunt filii sraheU etdederunt eos in agrum figuli . sicut constituit mici dominus., Ihesus autem^ stetit antepresidem . et interrogabit cum preses lo dicens., Tu es rex iudeorum ? Respondit ihesus., A temetipso hoc dicis-^ an alii tiui dixerunt de me., Respondit pilatus,, Numquid ego iudaeus sum ? Gens tua et pontifices tui tradiderunt te mici^ quid fecisti., 15 Respondit ihesus., Regnum meum^ non est de hoc mundo., Si de hoc mundo esset regnum meum^ ministri mei utique certarentur< ut non traderer iudaeis., Nunc autem regnum meum non est de hinc, Dixit itaque ei pilatus., 20 Ergo rex es tu ? Respondit ihesus., {| Tu dicis^ quia rex sum., Ego in hoc natus sum^c et ad hoc ueni in hunc mundum., Adduxerunt ergo ihesum ad cayp/^an in pretorium -: erat autem mane., 25 Et ipsi non introierunt in pretorium ne contaminarentur^r sed ut manducarent pascha., Exibit ergo pilatus ad eos foras/^ et dixit., Ouam accusationem affertis*; aduersus hominem hunc, Responderunt et dixerunt ei., 30 Hic si non esset malefactor^ non eum tiui traderemus., Dixit ergo eis pilatus., I corbanam marg. 24 cayphan h sup. Uh. i inaHu l64 IN PARASCEPHEN. Accipite eum uos-^ et secundum legem uestram iudicate., Dixerunt iudaei., Nobis non licet interficere quemquam., Ut sermo ihesu impleretur quem dixit-f significans qua morte esset moriturus., 5 Dicit eis pilatus., | 244 | Accipite eum uos< et crucifigite . ego uero nullam inuenio in eo causam., Responderunt iudaei., Nos legem habemus et secundum legem debet mori^ quia 10 filius dei se fecit, Quum ergo audisset pilatus hunc sermonem/^ magis timuit., Et ingressus pretorium-^ iterum dicit ad ihesum., Unde es tu., Ihesus autem responsum non dedit ei., Dicit ei pj^^latus., Mici non loqueris ? Nescis quia potestatem habeo cru- 15 cifigere te^ et potestatem habeo dimittere te ? Respondit ihesus., Non haberes ime potestatem nullam . nisi data esset tibi desuper. Propterea qui me tibi tradidit-^ magis peccatum habet., Exinde pilatus^ querebat dimittere eum || ludaei autem clamabant dicentes., Si hunc dimittis^ non es 20 amicus cesaris.,Omnis enim qui se regem facit/^ contradicet cesari., Pilatus autem quum sludisset hos sermones-^ adduxit foras ihesum., Et sedenspro tribunaH-f interrogauit eum preses dicens., Tu es rex iudeorum ? Dicit illi ihesus., Tu dicis., 25 Et quum accusaretur a principibus sacerdotum et senioribus nicil respondit., Tunc dicit ilH pilatus., Non audis quanta aduersus te\ dicunt testimonia .'* Ihesus autem non respondit iUi uHum uerbum^ ita . ut mira- 30 retur preses ueementer., Per diem autem soHemnem-^ consueberat preses dimittere unum uinctum quem uoluissent., | 245 | 14 pylatus y ex a IN PARASCEPHEN. 165 Habeba*t autem tunc uinctum insignem qui dicebatur barab- bas-^ qui erat propter sedictionem quamdam in ciuitatem-^ et homicidium missus in carcerem., Pilatus autem dicit eis., Uultis^v dimittam uobis regem iudeorum ? Sciebat enim quod 5 per inuidiam tradidissent eum^ summi sacerdotes., Sedente autem illo pro tribunali^ misit ad eum uxor eius dicens., Nicil tiui et illi iusto . multa enim passa sum odie per uisum-^ propter eum., Principes autem sacerdotum et seniores^ persuaserunt popub lo ut peterent barabban-^ ihesum uero perderent., Respondens autem preses^ ayt illis., Quem uultis de duobus^ dimittam uobis., At illi dixerunt., Barabban., Dicit illis pilatus., || Quid igitur faciam de ihesu^: qui dicitur xps., Dicunt omnes., 15 Crucifigatur., Ait illis preses., Quid enim male fecit., At 1111-^ multo magis clamabant dicentes., Crucifigatur., Dixit itaque illis pilatus., Regem uestrum crucifigam ? 20 Responderunt pontifices., Nos non habemus regem^ nisi cesarem., Iterum pilatus lo- quutus est ad illos-: uolens dimittere ihesu., At illi^ multo magis clamaban^ dicentes., Crucifige . crucifige eum., 25 Uidens autem pilatus quia nicil proficeretK sed magis tumultus . fieret in populo^ accepit aqua labit manus coram populo dicens., Innocens ego sum a sanguine huius iusti/^ uos uideritis., Et respondens omnis populus-^ dixit., Sanguis huius^ super nos et super filios nostros., | 246 | 30 Tunc dimisit illis . barabban., Ihesum uero flagellis cesum-^ tradiditeis uteum crucifigerent., I habebant n crasum lo populo o in rasitra 24 clamabant t stip. lin. l66 IN PARASCEPHEN. Tunc milites presidis suscipientes ihesum in pretorio-^ congrega- berunt ad eum uniuersam cohortem., Et exuentes eum-i clamidem coccineam circumdederunt ei., Et plectentes choronam de spinis posuerunt super caput eius^ 5 et arundinem in dextera eiusK etgenuflexu anteeum^ inludebant eum dicentes., Habe rex iudeorum ? Et expuentes in eum^ acceperunt arundinem et percutiebant caput eius., Et post quam inluserunt ei^ exuerunt eum clamidem cocci- lo neam et induerunt eum uestimento eius-f et duxerunt ut cruci eum affigerent., Exeuntes autem-^ || inuenerunt hominem cyri- nensem nomen symonem < hunc angariaberunt ut tollere*t crucem eius., Sequebatur autem illum multa turba populi et mulierum quae 15 plangebant et lamentabant eum., Et dixit eis ihesus., Filiae iherusalem nolite flere super me< sed super uos met ipsas flete et super filios uestros., Quoniam ecce ueniunt dies quibus dicent-c beate steriles quae non genuerunt^ et ubera quae non lactaberunt., Tunc incipient dicere . montibus cadete super nos-f et colles 20 cooperite nos., Quia si in uiride ligno haec fiunt-i in arido quid fiet., Et benerunt in locum qui dicitur golgotha quod est calbarie locus-i et dederunt ei acetum cum felle mixtum | 247 | Et quum gustasset-f noluit bibere . ut adimpleretur quod dictum est per 25 prophaetam., Et dederunt in esca mea feh et in siti mea potaberunt me aceto., Ihesus autem dicebat., Pater dimitte illis-f non enim sciunt quid faciunt, ScRiPSiT AUTEM et titulum pilatus/T et posuit super crucem., 30 Erat autem scriptum ihesus nazarenus^ rex iudeorum., Hunc ergo titulum multi legerunt iudaeorum^ quia prope eiuitate erat locus ubi crucifixus est ihesus., ? exeuntes corr. 2 manu 12 tollerent n erasum JN PARASCEPHEN. 167 Erat autem scriptuni'^ ebrayce . grece et latine., Dicebant ergo pilato^ pontifices iudaeorum., Noli scribere rex iudaeorum^ sed quia ipse dtxit . rex sum iudaeorum . RS . pilatus., Quod scribsi scripsi., Milites uero quum crucifixissent eum-^ acceperunt |{ siui uesti- 5 menta eius-^ et fecerunt quatuor . partes unicuique militi partem., Erat autem tunica inconsutilis . desuper contexta per totum., Dicebant ergo ad inuicem., Non scindamus illam^ sed sortiamus de illa cuius sit., Ut adinpleretur scriptura quem dixit., Diuiserunt siui uesti- 10 menta mea^^ et super uestem meam miserunt sortem., Et milites quidem hec fecerunt-^ et sedentes serbabant eum., TuNC crucifixerunt cum eo duo* latrones-^ unum ad dexteram^ et alium ad sinistram., Pretereuntes autem-f blasfemabant eum-^ et mobentes capita sua et dicentes., 15 Ua^ qui dextruis templum^; et in triduo rehedificas illut ? \ 248 | Salba temet ipsum., Si fiHus dei es^ descende de cruce., Similiter et principes sacerdotum^ inludentes eum cum scribis et senioribus dicebant., Alios . salbos fecit-; se ipsum salbum facere non potest ? 20 Si rex srahel est-^ descendat nunc de crucem< et credimus ei., Confidit in domino^ liueret eum si uult., Dixit enim c quia filius dei sum., • Unus autem qui pendebant latronibus-f blasfemabat eum dicens., Si tu es xps/. salba temet ipsum et nos., 25 Respondens autem alius-: increpabat eum dicens., Neque tu times deum^ cum in eadem damnatione es ? Nos quidem iuste^ nam digna facta recepimus., Hic uero^ nicil male fecit., Et dicebat ad ihesum., Domine^ memento mei-^ 11 dum ueneris in regnum meum., 30 Et dixit illi ihesus., Amen dico tibi . hodie mecum eris in paradiso., 13 duos serasum 22 eum] nunc add. mars. manii seriori 24 Unus autem] camatrax est nomen eius viarg. 26 alius] lonathas humilis marg. l68 IN PARASCEPHEN. A SEXTA AUTEM HORA-f tenebrc facte sunt in uniuersam terram^ usque in horam nonam., Et circa hora nona-^ clamabit ihesus uoce magna dicens., Heli . heli . lama . zabacdani^ hoc est deus deus meus^ quare 5 me dereliquisti., Quidam autem illic stantes et audientes dice- bant., Heliam uocat iste ? Et continuo currens unus ex eis acceptam . sfungiam? implebit acceto et inposuit harundini^ et dabat ei bibere., Ceteri dicebant sine . uideamus an ueniat helias liberare eum., lo Et clamabit iterum ihesus-^ uoce magna dicens., Pater mi-^ in manus tuas commendo spiritum meum., | 249 | Et Aec dicens^ emisit . spiritum., Et ecce uelum templi scissum est in duas partes< assummo usque deorsum., Et terra mota est^v et petre scisse sunt^ et 15 monumenta aperta suntK et multa corpora sanctorum qui dor- mierunt< resurrexerunt., Exeuntes de monumentis post resurrectionem eius-^ uenerunt in sanctam cibitatem et apparuerunt multis,, Centurio autem et qui cum eo erant custodientes ihesum^ uiso terre motu et . is . 20 quae fiebant^ timuerunt ualde dicentes., Uere . fiHus dei erat iste., ludaei ergoquoniam parascephen erat^ ne remanerent in cruce corpora . sabbato^ erat enim magnus dies ille sabbati., Rogaberunt pilatum ut frangerentur eorum crura^ et tollerentur 25 de cruce., || Uenerunt quidem milites^ et primi quidem fregerunt crura/^ et alterius qui crucifixus est cum eo., Ad ihesum autem quum uenissent^v et uiderunt eum iam mortuum^ non fregerunt eius crura., . 30 Sed unus militum lancea latus eius aperuit-^ et continuo exiit sanguis et aqua., Et qui uidit testimonium peribuit^ et uerum est testimonium eius., 3 dicens add. m. seriori 4 eloy . eloy . lamasabacthani marg. 3 mann. 12 hec h add, s, lin, 30 militum] nomine longinus marg. DIE SABBATO PER TITULOS. ' 169 Et ille scit quia uera dicit'^ ut uos credatis., Facta sunt haec omnia^ ut scriptura impleretur quae dicit., Os non cominuetur ex eo., Et iterum *alia scriptura dicit., Uidebunt in quem transfixeru^nt., QuuM SERO AUTEM factum fuisset-^ uenit quidam homo diues s ab arimazia nomine ioseph-^ I 250 | qui et ipse discipulus erat ihesu., Hic accessit ad pilatum^ petens corpus ihesu., Tunc pilatus-^ iussit reddi corpus., Et accepto corpore ihoseph inuolbit illum in sindone munda-f et posuit illum in monumento suo nobo . quod exciderat in petra., Et aduolbit saxum magnum 10 ad hostium monumenti': et abiit., Erat autem ibi maria mhacdalene^ et alia maria^i sedentes contra sepulcrum,, Altera autem diae que est post parascephen-^ conuenerunt principes sacerdotum et farisei ad pilatum-^ dicentes., Domine'^ 15 recordati sumus quia seductor ille dixit . aduc uibens-^ post tertium diem resurgam., lube ergo custodire sepulcrum usque in diem tertium-f || ne forte ueniant discipuli eius nocte et furentur illum^ et dicant plebi quia surrexit a mortuis . et erit nobissim^^s error peior 20 priori., Ait illis pilatus., Habetis custodiam< ite custodite sicut scitis., Illi autem abeuntes^^ munientes sepulcrum-f signantes lapidem cum custodibus,, LEGENDUM DIE SABBATO PER TITULOS., ^s LECTIO LIBRI'^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (I 9-10, 17-18) IN DIEBUS ILLIS^ ego ihoannes serbus ihesu xpi^ fui in spiritu et audiui uocem de caelo dicentem mici., Ego sum primus'v et ego nobissimus et uibus\ et fui mortuus^ et ecce sum uibens . in secula seculorum., 3° 20 nobissimus \i exi 23 Illi abeuntes autem / manu Anecdota Mareds. aa 170 DIE SABBATO PER TITULOS. EPISTOLA PAULI APOSTOLI AD COLOSENSES., (III 1-3) FRATRES^ si consurrexistis quum xpo< quae sursum sunt querite . ubi xps est in dextera dei sedens., | 251 | Que sursum sunt sapite< non que super terra., 5 Mortui enim estis-^ et uita uestra abscondita est quum xpo in deo., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (XXVIII 10-19) IN ILLO TEMPORE-^ dominusnoster ihesusxps-^ loquutus 10 est mulieribus dicens., Nolite timere., Ite nuntiate fratribus meis^ ut eant in galilea'^ ibi me uidebunt., Que quum abissent-^ ecce quidam de custodibusuenerunt inciuitatem-f et nuntiaberunt principibus sacerdotum omnia que quumque facta fuerant., Et congregati cum senioribus concilio accepto^ pecuniam dede- 15 runt militibus dicentes., Dicite quia discipuli eius nocte uenerunt-"^ et furati sunt eum nobis dormientibus., || Et si hoc auditum fuerit a preside^ nos suadebimus e\/. et securos uos faciemus., 20 At illi accepta pecunia/ fecerunt sicut erant docti., Et dibulgatum est uerbum istut aput iudaeos-^ usque in odier- num diem., Undecim autem discipuli abierunt in galileam in montem < ubi constituerat illis ihesus., 25 Et uidentes eum adoraberunt-^ quidam autem duuitaberunt., Et accedens ihesus-c loquutus est eis dicens., Data est mici^ omnis potestas in caelo et in terra., Euntes ergo docete omnes gentes^ babtizantes eos in nomine patris et fihi et spiritus sancti., amen., | 252 | IN UIGILIA PASCE. I71 * ITEM LECTIONES IN UIGILIA . PASCE/, LECTIO LIBRI^ GENESIS., (I i-II 6) DEO., IN PRINCIPIO^ CREAUIT DEUS CELUM ET TERRA., Terra autem erat inanis et uacua^ et tenebre erant super 5 faciem abissi^ et spiritus domini ferebatur super aquas., Dixit quoque deus., Fiat lux., Et facta est lux., Et uidit deus lucem quod esset bona-^ et diuisit lucem a tenebris., Appellauitque lucem diem-^ et tenebras noctem., ^ 10 Factumque est uespere . et mane dies unus., Dixit quoque deus., || Fiat firmamentum in medio aquarum-^ et diuidant aquas ab aquis. , Et fecit deus firmamentum., Diuisitque aquas quae erant sub firmaniento ^ ab his que erant super firmamentum ■^et factum est ita., 15 Uocabitque deus firmamentum caelum^ et factum est uespere et mane dies secundus., Dixit uero deus., Congregentur aque quae sub caelo sunt in locum unum^ et appareat arida., Et factum est ita., Et uocauit deus aridam terram^ congregationesque aquarum" appellauit 20 maria., Et uidit deus quod esset bonum^ et ait., Germinet terra herbam uirentem et facientem semen-^ et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum/^ cuius semen in semet ipsum sit super terram., Et factum est ita., | 253 | 25 Et protulit terra herbam uirenlem et facientem semen iusta genus suum-^ lignumque faciens fructum^ et habens quoque unum sementem secundum speciem suam., Et uidit deus quod esset bonum^ factumque est uespere et mane dies tertius., Dixit autem deus., 30 5 erant add. s. lin. 15 sub f. a. h. q. erant suppUtuni in marg. m. seriori •172 IN UIGILIA PASCE. Fiant luminaria in firmamento caeli^ et diuidant diem et noctem'; ut sint in signa et tempora^ et dies . et annosK ut luc(?ant in firmamento caeli^ et inluminent terram., Et factum est ita., 5 Fecitque deus deo magna luminaria . luminare maius ut pre esset diei^ et ** luminare minus ut pre esset nocti et stellas., Et posuit eas in firmamento caeli ut lucerent super terram^ ut pre essent diei ac nocti || et diuiderent lucem ac tenebras., Et uidit deus quod esset bonum^ et factum est uespere et 10 mane dies quartus., Dixit etiam deus., Producant aque reptile anime uibentis et uolatile super terram^ sub firmamento caeli., (Zr&2iU\tQue deus cete grandia ** et omnem animam uibentem . atque mutabilem quam produxerant aque in species suas-^ et 15 omne uolatile secundum genus suum., Et uidit deus quod esset bonum^ benedixitque eis dicens., Crescite et multiplicamini et replete aquas maris^ abesque multiplicentur super terram., Et factum est uespere et mane dies quintus 20 Dixit quoque deus., Producat terra animam uibentem in genere suo^ iumenta^ et reptilia; et bestiae terre-^ | 254 | iuxta species suas. Factumque est ita., Et fecit deus bestias terrae iuxta species suas-^ et iumenta . et omne reptile terrae-: in genere suo., 25 Et uidit deus quod esset bonum^ et ait., Faciamus hominem ad ymaginem>^ et similitudinem nostram., Et pressit piscibus maris^ et uolatilibus caeli\ et bestiis huniuersisque terrae^ omni- que reptile quod mobetur super terram., Et creauit deus hominem ad imaginem/ et similitudinem 30 suam., Ad imaginem dei creauit illum^ masculum et feminam creauit eos., Benedixitque illis deus-f et ait., Crescite et multiplicamini et replete terram f. et su*bicite 3 luceant correctum ex luciant in actu scriptionis 8 a tenebras corr. 2 iiiamc 13 que deus add. s. n. 32 subbicite b erasutu IN UIGILIA PASCE. I73 eam., Et dominamini piscibus maris et uolatilibus caeli^ et uni- uersis animantibus || quae mobentur super terram., Dixitque deus., Ecce dedi uobis omnem herbam afFerentem semen super terram-^ et uniuersa ligna quae habent in semet ipsis sementem generis sui^ ut sint uobis in aescam et cunctis 5 animantibus terre omnique uolucre caeli et uniuersis que mo- bentur super terram^: in quibus est anima uibens ut habeant ad uescendum., Et factum est ita., Uiditque deus cuncta quae fecit-^ et erant ualde bona., lo Et factum est uespere-^ et mane dies sextus., Igitur per- fecti sunt caeli et terra-^ et omnis ornamentus eorum., Conpleuitque deus diae septimo opus suum quod fecerat-c et requiebit die septimo ab omni opere . quod operaberat., Et benedixit diei septimo | 255 | et sanctificauit illum^ quia in ipso 15 cessaberat ab omni opere suo-^ quod creauit deus ut faceret., Iste generationes caeli et terrae quando creati sunts in die quod fecit deus caelum et terram>^ et omne uirgultum agri . ante quam crearentur in terra- omneque herba regionis . prius quam germinaret., Non enim pluerat dominus deus super terram-^ et 20 homo non erat qui operaretur ea., Sed fons ascendebat eterra^ inrigans huniuersa super f^ciem terrae., amen., LECTIO IP LEGTIO LIBRI'^ GENESIS., (II 7-III) 25 FORMAUIT DOMINUS DEUS hominem de limo terre-r et inspirauit in faciem eius spiraculum uitae^ et factus est homo in animam uibentem , Plantaberat autent || dominus deus para- disum uolumtatis a principio< in quo posuit hominem quem formaberat., Produxitquedominusdeus dehumo hom*ne< hgnum 30 pulcrhum uisum et ad uescendum suabe., 22 super ficiem i ex 3l 28 autem tuiti. niarg. 30 homine i erasttm 174 IN UIGILIA PASCE. Lignumque aetiam uitae in medio paradisi^f lignum scientiae boni et mali., Et flubius egrediebatur de loco uoluptatis ad inrigandum paradisum^^ quae inde diuiditur in quattuor capita., Nomen uni 5 fyson . ipse est qui circuit omnem terram euilath ubi nascitur aurum^ et aurum terrae illius obtimum est., Ibique inuenitur uidellium'^ et lapis hunicinus., Et nomen flubii . secund^' geon< ipse est qui circuit omnem terram eziopie., Nomen uero flumen tertii tygris . | 256 | ipsae ro uadit contra assyrios., Flubius autem quartus^ ipse est eufrates., Tulit ergo dominus deus hominem et posuit eum in paradiso uolumtatis^ ut opera- retur et custodiret illum., Precepitque ei dicens., Ex omni ligno paradisi comede-^ de ligno autem scientiae boni et mah' ne 15 comedas., In quoquumque enim diae comederis ex eo^ morte morieris., Dixit quoque dominus deus., Non est bonum hominem esse solum^ faciamus ei adiutorem similem sibi., FoRMATis igitur dominus deus de humo cunctis animantibus terrae-^ et uolati/^bus caeli uniuersis^ adduxit eas ad adam . ut 20 uideret quid uocaret ea., Omne enim quod uocauit adam animae liibentis^ ipsut est nomen eius., Appellauitque adam nominibus || suis cuncta animantia^, et huniuersa uolatilia caeli< et omnes bestias terrae., Ade uero^ non inueniebatur adiutorium similem eius., 25 Inmisit ergo dominus deus< soporem in adam., Quumque obdormisset^ tulit unam de costis eius . et repleuit carnem pro ea., Et edificabit dominus deus costam quam tulerat de adam in mulierem-^ et adduxit ea ad adam., Dixitque adam., Hoc nunc . os . ex ossibus meis^^ et caro de carne mea., 30 Haec uocauitur uirago^ quoniam de uiro sumta est., Quam ob rem-^ derelinquet homo patrem suum et matrem^; et aderebit huxoris suae^ et erunt duo in carne una., 8 secundi i t j; o i6 morieris r tn ras. 19 uolatilibus li su/. lin. IN UIGILIA PASCE. 175 Erant autem uterque nudi adam scilicet et huxor eius^ et non erubescebant sibi., Set et serpens erat callidior | 257 | cunctis animantibus terrae . que fecerat dominus deus., Qui^ dixit ad mulierem., 5 Our precepit uobis deus ut non comederJ>let. in marg. 14 pugnauit ui erasum 22 fuerant correct. *x fuerunt Anecdota Mareds. 34 l86 IN UIGILIA PASCE. AEquum et ascensorem^ proiecit in mdiY^., fortitudo mea et laudatio mea dominusf^ factus est mihi tn salute., Iste est deus meus^ et honorificabo eum., | 270 | Cantemus domino^ gloriose enim honorificatus est., 5 Sumsit ergo maria pro/hetissa soror aaron timphanum in manum^ et egresseque sunt omnes mulieres post eam quum timphanis et coris quibus pr/-»-. in. serior ex intulerit ii me supplet. sup. lin. i8 manibus add. marg. 35 dixiti corr. z6 sede oin. in actu scriptionis T90 IN UIGILIA PASCE. Accessit ille ad patrem . et palpato eo<: dixit ysaac, Uox quidem-f uox iacob est., Manus autem^ manus sunt esau., || Et non cognouit eum^ quia pilose manus similitudinem maioris 5 expresserat., Benedicens ergo illi^ ait., Tu es filius meus esau ? Respondit., Ego sum!, At ille., Offer inquid mici . cibos de uenatione tua fili mi^ ut benedicat lo tibi anima mea Quos quum oblatos comedisset^ obtulit ei etiam et uinum., Quo austo-^ dixit ad eum., Accede ad me et da mici osculum fili mi^ accessit et osculatus est eum., Statimque ut sensit uestimen- torum illius fraglantia-^ benedicens illi ayt., Ecce odor fili mi^ 15 sicut odor agri pleni cui benedixit dominus , Det tiui dominus de rore cae.\ii et de pinguedine terre., Abundantia frumenti uini et olei et seruient tibi popuKu | 275 | et adorent te tribus., £s^o dominus fratrum tuorum'. et incur- bentur ante te filii matris tue.^ Qui maledixerit tibi sit maledictus-f 20 et qui benedixerit tibi benedictionibus repleatur., amen LECTIO NONA., LECTIO LIBRI^ EXODI., (XII 1-42) IN DIEBUS ILLIS^ dixit dominus ad moysen et aaron in terra egypti., 25 Mensis iste uobis principium mensuum-^ primus erit in men- sibus anni.. Loquimini ad uniuersum caetum filiorum srahel< et dicetis eis., Decima die mensis huius^ tollat unusquisque agnum per fami- lias et domus suas., 30 Sin autem minor est numerus ut sufficere non possit ad esum j8-i9 Esto — tue., add, in marg. 20 tibi sjtp. lin. 25 uobis add. sup. lin. IN UIGILIA PASCE. 191 agni^ adsummet uicinum suum qui iunctus estdomui eius'^ iuxta numerum . animarum || que sufficere possmt . ad esum agni., Erit autem agnus absque macula^ masculus anniculus., luxta quem ritum tolletis . et edum^ et serbabitis eum usque ad quarta decima die mensis huius., Imolauitque eum uniuersa s multitudo filiorum srahel ad uespera-^ et sument de sanguine ac ponent super utrumque postem-v et in superliminaribus domorum . in quibus comedent illum., Et edent carnes nocte illa assas ignt . et azimos panes cum lactucis agrestibus., 10 Non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua^^ sed . assum tantum igni., Caput cum pedibus-^ et intestinis uorabitis^ nec remanebit ex eo quicquam usque mane., | 276 | Si quid residuum fuerit^ igne conburetis., 15 Sic autem comedetis illum-f renes uestros accingetis . et cal- ciamenta abebitis in pedibus tenentes baculos in manibus^ et comedetis festinantes., Est enim phase id est transitus domini., Et transibo per terra egypti nocte illam percutiamque omne primogenitum in terra egypti ab homine usque ad pecus^ et in 20 cunctis diis egypti faciam mirabilia ego dominus., Erit autem uobis sanguis in signum^ et in edibus in quibus eritis., Et uidebo sanguinem et transibo uos^ nec erit in uobis plaga disperdens^ quando percussero terra egypti., Habebitis autem hunc diem in monumentum^ et celebrauitis eam . || solemn^;;^ 25 domino in generationibus uestris^ cultu sempiterno., Septem diebus . azima comedetis . et in die primo non erit fermentatum in domibus uestris., Qui quumque comederit fer- mentatum-^ peribit anima illa de cetu srahel^ a prima diae usque ad diem septimum., Dies prima erit sancta atque sollemnis . et 30 dies septima^ eadem festiuitatem uenerabilis est., Nicil operis facietis in eis^ exceptis his que ad uescendum 2 possint ex possunt 22 edibus corr. ex diebus 25 solemnitatem / ntanu 192 IN UIGILIA PASCE. pertinent et obserbabitis azima., Ineademenim ipsa diae educam exercitum uestrum de terra egypti^ et custodietis diem istum in generationes uestras^ ritu perpetuo., Primo mense . quarta decima diae mensis ad uespera^ come- 5 detis azima usque ad diem uicesimam . primam . | 277 | eiusdem mensis ad uesperam., Septem diebus^ fermentatum non inuenietur . in domibus.. uestris., Qui quumque comederit fermentatum-f periuit anima eius de cetu srahel tam de aduenis quam de indigenis terrae., 10 Omne fermentatum non comedetis in cunctis habitaculis ue- stris^ edetis azima., UocAUiT AUTEM MOYSES omnes seniores filiorum sraheh et dixit ad eos., Ite tollentes animal . per familias uestras^ imolate fase fasciculumque ysopi tinguite sanguine que est in limine^ et 15 adspargite ex eo super liminare et utrumque poste., Nullus uestrum egredietur ostium domus suae usque ad mane^ transiuit enim dominus percutiens egyptios., Quumque uiderit sanguinem in superliminari et utroque poste-^ || transcendet osteum et non sinit percussorem ingredi domus uestras et ** ledere., 20 CusTODi UERBUM ISTUT legitimum tibi et filiis tuis-^ usque in aeternum., Quumque introieritis terram qiiam dominus deus daturus est uobis ut pollicitus est^ obserbabitis cerimonias istas., Et quum di**xerint uobis filii uestri^ que est ista religio^ dicetis eis., Uictima transitus domini est-f quando transiuit per 25 domos fiHorum srahel in egypto percutiens egyptios et domos nostras liuerans., Incurbatusque populuS'^ adorauit domino^ et moysi serbo eius., Et egressi filii sraheh fecerunt sicut preceperat dominus moysi 30 et aaron., Factum est autem in noctis medio-^ percussit dominus omne I 278 I primogenitum in terra egypti., 14 que — limine add. marg. i6 uestrum in rasura domus suae suppUtvm manit seriori 23 dile- xerint / manu 26 nostras corr. ex uestros IN UIGILIA PASCE. I93 A prlmogenito faraonis qui sedebat in solio eius-c usque ad primogenito cabtibae que erant in carcere^ et omne primoge- nitum iumentorum Surrexitque farao nocte et omnis serui eius cunctaque egyptus^ et or*»tus est clamor magnus in egypto-^ neque enim erat domus 5 in qua non iacer^t mortuus., UocATisQUE FARAO . moysen et aaron nocte-f ait., Surgite et egredimini a populo meo et filii sraeU ite imolate deo sicut scitis., Oues uestras et armenta adsumite ut petieratis . et abeuntes lo benedicite mici., Urguebantque egyptii populum de terra exire uelociter di- centes^ omnes moriemur., Tulit igitur populus |{ consparsam farinam ante quam fermen- taretur et ligans in palleis^ posuit super humeros eius., 15 Feceruntque filii srahel< sicut preceperat moyses., Et petierunt ab egyptiis uasa argenteax et aurea-^ et uestem plurimam., Dedit autem dominus gratiam populo coram egyptiis ut como- darent eis^ et expoliauerunt egyptios., Profectique sunt filii . 20 srahel de ramasse in so*coth^ sexcenta fere milia peditum uiro- rum absque parbulis., Sed et uulgus promiscuum innumerabile^ ascendit cum eis., Oues et armenta et animantia diuersi generis-i multa nimis., Coxeruntque farinam quam dudum consparsam de egyto tule- 25 runt^ et fecerunt subcinericios | 279 | panes azimos., Nequeenim poterant fermentari cogentibus . exire egypti^^s . '. et nullam facere sinentibus moram^ nec pulmenti quicquam occurrerant preparare.. Abitatio autem filiorum . srael quae manserunt in egypto^ fuit quadringentorum triginta annorum., 30 Quibus expletis^ eadem diae egressus est omnis exercitus domini^ de terra egypti., 6 iaceret re in rasura 14 conspersam vtan. 2 25 tulerunt <^orr. m..serior. in tulerant 27 egyptiys y in ras. Anecdota Mareds. -S 194 IN UIGILIA PASCE. Nox est ista obserbauilis domino'^ quando eduxit eos dominus de terra egypti., Hanc obserbare deuent omnes filii sraheW in generationibus suis., amen., 5 LECTIO X^, LECTIO LIBRI^ PARALIPOMENON., (II Paral. XXXIV 1-4, 30-33, XXXV 1-19) DEO GRATIAS,, IN DIEBUS ILLIS^ octo annorum erat iosias . || quum regnare cepisset-^ et triginta et uno anno regnauit in iherusalem., 10 Fecitque quod erat rectum in conspectu domini-c et ambulauit in uiis dauid patris sui., Non declinauit^ neque ad dexteram neque ad sinistram., Octabo autem anno regni sui quum aduc esset puer-^ cepit querere deum patri sui dauit et duodecimo anno postquam ^5 ceperat< mundauit iudeam et iherusalem ab excaelsis et lucis simulacrisque et scluptilibus., Dextruxeruntque coram eo aras baalim'^ et simulacra quae superposita fuerant demoHti sunt., AscENDiT ERGO REx DOMUM DOMiNi una cum omnes uiri iuda 20 et habitatores iherusalem^ sacerdotes et leuite-f et cunctus po- pulus j 280 I a minimo usque ad m3.ximum., Quibus audientibus^ in domum domini legit rex omnia uerba uoluminis-^ et stans in tribunali suo^ percussit faedus coram domino'^ ut ambularet post eum^c et custodiret precepta et testi- 25 moniaK et iustificationes eius in toto corde suo\ et in tota anima sua^ ut faceret quae scripta sunt in uolumine illo quod legerat., Adiurauit quoque super hoc omnes qui repperti fuerant in ihe- rusalem^ iuxta pactum domini dei patrum suorum., Abstulit ergo iosias cunctas abominationes de uniuersis regio- 30 nibus fiHorum sraheW et fecit omnes qui resudui erant in iheru- 21 maximo / mafin 26 elegerat corr. IN UIGILIA PASCE. 195 salem seruire domino deo suo., Cunctis diebus eius^ non reces- serunt a domino deo patrum suorum., || Fecit autem iosias in iherusalem phase domino '. quod ymola- tum est quarta decima diae mensis primi., Et constituit sacerdotes in officiis suis f. hortatusque est eos ut ministrarent in domo domini., 5 Leuitis quoque ad corum erudictionem omnis srahel sancti- ficauitur dominO'^ sicut loquutus est., Ponite arcam in sanctuario templi quod hedificauit . salomon filius dauit-f rex srahel., Nequaquam enim eam ultra portabitis., Nunc autem ministrate domino deo uestro . et populo eius srael'. »o et preparate uos per domos et cognationes uestras in diuisionibus singulorumf. sicut precepit dauid rex srael.y Aet discripsxt salomon filiz/s eius^ et ministrate in sanctuario per famiHas turmasque leuiticas . et sanctificati ymolate phase., Fratres etiam uestros ut possint iuxta uerba quae loquutus est '5 dominus in manu moj^'si facere^ praeparate., Dedit preterea rex iosias . I 281 I omni populo qui ibidem fuerat inuentus? in sollemnitatem phase., Agnos et hedos de gregibus^ et reliqui pecoris triginta milia^ bobum quoque tria milia., Haec de *regis/f uniuersa substantia., 20 Duces quoque eius sponte quod uoluerunt obtulerunti tam populo quam sacerdotibus . et leuitis., Praeparatumque est ministerium et s/^terunt sacerdotes in officio suo^ leuite quoque in turmis iuxta regis imperium . et ymolatum est phase., 25 Asparseruntque sacerdotes manus suas sanguine^ et leuite detraxerunt pelles holocaustorum . et separaberunt ea< ut da*rent per domos et familias singulorum^ || et offerent^^r domino sicut scriptum est in libro moysi., De bubus quoque fecerunt similiter., Et assaberunt phase 30 super ignem^ iuxta quod in lege preceptum est., 9-12 Nequaquam — rex srael add. marg. in/er. 12 Aet discripsit corr. ex Haec scribsit 13 filius corr. ex filiis 16 moysi y hi ras. 20 regis corr. ex gregis 21 obtulerunt in marg. pro impleberunt quod erat in textu 23 sterunt / manu 28 ofTerent 30 fecerunt corr, marg. e.v facere ig6 IN UIGILIA PASCE. Pacificas uero hostias coxerunt in leuetis et coccabis et ollis-i et festinato distribuerunt uniuersae pleui., Siui autem et sacer- dotibus^ postea paraberunt., Nam in oblatione holocaustorum . et adipum^ usque ad nocte 5 sacerdotes fuerunt occupati., Unde leuite et siui et sacerdotibus filiis aaron-^ postea para- berunt nobissimis., Porro cantores filii asaph^: stabant in ordine suo iuxta preceptum dauit et asaph>; et eman-v et hetan*^ et idithun^; | 282 | prophetarum regis^ ianitores uero per portas 10 singulas obserbabant -^ ita ut nec puncto quidem discederent a ministerio., Quamobrem^ et fratres eorum leuite paraberunt eis cibos., Omnis igitur cultura domini rite conpleta est in die illa ut facerent phase-^ et offerrent holocausta super altare domini^ iuxta 15 preceptum regis . iosie., Feceruntque filii srahel qui repperti fuerant ibi phase . in tempore illo^ et sollemnitatem . azimorum . septem diebus., Non fuit p/^ase similis huic in sraheh a diebus samueHs prophaete., Sed nec quisquam de cunctis regibus srahel fecit phase sicut 20 iosias^ sacerdotibus et leuitis et omnis iuda in srahel || qui rep- perti fuerunt/f et habitantibus in iherusalem., Octabo decimo anno regis iosie hoc pase-^ cel^bratum est do- mino., amen LECTIO UNDECIMA 25 LECTIO LIBRI^ HEZEZHIE.LIS PROPHETE., (XXXVII 1-14) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS<^ facta est super me manus domini et eduxit me in spiritu dominus-^ et dimisit me in medio campi qui erat plenus ossibus^ et circumduxit me per ea in giro., 14 offerent corr. i8 pase z2 celebratum e. /« rasura IN UIGILIA PASCE. I97 Erant autem multa super faciem campi siccaque ueaementer/f et dixit ad me., Fili hominis^ putasne bibent ossa ista ? Et dixi., Domine deus tu nosti., Et dixit ad me., Uaticinare de ossibus isiis^ et dices eis,, 5 Ossa arida-^ audite uerbum domini., Haec dicit dominus deus ad ossibus istis., | 283 | Ecce ego intromitto in uobis spiritum et uibetis^ et dabo super uos nerbos . et su^**crescere faciam super uos carnes^v et super extendam in uobis cutem-^ et dabo uobis spiritum et 10 uibetis^ et scietis quia ego sum dominus., Et prophetaui^ sicut preceperat mici dominus., Factum est autem sonus prophetantem me^ et ecce comotio., Et accesserunt ossa ad ossa-f unusquisque ad iun^^turam suam., Et uidi et ecce super ea nerui; et carnes ascenderunt-^ et 15 extensa est in eis cutis desuper-^ et spiritum non abebant., Et dixit ad me., Uaticinare filii hominis-^ et dices ad spiritum., Haec dicit dominus deus., A quattuor uentis ueni spiritus et insufla super interfectos istos^ et reuiuescant., || 20 Et prophetaui . sicut preceperat mici dominus-f et ingressus est in eis spiritus et uixerunt., Steteruntque super pedes suos^f et erat exercitus grandis nimis ualde., Et dixit ad me., Fili hominis^ossa haec uniuersa domus srahel est., Ipsi dicunt aruerunt ossa nostra^ et periit spesnostra 25 et abscisi sumus., Propterea uaticinare^ et dices ad eos., Haec dicit dominus deus., Eccego aperiam tumulos uestros . et educam uos de sepulcris uestris populus meus^ et inducam uos in terram srael^ et scietis 30 quia ego dominus quum exieritis de sepulcris uestris^c et eduxero uos de tumuHs uestris populus meus et dedero spiritum meum in 9 suc»»crescere c in ras. 14 iuncturam c tuid. su/>. lin. 198 IN UIGILIA PASCE. uobis et uixeritis., Et requiescere uos faciam super humum uestrum-^ et scietis quia ego dominus | 284 | loquutus sum et feci haec ait dominus omnipotens., amen., LECTIO XIP 5 LECTIO LIBRI'^ DANIHELIS PROPHETE., (III 1-24, 46-48, 4951) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS^ nabuquodonosor rex . fecit statuam auream altitudinem cubitorum sexaginta-^ latitudinem cubitorum sex., Et statuit ea in campo . huran^ prouinciae babilonis., Itaque 10 nabuquodonosor rex^ misit ad congregandos . satrap^SK et ma- gistratus^v iudices et duces-; et tyrannos ^i prefedos . ^/ obtimates qui erat in potestat/^^^^i- constituti-^ et uniuersi principes regio- num . ut conuenirent ad dedicationem statuae . quam erexerat nabuquodonosor rex., Tunc congregati sunt . satrapesK magi- 15 stratus^ et iudices^; || et duces^ et tiranni . et obtimates qui erant in potestatibus constituti-^ et uniuersi principes regionum . ut conuenirent ad dedicationem statuae quam erexerat nabuquodo- nosor rex., Stabant autem in conspectu statuae quam posuerat nabu- 20 quodonosor/: et preco clamabat ualenter., Uobis dicitur populis et tribus . et linguisK in hora qua audie- ritis sonitum tube< et fistule et cithare . sambuce et psalterii^ simphonie^ et uniuersi generis musicorum^ cadentes adorate statuam auream-' quam constituit nabuquodonosor rex.y Si quis 25 autem non prostratus adoraberit^ eadem hora mittetur in fornace ignis ardentis., | 285 | PosT HAEC igitur statim ut audierunt omnes populi sonitum tubeK fist/^le^ et cithare-; et psalterii^ et simphonie^; et omnis 2 ego add. ntanu seriori su/>. lin. g huran] duratn corr. mar^. 2 fnauii lo satrapas corr. ex satrapes II prefectos et add. marg. 2 manu i2 potestatjibus in ras. 24 rex add. sup. lin. 28 fistule corr. vianu seriori ex fistole IN UIGILIA PASCE. 199 generis musicorum-f cadentes autem populi omnes tribus et lingue adoraberunt statuamauream^ quam constitu^r^/ nabuquodonosor rex., Statimque in ipso TEMPORE-f accesserunt uiri caldei-^ accusa- berunt iudeos., 5 Dixeruntque nabuquodonosor regi., Rex in aeternum uibe., Tu rex-^ posuisti decretum . hoc\ ut omnis homo qui audierit sonitum tube^ iistu\e<. cithareK sambuceK et psalteriiK et sim- phonieK et uniuersis generis musicorum-^ prosternant se-^ et lo adorent statuam auream., Si quis autem prostratus non ***** adoraberit^ mittetur . || in fornace ignis ardentis., Sunt ergo uiri iudaei quos constituisti super opera regionis babilonie-^ sedrac m^sac et abd^nago., 15 Uiri histi^ contemserunt rex decretum tuum., Deos tuos non colunt- et statuam auream quam erexisti non adorant., TuNC NABUQUODONOSOR REX in furore et in ira-^ precepit ut adducerent sedrac misac et abd«?nago., 20 Qui confestim adducti sunt in conspectu regis^: prouincie babilonis., Pronuntiansque nabucodonosor rex^ ait eis., Uere ne sedrac misac et abd^^nago-; deos meos non colitis^ et statuam auream quam constitui non adoratis .'* 25 Nunc ergOK si estis parati quaquumque hora audieritis | 286 \ sonitum tube^; fist/^le et cithare'^ et sambuce^ et psalteriiK et simphonie et omnis generis musicorum-c prosternite uos et ado- rate statuam quam feci., Quod si non adoraberitis . eadem hora mittemini in fornace . 30 ignis ardentis., Et quis est deus qui eripiat uos de manu mea., 2 coiistituit / tiianu 9, 27 fistule corr. manu seriori ex fistole 1 2 Si quis prostratus non autem corr. 15 misac 15, 20, 24 abdinago / m. 200 IN UIGILIA PASCE. Respondentes sedrac misac et abd^nago^ dixerunt regi., Non oportet nos de ac re^^ respondere tibi., Ecce dominus noster quem colimus^ potens est eripere nos de camino ignis ardentis-i et de manibus tuis rex liberare., Quod si noluerit-^ 5 notum tibi facimus rex< quia deos tuos non colimus-^ et statuam auream quam erexisti non adoramus., TuNC nabuquodonosor repletus II est furore-c et aspectus faciei illius inmutata est super sedrac misac . et abd^nago., Et precepit ut succenderetur fornax septuplum^ qu^m succendi lo consueberat., Et uiris fortissimis de exercito suo-^ iussit ut ligatis pedi.bus sedrac misac et abd^nago mitterent eos in fornace ignis ar- dentis., Et confestim uiri illi uincti-^ cum brac*is suis . et t/^*iar*is . et calciamentibus-^ missi sunt in medium fornacis ignis ardentis., Nam iussio regis urguebat^ fornax autem succensa erat nimis., 15 Porro uiros illos qui miserant sedrac misac et abd.^nagO'^ inter- fecit flama ignis., UiRi autem hi tres sedrac misac . et abd^nago/ cecinerunt in medio camino ignis . | 287 | ardentis conligati., Et deambulabant in medio flamme^ laudantes . et benedi- 20 centes . deum., Et non cessabant qui miserunt eos ministri regis . succendere fornacem., Napta et stuppa et pice et malleolis^ et efundebatur flamma super fornacem cubitis quadraginta nobe., Et erupit et incendit 25 quos repperit iuxta fornacem-^ de caldeis., PROLOGO. Angelus domini simul descendit quum azaria et socii eius< in fornace., Et excussit flammam ignis de fornace et fecit medium fornacis-i tamquam spiritu roris flante., Et non tetigit eos omnino ignis neque contristauit nec quicquam mo- 30 lestus eis fuit., 1,8, II, 15, 17 abdinago i m. g quam a in rastira 17 autem] hii id est tres manu seriori 26. PROLOGO] Id est, verba quae in mo- dum prologi praemitti solebant hymno trium puerorum in reliquis anni soUennitatibus. Conf. I Missale Mozarabicum, p. 93, et Lectionarium Romanum in Sabbato Quatuor Temporum. IN UIGILIA PASCE. 20I Tunc hii tres quasi ex uno ore'^ || laudabant et magnificabant et benedicebant dominum de fornace dicentes., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTHIOS PRIMA., (V 7-8) FRATRES expurgate uetus fermentum^ ut sitis noba con- s sparsio sicut estis azima., Et enim pascha nostrum^ ymolatus est cristus., Itaque emulemur non in fermento ueteri^^ neque in fermento malitiae et nequitiae^ sed in azimis sinceritatis et ueri- tatis-^ in xpo ihesu domino nostro., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII SECUNDUM MATHEUM., lo (XXVIII 1-7) IN ILLO TEMPORE^ Uespere sabbati quae luce^^it in prima sabbati . uenit maria magdalene . et altera maria/f uidere sepulcrum., Et ecce terre motus factus est magnus., | 288 | Angelus enim domini descendit de caelo-^ et accedens reuoluit 15 lapidem . et sedebat super eum., Erat autem aspectus eius sicut fulgur-: et uestimenta eius sicut nix., Prae timore autem eius exterriti sunt custodes^ et facti sunt uelut mortui., Respondens autem angelus domini^ dixit mulie- ribus., Nolite timere uos., 20 Scio enim quod ihesum qui crucifixus est queritis^ non est \i\Q.'. surrexit enim sicut dixit., Uenite et uidete locum^ ubi positus erat dominus., Et cito euntes dicite discipulis eius quia surrexit-^ et ecce precedet uos in galilea ibi eum uidebitis., Et ecce^ predixi uobis., amen 25 12 luce , sit s in ras. ig uelut adti. iiiarg. loco uocis erasae in texttt 25 predixit corr. 2 dicenles.'^ Heic praedictus hymnus trium puerorum in pulpito decantabatur ex antiqua consuetudine, quam sancivit Concilium Tole- tanum IV, decreto 14. Convenit semel hocloco Anacduta Mareds. Lectionarium Luxoviense cum libro nostro Comico, itemque in officio Nativitatis Domini, quum aiias hymnum trium puerorum aposto- licae lectioni more gallicano postponat. 202 IN HILARIA PASCHE. ITEM LEGENDUMIIIN HILARIA/, PASCHE/, AD MISSAM/, PRINCIPIUM LIBRI^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (I 1-18) DEO GRATIAS., REUELATIO IHESU XPI QUAM dedit illi deus palam 5 facere seruis suis-^ que oportet | 289 | fieri cito., Et signauit mittens per angelum suum seruo suo io-^anni qui testimonium peribuit uerbo dei-^ et testimonium ihesu xpi quae quumque uidet., Beatus qui legit et qui audit uerba prophetie-^ et serbat ea quae in ea scripta sunt^ tempus enim prope est., 10 lohannes septem aeclesiis^ quae sunt in asia., Gratiam uobis . et pax a deo . qui est et qui erat et qui uen- turus est., Et a septem spiritibus qui in conspectu troni eius sunt/: et a ihesu xpo qui est testis fideHs primogenitus mortuorum^ et princeps regum terrae., Qui dilexit nos et lauit nos a peccatis 15 nostris in sanguine suo-^ et fecit nostrum regnum || sacerdotes deo et patri suo . ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum . amen., Ecce ueniet . cum nubibus et uideuit eum omnis oculus^ et qui eum pupungerunt., Et plangent se super eum omnes 20 tribus terrae^ etiam amen., Ego sum . ALFA . ET . w. principium et finis dicit dominus deus-iqui est et erat et qui uenturus est omnipotens., Ego iohannes frater uester et particeps in tribulatione et regno et patientia ihesu^ fui in insula quae appellatur pathmos propter 25 uerbum dei-^ et testimonium . ihesu., P^ui in spiritu in dominico diae< et audiui post meuocem magnam^ tamquam tube dicentis., Quod uides scribe in libro^ et mitte septem eclesiis., 6 iohanni h add. sup. lin. 2 Principium libri apocalipsin.^ Eadem i quaeGermanusParisiensisepiscopusscripsit de prophetia legitur in sacramentario Bobiensi. missa. Confer decret. 17 Concil. Toletani IV, et ea | IN HILARIA PASCHE. 203 Ephso'; zmirne^ et pergamum^c | 290 | et thiathircv sardis^ filadelfie^ et laudociae . Et conuerus sum-J ut uiderem uocem quaeloquebatur mecum., Et conuersus uidi septem candelabra aurea^ et in medio septem candelabrorum aureorum similem filium hominis uestitum pho- 5 dere^ et precinctum ad mamillas . zona aurea., Caput autem eius et capilli-f erant candidi uelut lana alba< et tamquam nix., Et oculi eius-c uelut flamma ignis., Et pedes eius/ similes oricalco sicut in camino ignis ardentis., »0 Et uox illitls . tamquam uox aquarum multarum., Et habebat in dextera sua stellas septem-^ et de ore eius gladius ex utraque parte acutus exiebat., Et facies eius^ sicut sol || lucens in uirtute sua., Et quum uidisem eum^^ cecidi ad pedes eius tamquam mortuus^ »5 et posuit dexteram suam super me dicens., Noli timere . ego sum primus et nobissimis et uibus et fui mortuus^ et ecce sum uibens in secula seculorum., amen., EPISTOLA PAULI'^ APOSTOLI^ AD CORINTHIOS PRIMA., (XV i-ii, 20-22) 20 FRATRES notum uobis facio euangelium quod predicaui uobis^ quod et accepistis in quo et statis per quod et salbamini., Qua ratione ante predicaberim uobis debetis tenere^ qui fuit mortuus et uiuit., Scio tribulationem tuam et inopiam^ sed diues . es || et blasfe- 13 nobis add. 2 manu 208 Ilia FERIA PASCE. maris ab his qui se dicunt iudaeos esse et non sunt^ sed sunt sinagoga sathane., Nicil horum timeas-^ quae passurus es., Ecce missurus est diabolus quosdam ex uobis in carcerem^i ut temtemini^ et habebetis tribulationem diebus decem., Estofidelis 5 usque ad mortem^ et dabo tiui coronam uitae., Qui habet aurem audiendi audiat-i quidspiritus dicat aeclesiis., amen., LECTIO LIBRI^ ACTUUM APOSTOLORUM., (II 22-41) IN DIEBUS ILLIS< SURGENS . petrusin medio disci- 10 pulorum^ dixit., Uiri srhalite^ audite uerba haec, Ihesum nazarenum uirum abprobatum a deo in uobis^; uirtutibus et prodigiis etsignisquae fecit per illum deus in medio ^/^j/^r^' sicut ipsescitis/f | 296 | hunc definito consilio et prescientia dei., 15 Traditum per manus iniquorum-^ affigentes interemistis., Quem deus suscitauit a mortuis solutis doloribus infernii' iuxta quod inpossiuile erat eum tenere* illum ab eo., Dauit enim-c dicit in eum., Preuidebam dominum in conspectu meo semper^ quoniam ad 2odextris est mici . ne umquam comobear., Propter hoc-^ delectatum est cor meum et exultauit Hngua mea< insuper et caro mea requiescet in spe., Quoniam non derelinques animam meam . in infernum '. neque dauis sanctum tuum uidere corruptionem., Notas fecisti mici uias uite-f repleuisti me iucunditate quuni 25 facie tua., UiRt fratres liceat audenter || dicere ad uos de patriarca dauit< quoniam et defunctus est^ et sepultus est< et sepulcrum eius est aput nos^ usque in odiernum diem., Propheta igitur quum eset^ et sciret quia iure iurando iurasset 30 illi deus de fructum lumbi eius sedere super sedem eius^ preui- dens loquutus est de resurrectione xpi., 13 uestri add. marg. 2 vianu III^ FERIA PASCE. 209 Quia neque derelictus est in inferno . neque caro eius uidit corruptionem., Hunc ihesum resuscitauit deus^ cuius nos omnes testes sumus., Dextera igitur dei exaltatus . et promissione spiritus sancti accepta a patre-f effudit hoc donum quod uos uidetis et audistis., 5 NoN ENiM DAUiT ascendit in caelos^ se^dicit ipse. Dixit dominus domino meo sede addextris meis^ donec | 297 | ponam inimicos tuos scabellum peduum tuorum., Certissime ergo sciat omnis domus srahel quia et dominum eum et xpm deus fecit^ hunc ihesum quem uos crucifixistis., 1° His AUDiTis conpuncti sunt corde^ et dixerunt ad petrum et ad reliquos apostolos., Quid faciemus uiri fratres^ hostendite nobis., Petrus UERO-f ait ad illos., Paenitentiam agite-^ et babtizetur unusqulsque uestrum in »5 nomine ihesu xpi in remissionem peccatorum., uestrorum^ et accipietis donum spiritus sancti., Uobis enim est repromissio et filiis uestris'^ et omnibus qui longe sunt . quos quumque aduo- cauerit dominus deus noster., Aliis aetiam pluribus uerbis testifi- catus est et exortabatur eos dicens., Salbamini^ |{ a generatione 20 ista praba^., Qui ergo receperunt sermonem eius< babtizati sunt . et appo- site sunt in illa die animae circiter tria milia^ per fidem que est in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., 25 (XXIV 13-35) GLORIA IN ILLO TEMPORE^ duo ex discipulis ibant in castellum quod erat in spatio stadiorum sexaginta ab iherusalem-r nomine emaus., Et ipsi loquebantur ad inuicem^ de his omnibus quae acci- 30 derant., I est add. 2 manu 6 sedicit cort. Anccilota Mare5 Et nunc super haec omnia^ tertia die est odie . quod haec facta sunt., Sed et muHeres quaedam ex nostris terruerunt nos< quae ante lucem fuerunt ad monumentum., Et non inuento corpore eius-^ uenerunt || dicentes'^ se aetiam uisionem angelorum uidisse< qui dicunt eum uibere., 20 Et abierunt quidam ex nostris ad monumentum^f et ita inue- nerunt sicut muHeres dixerunt^ ipsum uero non inuenerunt., Et ipse^ dixit ad ihos., O stuUi'^ et tardi corde ad credendum in omnibus quae loquuti sunt propheteK nonne haec oportuit pati xpm^v et intrare in 25 gloriam suam ? Et incipiens a moyse et omnibus prophetis interpretabafut ilHs in omnibus . scripturis<: quae de ipso erant., Et adpropinquaberunt casteHo quo ibant-^ et ipse se finxit longius ire-^ et quo egerunt illum dicentes., 30 Mane nobiscum . quoniam aduesperescit iam dies., | 299 | Et intrauit cum illis., Et factum est dum recumberet cum iUis^ accepit panem et benedixit et fregit-^ et porrigebat iHis., IIII^ FERIA PASCE. 2 I I Et aperti sunt oculi eorum . et cognoberunt eum^ et ipse euanuit ex oculis eorum^ et dixerunt ad inuicem., Nonne cor nostrum ardens erat in nobis dum loqueretur in uia^v et aperiret nobis scripturas ? Et surgentes eadem liora . regressi sunt^ in iherusalem., s Et inuenerunt congregatos . undecim^ et eos qui quum . ipsis erant dicentes . quod surrexit dominus uere^ et apparuit sjj^moni.. Et ipsi narrabant quae gesta erant in uia^ et quomodo cogno- berunt eum in fractione panis., amen., LECTIO . mV FERIA . PASCE.,11 LECTIO LIBRI^ APOCALIPSIN lOHANIS., (III 7-13) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS< ego iohannes., serbus ihesu xp\< audiui uocem de caelo dicentem mici., Angaelo filadelfie eclesie scribe 15 Haec dicit sanctus et uerus qui abet clabem dauit qui aperit et nemo claudit^ et qui claudit et nemo aperit., Scio opera tua., Ecce dedi coram te ostium apertum quod nemo potest claudere^ quia modicam habes uirtutem^^ et serbasti uerbum meum< et non negasti nomen meum., 20 Ecce dabo de sinagoga sathane^ qui dicunt se iudaeos esse et non sunt^ quia mentiuntur., Ecce faciam illos . ut ueniant et adorent ante pedes tuos^ et scient quia ego dilexi te., Quoniam serbasti uerbum patientiae meae-f et ego te serbabo 25 ad hora | 300 | temtationis quae uentura*# est* in orbem uni- uersum temtare habitantes in terra., Ego autem uenio tibi cito^ tene quod habes . ne quis accipiat coronam tuam., Qui uicerit faciam illum columnam in templo dei mei^ et foras 30 7 syraoni y ejr. i 212 IIII^ FERIA PASCE. non egredietur amplius. , Et scribam super illum nomen dei mei '. nobe iherusalem quae descendit de caelo a deo meo^ et nomen nobum.. Qui habet aurem audiendi audiat^ quid spiritus dicat . aeclesiis., amen 5 LECTIO LIBRI^ HACTUUM APOSTOLORUM (II 42-47) IN DIEBUS ILLIS^ erant quidam ex iudaeis perseberantes in doctrina apostolorum^ et comunicatione fractione panis et orationibus in iherusalem^ fiebatautem omni animetimor., Multa quoque prodigia et signa per apostolos || fiebant in iherusalem^ 10 et metu3 erat magnus in uniuersis., Omnes ergo qui credebant erant pariter-c et habebant omnia comunia., Possessiones et substantias uendebant illa omnibus'^ pro ut quique opus erat., 15 Quotidie quoque perdurantes unanimiter in templo et fran- gentes circa domos panem^ summebant cibum cum exultatione et simplicitate cordis^^ conlaudantes dominumet habentes gratiam ad omnem plebem., Dominus autem augebat-f qui salbi fierent quotidie in idipsum., 20 amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (XXIV 1-12) IN ILLO TEMPORE-i una sabbati ualdediluculo uenerunt mulieres ad monumentum portantes que paraberant aromata^ et 25 inuenerunt lapidem reuolutum a monumento., | 301 | Et ingresse'^ non inuenerunt corpus domini ihesu., Et factum est dum . mente consternate essent diuisi^ ecce duo uiri . steterunt iuxta illas in ueste fulgenti., Quum timerent autem et declinarent ig aulem ajd. i^ inanu U^ FERIA PASCE. 2 I 3 uultum in terra^ dixerunt ad illas., Quid queritis^ uiuentenr^ cum mortuis. Non est hic^ sed surrexit., Recordamini qualiter loquutus sit uobis^ quum aduc in galilea esset dicens., 5 Quia oportet filium hominis tradi in manus hominum peccato- rum et crucifigi-^ et diae tertia resurgere., Et recordati sunt . uerborum eius . et egresse de monu- mento-^ nuntiaberunt haec omnia illis undecim . et ceteris omnibus., Erat autem . maria magdalene et ioanna^; et maria iacobi^ et lo cetere que quum eis erant^ || quae dicebant ad apostolw haec, Et uisa sunt ante illos sicut deliramenta uerba ista^^ et non credebant illis., Petrus autem suregens-? cucurrit ad monumentum., Et pro- cumbens-i uidit linteamina sola posita-^ et abiit secum mirans 15 quod factum fuerat., amen LEGENDUM IN DIEM . U^ . FERIA . PASCE., LECTIO LIBRI< APOCALIPSIN lOHANIS., (II 12-17) IN DIEBUS ILLIS-^ ego iohannes serbusihesu xpi" audiui uocem de celo dicentem mici., 20 Angaelo pergami '. aeclesiae scribe., "Hec dicit qui habet gladium-: ex utraque parte acutum., Scio ubi habitas ubi . sedis est sathane-^ et tenes nomen meum . et non negasti fidem meam in ilHs diebus^^ in quibus antipas testis meus fidelis . qui occissus est aput uos'^ ubi sathanas habitat., 25 Sed habeo aduersus te pauca | 302 | qui habes illic tenentes doctrinam bal^^am^ qui docebat ualaac . mittere scandalum . coram filiis sraheh manducare immolata ex idolis et fornicari Sic habes et tu tenentes doctrinam nycolaytarum^ similiter age paenitentiam., 30 1 1 apostolis is ^ /«rt«K 27 balahi cvfr. 2 14 U^ FERIA PASCE. Sin autem uenio tibi cito . et pugnabo cum illo gladio****oris mei., Qui habet aurem audiendi audiat-, quid spiritus dicat aeclesiis., Uincenti dabo edere de manna absconsum-^ et dabo ei calculum 5 candidum . et in calculo nomen nobum scriptum^ quod nemo scit nisi qui accipit., Ipse est testis fidelis et inmortalis-^ in secula seculorum., amen., LECTIO LIBRH ACTUUM . APOSTOLORUM., (X 25-43) IN DIEBUS ILLIS^ quum introiret petrus cesaream-f || 10 obiam processit ei cornelius., Et procidens ad pedes eitis . adorault eum., Petrus uero eleuabit eum dicens., Surge frater-f et ego homo sum . sicut et tu., Et loquens cum illo^ introibit in domum., 15 QuuMQUE iNUENissET MULTOS^ dixit ad iJlos., Uos scitis. quia inlicitum est uiro iudaeo coniuwgi^ aut accedere ad alienigena., Sed . mici deus ostendit-^ neminem communem aut inmundum dicere hominem., Propter quod sine duuitatione< ueni arcessitus,, 20 Interrogo autem uos^ quam ob causam . arcessistis me. Et corneliuS'^ ait., A nudius quarta die usque in hanc hora^ eram ieiunans et horans in domo mea^; et ecce uir stetit ante me jn ueste splendida-^ et ait., | 303 | CoRNELH exaudita est oratio tua et elemosine tue memorie 25 abite sunt coram deo., Mite ergo in yoppen-f et arcessire symo- nem qui cognominatur petrus., Hic ospitatur in domo simonis coriarii iuxta mare., Hic quum aduenerit^ loquetur tiui uerba., Confestim itaque misi ad te., Tu autem bene fecisti beniendo ad nos., 30 Nunc ergo nos omnes in conspectu tuo adsumus audire polentes^ omnia quae imperata sunt tibi a domino., j cqm gladjo jllp (^o.rr, }6 coiiiugi z,\ \\\ ^dd. 2 tit(t>ii( U* FERIA PASCE. 215 Aperiens autem petrus os suum^ dixit., In ueritate conperi quia non est personarum acceptor deus-^ sed in omni gente . his qui timent illum et . operantur . iustitiam^ acceptus est illi., Uerbum enim suum misit filiis srahel adnuntians || pacem per ihesum xpm< hic est . enim omnium dominus., 5 Uos scitis quod factum est uerbum per uniuersam iudeam-c in- cipiens enim a galilea^ post babtismum quod predicabit iohannes., Ihesum nazarenum quem uncxit deus spiritu sancto et uirtute^ hic perambulauit benefaciens et sanansomnesqui deprimebantur a diabulo^ quia deus erat in illo., 10 Et nos tGs^es . horum su^mus-^ quae fecit in regione iudeorum et iherusalem., Quem iudaei reppuleriint . et occiderunt suspen- dentes in ligno., Hunc deus suscitauit post diem tertium-f deditque illum mani- festum fieri non omni populo . sed in omnibus nobis predestinatis 15 a deo-^ qui quum ipso manducabimus et bibimus postquam resurrexit a mortuis^ | 304 | per dies quadraginta., Et precepit nobis predicare populo et contestari/ quia ipse esset consti/«tus a deo iudex uiborum et mortuorum., Uhicomnes prophetetestimonium peribent^ quod remissionem 20 peccatorum accipiant per nomen eius^ omnes qui credunt in eum., amen . LECTIO SANCTI EUANGELll^ SECUNDUM lOHANNEM., (XX 1-9) IN ILLO TEMPORE>f una sabbati maria magdaleneuenit 25 ad monumentum quum aduc tenebre essent-r et uidit lapidem sublatum a monumento., Cucurrit ergo et uenit ad symonem petrum-^ et ad alium discipulum quem amabat ihesus^ et dixit eis., Tulerunt dominum de monumentd . et nescio ubi posuerunt eum., 30 Exiit ergo petrus et ille alius discipulus^ et uenerunt || ad II testes tes atiii. sup. litt. sununus m expnnctum 19 constitus corr. 2l6 UI^^ FERIA PASCE. monumentum., Currebant autem duo simul., Et ille alius disci- pulus precucurri/ citius petro^r et uenit prius ad munumento., Et cum se inclinasset-f uidit posita linteamina . non tamen introiuit., Uenit ergo symon petrus . sequens eum^ et introiuit 5 in monumentum., Et uidit linteamina posita^ et sudarium quod fuerat super caput eius non cum linteaminibus positum^ sed separatim inuo- lutum in unum locum., Tunc ergo introibit et illealius discipulus qui uenerat prius ad monumentum-f et uidit et credirt'?'/., lo Nondum enim sciebat scripturas>c quia oportebat eum a rhor- tuis resurgere., amen LEGENDUM DIE . UI^ FERIA PASCE., | 305 I LECTIO LIBRI'^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (II 18-29) DEO GRATIAS., 15 IN DIEBUS ILLIS^ EGO iohannes serbus . ihesu xp'w. audiui uocem de caelo dicentem mici., Angelo thiathire^ eclesiae scribe., Haec dicit filius dei qui habet oculos sicut flammam ignis^ et pedes eius simiHs oricalco., Scio opera tua et karitatem^; et fidem^; et ministerium^ et 20 patientiam/ et opera tua nobissima plura priorum., Sed abeo aduersus te multa-^ quia permittis mulierem . zezabel quae dicet se prophetissam esse^ et docet et seducet serbos meos fornicari et manducare idolis immolataK et dedi ei tempus ut agat peni- tentiam/ et non uult agere penitentiam de forni || catione sua., 25 Ecce mitto illam in lecto et qui mecantur cum ea in tribulatione magna erunt-^ si non egerint penitentiam ab operibus suis . et fiHos eius occidam morte., Et scient omnis aeclesiae^ quia ego sum qui scrutor renes et corda., Et dabo uobis singuHs secundum opera uestra., 2 precucurrit t 2 inann 9 credit corr. 12 UI'' scripsi ; codex mendose U'' 23 imolata UI''^ FERIA PASCE. 21^ Uobis enim dico caeteris . qui in thiathira estis^; quiquumque non habet doctrinam hanc>; qui non agnoberunt profunda sathane sicut dicunt^: non mitto super uos aliut pondus., Uerumtamen . quod habetis tenete^^ donec ueniam., Et qui uicerit et serbaberit usque in finem opera mea^ dabo 5 ei potestatem super gentes et reget eas in uirga ferrea^i et sicut uasa fictiHa | 306 | confrigentur^ quem ad modum et ego accepi a patre meo-^ et dabo eis stellam matutinam., Qui habet aurem audiendi audiat^ quid spiritus dicat aeclessis., amen . LECTIO LIBRI^ HACTUUM APOSTOLORUM., (V 12-16) 10 IN DIEBUS ILLIS^ per manus apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe^ et erant unanimiter omnes in porticum salomonis^ et nemo audebat se coniungere cum illis^ sed magni- ficabat illos populos., Magis autem augebatur credentium in domino multitudo 15 uirorum hac muHerum^ ita ut in plateis eicerent infirmos^ et pone- rent in lectulis et grabatis-f ut ueniente petro sahim umbra illius obumbraret quemquam eorum., Concurrebat autem et muhitudo . || uinicarum ciuitatum iherusalem^ afferentes egros . et uexatos ab spivhzdus inmundis < et cuFabantur omnes in nomine domini., amen 20 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (XX 11-18) IN ILLO TEMPORE^ stabat maria ad monumentum foris plorans., Dum ergo fleret incHnabit se et prospexit in monu- mentum^ et uidit duos angelos in albissedentes^ unum ad caput . 25 et unum ad pedes-^ ubi positum fuerat corpus ihesu., DicuNT Ei iLLi., MuHer . quid ploras., Dicit eis., Quia tulerunt dominum meum^ et nescio ubi posuerunt eum., Haec quum dixisset-^ conuersa est retrorsum-f et uidit ihesum 20 spirit] ibus in rasura Aiiccdota Mureds. aS 21 S blE SABBATO. stantenK et non sciebatquia ihesus esset., Dicit ei ihesus.,Mulier quid ploras^ quem queris., Illa extimans | 307 | quia ortulanus . esset dicit ei., Domine si tu sustulisti eum dicito mici ubi posuisti eum^ et ego eum tollam., Dicit ei ihesus., 5 Maria^i conuersa illa dicit ei., Rabboni-^ quod dicitur magister., Dicit ei ihesus., Noli me tangere^ nondum enim ascendi ad patrem meum., Uade autem ad fratres meos^ et dic eis., Ascendo ad patrem meum^ et ad patrem uestrum.. 10 Ad deum . meum^ et ad deum uestrum . Uenit maria magdalene adnuntians discipulis quia uidi domi- num^ et haec dixit mici., amen., LEGENDUM DIE SABBATO., LECTIO LIBRI-^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (III 1-16) DEO 15 IN DIEBUS ILLIS-^ ego iohannes serbus ihesu xpi^ audiui uocem de celo dicentem mici Angelo sardis^ aeclesiae scribe., Haec dicit qui habet septem . {| spiritus dei^ et septem stellas., Noui opera tua quoniam nomen abes tantum quia uiuis-^ et 20 mortuus es., Esto uigilans-" et confirma cetera quae moritura erant., Non enim inueni opera tua recta/^ in conspectu dei mei., Memor esto quomodo accepisti et audisti-^ et serua et age penitentiam., 25 Quod si non egeris penitentiam . et non uigilaberis^ ueniam ad te tamquam fur-c et nescis qua hora ueniam ad te., Sed habes pauca in sardis-^ nomina qui non inquinaberunt uestimenta sua et ambulabunt mecum in albis quia digni sunt., Qui uicerit '. sic uestietur ueste candida et non delebo nomen eius 30 de Hbro uite^ et confitebor nomen iUius coram patremeo^: | 308 | et coram angaelis eius., Qui habet aurem audiendi audiat^ quid spiritus dicat aeclesiis., DIE SABBATO. 219 LECTIO LIBRI^ HACTUUM APOSTOLORUM., (XIII 26-39) IN DIEBUS ILLIS^ surgens petrus dixit ad plebem,, Uiri fratres filii generis abraham et qui in uobis timent dominum^ uobis uerbum salutis missum est., Qui enim habitant iherusalem et principes eius^ hunc ignorantes et uoces prophetarum^ que s per omnes sabbatos leguntur iudicantes respuerunt., Et nullam causam mortis inuenientes in eum^ petierunt a pilato ut interficerent eum., Quumque consummassent omnia quae de eo scripta erant^ deponentes eum de Hgno^ posuerunt in monu- mento., lo Deus uero suscitauit eum a mortuis tertia diae-^ qui uisus est|| per dies multos his qui simul ascenderunt cum eo de gaHlea in iherusalem^ qui usque nunc sunt testes eius ad plebem., Et nos uobis adnuntiamus ea que ad patres nostros repromissio facta est^ quoniam hunc deus adimpleuit filiis nostris resuscitans 15 ihesus^ sicut in psalmo secundo scriptum est., FiHus meus es tu-^ ego odie genui te., Quod autem resuscitaberit eum-f a mortuis ampHus ad eum non reuersurum in corruptionem-^ ita dixit., Quia dabo uobis sancta dauit fideHa., Ideoque-: et aHbi dicit., 20 Non dauis sanctum tuum uidere corruptionem., Dabit enim sua generatione quum administrasset^ uolumtate dei dormiuit et adpositus est ad patres suos^ et uidit corrup- tionem., Quem uero deus suscitabit | 369 | a mortuis non uidit corrup- 25 tionem., Notum igitur sit uobis fratres quia per hunc uobis remissLO peccatorum adnuntiatur^ ab omnibus quibus non potuistis in lege moysi iustificari., In hoc omnis qui credit< iustificabitur in domino., amen., 220 DIE SABBATO; LECTIO SANCTI EUANGELII < SECUNDUM lOHANNEM., (XXI 1-14) IN ILLO TEMPORE-: post quam resurrexit dominus ihesus^ manifestauit se ad mare tiberiadis< manifestabit se autem, S sic, Erant simul symon petrus et tomas qui dicitur didimus-^ et nathanael qui erat a canahan gaHlee et filii zebedei-f et alii ex discipulis eius duo., Dicit eis symon petrus., Uado piscari., Dicunt ei., Uenimus et nos tecum., *o Et exierunt et ascenderunt in nabem^^ et illa nocte nicil cepe- runt., II Mane autem iam facto^ stetit ihesus in Htore- non tamen cognoberunt discipuH quia ihesus esset., DlCIT ERGO EIS IHESUS., 15 Pueri-^ numquid pulmentarium non habetis ? Responderunt., Non., Dixit eis., Mittite in dexteram nauigii rete^ et inuenietis., Miserunt ergo retiam/^ et non ualebant iHut traere pre muhi- tudinem piscium., 20 Dicit ergo discipulus ille-^ quem diHgebat ihesus petro., Dominus est., Symon petrus quum audisset quia dominus est^ tunica succincxit sei et misit se in mare., AHi uero discipuH-f nauigio uenerunt., Non enim longe erant a terra-^ sedquasi cubitis ducentis traentis rete piscium., 25 Ut ergo descenderunt in terram-^ uiderunt prunas positas. I 310 I et piscem superpositum et panem., Dicit eis ihesus., Afferte de piscibus quos preendidistis nunc, Ascendit symon petrus^ et traxit retem in terram plenum magnis piscibus^ centum quinquaginta tribus., Et quum tanti 30 essent<: non est scissum rete Dicit eis ihesus., Uenite prandete., Et nemo audebat discumbentium interrogare eum^ tu qui es scientes quia dominus est., IN DOMINICO DE OCTABAS PASCE. 221 Et uenit ihesus et accepit panem et dedit eis et piscem similiter., Hoc iam tertio manifestatus est ihesus discipulis suis^i quum resurrexisset a mortuis., amen., LEGENDUM IN DOMINICO DE OCTABAS PASCE., LECTIO LIBRI^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (VII 2-12) 5 DEO GRATIAS IN DIEBUS ILLIS^ ego iohannes serbus ihesus xpi^ uidi angelum descendentem . || ab ortu soHs-^ abentem signum dei uibi., Et clamabit uoce magna illis quattuor angelus/ quibus datum est nocere terra et mare dicens., Ne nocueritis terram^ *o neque marc; neqiie arbores-^ donec signemus serbos dei nostri in frontibus ipsorum., Et audiui numerum signatorum^ centum quadraginta quat/uor milia signati^ ex omni tribu filiorum srael., Ex TRIBU lUDA^ duodecim milia signati., Ex TRiBU RUBEN< duodecim milia signati., 15 Ex TRiBU GAT^ duodecim miHa signati., Ex TRiBU A*SER^ duodecim milia signati., Ex TRiBU NEPTHALiM^ duodecim milia signati., Ex TRiBU MANASSE-^ I 3^1 | duodecim signati., Ex TRiBU SYMEON^ duodecim miHa signati., 20 Ex TRiBU LEBK duodecim miHa signati., Ex TRiBU iSACHAR^ duodecim miHa signati,, Ex TRiBU ZABULON^ duodecim miHa signati., Ex TRiBU lOSEP^ duodecim milia signati., Ex TRiBU UENiAMiN^ duodecim miHa signati., 25 PoST HAEC UiDi^ et ecce turba multa quam dinumerare nullus poterat^ ex omni tribu et gente et populus et Hnguis^ stantes antetronum in conspectu agni amictis stolas albas^ et palme in manibus eorum., Et clamabant'^ uoce magna . dicentes., Salus deo nostro-^ se- 30 denti supra tronum et agno., 9 angelus seriori iiiatiu corr. in angelos 13 quatuor / iitanu 222 IN DOMINICO DE OCTABAS PASCE. Et omnes angeli stabant . || in circuitu sedis et seniorum': et quattuor animalium., Et prociderunt in conspectu sedis . super facies suas-^ et ado- raberunt eum dicentes . amen . Benedictio et honor et gloria . et 5 gratiarum actio-^ et potestas et uirtus deo nostro . in secula secu- lorum., amen LECTIO LIBRI'^ ACTUUM APOSTOLORUM., (VIII 26-40) IN DIEBUS ILLIS< angelus dominus loquutus est ad philipum drcens., Surge et uade contra meridianum ad uiam quae 10 descendit ab iherusalem in gazam^ haec est deserta., Et exurgenens abiit., Et ecce uir quidam eziopus eunuchus . potens candacis quondam regione eziopum-c qui erat super omnes gazas eius'^ uenerat hic adorarein iherusalem., Et reuertens^ erat sedens super currum suum | 312 | legens prophetam esayam., 15 Dixit autem spiritus phiHppo., Accede** et iungere ad currum istum-., Et occurrenj- philippum '. audiuit legentem illum esayam prophetam et ait., Putasne intellegis que legis 1 Qui ait., Et quomodo possum^ si non ahquis hostenderit mici.,' 20 Rogabitque phiHppum'^ ut ascendere*t et sedere*t secum in cur- rum.,Locusautem scripturae^ quamlegebat^ erat hic.,Tamquam obis ad occisionem ductus est^^ et sicut agnus coram ' tondentem se sine uoce^ sic non aperuit os suum., In humiHtate^^ iudicium eius sublatum est., 25 Generationem autem eius quis enarrauitK quoniam toHetur a terra uita eius., Respondens autem eunuchus ad philippum dixit., || Obsecro te'^ de quo propheta haec dicit., De se^ an de aHo aHquo., Aperiens autem phi**Hppus hossuum . incipiens ab hac 3oscriptura< euangeHzabit ihesum,, 16 occurrens s add. 2 manu 20 ascer'derent et sederent / mann IN DOMINICO DE OCTABAS PASCE. 223 Et dum irent per uiam^ uenerunt ad quandam aquaw . et ait eunuchus., Ecce aqua quis proibet me babtizari^ Et respondens illi philippus., Si credis ex toto corde tuo^ ita demum potes., Ill^ autem ait., Credo dei fiHum . esse xpm ihesum*^ et iussit stare currum-^ hac 5 descenderunt uterque in aqua p^iHppus et eunuchus^ et babti- zabit eum., Quumque ascendisset de aqua^, spiritus domini rapuit phiHp- pum^, et ampHus eum non uidit eunuchus., Ibatenim eunuchus^ per uiam suam gaudens., P/^iHppus autem | 313 | inuentus est 10 in azoto-^ et pertransiens euangeHzabat ciuitatibus cunctis domi- num nostrum ihesum xpm., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (XX 19-31) IN ILLO TEMPORE^ una sabbatorum cum sero esset et 15 fores essent clause ubi erant discupH congregati propter metum iudeorum< uenit ihesus et stetit in medio eortam . et dixit eis., Pax uobis., Et cum haec dixisset-^ hostenditeis manus et latus., Gabisi sunt ergo discupuH^ uiso domino., Dixit ergo eis iterum,, Pax uobis., 20 Sicut misit me pater-^ et ego mitto uos., Hoc quum dixisset-^ insufflauit et dixit eis., Accipite spiritum sanctum., Quorum remiseritis peccata-: remittentur eis., Et corum reti- nueritis-^ retenta erunt., ToMAS AUTEM UNUS EX DUODECiM qui dicitur didimus/^ || non 25 erat cum eis quando uenit ihesus., Dixerunt ergo ei aHi discipuH., Uidimus dominum., IHe autem^ dixit eis., Nisi uidero in manibus eius fixuras claborumK et mittam digitum meum in locum claboruni'; et mittam manum meam in latus eius-^ non credam., 30 I aquam m 2 manu 4 IUe e ex 6, 10 philippus h add. snp. Un. 22 insn]fl1avit — Accipite seriori manti in rasura 2 24 IN PRIMO DOMINICO POST OCTABAS PASCE Et post dies octo-^ iterum erant discipuli eius intus et tomas cum eis., Uenit ihesus ianuis clausis . et stetit in medio et dixit., Pax uobis., Deinde dicit tome., Infer digitum tuum huc\ et uide manus 5 meas^ et affer manum tuam^; et mitte in latus meum^ et noli esse incredulus sed fidelis., Respondens tomas-: dixit ei., Dominus meus-^ et deus meus., Dicit ei ihesus., Quia uidisti me et credi- disti-^ beati qui non uiderunt et crediderunt., | 314 | Multa quidem et alia signa fecit ihesus in conspectu discipulo- 10 rum suorum- que non sunt scripta in libro hoc, Hec autem scripta sunt^ ut credatis quia xps ihesus filius dei est., Et ut credentes . uitam abeatis in nomine eius., ITEM LEGENDUM IN PRIMO DOMINICO POST OCTABAS PASCE., 15 LEGTIO LIBRI< APOCALIPSIN lOHANNIS., (XXI 9-23) DEO GRATIAS IN DIEBUS ILLIS^ ego iohannes uidi . angelum dicentem mici., Ueni hostendam tiui< nobam nubtam uxorem agni., 20 Et eduxit me dominus in spiritu in montem magnum et altum/^ et hostendit mici ciuitatem sanctam iherusalem^c || descendentem de caelo a deo-^ abentem gloriam dei., Et quod inluminat eam^ simile lapidi yaspidis in modum cris- talH et habebat murum magnum et altum-i qui habebat postas 25 duodecim., Et in portis-f angeli duodecim., Et nomina scripta^ duodecim tribuum filiorum., Ab ORiENTE^ porte tres., Ab aquilone^ porte tres., 30 Ab AUSTRO-f porte tres., 2 medio] eorutn add. tnaim recentiori IN PRIMO DOMINICO POST OCTABAS PASCE. 22^ Ab occiDENTE-f porte tres., Et muri ciuitatis-f habent fundamenta duodecim., Et supra eos^ duodecim nomina apostolorum agni., Et qui mecum loquebatur-f habebat mensuram arundineam auream^ ut metiretur ciuitatem et portas et murum eius., Et 5 ciuitas in quadro posita erat .'. et longitudo eius tanta | 315 | ests quanta et altitudo Et mensus est ciuitatem calomo^ duodecim milia stadiorum., LongitudoK et latitudo eius et altitudo^ equalia sunt., Et mensus est murus eius centum quadraginta quattuor miha 10 cubitorum., Mensura hominis-f qui est angeli et edificiamuri eius-f ex lapide yaspidis., Ciuitas autem-^ ex auro mundo similis uitreo mundo., Et fundamenta muri ciuitatis eius^ ex omni lapide pretioso., 15 I FUNDAMENTUM PRIMUM^ yaSpidis., II Secundum^ zafirus., iii Tertium^ calcedon., iiii QuARTUM-: zmaracdum., u QuiNTUM^ sardinis., 20 ui Sextum^ sardion., uii Septimum-^ crisoHtus,, uiii OcTABUM>f uerillus., || uiiii NoNUM-: topation., X Decimum-^ crisopasus., 25 XI UndecimuM'^ iaictum., XII DuoDECiMUM-f ametistum., Et duodecim porte erantK duodecim margarite^ et singule porte et singulis margaritis., Et plateae ciuitatis^^ tota aurum mundum quasi uitreum., Tem- 30 plum-: non uidi inea., Dominusenim deusomnipotens^ templum eius est., Agnus et ciuitas non eget solem neque lunam-^ ut luceat ei., Nam claritas dei inluminat eam^ et lucerna eius agnus est.,amen., Anecdota Mareds. 39 226 IN PRIMO DOMINICO POST OCTABAS PASCE. LECTIO LIBRI^ HACTUUM APOSTOLORUM., (IX 1-22) IN DIEBUS ILLIS^ Saulus autem adhuc spirans minarum etcaedis in discipulos domini'^ accessit ad principem sacerdotum-^ et petiit ab eo aepistola in damaschum | 316 | ad sj^/nagogas., Ut 5 si quos inuenisset huiusuiauiros hac muHereS'^ uinctos perduceret in iherusalem. v ^ Et quum i*ter fecisset^ contigit ut adpropinquaret damascho., Et subito circumfulsit illum lux de caelo-^ et cadens in terram cum magna mentis consternatione^ audiuit uocemdicentem siui,, Saule 10 saule^ quid me persequeris., Qui dixit., Quis es domine.'* Et dominus ad eum Ego sum ihesus NAZARENUS-f QUEM tu persequeris., Durum est tibi-c contra stimulum calcitrare., Et ille tremens ac stupens^^ in eo quod contigerat ait., Dominequidmeuis facere., Dominus- 15 que ad illum., Surge^ et ingredere ciuitatem^ et dicetur tibi quid te oporteat facere., Uiri autem illi qui comitabantur cum eo-^ || stabant stupefacti audientes quidem uocem^ neminem uidentes., Surrexit autem sa^^lus de terra^ apertisque oculis nicil uidebat., 20 Ad manus autem illum trahentes^ introduxerunt damaschum., Et erat tribus diebus . non uidens^ et non manducauit neque uibit., Erat autem quidam discipulus damaschi nomine^ ananias., Et dixit dominus ad illum in uisu., 25 Anania/ etilleait.. Ecce ego domine ? Et dominus ad illum., Surgens uade in uicum qui uocatur rectus^^ et quere in domum iude saulum . nominae tarsensem., Ecce enim orat et uidet uirum nominae ananiae introeuntem et 30 ponentem siui.manum^^ ut uisum recipiat., Respondit autem ananias., 4 synagogas y e^r i 7 i»ter n erasum 19 saulus u add. 2 tttanu IN PRIMO DOMINICO POST OCTABAS PASCE. 2 2^ Domine^ audiui a multis de uiro | 317 | hoc quanta mala fecerit sanctis tuis in iherusalem., Et hic abet potestatem a principibus sacerdotum . alligandi omnes qui inuocant nomen tuum., DixiT AUTEM ad eum dominus., 5 Uade quoniam uas electionis est mici iste-^ ut portet nomen meum coram gentibus . et regibus et fiHis srahel., Ego enim ostendam illi . quanta oporteat eum^i pro nomine meo pati., Et abiit ananias^ et introibit in domum^ et inponens ei manum >o dixit., Saule frater-f dominus misit me ihesus qui apparuit tibi in uia quando ueniebas^ ut uideas et replearis spiritu sancto., Et con- festim ceciderunt ab oculis eius^ tamquam scame et uisum recepit., Et surgens babtizatus est., || 15 ^ Fuit autem cum discipulis qui erant damascho per dies aliquos., Et continuo in synagogis praedicabat ihesum quoniam hic est filius dei., Stupebant autem omnes qui audiebant eum et dicebant., Nonne hic est qui expugnabat iherusalem"; et eos qui inuoca- 20 bant hoc nomen< et huc ad hoc uenit ut uinctos illos duceret ad principes sacerdotum ? Saulusautem magis conualescebat^ et confundebat iudeos qui habitabant damascho affirmans quoniam hic est xps filius dei., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., 25 (V 1-18) IN ILLO TEMPORE/^ erat dies festus iudeorum-f et ascen- dit ihesus iherosoHmam., Est autem iherosoHmis probatica^ piscina quae cogn^minatur | 318 | hebraycae bethsaida. -^ quinque porticos habens. 3° 17 synagogis y ^jr i 29 cogniminatur corr. i manu 228 IN PRIMO DOMINICO POST OCTABAS PASCE. In his iacebat multitudo magna languentium cecorumK claudo- rum'; aridorum-: expectantium aque motum., Angelus autem secundum tempus descendebat in piscina^ et mobebatur aqua., S Et qui prior descendisset in piscina post motionem aquae < sanus fiebat quaquumque detinebatur infirmitate., Erat autem quidam homo ibi^ triguita et octo annos habens . in infirmitate sua. Hunc quum uidisset ihesus iacentem^ et quum cognobisset 10 quod multum iam tempus haberet/^ dicit ei., Uis sanus fieri ? Respondit ei languidus., Domine hominem non habeo ut quum turbata fuerit aqua^ mittat me in piscina., || Dum uenio enim ego-^ alius ante me descendit., Dicit ei ihesus., Surge tolle grabatum tuum^^ et ambula., 15 Et statim sanus factus est homo^ et sustulit grauatum suum" et ambulabat., Erat autem sabbatum in illo die., DiCEBANT lUDEt . ille qui sanus fuerat., Sabbatum est^ non licet tibi tollere grauatum tuum., 20 Respondit eis., Qui me fecit sanum-^ ille mici dixit tolle graua- tum tuum et ambula., His autem qui sanus fuerat effectus-^ nesciebat quis esset., Ihesus autem declinauit a turbaconstitutainloco-^ postea inue- nit eum ihesus in templo et dixit ilH., 25 Ecce sanus factus es iam noli peccare '. ne deterius tibi aHquid contingat . | 319 | Et abiit iHe homo et nuntiauit iudeis-^ quia ihesus esset qui fecit eum sanum., Propterea persequebantur iudei ihesum^ quia haec faciebat in 30 sabbato., Ihesus autem respondit eis., Pater meus usque modo operatur- et ego operor., Propterea ergo magis querebant eum iudei interficere/^ quia non solum solbebat sabbatum sed et patrem suum dicebat deum-^ equalem se faciens deo., amen . SECUNDO DOMINICO POST OCTABAS. 229 LEGENDUM SECUNDO . DOMINICO POST OCTABAS., LECTIO LIBRI^ APOGALIPSIN lOHANNIS., (IV i-ro) DEO GRATIAS. IN DIEBUS ILLIS-^ ego iohannes serbus ihesu xpi^ uidi et ecce hostium apertum in caelo., 5 Et uox illa prima quam audieram-^ tamquam tubam loquentem mecum et dicentem mici., Ascende huc et hostendam tibi || quae fieri oportet., Pos^ haec statim fui in spiritu^ et ecce sedis posita erat in caelo., Et supra sedem-^ sedens., lo Et qui sedebat^ similis erat uisuyaspidis et sardino etthirim., Et in circuitu sedis-r similis izmaragdino., Et circa sedem in giro . sedis uiginti quattuor Et super eas sedentes in ueste alba seniores^ et supra capite eorum corone aureae., 15 Et ex sede illa procedebant fulgura^; et uoces et tonitrua., Et septem lampade ignee ardentes in conspectu domini^ ***** quae sunt septem spiritus dei., Et in conspectu sedis^ erat ut mare uitreum . simile cristallo., Et in medio sedis et in circuitu eius^f quattuor animaHa plena 20 oculis ante et retro., | 320 | I Animal primum< simile leonis., II Animal secundum-c simile uitulo., III Animal tertium'^ simile hominis., iiii Animal quartum^ simile aquile uolantis., 25 Et quattuor animalia habebant singulas . alas., Senas in circuitu-^ et intus plena sunt ocuHs., Non habentes requiem diem ac nocte^ dioentes., Sanctus sanctus sanctus dominus deus omnipotens^ qui erat et qui est et qui uenturus est., Et quum dedissent animalia iHa 30 8 Post t add. sttfi. lin 2 tnanit 17 tlomini] sedis ertis. 230 SECUNDO DOMINICO POST OCTABAS. claritatemK et honorem^ et gratiarum actionem^ uibenti in trono in secula seculorum., Procedentes autem uiginti et quattuor seniores in conspectu troni^ adorabant eum uibentem in secula seculorum., amen . 5 LEGTIO LIBRI^ ACTUUM APOSTOLORUM., (VIII 14-25) IN DIEBUS ILLIS^ quum audissent || apostoli qui erant iherosolimis'; quia recepit samarie uerbumdei^ miserunt ad illos petrum et iohannem., Qui quum uenissent-f oraberunt pro ipsis^ ut acciperent spiri- 10 tum sanctum., Nondum enim in quemquam illorum conuenerat-^ sed babtizati tantum erant in nomine domini ihesu., Tunc inpo- nebant manus super illos-^ et accipiebant spiritum sanctum., QuuM AUDissET AUTEM SYMON quia per inpositionem manus apostolorum daretur spiritussanctus^ obtulit eis pecuniam dicens., 15 Date et mici potestatem hanc/f utcuiquunque inposuero manus . accipiat spiritum sanctum., Petrus autem-^ dixit ad eum., Pecuniam tuam tecum sit perdictione^ quoniam donum dei extimasti pecuniam possidere., | 321 | 20 Non est tibi pars neque sors in sermone isto., Cor enim tuum^ non est rectum coram deo., Penitentiam itaque age ab hanc nequitia tua^ etora dominum si forte remittatur tibi., Et cogitatio cordis tui^ in felle enim etamaritudiniset obligationeiniquitatis< uideo te esse., 25 Respondit autem symon dixit., Precamini uos ad dominum^ ut nicil ueniat super me horum quae dixistis., Et ilii quidem testificati uerbum dei . rediebantiherosolimarum., Et multis regionibus samaritanorum< euangelizantes uerbum 30 domini., SECUNDO DOMINICO POST OCTABAS. 23 1 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (XIII 33-XIV 13) IN ILLO TEMPORE^ dixit ihesusdiscipulissuis., Filioli^ aduc pusillum sum uobiscum^ queritis me sicut || dixi iudeis., Quoniam ubi uado ego . uos ibi non potestis uenire., Et uobis 5 dico . nunc mandatum nobum do uobis utdiligatisinuicem^ sicut et ego dilexi uos . ut et uos diligatis inuicem., In hoc scient omnes quod mei discipuli estis^ si karitatem abueritis in inuicem., Dicit illi . symon petrus., 10 Domine^ quo uadis., Respondit illiihesus., Quod egouadonon potes me nunc sequi . sequeris autem postea., Dicit ei petrus., Domine quare non possum te sequi modo. Animam meam-^ pro te pono., Respondit illi ihesus., 15 Animam tuam^ pro me ponis ? Amen amen . dico tibi^ non cantauit gallus . ante quam ter me'. neges., Non conturbetur cor uestrum., Credite in deum^ et in me credite., 20 In domo patris mei-^ multe mansiones sunt., | 322 | Alioquin/^ dixisse uobis . uado prepare uobis locum., Et si abiero et preparabero uobis locum^ iterum ueniam et arcessiam uos . ad me ipsum., Et ubi sum ego^^ et uos sitis., Et quod uado nostis^ et uiam . scitis., Dicit illi thomas., Do- 25 mine-^ nescimus quo uadisK et unde possumus uiam scire . Dicit ilh* ihesus., Ego sum uia- et ueritas et uita., Nemo uenit ad patrem-^ nisi per me., Si me nostis-i et patrem meum cognoscitis., 30 Et ex nunc cognoscitis eum^ et uidistis eum., Dicit ei phih*ppus., 6, 7 sicut et ego — inuicem oinissum in actu scriptionis 232 IN TERTIO DOMINICO POST OCTABAS PASCE. Domine^ hostende nobis patrem . et sufficit nobis., Dicit illi . ihesus., Tanto tempore uobiscum sum^ et non nostis me philippe .-^ Qui me uidit^ uidit et patrem., || 5 Et quo modo tu dicis hostende nobis . patrem . Non credis quia ego in patre^ et pater in me est ? Uerba que ego dico uobis-f a me ipso non loquor . sed pater qui in me manet ipse facit opera., Credite mici quia ego in patre-^ et pater in me.^ Si autem non 10 creditis'^ uel propter opera credite mici., Amen . amen-^ dico uobis., Qui credit in me^ opera que ego facio et ille faciet< et maiora horum faciet., Quia ego ad patrem uadoi et quidquid petieritis . in nomine meohaec faciam^ ut honorificetur pater in filio., amen., 15 LEGENDUM IN TERTIO DOMINICO . POST OCTABAS PASCE., I 323 I LECTIO LIBRI^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (XIV 1-7) IN DIEBUS ILLIS^ ego iohannes serbus ihesu xpi^ uidi agnum stantem super montem syon-^ et cum eo centum quadra- 20 ginta quattuor mih*a . habentes nomen eius/^ et nomen patris eius scriptum in frontibus suis., Et audibi uocem caelestis sicut uocem aquarum multarum et sicut uocem tonitrui magni., Et uox quam audiui^: et uox citharidorum citharizantium citharis 25 suis., Et cantabantcanticum nobum ilHus agni in conspectusedis^ et quattuor animaHum in conspectu seniorum., Et nemo poterat dicere canticum ihum^ || nisi iHa centum quadraginta quattuor miHa . et spiritum prophetiae., Et uidi caelum apertum . et ecce equs albus et qui sedebat super eum-^ uocabatur fideh's . et uerax< et iustitiam iudicat . |{ et belll- 10 gerat., OcuH eius sunt sicut flamma ignis^ et in capite eius sunt diademata multa hahens nomen scriptum^ quod nemo nobit nisi ipse., Et uestitus erat ueste adsparsam sanguine-^ et uocabatur nomen eius uerbum dei., Et exercitus qui sunt in caelo-i sequebantur 15 eum in aequis albis . uestiti bissinum album mundum., Et de ore ipsius procedit gladius acutus< ut in ipso percutiat gentes., Et ipse reget sanctos in uirga ferrea^; et ipse calcat torcular uini furoris ire-^ et in femore suo scriptum rex regum^ et dominus dominantium., 20 LECTIO LIBRI^ AGTUUM APOSTOLORUM., (IX 32-42) IN DIEBUS ILLIS^ factum est dum pertransiret petrus uniuersos ut deueniret | 328 | ad sanctos qui morabantur iudeae^ inuenit autem ibi hominem quendam nomine . eneam ab annis octo iacentem in grabato qui erat paraleticus., 25 Et ait illi petrus., Eneas^ salbet te dominus ihesus xps . surge^ et externe . tibi., Et continuo<: surrexit., Et uiderunt illumomnes qui habitant lite . et sarone-: qui et conuersi sunt ad dominum., In yopen autem fuit quandam discipulam . nomine tab!tas que interpraetatur . dicitur dorchas-^ haec erat plena operibus bonis" 30 et elemosinis quas faciebat., Factum est autem in diebus illis^ ut infirma moreretur., Qua quum labissent'^ posuenjnt in cenaculo., IN 1111° DOMINICO POST OCTABAS. 237 Ouum autem prope esset lidda ab yopen discipuli audientes . || quia petrus est in ea cibitate^ miserunt duos uiros ad eum ro- gantes., Ne pigriteris uenire< usque ad nos., Exurgens autem petrus^ uenit cum illis., Et quum aduenisset^ 5 duxerunt illum in cenaculum et steterunt ante illum omnes uidue flentes-^ et hostendentes tunicas et uestes . quas faciebat eis dor- chas., Eiectis autem omnibus foras/^ petrus ponens ienua horabit., Et conuersus ad corpus^ dixit., Tabitan/^ surge., At illa aperuit oculos suos^ et uiso petro lo resedit., Dans autem illi manum . erexit eam^ et conuocans sanctos et uiduas adsignauit eam uibam., Notum enim factum est per uni- uersam yopen-^ et crediderunt multi | 329 | in dominum nostrum ihesum xpm., amen . 15 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SEGUNDUM lOHANNEM (XVI 16-33) IN ILLOTEMPORE^ dixitihesusdiscipulis suis., Modicum et non uideuitis me^ et iterum modicum et uideuitis me., Amen amen dico uobis quia plorabitis et fleuitts . mundus autem gau- 20 deuit., Uos autem contristauimini^ sed tristitia uestra uertetur in gaudium., Mulier cum parit tristitiam habet-r quia uenit hora eius., Quum autem peperit puerum^ iam non meminit presure propter gaudium . quia natus est homo in mundo., Et uos igitur nunc quidem tristiam habebitis^ iterum autem 25 uidebo uos et gaudeuit cor meum f. et gaudium uestrum nemo tollit a uobis., II Et in illo die me* non interrogabitis quicquam., Amen amen dico uobis-^ si quid petieritis patrem in nomine meo dabit uobis., 30 Usque modo non petistis quicquam^ in nomine meo., I lidda 2 manu in ras, 4 peregriteris 2 tiianu 238 IN DIEM SANCTI TORQUATI. Petite/C ut gaudium uestrum sit plenum., Haec in prouerbiis loquutus sum uobis-^ ueniet hora cum iam non in prouerbiis loquar uobis sed palam de patre meo adnuntiabo uobis., Illo die in nomine meo petitis-^ et non dico uobis quia ego 5 rogabo patrem de uobis., Ipse enim pater amat uos quia uos me amastis et credidistis< quia ego a deo exiui et ueni in mundum., Iterum relinquo mundo . et uado ad patrem., DlCUNT-i DISCIPULI., I 330 I Ecce nunc palam loqueris'; et prouerbium . nullum dicis ? 10 Nunc scimus quia scis omnia-^ et non est opus ut qtiis te interroget., In hoc credimus-^ quia a deo existi., Respondit ihesus., Modo creditis., Ecce uenit hora et iam uenit ut dispargamini unusquisque in propria-^ ut me solum relinquatis., Et non sum solus^: quia pater mecum est., 15 Haec loquutus sum uobis ut in me pacem abeatis^ in mundo enim pressuram habebitis., Sed confidite^ quia ego uici mundum., amen. LEGENDUM IN DIEM SANCTI TORQUATI . UEL SOCIORUM EIUS., 20 LECTIO LIBRl^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (VII 9-10) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS-^ ego iohannes serbus ihesu xpi^ uidi turbam magnam quam dinumerare nullus poterat., || Ex omnibus gentibus et tribus et populus et Hnguis stantes 25 ante tronum-^ et in conspeciu agni amicti stolas albas et palme in manibus eorum., Et clamabant uoce magna dicentes., Salus deo nostro^ in saecula seculorum,, amen 18 Sancti Torquati vel socioruin eius.] li sunt septem episcopi qui ab apostolis missi Evangelium in Hispania propagarunt. S. Tor- quati dies festus agitur kalendis Maii. Ipsius basilica inter sex parochiales ecclesias illas connumeratur, quae Toleti saeculo XV° ex- eunte superstites erant. Vide notam Leslei in praefatione Missali Mozarabico praefixa ap. Migne, Patr. Lat. LXXXV, ii. IN DIEM SANCTI TORQUATI. 239 EPISTOLA PAULI^ APOSTOLI^ AD EBREOS., (X 32-38) Fratres-i rememoramini pnstinorum dierum in quibus inlumi- nati^ magnum certamen sustinuistis passionum., Et in alter^ ♦** quidem obpro^riis-f et tribulationibus expectaculo facti., In altero autem < socie ^^/z/^r conuersantium effecti., 5 Nam et uincti conpassi estis^^ et rapinam bonorum uestrorum cum gaudio suscepistis., Cognoscentes uos abere meliorem-^ et manentem substantiam., | 331 | Nolite itaque amittere confidentiam uestram^ quem magnam habet remunerationem., Patientia enim uobis necessaria est-^ ut ro uolumtatem dei facientes . reportetis . promissionem., Aduc enim modicum *quantulum cumque qui uenturus est ueniet et non tardauit^ iustus autem ex fide uibit., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (V 1-12) ,5 IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps uidens turbas^ ascendit in montem., Et quum sedisset^ accesserunt ad eum discipuli eius-i et aperiens os . suum docebat eos dicens., Beati pauperes spiritu^ quoniam ipsorum est regnum cae- lorum., ^ 20 Beati MiTES-f quoniam ipsi possidebunt terrarn., Beati qui lugent^ quoniam ipsi consolabuntur., {{ Beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam-^ quoniam ipsi satura- buntur., Beati misericordes^ quoniam ipsi misericordiam conse- 25 quuntur., Beati mundo corde-^ quoniam ipsi deum uidebunt., Beati pacifick quoniam filii dei uocabuntur., Beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam-f quo- niam ipsorum est regnum caelorum., 30 2 pristin]orum ^ /«a«K 1« rrti. 4 obi^robriis fcrr. ^j- obpropriis 5 soci]i taliter P www;/ /h rrtfttm 6 iieKtrorum in ras. 240 IN DIEM SANCTAE CRUCIS. Beati estis cum maledixerint uos et persecuti uos fuerint-^ et dixerint omnem malum aduersum uos mentientes propter me., Gaudete et exultate-: quoniam merces uesira copiosa est in caelis., amen 5 LEGENDUM IN DIEM SANCTAE CRUCIS., LECTIO LIBRI^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (XXI 10, 9; (XXII 1-5) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS^ ego iohannes serbus ihesu xpi^ fui in spiritu in montem magnum et altum^ et uenit unus ad me | 332 | 10 ex septem angehs qui habent septem pateras nobissimarum septem plagarum-c et ostendit mici flumen magnum aque uite splendidum tamquam cristallum procedens de regno dei^ et agni in medio platee eius., Et ex utraque parte fluminis hinc et inde/ lignum uitae faciens 15 duodecim fructos per singulos menses . reddens fructum suum., Et folia ligni eius ad medicinam gentium-^ et omnis deuoratio non erit iam., Et tronus dei et agni in illa erunt>^ et serbi eius seruient ei . et uidebunt faciem eius-^ et nomen eius scriptum in frontibus eorum., Et nox non erit iam^ et non indigent lumen 20 lucerne et solis , quia dominus deus inluminabit eos^ et regna- bunt in secula seculorum., amen. || EPISTOLA . PAULI . APOSTOLI^ AD FILIPENSES., (II 511) FRATRES'^ hoc sentite in uobis quod et in xpo ihesu-^ qui cum in forma dei esset^^ non rapinam . arbitratus est esse se 25 equalem deo^ sed semet ipsum exinanibit formam serbi acci- piensK in similitudine* hominum factus-^ et abitu inuentus ut homo . humiliabit se usque ad mortem mortem autem crucis., Propter quodet deus illum exaltabit et donabit ilii nomen^^ quod est super omne nomen., 26 similitudinem m crasinn IN DIEM SANCTAE CRUCIS. 24I Ut in nomine ihesu omne genu flectatur caelestium^ terres- trium<^ et infernorum^ et omnis lingua confiteatur quia dominus ihesus xps in gloria est dei patris., amen LECTIO SANCTI EUANGELIl^ SECUNDUM lOHANNEM., (iir 1-17) 5 IN ILLO TEMPORE^ erat homo ex phariseis nicodemus nomine-f [ 7,33 I pnnceps iudeorum., Hicuenitad ihesum nocte'^ et dixit ei., Rabbi/f scimus quia a deo uenisti magister., Nemo enim potest haec signa facere que tu facis . nisi fuerit lo deus cum eo., Respondit ihesus et dixit ei., Amen . amen^ dico tibi., Nisi quis renatus fuerit denuo^ non potest uidere regnum dei., Dicit ad eum< *nicodemus., Quomodo potest homo nasci-v cum sit senes., Numquid potest is in uentre matris suae rursus intrare-i et nasci ? Respondit ihesus., Amen amen dico tibi., Nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto* non potest introire in regnum dei., Quod natum est ex carne caro est^ quia de carne natum est., 20 Et quod natum ^5/ ex spiritu spiritus est< et ex deo natum est., . Non mireris^ quia dixi tibi || oportet uos nasci denuo., Spiritus ubi uult spirat et uocem eius audis^ et non scis unde ueniet et quo uadat., 25 'Sic est hominis^ qui natus est ex spiritu., Respondit nicode- mus^ et dixit ei., Quomodo potest hoc fieri . Respondit ihesus^ et dixit ei., Tu es magister in srahel < et haec ignoras ? Amen . amen 30 dico tibi quia quod scimus loquimur^v et quod uidemus testamur^ 14 cnicodeiiius c ex/^nnctuin 21 Et quod natam] est add 2 manu Anecdota Mareds. 242 IN ASCENSIONE DOMINI AD MISSAM. et testimonium nostrum non accipitis., Si terrena dixi uobis et non creditisK quomodo si dixero uobis caelestia creditis., Et nemo ascendit in caelum^ nisi qui descendit de caelo filius ho- minis qui est in caelo., 5 Et sicut moyses exaltabit serpentem in deserto-^ ita exaltari oportet filium hominis . ut omnis qui crediderit | 334 | in ipso non pereat/: sed habeat uitam seternam., -Sic enim dilexit deus mundum< ut filium suum unigenitum daret ut omnis qui credit in eum non pereat sed habeat uitam 10 aeternam., Non enim misit deus filium suum in mundum ut iudicet mun- dum-c sed ut salbetur mundus per ipsum., amen ITEM LEGENDUM IN ASCENSIONE DOMINI AD MISSAM., LECTIO LIBRI^ REGUM., (IV Reg. II j-is) 15 IN TEMPORIBUS ILLIS-f factum est cum lebare uellet dominus heliam per turbinem in caelum f. ibant helias et heliseus de galgalis., Dixitque helias ad elisseum., |{ Sede hic-f quiadominus misit meusque bethel., Cui^Aielisseus., 20 Uibit dominus et uibit anima tua . quia non derelinquam te., Quumque descen**dissent betheh egressi sunt filii prophe- tarum qui erant . bethel ad elisseum^ et dixerunt ei., Numquid nosti^ quia odie dominus tollet dominum tuum a te } Qui respondit.. Et ego nobi^ silete., Dixit autem helias ad 25 helisseum., Sede hic^ quia dominus misit me iherico., Et ille ait., Uiuit dominus et uiuit anima tua . quia non dere- linquam te., Quumque uenissent iherico^ accesserunnt filii prophetarum qui erant in iherico . ad helisseum^ et dixerunt ei., 30 Numquid nosti^ quia odie dominus tollet dominum tuum a te .'* 19 Cui... elisseus 2 iiiantt IN ASCENSIONE DOMINI AD MISSAM. 243 Et ait., Et ego noui^ silete., Dixit helias ad helisseum., | 335 | Sede hic^ quia dominus misit me ad iordanem., Qui ait., Uibit dominus et uibit anima tud . quia non derelinquam te., Hierunt igitur ambo pariter-^ et quinquaginta uiri de filiis pro- 5 phetarum secuti sunt eos., Qui-^ steterunt contra a longe., Illi autem ambo^ stabant super iordanem., Tulitque elias . palhum suuni/^ et inuoluit illu^ et percussit aquas., Quae diuise sunt in utraque parte-^ et transierunt ambo «o per siccum., Quumque transi.ysent'^ dixit helias ad heh*sseum., Postula quod uis ut faciam tiui^ ante quam tollar a te., Dixitque heHsseus., Obsecro te-^ ut fiat duplex spiritus tuus in me., Qui respondit., Rem dificilem postulasti., 15 Adtamen-^ si uideris me quando tollar a te-: erit quod postu- . lasti., Sin autem non uideris^ non erit., QuuMQUE PEKGERENT et ince^dentes sermocinarentur^ ecce currus igneus et equi ignei diuiserunt utrumque-^ et ascendit hehas per turbinem in caelum., Helisseus autem uidebat^ et clamabat., 20 Pater mi< pater mi^; currus srahel et auriga eius< et non uidit eum ampHus., Adpreenditque uestimenta sua et scidit illa in duas partes . et lebauit paHeum hehe quod ceciderat ei., Reuersusque-i stetit super ripam iordanis., Et palHo heHe quod 25 ceciderat ei^^ percussit aquas., Quae^ non sunt diuise., Et dixit., Ubi eszf deus heHe'; etiam ntjnc, Percussitque aquas et diuise sunt I 336 I huc adque iHuc^^ et transiit heHsseus UiDENTES AUTEM fiHi prophetarum qui erant iherico de contra^ dixerunt., 30 Requiebit spiritus heHe^ super heHsseus., Et uenientes in oc- cursum eius adoraberunt eum proni in terra., 9 palHuin i ex e illut t 2 manti in rasura 1 1 transisent corr. 27 est t add. sup. lin. 2 iuaiiu 244 IN ASCENSIONE DOMINr AD MISSAM. LECTIO LIBRI^ HACTUUM APOSTOLORUM (I i-ii> PRIMUM QUIDEM SERMONEM . feci de omnibus^ o teufile de quibus ceperat ihesus facere et docere usque in diem quo precepit apostolis per spiritum sanctum predicare euange- 5 lium quos elegit^ assumtus esL, Quibus etiam exibuit semet ipsum uibum post passionem suam in multis argumentis per dies quadraginta-: apparens eis et docens de regno dei., Et quum conuersaretur cum illis^ precepit eis ne ab iheru- salem discederent^ sed expectarent promissum patris quod a me 10 audistis/^r os inquid meum., || Quia iohannes quidem babtizabit aqua-^ uos autem spiritu sancto babtizabimini'^ quem et accepturi estis non post multos hos dies., Igitur qui conbener^nt^ interrogabant eum dicentes., 15 Domine^ si in hoc tempore^ restitues regnum sraheK Et ait ad illos., Non est uestrum nos^e tempora uel momenta'^ quae pater posuit in sua potestate., Sed accipietis uirtutem su- peruenientem in uos spiritus sancti-^ et eritis mici testes in iheru- salem et in omni iudea^i et samaria-f usque ad extremum terre., 20 Et quum haec DixissEt^ uidentibus iUis elebatus est/ et nubs suscepit eum ab oculis eorum., Quumque intuerentur in caelum eunte illo^ ecce duo uiri steterunt iuxta illos . | 2)Z1 I in uestibus albis . qui et dixerunt;, Uiri galilei qui statis aspicientes in ' caelum^ hic ihesus qui adsumtus est a uobis in celum sic ueniet-i 25 quem ad modum uidistis eum euntem in celum., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN.^ , (XXIV 36-53) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps^ stetit in medio discipulorum suorum et dixit eis,, Pax uobis., 5 assuintus est add. tiiarg. 2 tnanu 10 per — meum add. seriori inamt 14 conbenerant corr. ex con- beiicruiit 16 liosse c.x nosce 24 in celum add. iitarg. 2 ntanu IN ASCENSIONE DOMINI AD MISSAM. 245 Ego sum^ nolite timere., Conturbati uero et conterriti^ extimabant se spiritum uidere!, Et dixit eis., Quid turbati estis-? et cogitationes . ascendunt in corda uestra^ Uidete manus meas et pedes^ quia ipse ego sum., Palpate 5 et uidete quia spiritus carnem et ossa non habet^ sicut me uidetis habere. Et cum haec dixisset^ hbstendit eis manus et pedes., || Aduc autem ilHs non credentibus et mirantibus-^ pre gaudio dixit., Habetis Hic aliquid quod manducetur ? At illi^ obtulerunt partem piscis asst . et fabum mellis., lo Et quum manducasset coram eis-r sumens reHquia^ dedit eis^ et dixit ad iHos., Haec sunt uerba quae loquutus sum ad uos-^ quum aduc essem uobiscum., Quoniam necesse est implere omnia^ quae scripta sunt in lege et prophetis et psalmis de me., ' 15 Tunc aperuit iHis sensum ut intelHgerent scribturas-f et dixit eis., Quoniam sic scribtum est^ et sic oportebat xpm pati et resurgere a mortuis die tertia-: et predicare in nomine eius peni- tentiam in remissione peccatorum-^ in omnes gentes incipientibus ab hierosoHma., | 338 | 20 ' Uos autem estis testes horum^ et ego mittam promissum patris mei in uobis., Uos autem sedete in ciuitate^ quo ad usque induamini uir-- tutem ex alto., Eduxit autem eos foras in bethaniam< elebatis manibus suis^ 25 benedixit eis., Et factum est dum benediceret ilHs^ recessit ab eis^ et ferebatur in caelum., Et ipsi adorantes eum^ regressi sunt iherusalem cum gaudio magno., Et erant semper in templo^ laudantes et benedicentes deum amen 30 1 1 Teliqmass add. sertori manu .246 IN DOMINICO POST ASCENSIONE DOMINI. LEGENDUM IN DOMINICO POST ASCENSIONE DOMINI., LECTIO LIBRI^ APOCALIPSIN lOHANNIS., (IV 2-4, lo-ii) IN DIEBUS ILLIS-^ ego iohann^s serbus ihesu xpl-^ fui in spiritu et ecce sedes dei posita erat in caelo., Et supra sedem 5 sedens., Et qui sedebat^ similis erat aspectui || lapidis hiaspidis et sardino., Et hiris erat in circuitu sedis-^ similis uisioni izmaracdine., Et in circuitu sedis^ sediHa uiginti quattuor., Et supra tronos-^ uiginti quattuor seniores sedentes circumamictos uestimenta 10 albis . et in capitibus eorum coronas aureas., Et procedebant uiginti quattuor seniores ante sedentem in trono^ et adorabant uibentem in secula seculorum., Et mittebant coronas suas^ ante tronum dicentes., Dignus es domine deus noster accipere gloriam et honorem 15 et uirtutem-^ quia tu creasti omnia et propter nomen tuum erant et creata sunt., . EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EFESIOS., (IV 7-10) FRATRES^ unicuique nostrum data est gratia-^ secundum I 339 I mensuram donationis xpi., 20 Propter quod dicit ascendit in altum^ captibam duxit captiui- tatem< dedit dona hominibus., Quod autem ascendit'; quid est nisi quia et descendit., Primum< in inferiores partes terrae., Qui descendit ipse est et qui ascendit super omnes caelos^ ut adimpleret omnia^ ipsi 25 gloria in secula seculorum., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MARCUM., (XVI 15-20) IN ILLO TEMPORE^ dixit ihesus discipulis suis., Euntes in uniuersum mundum^ predicate euangelium omni creature., 3 johannes corr, cx iohanuis DIE SABBATO ANTE PENTECONSTEN. 247 Qui crediderit et babtizatus fuerit^ salbus erit., Qui enim non crediderit< condemnabitur., Signa autem eos qui credituri sunt-^ haec sequentur., In nomine meo< demonia || eicientK linguis loquentur nobis^; serpentes tollent^ et si mortiferum quid uiberint non eos nocebit., s Super egrotos manus inponent/^ et bene abebunt., Et dominus quidem ihesus postquam loquutus est ets adsumtus est in caelum et sedet adextris dei., Illi autem profecti-^ predica- berunt ubique domino quo operante et sermonem confirmantem^ sequentibus signis., amen 10 LEGENDUM DIE SABBATO AD TERTIA ANTE PENTECONSTEN., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (LXI 1-5) IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est esayas dicens., Spiritus domini super me propter quod uncxit me dominus^ ad adnun- 15 tiandum mansuetis misit me., Ut mederer contritos corde et predicarem captibis indulgen- tiam< et clausis apertionem., Ut predicarem annum placabilem domino^ | 340 | et diem u/tionis deo nostro Ut consolarer omnes lugentes et ponerem lugentibus in syon-^ 20 et darem eis coronam pro cinerem oleum gaudii pro luctum '. et palleum laudis pro spiritu meroris., Et uocabuntur in ea y^rtes iustitiae^ et plantatio domini ad glorificandum., Et edificabunt desertas saeculorum^ et ruinas antiquas erigent., 25 19 ultionis corr. ex unctionis 23 fortes fo 2 inanu in rasura II ad tertia.\ In missali Mozarabico, ad nonam. Ceterum de sollemni ieiunio, quod in Breviario Mozarabum et in Orationali Go- thico assignatur ante Pentecosten, nihil in Leclionario nostro reperies, sed neque in Gal- licano Mabillonii. In Hispalensi quoque eccle- sia ieiunium iuxta canones nonnisi « post Pen- tecosten alia die » inchoaliant ex Isidoro, De eccles. offic, lib. I, c. 38. 248 DIE SABBATO ANTE PENTECONSTEN. Et instaurabuntur ciuitatefe desertas et discipatas^ in genera?- tione . et generatione. Et stabuntalieni et pascent pecora uestra-^ et filii peregrinorum agricole et uinitores uestrierunt^ aitdominus omnipotens., amen. 5 EPISTOLA PAULl APOSTOLI^ AD CORINTIOS , 1%,' ,:. (XII 2-13) , .,;::- v-.b^H FRATRES-f de sjpiritalibus riolo uos ignorare Scitis quoniam cum gerites essetis-^ || ad simulacra muta pro ut ducebamini euntes., - 10 Ideo notum uobis facio quod nemo in spiritu dei loquens diczV anathema ihesus-f et nemo potest dicere dominus ihesus nisi in spiritu sancto., Diuisiories uero grattarum sunt^ idem autem spiritus., Et diuisiones ministrationum sunt< idem autem do- minus;, 15 Et diuisiones operationum sunt-^ idem uerodeuS'*^ qui operatur omnia in omnibus., ' • — • ' ' Unicuique autem datur manifestatio spiritus.^ ad utilitatem., Alii quidem/^ per spiritum datur sermo sapientiae., Alii autem sermo scientiae/f secundum eundem spiritum., 20 Alteri fides^ in eodem spiritum., Aheri gratiam sanitatum^ in uno spiritu., ; Alli operatio-^ uirtutum., AHi^ prophetatio., • AHi-^ discretio spirit^^um., | 341 | 25 Ahi^ genera Hnguarum., . AViii interpretatio sermonum., Hec autem oriinia operatur^ unus adque idem spiritus^ diui- dens singuh's pro ut uult., Sicut enim corpus unum est^v et membra abet muha\ omnia 30 autem membra corporis cum sint muka^ hunum corpus sunt-^ ita et xps., Et enim in uno spiritu omnes nos^ in unum corpus 10 dicit it in ras. 24 spirituiim corr. ex spiritum DIE SABBATO ANTE PENTECONSTEN. 249 babtidiati sumus., Sibe iudei sibe gentiles . sibe serbi sibe liberi^ et omnes in unum spiritum potati sumus^ per fidem que est in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANGTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., (XIV 23-31) 5 In illo tempore-^ dominus noster ihesus xps-^ loquebatur disci- puHs suis dicens., Si quis diligit me< sermonem meum serbauit^ et pater meus || diligit eum et ad eum ueniemus^ et mansionem aput eum faciemus., Qui non diligit me^ sermones meos non serbat., Et sermonem quem audistis^ non est meus sed eius qui lo misit me patris., Haec loquutus sum uobis^ aput uos manens., Paraclitus autem' spiritus sanctus quem mittet pater in nomine meo-f ille uos docebit omnia^ et su*geret uobis oninia quequumque dixero uobis., 15 Pacem meam do uobis-i pacem meam relinquo uobis-* non quo modo mundus dat ego do uobis., Non turbetur cor uestrum< neque formidet., Audistis quia ego dixi uobis^ uado et uenio ad uos ? Si diligeretis me^ gauderetis utique quia uado ad patrem-f 20 quia pater maior me est., Et nunc dixi uobis prius quam fiant^ ut cum factum fuerit credatis., | 342 | lam non multa loquar uobiscum., Uenit enim princeps uius mundi et in me non habet quicquam quod iudicet-^ sed ut cogno- scat mundus quia dih'go . patrem^ et sicut mandatum dedit mici 25 pater sic facio.. amen. 14 et s. u. omnia otnissum in actn scriptionis suggeret u sup. lin. g expunctum Anecdota Mareds. 250 IN DIEM SANCTUM PENTECOSTEN. .. LEGENDUM IN DIEM SANCTUM/, PENTECOSTEN.', AD MISSAM/, LECTIO LIBRI^ lOHEL PROPHETE., (II 21-32) HAEC DICIT DOMINUS., 5 Noli timere terra exulta et letare . quoniam magnificabit dominus ut faceret., || Noli timere animalia rcgionis quia germinaberunt speciosa deserti., Quia lignum adtulit fructum sutam . ficus et uinea dede- runt fortitudinem suam., 10 Et uos filii syon^ exultate et letamini in domino deo ueslro., Quia dedit uobis doctorem iustitiae^ et descendere faciet ad uos imbrem matutinum-f et serotinum in principio., Et imple- buntur aree frumentO'^ et re*dundabunt torcularia uino et oleo., Et reddam uobis annos quos . comedit locusta-v et brucus^ et 15 rubigo-v et eruca; fortitudo mea magna^ quam misi in uos., Et comedetis uescentes et saturabimini^ et laudabitis nomen domini dei uestri^ qui fecit uobiscum mirauilia., Et non confundetur populus meus | 343 | in sempiternum': et scietis quia in medio srahel ego sum., 20 Ego dominus deus uester et non est alius-^ et non confundetur populus meus in sempiternum., Et ERiT POST HAEC^ effundam de spiritu meo super omnem carnem^ e^ prophetabunt fihi uestri et filie uestre., Senes uestri somnia somniabunt-c et iubenes uestri uisiones 25 uidebunt., Sed et super serbos meos . et super ancillas meas in diebus illis^ effundam *** spiritum meum. Et dabo prodigia in caelo et in terra^ sanguinem et ignem et uaporem fumi., Sol conuertetur in tenebras et luna in sanguine^ ante quam ueniat dies domini 13 reddundabunl co?r. 23 et atid. 2 manii . IN DIEM SANCTUM PENTECOSTEN. 25 1 magnus et manifestus., Et omnis qui zV^uocaberit nomen domini salbus erit., amen., || LECTIO LIBRI^ HACTUUM APOSTOLORUM., (II 1-21) IN TEMPORIBUS ILLIS^ dura conplerentur dies pen- tecosten-f fuerunt omnes apostoli simul in unum., Et factum est s repente sonus de caelo-^ tamquam spiritus ualidissimi., Et im- plebit uniuersum locum in quo sedebant congregati'^ et appa- ruerunt illis dispertite lingue tamquam ignis seditque supra singulos eorum., Et repleti sunt omnes spiritu sancto-^ et ceperunt loqui uariis linguis . pro ut spiritus dabat eloqui eis., 10 Erant autem in iherusalem habitantes iudei uiri timorati< ex omni gente quae sub caelo est., Et quum haec uox facta fuisset/f conuenit multitudo., Et mente confusa est^ | 344 | quoniam audiebat unusquisque lingua sua^ illos loquentem magnah*a dei., 15 Stupebant omnes^ et mirabantur ad inuicem dicentes., Nonne omnes hii qui loquuntur galilei sunt^v et quomodo nos singuli audiuimus propriam linguam nostram in qua nati sumiis. Parti"v et medi^ et elamite^^ et qui habitant mesopotamiam,, ludeam^ et cappadociam., Pontum-f et asyam., Frigiam-^ et 20 pamfiliam.j Egyptum-f et partes libie c[u^ est circa cirinensem . et aduene romani., ludei quoque-^ etprosilites., Cretes< etarabes., Audiuimus loquentes eos-^ nostris linguis magnalia dei., Stupe- bant autem omnes et mirabantur ad inuicem dicentes., Quidnam uult hoc esse., || 25 Alii autem inridentes dicebant-: quia musto repleti sunt isti., Stans uero petrus< cum undecim apostolis^ elebauit uocem suam et dixit ad eos., Uiri iudei>i et qui habitatis in iherusalem uniuersi-: hoc uobis notum sit et auribus percipite uerba mea., 30 I inuocaberit in add. 2 manti 9 singulis 2 manii 21 libie corr. in viarg. ex lisie 24 et mirabantur add. marg. seriori manu 252 IN DIEM SANCTUM PENTECOSTEN. Non enim sicut uos extimatis hii ebrii sunt cum sit hora diei tertia^ sed hoc est quod dictum est per prophetam iohel., Et erit in nobissimis diebus dicit dominus-^ efTundam de spiritu meo super omnerii carnem . et prophetabunt filii uestri et filiae 5 uestrae., lubenes uestri uisiones uidebunt-f et seniores uestri somnia somniabunt., Et quidem super serbos meos et super ancillas meas in diebus illis^ | 345 | effundam de spiritu meo et profetabunt., Et dabo prodigia in caelo sursum^ et signa in terra deorsum., 'o Sanguinem^ etignem-^ et uaporem fumi., Sol conuertetur in tenebras et luna in sanguine^ ante quam ueniat dies domini magnus et manifestus., • Et omnis qui inuocaberit nomen domini salbus erit., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM lOHANNEM., 15 (XV 26-27, XVI 12-15, XVII 1-3, II, 21-22, 24-26) IN ILLO TEMPORE': dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., . Quum uenerit paraclitus quem ego mittam uobis a patre spi- ritum ueritatis qui a patre meo procedit-^ ille testimpnium peri- 20 bebit de me et uos testimonium peribebitis^ quiaab initio mecum estis., Aduc multa habeo uobis dicere-^ || sed non potestis illa portare modo., Quum auteni uenerit ille spiritus ueritatis^ doceuit uos omnem ueritatem., 25 Non enim loquetur a semet ipso^f sed quequumque audiet loquitur^ et quae uentura sunt adnuntiabit uobis., Ille me clarificauit quia de meo accipiet-^ et adnuntiabit uobis omnia., Quequumque abet pater mea sunt^ propterea dixi quia de 30 meo accipiet et adnuntiabit uobis., Haec loquutus est ihesus^ et sublebatzs oculis in celum dixit., 1^1 v et notum faciam || ut dilectio qua dilexisti me in ipsis sit-^ et ego in ipsis LEGENDUM IN DIEM SANCTI ADRIANI., LECTIO LIBRI^ PROUERBIE . SALOMONIS., (IV 18, XXI 10-31) lUSTORUM SEMITA quasi lux splendens procedit-^ et crescit usque 2id perfectum diem., Mulierem autem fortem quis inueniet procul-^ et de ultimis finibus pretium eius., Confidit in ea cor uiri sui . et spoliis non indigebit., Reddet bonum ei et non malum^ omnibus diebus uite sue. Quesiuit lanam et linum < et operata est consilio manuum suarum. 25 23 crescit] a perfectum / manu 19 sancti Adriani] Ejusdem qui Roniae co- litur die octava septembris, apud Hispanos vero XVI kal. Julias. Ad uxorem ipsius Nata- liam prophetia heic assignata manifesto refer- tur. Vide Miss. Mozarab., p. 325. 254 IN DIEM SANCTI ADRIANI. Facta est quasi nabis institutoris^ de longe portat panem suum., ' Et de nocte surrexit deditque predam domesticis suis^ et cibariam ancillis suis., .5 Considerabit agrum-^ et emit eum de fructu . manuum sua- rum., I 347 | Plantabit uineam^ et accinxit fortitudinem lumbos suos^ et roborauit bracium suum., Gustauit quia bona est negotiatio eius-f non extinguetur in nocte lucerna eius., lo Manum suam misit ad fortia^ et digiti eius adpreenderunt fusum., Man*um suam aperuit inopi . et palmas suas extendit ad pauperem., Non timebit domui suae a frigoribus nibisv^ omnes enim domestici eius uestiti sunt duplicibus., Stragulam uestem fecit sibi^ bissus et purpura indumentum eius., 15 Nobilis in portis uir eius^ quando sederit cum senatoribus terrae., Fortitudo et decor indumentura eius '. et rideuit in die nobissimo., Os suum aperuit sapientiae-f et lex clementiae in lingua eius., Considerat semitas domus suae '. || et panem otiosa non comedzt., 20 Surrexerunt filii eius et beatissimam predicaberunt-f uir eius laudabit eam., Multe filie congregaberunt diuitias^ tu autem supergressa es hunibersas., Date ei de fructu manum suarum^ ut laudent eam in portis 25 opera eius., amen., EPISTOLA PAULI . APOSTOLI^ AD EBREOS., (X 32-38) FRATRES'^ rememoramini pristinorum dierum in quibus inluminati'^ magnum certamen sustinuistis passionum., Et in altero quidem obprobriis et tribulationibus^^ expecta- 30 culum facti., 7 suosl et rt/iW. ^ ;«««« ii manuum u «rtj««» 15 comedit <-«>-. ?.r comedet IN NATIUITATEM SANCTI lOHANNIS BABTISTE. 255 In altero autem-f socii . taliter conuersantium effecti., Nam et uinctis conpassi estis-f et rapinam bonorum uestrorum cum gaudio suscepistis., Cognoscentes uos habere meliorem-f et manentem substantiam., | 348 | Nolite itaque amittere confidentiam uestram^ quem magnam 5 habet remunerationem., Patientia enim uobis necessaria est-^ ut uolumtatem dei fa- cientes reportetis promissionem., Aduc enim modicum quantulum quumque qui uenturus est ueniet et non tardabit/^ iustus autem ex fide uibit., amen., 10 Perquire euangelium retrohacte . in diem sancti torquati epi., In illo tempore dominus noster ihesus xps uidens turbas LEGENDUM IN NATIUITATEM SANCTI . lOHANNIS . BABTISTE LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETAE., (I 4-19) 15 IN DIEBUS ILLIS-f factum est uerbum domini ad me dicens., Prius quam te formarem in utero noui X.&/. et ante quam exires de uulba sanctificaui te., Prophetam gentibus dedi te., || Et dixi., Aaa domine deus ecce nescio loqui^ quia puer ego zo sum., Et dixi dominus ad me., Noli dicere quia puer ego sum»; quoniam adomnia que mittam te ibis-f et uniuersa quecumque mandabero tibi loqueris., Ne timeas affacie . eorum quia ego tecum sum-f et eruam te dicit dominus., Et misit dominus manum suam et tetigit os 25 meum" et dixit ad me., Ecce dedi uerba mea^ in ore . tuo Ecce constitu^ te odiesuper gentes; et super regna^ ut ebellas^; et dextruas\ et disperdas^ et discipes^ et edifices^ et plantes., Et factum est uerbum domini ad me dicens., Quid tu uides 30 iheremia ? Et dixi., 27 constitui i in ras. 256 IN NATIUITATEM SANCTI lOHANNIS BABTISTE, Uirgam uigilantem ego uideo., Et dixit dominus ad me Bene uidisti . quia uigilabo et ego super uerbo meo quod I 349 I loquutus sum^r ut faciam illut., 5 Tu ERGO ACCiNGE lumbos tuos et surge-^ et loquere ad eos omnia quequumque ego precipio tibi ne formides affacie eorum^ nec enim timere te faciam uultum eorum., Ego quoque dedi te in ciuitatem munitam^c et in columnam ferreaniK et in murum aereum-^ super omnem terram., Regibus 10 iudaK principibus eiusK et sacerdotibus eiusK et populo terrae., Et bellabunt aduersum te et non prebalebunt< quia ego tecum sum ut liberem te ait dominus omnipotens., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD GALATAS., (IV 22-31) FRATRES^ scriptum est quod abraham duos filios abuit^c 15 unum de ancilla-c et unum de libera., Sed his quidem qui de ancilla^ saecundum || carnem natus est., Qui autem de libera . secundum promissionem que sunt per allegoriam dicta., Nam haec sunt duo testamenta^c unum quidem de monte synaa in seruitutem generans que est agar., Syna autem-i mons est in 20 arabia confinis ei que nunc est iherusalem'^ seruiens cum filiis suis., Quae autem sursum est iherusalem '. libera est que est mater omnium nostrorum., Scriptum est enim., Letare sterelis quae non paris-c erumpe et clama quae non parturts . quia multi fiHi deserte magis quam eius quae habet 25 uirum., Uos autem fratres . secundum ysaac promissionis filii estis . sed quomodo tunc qui secundum carnem natus est persequebatur eum qui secundum spiritum ita et nunc, Sed quid dicit scriptura., Expelle ancillam et filium ei^s . non enim heres erit filius ancille 30 cum filio meo . ysaac, Itaque fratres iam non sumus ancille fih'i sed libere^ quia libertate nos xps redemit., amen . | 350 | I ego add. sup. lin. IN NATIUITATEM SANCTI lOHANNIS BABTISTE. 257 LECTIO SANCTI EUANGELIH SECUNDUM LUCAN., (I 5-25. 39-45. 56-80) FUIIT IN DIEBUS HERODIS regis iudeae^ sacerdos . quidam nomine zaccarias de uice ahm/. et huxor illi de filiabus aaron et nomen eius elisabet., 5 Erant autem iusti ambo ante deum< incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus domini-^ sine quaerella., Et non erat illis filius eo quod esset elisabeth stereHs'^ et ambo processissent in diebus suis., Factum est autem quum sacerdotio fungeretur zaccarias in ordinem uicis suae ante deum lo secundum consuetudinem || sacerdotii^ sorte exiit^ ut incensum poneret., Ingressus in templum domini ; quia magnificauit 3 Et ecce add. iti ras. 21 et clamauit / manu IN NATIUITATEM SANCTI lOHANNIS BABTISTE. 259 dominus misericordiam suam cum illa-f et congratulabantur . ei., Et factum est in die octaboK uenerunt circumcidere puerum-c || et uocabant eum nomen patris sui zaccaria*., Et respondens mater eius^ dixit., Nequaquam . sed uocabitur iohannes., Et dixerunt ad illam., 5 Quia nemo est in cognatione tua^ qui uocetur hoc nomine., Innuebant autem patri eius^ quem ueliet uocari eum., Et postulans pugillarem^ scripsit dicens., lohannesest nomen eius., Et mirati sunt unibersi., 10 Apertum est autem confestim os eius et lingua eius-f et loquae- batur recte benedicens deum., Et factus est timor super omnes uicinos eorum'; et super omnia montana iudeae^ diuulgabatur omnia uerba haec, Et posuerunt omnes qui audiebant in corde suo^ dicentes., 15 Quid putas . puer iste erit., Et enim manus domini^ erat cum illo., Et zaccarias ] 353 | pater eius impletus est spiritu sancto-f et prophetabit dicens., CANTICUM. Benedictus dominus deus sraheL'^ quia uisi- tauit et fecit redemtionem pleui sue., Et erexit cornum salutis 20 nobis in domo dauit pueri sui., Sicut locutus est per os sancto- rum qui a seculo sunt prophetarum eius., Salutem ex inimicis nostris^ et de manu omnium qui oderunt nos., Ad faciendam . misericordiam cum patribus nostris^ et memorare testamenti sancti sui 25 lus iurandum quod iurauit ab abra/^^m patrem nostrum datu- rum se nobis'; ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liuerati'^ seruiamus illi in sanctitate et iustitia coram ipsoomnibus diebus nostris Et tu puer^ propheta altissimi uocaberis-f preibis enim ante 30 faciem domini" || parare uias eius., Ad dandam scientiam salutis pleui eius-J in remissione pecca- 3 zaccarias s erasum 19 CNM 26 abraham ha sup. lin. 26o IN DIEM SANCTORUM PETRI ET PAULI. torum. Per uiscera misericordie dei nostri in quibus uisitabit nos^ oriens ex alto., Inluminare his qui in tenebris sunt et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros . in uiam pacis., Puer autem crescebat et confortabatur spiritu-c et erat in desertis S usque in diem hostensionis sue ad srahel., amen., LEGENDUM IN DIEM SANCTORUM APOSTOLORUM PETRI ET PAULL, LECTIO LIBRI APOCALIPSIN lOHANNIS., (X 8, lo ; XI I, 3, 4, 15) DEO GRATIAS., 10 IN DIEBUS ILLIS^ ego iohannes serbus ihesu xpi^ fui in spiritu et audiui uocem loquentem mecum et dicentem., Uade accipe librum apertum de manu angeH-^ stantis | 354 | super mare et super terram., Et accepi librum de manu angeH^ et datus est mici calculus 15 simiHs uirge dicens., Dabo duobus testibus meis . et prophetabunt., Hii sunt due oHbe et due candelabra^ in conspectu domini., Et facte sunt U(7ces magne in caelo^f dicentes., Factum est regnum huius mundi domini nostri et xpi eius-f et 20 regnabunt in secula seculorum., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD GORINTIOS . I»., (IV 9-15) FRATRES-J puto deus nos apostolos nobissimos hostendit tamquam morti destinatos^ quia expectaculum facti sumus 25 mundo et angelis et hominibus., Nos stulti propter xpm-^ uos autem prudentes in xpo., Nos infirmi^ uos fortes., Uos nobiles^ nos autem ignobiles., 4, II et add. stip. lin. i8 uoces o add. 2 iit. IN DIEM SANCTORUM PETRI ET PAULI. 26 1 Usque in hanc horam^ et esurimusK || et sitimus'; et nudi sumus^v et colafis cedimur-v et instauiles sumus^ et laboramus operantes manibus nostris., ♦ Maledicimur-f et benedicimus., Persecutionem patimur^ et sustinemur., Blasfemamur-f et ob- 5 secramus., Tamquam purgamenta uius mundi facti sumus omnium per ipsima usque adhuc, Non ut confundam uos haec scribo^ sed ut filios meos karis- simos moneo., Nam si decem milia pedagogorum . habeatis in xpo^ sed non 10 multos patres., Nam in xpo ihesu pereuangelium< ego uos genui per fidem quae est in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANGTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (X 1-8) IN ILLO TEMPORE< conuocatis ihesus discipulis suis< 15 dedit illis potestatem spirit^^^^m inmundorum . ut eicerent eos^ et curarent | 355 | omnem iangorem et omnem infirmitatem in populo., Duodecim autem apostolorum nomina^^ haec sunt., Primus symon qui dicitur petriis . et andreas frater eius., 20 lacobus zebedei^ et iohannes frater eius., Filippus-f et bartolomeus Tomas et matheus publicanus., lacobus alfei-^ et tatheus., Symon cananeus>f et iudas scariothes qui tradidit eum 25 Hos duodecim misit ihesus^ precipiens eis et dicens., In uiam gentium ne abieritis^ et in ciuitates samaritanorum ne intraberitis^ sed potius ite ad obes que perierunt domus srahel., Euntes autem predicate dicentes-i quia adpropinquauit regnum caelorum., Infirmos curate< mortuos suscitate., || 16 spm / manu 262 IN DIEM SANCTARUM lUSTE ET RUFINE. Leprosos mundate . demonia eicite,. Gratis accepistis-f gratis date., amen., LEGENDUM IN DIEM SANCTARUM lUSTE ET RUFINE., LECTIO LIBRI^ IHESU (Eccli. XXXIX 17-21) 5 AUDITE ME DIUINI fructus^f et quasi rosa plantata super riuos aquarum fructificate,, Quasi libanus^f odorem suauitatis abete., Florete flores quasi lilium^ date odorem et frondete in gratiam et conlaudate canti- cum-: et benedicite dominum in operibus suis., 10 Date nomini eius magnificentiam* et confitemini illi in uoce labiorum uestrorum., In canticis labiorum et citharis^ et sic dicetis in confessione opera domini^ uniuersa bona ualde., amen | 356 | EPISTOLA PAULI APOSTOLI . AD CORINTIOS . l\ ,5 , (II Cor. IV 5-10) FRATRES^ non nosmedipsos commendamus^ sed ihesum xpm dominum nostrum., Nos autem serbos uestros>^ per ihesum xpm Quoniam deus qui dixit de tenebris lumen splendescere -^ qui 20 inluxit in cordibus nostris ad inluminationem scientie claritatis dei-^ in faciem ihesu xpi., Abemus autem tesaurum istum . in uasis fictilibus^ ut sublimitas sit uirtutis dei et non ex nobis., In omnibus tribulationem patimur^ sed non angustamur., Aporiamur^ sed non destituimur., 25 Persequ^^tionem patimur^ sed non relinquimur., Deicimur^ sed non perimur., 17 nostrum add. 2 iiianu 25 persequotionem / iiianit ^ sanciarum /us/e ei A'ti/Ine.]Esinimnomkie 1 stabat. Coluntur ambae simul XVI kal. Au- dicata ecclesia saec. XV" exeunte Toleti ex- I gusti. IN DIEM SANCTARUM lUSTE ET RUFINE. 263 Semper mortificationem ihesu in corpore nostro circumferentes^ ut uita ihesu xpi in corpore nostro manifestetur., || Cui est gloria in secula seculorum., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (XXV 1-13) 5 IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps-c loque- batur discipulis suis et turbis in parabolis dicens., Simile erit regnum caelorum decem uirginibus quae accipientes lampades suas^ exierunt ouiam sponso et sponse Quinque autem ex eis erant fatue^ et quinque prudentes., lo Sed quinque fatue acceptis lampadibus^ non sumserunt oleum secum., Prudentes uero'^ acceperunt oleum in uasis suis^ cum lampa- dibus., Mora autem faciente sponso-^ dormitauerunt omnes et dormierunt 15 Media autem nocte clamor factus est-^ ecce sponsus uenit exite ouiam ei., Tunc surrexerunt omnes uirgines ille^ et ornaberunt lampades suas., I 357 I Fatueautem-^ sapientibusdixerunt., Date nobisde oleo uestro^ 20 quia lampades nostre extinguntur., Responderunt prudentes^ dicentes., Ne forte non sufficiat nobis et uobis* ite potius ad uendentes et emite uobis. Dum autem irentemere-^ uenit sponsus et quae parate erant intraberunt cum eo ad nubtias^ et clausa est ianua., 25 Nouissime ueniunt reHque uirgines^ dicentes., Domine domine^^ aperi nobis., At ille . respondens ait., Amen dico uobis^ nescio uos., Uigilate itaque^ quia nescitis diem neque horam qua fih*us 30 hominis uenturus est in gloriam suam., amen 264 IN DIEM SANCTORHM lUSTI ET PASTORIS. LEGENDUM IN DIEM SANCTORUM lUSTI ET PASTORIS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIE SALOMONIS., (Sap. X 17-21) IN DIEBUS ILLIS^ reddidit dominus iustis mercedem laborum suorum || et *eduxit in uiam mirabili., Et in uelamento 5 diei dux fuit illis^ et in luce stellarum tota nocte., Transtulit illos mare rubrum et transuexit illos per aquam nimiam., Inimicos autem illorum dimersit in mare et ab altitudine inferorum eduxit illos., Ideo iusti tulerunt spoliam impiorum-^ et decantaberunt., 10 Domine nomen sanctum tuum^ et uictricem manum tuam lau- daberunt pariter., Quoniam sapientia aperuit os mutorum^ et linguas infantium fecit dissertas., EPISTOLA PAULI APOSTOLH AD CORINTIOS PRIMA., 15 (III 1. 2, 7) FRATRES non potui uobis loqui quasi spiritualibus sed quasi carnalibus/C tamquam parbulis in xpo lac potum dedi uobis non escam., | 358 | Itaque fratres neque qui plantat est aliquid neque qui rigat/ 20 sed cui incrementum dat deus., Ipsi gloria in saecula saeculorum., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (Marc. X 13-16) IN ILLO TEMPORE^ offerebant parbulos domino . nostro 25 ihesu xpo-i ut illos tangeret., 4 deduxit / manu 5 tota add. 2 mamt 1 in diem sanctorum Ittsti et Pastoris.'] id cst, octavo Idus Augusti. lustus et Pastor fratres, quum puerili essent aetate, martyrium Compluti passi sunt : quorum reliquias ab Asturio episcopo Toletano inventas fuisse re- fert S. Hildefonsus, De vir. illustr., c. 2. IN DIEM SANCTORUM SIXTI ET LAURENTI. 265 Discipuli auteni'^ comminabantur offerentibus., Quos cum uideret dominus ihesus-f indigne tulit et ait., Sinite parbulos uenire ad me et ne proibueritis eos . talium est enim regnum dei., Amen dico uobis., Quisquis non receperit regnum dei uelut parbulus^ non intrauit 5 in regnum celorum., :i Et conplexanseosK et inponens manus super eos^ benedicebat illos., amen., LEGENDUM IN DIEM SANCTORUM . SIXTI EPISCOPI ET LAURENTI ARCIDIACONL, II '^^ LECTIO LIBRI'^ SAPIENTIAE SALOMONIS., (Sap. III i-8) lUSTORUM ANIME in manu dei sunt^ et non tanget illos tormentum mortis., Uisi sunt in oculis insipientium mort>c et extimata est malitia exitus illorum., Et ab itinere iusto^: abierunt in exterminium., 15 Et quod a nobis est iter extermini^ illi autem sunt in pace., Et si coram hominibus tormenta passi sunt^ spes illorum inmortalitate plena est., In paucis uexati in multis bene dispo- nentur quoniam deus temtauit illos^ et inuenit illos dignos se., Tamquam aurum in fornace probabit illos-^ et quasi holocausti 20 hostiam accepit illos^ et in tempore erit respectus illornm., Fulgebunt iusti^ | 359 | et tamquam scintille in aurundineto discurrent., ludicabunt nationes et dominabuntur populis et regnauit illo- rum dominus in perpetuum., amen., 25 9 Stx/i episcopi et Laurenti arcidicuoni.] Sanctum Xystuta et sanctum Laurentium, di- versis diebus passos, uno eodemque die quarto Idus Augusti Gotho-Hispani coluere, itemque Graeci in martyrologiis commemorant. Anecdota Mareds 266 IN DIEM SANCTORUM SIXTI ET LAURENTI. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS . P., (II Cor. IX 6-13) FRATRES'^ qui seminat in benedictionibus^ de benedietio- nibus et metet., S Et unusquisque pro ut destinabit cordi suo^ non ex tristitia aut necessitate., Ilarem enim datorem diligit deus., Potens est autem deus omne;;^ gratiam abundare facere in uobis^ ut in omnibus semper omnem sufficientiam abentes., Abundetis in omne opus bonum 10 sicut scriptum est., . Dispersit dedit pauperibus iustitia eius manet in aeternum., Qui autem administrat semen seminanti^v et panem ad mandu- candum prestauit^ |{ et multiplicabit semen uestrum^; et augeuit incrementa fructum iustitiae uestrae in omnibus locupletati abun- 15 detis in omnem simplicitatem quae operatur per nos gratiarum hactionem deo., Quoniam ministerium administrationis uius officii^ non solum supplet ea quae desunt sanctis-f sed etiam abundat per multas gratiarum actiones in domino^ per proba- tionem ministerii uius., Cui gloria in secula seculorum., 20 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (XVIII 18-20) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., Amen dico uobis., Quia quaecumque alligaberitis super terram-^ erunt ligata et in caelo., 25 Et quecumque solberitis super terram^ erunt soluta et in caelo., I 360 I Iterum dico uobis., Quia si duo ex uobis consenserint super terram^v de omni re qecumque petierint^ fiet illis a patre mep qui est in caelis., Ubi enim sunt duo uel tres congregati in 30 nomine meo . ibi sum ego in medio eorum., amen 8 omnem m z tuanu IN DIEM SANCTI CIPRIANI AEPISCOPI. 267 LEGENDUM IN DIEM SANCTI CIPRIANI AEPISCOPI., LECTIO LIBRI IHESU,., (Eccli. XLIV 20, 21; L 1-25) UIR ISTE CONSERBAUIT legem domini dei sui exelsi^ et in temtatione inuentus est fidelis., Qui in uita suasuffulsitdomum/^ et in diebus suis corroborabit., 5 Templum etiam altitudo^ ab ipso fundata est^; dupplex edficatio excaelsa^ parietis templum., || In diebus ipsius reman^uerunt putei aquarum^ et quasi mare adimpleti sunt supra modum., Cum curauit gentem suam^c et curabit illam a pernicie., Qui preualuit amplificare ciuitatem^c lo qui adeptus est gloria in conuersione gentis., Et ingressus domus et atria^ amplificatus est., Quasi stella matutina in media nube^ et quasi luna plena in diebus lucet., Et quasi sol refulgens^ sic ille r^fulsit in templo dei.. is Quasi arcus fulgens inter nebulas gloriae '. et quasi flos rosarum in diebus uerni., Quasi lilia quae sunt in transitus aquartim . et quasi tus redo- lens in diebus estaiis., Quasi ignis effulgens^^ et quasi tus ardens in igne 20 Quasi uas auri solidum^ I 3^1 I orna**#tum omni lapide pre- tioso., Quasi oliba pullulans^ et cipressus in altitudine se extollens., In accipiendo ipsum stolam gloriae^ et uestiri eum consum- matione uirtutis^ in ascensu altari sanctitatis amictu., In acci- 25 piendo autem parte de manu sacerdotum^ et ipse stans iuxta ara et circa illum corona fratrum., Quasi plantatio cedri in montem libani-^ sic circa illum steterunt quasi ramus . palme^^ et omnes filii aaron in gloria sua., 2 ihesum / matiu S remanauerunt a atU. sup. Un. 2 m. 15 reful&it re add. sufi. litt, 21 solidatum 2 inanu omatum corr. ex ornamentum 268 IN DIEM SANCTI CIPRIANI AEPISCOPI. Oblatio autem domini in manibus ipsorum^r coram omni sinag-oga srahel., Et consummatione fungens in ara . amplificare oblatione excelsi regis., - 5 Porrexit manum suam || in libatione^ et libauit de sanguine uhe et effudit in fundamentum altaris odorem dzuinum excelso principi., Tunc exclamauerunt filii aaron in tubis sonaberunt-^ et auditam fecerunt uoce magn^ . in memoriam coram domino., Tunc omnis populus simul propiaberunt et ceciderunt in 10 faciem super terram adorare dominum suum/f et dare preces deo omnipotenti excaelso., Et amplificaberunt psallentes in uocibus suis et in magna domo factus est suabitatis plenus^ et rogabit populus dominum exelsum in prece usque dum perfectus est honor domini< et munus suum 15 perfecerunt., Tunc descendens extulit manus suas in omni con- gregatione filiorum sraheh dare gloriam | 362 | deo labiis suisC et in nomine ipsius glorificari., Et iterauit orationem suam^ uolens hostendere uirtutem dei., Et nunc coram te domine omnium qui magna fecisti in omni 20 terra^ qui auxisti dies nostros a uentre matris nostrae-f et fecisti nobiscum secundum tuam misericordiam et iucunditatem cordis-f et fieri pacem in diebus nostris . in sraheh per dies sempiternos., amen. Inquire apostolum et euangelmm unius iusti., 25 Karissimi dominus mici adstitit., 6 diuinum i in ras. 12 suis add. sup. lin. 14 est add. 2 manii IN DECOLLATIONEM SANCTI lOHANNIS. 269 LEGENDUM IN DECOLLATIONEM SANCTI lOHANNIS LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETE., (XXXIII i, 2, 3, 4, 10, 11) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS^ factum est uerbum domini ad ihere- miam cum clausus esset in atrio carceris dicens., 5 Haec dicit dominus., Clama ad me . et exaudiam {| te^ et adnuntiabo tibi grandia et firma quae nescis., Quia haec dicit dominus exercituum deus srael., Aduc audietur in loco isto-^ uox gaudii et uox letitiae 10 Uox sponsi^ et uox sponse., Uox dicentium confitemini domino exercituum/ quoniam bonus dominus . quoniam in seculum misericordia eius., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLl^ AD EBREOS., (XI 24-28, 36-40; XII 1-2) ,5 FRATRES-^ fide moyses grandis factus^ negabit se esse filium filiae faraonis^v magis eligens afiligicum populo dei-^ quam temporalis peccati habere iucunditatem., Maiores diuitias extimans tesauros egyptiorum inproperium xpi aspiciebat enim in remunerationem., 20 Fide reliquid egyptum non ueritus animositatem regis inuisi- bilem enim tamquam uidens sustinuit., | 363 | Fide celebrauit pasca ex sanguinis efiusione-i ne quis bastabat primitiba tangeret eos., I. in decollationeni sancli ioliannis.\ Vide- tur hoc festum in omnibus Ecclesiis ritus galli- cani celebre olim fuisse. Sane ab eo septem Dominicae denominantur in Missali Ambro- siano vetere. Quod autem diei sancti Cypriani illud postponit Liber noster Comicus, consen- tientera habet Pseudo-Augustinum in Epistola ad ]')ibianum Santonicae civitatis Antistitem, quam edidit Mabillonius, De liturg. Gallic, p. 458. Ibi enim legitur, incipiendum esse « ordinem Adventus Dominici ab octavo Ca- « lendas Octubris aequinoctium autumnale, « pro eo quod eadem die Johannes Praecursor « Doinini a majoribus traditur, et Angelo « nuntiante conceptus, et Herodis futtesti gla- « dio trucidatus, > 270 IN DECOLLATIONEM SANCTI lOHANNIS. Multi quoque alii ludibria et uerbera experti^ insuper uincula et carceres., Lapidati sunt^ secti sunt^ temtati sunt< in occisione gladii mortui sunt 5 Circui**erunt in melotis et in pellibus caprinis^ egentes angu- stiati afflicti quibus dignus non erat mundus., In solitudinibus errantes^ in montibus et in speluncis et in cauernis terrae., Et ii omnes testimonio fidei probati^ non acceperunt repromissionem deo pro nobis melius aliquid prouidente-^ ut ne sine nobis con- 10 summarentur., Ideoque et nos tantam abentem inpositam || nubem testium-; deponentes omne pondus-^ et circum instat nos peccatum., Per patientiam curramus^ prepositum nobis certamen., Aspicientes in auctorem fidei-^ et consummatorem dominum nostrum iiiesum xpm., amen., 15 LECTIO SANCTI EUANGEUI^ SECUNDUM MATHEUM., (XIV 1-14) IN ILLO TEMPORE-^ audiuit herodes tetarcha fama ihesu^ et ait pueris suis., Hic est iohannes babtista quem ego decollabi ipse surrexit 20 a mortuis-; et ideo uirtutes operantur in eo ? Herodes autem^ tenuit iohannem et alligabit eum-c et posuit in carcerem . propter huxorem fratris sui., DiCEBAT ENiM ilU iohannes., Non licet tibi habere eam., 25 Et uolens illum occldere timuit populum . quia sicut propheta eum habebant., ] 364 | DiE AUTEM NATALis ERODis^ saltauit filia erodiadis in medio triclinio^ et placuit herodi., Unde cum iuramento-^ pollicitus est dare ei quodcumque postulasset ab eo., At illa premonita a 30 matre sua^ dixit., Da mici hic in disco-i caput iohannis babtiste., Et contristatus est rex., Propter iuramentum autem et eos qui pariter recumbebant'^ iussit dani., LECTIONES DE SANCTIS. 2^1 Misitque et decollabit iohannem in carcerem^ et adlatum est caput eius in disco^ et datum est puelle^ et tulit matris suae., Et accedentes discipuli eius^ tulerunt corpus eius, et sepe- lierunt eum in monumento., Et uenientes-i nuntiaberunt ihesu., Quod cqm audisset ihesus^ 5 secessit inde in nabiculam || in locum desertum seorsum., Et cum audissent turbe-^ secute sunt eum pedestres de ciuita- tibus., Et exiens uidit turbam multam et misertus est eis-^ et curabit languidos . eorum., amen. ITEM LECTIONES DE SANCTIS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIAE SALOMONIS., (Prov. XV 3-9) FILII^ in omni loco oculi domini contemplantur bonos et malos., Lingua placabilis'^ lignum uitae., Que inmoderataest^ conteret spiritum., Stultus^ inridet disciplinam patris sui., Qui autem 15 custodit increpationes . astutior fiet. Domus iusti-^ plurima forti- tudo I 365 I et in fructibus impii conturbatur., Labia sapientium disseminabunt scientiam^ cor stultorum dissimile erit., Uictime impiorum abominabiles domino^ uota iustorum placabilia., Abo- minatio est domino uia impii-f qui sequitur iustitiam diligitur ab po., 20 EPISTOLA PAULI APOSTOLH AD TESSALONICENSES PRIMA., (II Thess. I 3-12) FRATRES^ gratias agere debemus semper pro uobis-^ ita ut dignum est quoniam supercrescit fides uestra^; et abundat karitas uniuscuiusque omnium uestrum in inuicem ita ut et nos 25 ipsi in uobis gloriemur in aeclesiis dei pro patientia uestra et fide in omnibus persecutionibus uestris^ et tribulationibus quas susti- netis in exemplum || iusti iudicii dei . ut digni abeamini in regno dei < pro quo etiam et patimini., . 272 LECTIONES DE SANCTIS. Si tamen iustum est aput dominum retribuere retributionem his qui uos tribulant-: et uos qui tribulamini requiem nobiscum in retributionem domini ihesu-f de caelo cum angelis uirtutis eius in flamam ignis dantibusuindictam in his qui non noberunt deum^ -5 et qui non *obediunt euangelium domini nostri ihesu xpi< qui penas dabunt in interitu eternas., Affacie domini et a gloria uirtutis eius cum benerit glorificari in sanctis suis< et admirabilis fieri in omnibus qui crediderunt quia creditum est testimonium nostrum super uos in die illo in quo etiam horamus semper pro 10 uobis I 366 I ut dignetur uos uocatione sua deus noster., c, Et impleat omnem uolumtatem bonitatis^ et opus fidei in uirtute ut clarificetur nomen domini nostri ihesu xpi in uobis-^ et uos in illo secundum gratiam dei et domini nostri ihesu xpi., amen 15 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (XXV 31-46) IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps loquae- batur discipulis suis dicens., Quum uenerit fihus hominis in magestate sua^ et omnes angeli 20 cum eo-^ tunc sedebit supra sedem magestatis suae . et congre- gabuntur ante eum omnes gentes et separabit eos ab inuicem sicut pastor segregat obes ab hedis., Et statuet quidem obes a dextris suis-f hedos autem ad sinistris., || TuNC DiCET REX-^ his qui a dextris eius sunt., 25 Uenite benedicti . patris mei possidete paratum uobis re- gnum^ a constitutionem mundi., Esuribi enim^ et dedistis mici manducare., Sitibi^ et dedistis mici bibere., Ospes eram^ et collegistis me., 30 Nudus^i et cooperuistis me., Infirmus^ et uisitastis me., 5 non nobediunt corr. *' t . " i^ ' '" « ' SECUNDUS DE SANCTIS. 273 In carcere erani'^ et uenistis ad me., TuNC RESPONDEBUNT EK iusti dicentes., Domine-f quando.te uidimus esurientem et pabimusK sitientem et potauimus., Quando autem te uidimus ospitem etcollegimus te< aut nudum et cooperuimus te. 5 Aut quando te uidimus infirmum aut in carcerem^ et uenimus ad te. Et respondens rex^ dixit illis., Amen dico uobis<: quamdiu . | 367 | fecistis uni de his fratribus meis minimis^ mici fecistis., 10 TuNC DiciT His-: qui a sinistris erunt., Discedite a me male- dicti ite in ignem aeternum-: qui preparatus est diabolo et angelis eius., EsuRiBi ENiM^ et non dedistis mici manducdre. Sitibi^ et non dedistis mici bibere., Ospes eram^ et non colle- »5 gistis me., Nudus^ et non operuistis me., Infirmus et in carcerem^ et non uisitastis me., Tunc respondebunt ei^ et ipsi diccntes., Dominc'^ quando te uidimus esurientem^ aut sitientem^ aut 20 ospitemK aut nudum^ aut infirmum^ uel in carcerem^ et non ministrabimus tibi., Tunc respondeuit^ et ipsi^ dicens., Amen-c dico uobis., || Quam diu non fecistis uni de minoribus his^ nec mici fecistis., Et ibunt hii in supplicium aeternum': iusti autem in uitam 25 aeternam., ITEM SECUNDUS DE SANCTIS., LECTIO LIBRK SAPIENTIAE SALOMONIS., (Sap. V 16-19) lUSTI IN PER/^^TUUM UIBENT et aput dominum est merces eorum f. et cogitatio ilorum aput altissimum., 30 22 Ipsi]s add. i manu 29 perpetuum pe add. sup. lin. Aiiecdot.T Mareds. « 274 SECUNDUS DE SANCTIS. Ideo accipient regnum decoris'^ et diadema speciei de manu dqmini., Quoniam dextera sua teget eos-^ et bracio suo defendet illos., 5 Accipient armatura zeli illius/ et armabit illos creaturarn ad ultionem inimicorum., Inducent pro torace iustitiam-^ et accipient pro galea iudicium certum., amen., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EBREOS., (Rom. V 1-5) DEO GRATIAS., | 368 | 10 FRATRES^ iustificati ex fide pacem habeamus ad deum-^ per dominum nostrum ihesum xpm., Per quem et accessum habemus fidei in gratia ista in qua stamus-r et gloriamur in spe . . gloriae filiorum dei., Non solum autem sed gloriemur in tribulationiblls . scientes 15 quod tribulatio patientiam operatur Patientia autem probationem-^ probatio uero spem., Spes autem nos non confundit quia karitas dei diffusa est in . cordibus nostris^ per spiritum sanctum qui datus est nobis., LECTIO SANCTI EUANGEpi^ SECUNDUM LUCAN., 20 (Matth. X 16-22) IN ILLO TEMPORE/ dominus noster ihesus xps^ loque- batur discipulis suis dicens., Ecce ego mito uos-^ sicut obes in medio luporum., Estote ergo prudentes sicut serpentes . et simplices sicut 25 columbe., || Cabete ergo^ ab hominibus Tradent enim uos in conciliis>; et in sinagogiis suis flagella- bunt uos^ et ad presides et reges ducemini propter me in testimonium illis et gentibus., 28 ducimini 2 vianu III DE SANCTIS. 275 Oiium autem tradent uos^ nolite cogitare quomodo aut quid loquamini., Dauitur enim uobis in illa hora^ quid loquamini., Non enim uos estis qui loquimini^ sed spiritus patris uestri qui loquitur in uobis., 5 Tradet autem frater fratrem in morte et pater filium et insur- gent filii in parentes et morte eos afficient'^ et eritis odio omnibus gentibus propter nomen meum., Oui autem perseberauerit usquae in finem/^ hic salbus erit., amen. ITEM . 111 . DE SANCTIS., | 369 I LECTIO LIBRI^ SAPIENTIE SALOMONIS., (Sap. XI 2-4) - SANCTI ITER fecerunt per deserta que non ^/^habitabantur^ et in locis secretis fixerunt castra., Steterunt contra hostes-^ et de inimicis se uindicaberunt., Sitierunt et inuocaberunt te\ ^/ data est illis aqua de petra 15 altissima., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI< AD ROMANOS., (VIII 28-39) FRATRES-^ scimus quoniam diligentibus deum omnia proce- dunt in bonum-^ his qui secundum propositum uocati sunt sancti., Nam quos prescibit et predestinauit conformes fieri imaginis 20 filii sui^ ut sit ipse primogenitus in multis fratribus., Quos autem predestinauit-^ hos et uocauit., Et quos uocabit-f hos et iustificauit., || Quos autem iustificabit illos^ et glorificabit.', Quid ergo dicernus ad haec. 25 Si deus pro uobis^^ quis contra nos . Qui aetiam filio suo non • pepercit-i sed pro nobis omnibus tradidit illum., Quomodo non etiam cum illo-v omnia nobis donabit., 12 non inhabitabantur in add. sup. lin. 15 et a.dd. manu seriori 18 deum ex dominum 276 QUARTAS DE SANCTIS. Quis accusauit^v electos dei . Deus-^ qui iustificatK quis est qui condemnet., Xps ihesus qui mortuus est imo qui et resurrexit qui est ad dexteram dei-^ qui aetiam interpellat pro nobis., 5 Quis nos separabit a karitate xpi^ Tribulatio-v an angustiax an persecutio^ an famis^ an nuditas'^ an periculum^ an gladius^^ sicut scriptum est., Quia propter te morte afficimur tota die^^ extimati sumus ut obes occisionis., | 370 | 1° Sed in his omnibus^ superamus propter eum qui dilexit nos., Certus sum enim quia neque mors'^ neque uita^ neque angeli^v neque principatus\ neque instantia^; neque futura^ neque alti- tudo\ neque profundum< neque creaturaalia poterit nos separare a karitate dei-^ quae est in xpo ihesu domino nostro., amen. 15 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (Luc. XII 35-37) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., Sint lumbi uestri precincti et lucerne ardentes-^ et uos similes hominibus expectantibus dominum 2osuum^ quando reuertatur a nuptiis., Ut quum uenerit et pulsa- uerit-: confestim aperiant ei., Beati serui illi quos quum uenerit dominuS'^ inuenerit uigilantes., || Amen dico uobis-^ quod precinget se et faciet illos discumbere^ et transiens ministrabit illis., amen., 25 ITEM QUARTAS UE SANCTIS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIAE SALOMONIS., (Sap. XVIII I, 3-4, 7 • XIX 9) SANCTIS TUIS DOMINE maxima erat lux^ propter quod ignem ardentem columnam ducem habuerunt ignote uie^ QUARTAS DE SANCTIS. 277 et solem sine l^suram boni ospitii prestitisti., Digni quidem illi curere lucem et pati carcerem tenebrarum'^ qui inclusos custo- diebant filios tuos . per quos incipiebant incorruptum legis lumen seculo dari., Suscepta est enim a populo tuo-^ sanitas iustorum., 5 Tamquam equi enim depauerunt'; et tamquam agni exultabe- runt-^ I 371 I magnificantes te domine^ qui liberabas illos., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EBREOS., (XI 13-16) FRATRES^ sancti omnes iusta fidem defuncti sunt., Non acceptis repromissionibus-^ sed a longe eas aspicientes et salu- 10 tantes et confitentes^ quia peregrini et ospite.y sunt super terram., Oui enim haec dicunt^ significant se patriam inquirere., Et si quidem illius meminissent de qua exierunt': abebant utique tempus reuertendi., Nunc autem meliorem appetunt^ id est caelestem., Ideo non confunditur deus uocari deus eorum^ 15 parabit enim illis cibitatem sanctam., amen. LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (Matth. XXIV, Marc. XIII, Luc. XXI) IN ILLO TEMPORE< dominus noster ihesus xps loque- batur II discipulis suis dicens., ' 20 Quum audieritls prelia et opinionespraeliorum^ nolite timere,, Oportet enim haec fieri^ sed nondum estfinis., Exurget autem gens contra gentem . et regnum super regnum/: et erunt fames et terrae motus per loca,, Hec autem omnia . initia sunt dolorum., Uidete autem uos 25 med ipsos., Tradent enim uos in conciliis^ et in sinagogiis suis flagellabunt uos-^ et ante presides et reges ducemini propter me in testimonium illis., Quum autem tradent uos noHte cogitare quid loquamini/C I lesuram e 2 manu in ras. ii ospite sunt / manu 278 U DE SANCTIS. dauitur enim uos in illa ora quid loquamini., Non enim uos estis loquentes-^ sed spiritus sanctus., Tradet autem frater | 372 | fratrem in morte< et pater filium^ et exurgent filii in parentes et morte eos afficient': et eritis odio omnibus gentibus propter 5 nomen meum., Qui autem perseberaberit usque in finem'^ hic salbus erit., amen., ITEM . U . DE SANCTIS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIE SALOMONIS., (Prov. X 27-XI 4) io FILII>^ TIMOR domini adponet dies-^ et anni impiorum adbrebiabuntur., Expectatio iustorum laetitia-^ spes autem impiorum peribit., Fortitudo simplicis uia uite domini^ et pabor his qui operantur malum., 15 lusti in aeternum non commobebuntur^ impii autem non habitabunt in terra., Os iustorum parturiet sapientia^ et lingua praborum peribit Labia iustz considerant placita . || et os impiorum peruersa., Statera dolosa abominatio est aput dominum-^ et pondus equum 20 uolumtas eius., Ubi fuerit superuia-^ ibi et contumelia., Ubi autem humilitas^ ibi et sapientia,, Simplicitas iustorum diriget eos^ et subplantatio peruersorum uastabit illos., Non prode erunt diuitiae in die ultionis-r iustitia 25 uero liberauit a morte. - EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EBREOS., (XI 33-34) FRATRES/: sancti per fidem uicerunt regna., Operati sunt iustitiani/: adeptisunt repromissiones., Obturaberunt oraleonuni': extinxerunt inpetum ignis., 4 gentibus] hominibus ntar^. i8 iusti corr. cx iusto DE SANCTIS. 279 Effugierunt aciem gladii^ conbaluerunt de infirmitate., Fortes facti sunt in bello/: per ihesum xpm dominum nostrum., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (V 13-16) I Z72, I IN ILLO TEMPORE-f dominus noster ihesus xps^ loque- 5 batur discipulis suis dicens., Uos estis-f sal terrae., Quod si sal ebanuerit in quo salietur . ad nicilum ualet ultra^ nisi ut mittatur foras-c et conculcetur ab hominibus., Uos estis lux mundi., Non potest ciuitas abscondi supra montem posita., Neque accendunt lucernam et ponunt ea sub modio-v sed super 10 candelabrum^ ut luceat omnibus qui in domo sunt., Sic luceat lux uestra coram hominibus^ ut uideant uestrabona opera . et glorificent patrem uestrum qui est in caelis., DE SANCTIS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIAE SALOMONIS., (Sap. V 1-5) 15 lUSTI STABUNT in magnam constantiam aduersus eos qui se angustiaberunt-^ et qui spreberunt sermones || eius-f uidentes turbabuntur., timore orribiH^ et mirabuntur in subita- tione salutis inspirate., Dicent inter se paenitentiam agentes^ et perangustiam spiritus 20 gementes., Hii sunt quos abuimus ah'quando in risu^ et in exem- plum obprobrii., Nos insensati^ uitam illorum extimabamus Insanam . et finem illorum sine honore., Quomodo computati sunt., inter fiHos dei^ et inter sanctossors 25 illorum inuenta est., amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EFFESIOS., (I 3-8) FRATRES-f gratia uobis et pax a deo patre nostro^^ et domino ihesu xpo., 28o LECTIONES UNIUS lUSTI. Benedictus deus et pater domini nostri ihesu xpi^ qui bene- dixit nos in omni benedictione aeterna in caelestibus in xpo^ sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem., | 374 | Ut essemus sancti et inmaculati . in conspectu eius in karitate^ 5 qui predestinabit nos in adobtionem filiorum^ per ihesum xpm in ipsum., Secundum propositum uolumtatis suae in laudem gloriae gratie suae in qua gratificabit nos in dilecto filio suo-f in quo abenius redemtionem per sanguinem eius-^ remissionem peccatorum., 10 Secundum diuitias gratiae eius quae superhabundabit in nobis^ per ihesum xpm dominum nostrum., LECTIO SANCTI EUANGELII'^ SECUNDUM MATHEUM., (XIII 47-50, 43) IN ILLO TEMPORE ^ dominus nosterihesus xps loquutus 15 est discipulis suis^: et turbis in paraboh's dicens., Simile est regnum celorum sagene misse in mare-^ et ex omni genere piscium congreganti., Quia quum || implessent educentes et secus Htus sedentes^ elegerunt bonos in basa . malos autem - foras miserunt., 20 Sic erit in consummatione secuh'., Exibunt angaeU et separabunt malos de medio iustorum-; et mittent eos in caminum ignis-: ibi erit fletus et stridor dentium., Tunc fulgebunt iusti^ sicut sol in conspectu pat^^is eorum., amen. ITEM LECTIONES UNIUS lUSTL, 25 LECTIO LIBRI^ IHESU., (Eccli. XXXII 27-XXXIII i) DEO FILI IN OMNI OPEREcredeex fide animae tue-^ haec est enim conseruatio mandatorum., Qui credit deo adtendit man- datis-^ et qui confidunt in illum non minorabuntur., | 375 | Timenti dominum non occurrunt mala^ sed in temtatione deus 30 illum conserbat et liberabit a mah*s., amen., DE UNO lUSTO. 281 EPISTOLA PAULI APOSTOLI ^ AD COLOSENSES., (I 24-29) FRATRES'^ gaudeo in passionibus pro uobis^ et adimpleo ea quae desunt passionum xpi in carne mea-^ pro corpore eius quod est aeclesia., Cuius factus sum ego minister secundum dispensationem dei quae data est mici in uos-^ ut impleam uerburn s dei ministerium quod ab^^conditum fuit a saeculis et a generatio- nibus., Nunc autem manifestum est sanctis eius-^ quibus uoluit deus notas facere diuitias gloriae sacramenti huius in gentibiis quod est xps in uobis spes gloriae quem nos adnuntiamus., Corripientes || omnem hominem et docentes in omni sapientia-^ 10 ut exibeamus omnem hominem.perfectum in xpo ihesu in quo et laboro certando^ secundum operationem eius quam operatur in me in uirtute., Cui gloria in saecula saeculorum., amen., LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM MATHEUM., (XXIV 45-47) 15 IN ILLO TEMPORE-^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipuHs suis dicens., Quis putans est fideHs serbus et prudens^ quem constituit dominus supra famiHam suam-^ ut det ilHs cibum in tempore., Beatus iUe serbus quem quum uenerit dominus eius inuenerit sic facientem., Amen dico uobis^ quoniam 20 super omnia bona sua cpnstituet eum., amen., LEGENDUM DE UNO lUSTO., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE,, (XLII 1-4) | 376 | ECCE SERBUS MEUS SUScipiam eum^ electus meus complacuit sibi in iHo animam meam., 25 Dedi spiritum meum super eum^ iudicium gentibus profert., Non clamabit neque accipiet personam < nec audietur foris 6 absconditum s add, sup, lin. Anecdota Mareds. -^ 282 DE UNO lUSTO. uox eius., Calamum quassatum non conteret . et linum fumigans non extinguet., In ueritate edocet iudicium non erit tristis neque turbulentus-c donec ponat in terra iudicium^ et legem eius insule expectabunt., amen 5 EPISTOLA PAULI APOSTOLI'^ AD TIMOTHEUM SAECUNDA., (II i-io) KARISSIME^ confortare in gratia que est in xpo ihesu^ et quae audistis a me per multos testes., Hec comenda fidelibus in omnibus qui idonei erunt^f et alios 10 docere., || Labora sicut bonus milex xpi ihesu., Nemo militans deo implicat se negotiis secularibus^ ut ei placeat cui se probauit., Nam et qui certat in agone non coronabitur^ nisi qui legitime 15 certaberit., Laborantem agricolam<^ oportet primum de fructibus accipere., Intellege quae dico-^ dauit tibi dominus in omnibus intellectum., Memor esto ihesum xpm resurrexisse a mortuisc ad erudiendum 10 in iustitia-f ut perfectus sit homo dei ad omne opus bonum paratus., Testificor.coram deo et xpo ihesu qui iudicaturus est uibos et mortuos^ et aduentum eius . et regnum ipsius., Predica uerbum^ iusta oportune inportune., Argue-; obsecra^ increpa^ in omjii patienti^ et doctrina., 15 Erit enim tempus cum sanam doctrinam non sustinebunt-; I 379 I sed ad sua desideria quoacerbabunt sibi magistros pru- rientes auribus^ et a ueritate quidem auditum auertent . ad fabulas autem conuertentur., Tu uero^ uigila in omnibus labora., Opus fac euangeliste^ misterium tuum imple., Ego enim iam delibor-^ et tempus meae 20 resduti^nis instat., Bonum certamen certabiK cursum consummabi-c fidem serbaui., De rehquo^ reposita est mici corona iustitiae-^ quam reddet mici dominus in die illa iustus iudex., 25 Non solum autem mici-c sed et hisqui diligunt aduentum eius., amen LEGTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (XIX 12-19) IN ILLO TEMPORE^r dominus noster ihesus xps< loque- 30 batur discipulis suis dicens., || 14 patientia corr. ex patientiae 21 resulitinis / manu 24 illa suppletum 2 tKanu UNIUS lUSTI. 285 Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam^ accipere siui regnum et reuerti., Uocatis autem decem seruis suis^ dedit illis decem mnas., Et ait ad illos., Negotiamini dum uenio., Ciues autem eius^ oderant illum^; et miserunt legationem post 5 illum dicentes., Nolumus hunc regnare super nos., Et factum est ut rediret accepto regno-f et iussit uocari serbos suos quibus dedit pecuniam . ut sciret quantum quisque nego- tiatus esset., Uenit autem primus dicens., 10 Domine-^ mna tua decem mnas adquisibit., Et ait illi., EuGE serbe bone et fidelis'? quia in modico fuisti fidelis^^ eris potestatem habens super decem ciuitates., Et alter uenit dicens., | 380 | Domine^ mna tua fecit quinque mnas., Et huic ait., »5 Et tu esto super quinque ciuitates., amen., L : UNIUS . lUSTL, LEGTIO LIBRI^ SAPIENTIAE SALOMONIS., (Eccli. XXXI 8-11) BEATUS UIRquiinuentusestsinemacula^ et qui post aurum 20 non habiit nec sperabit in pecunia et tesauros., Quis est iste lauda- bimus eum^ fecit enim mirabilia in uita sua., Quis probatus estin illo . et perfectus inuentus est '. et erit ilH gloria aeterna., Qui potuit transgredi et non est transgresstis . et facere mala et non fecit., Ideo stabiHta sunt bona illius in deo-f et elemosinas illius 25 enarrabit aeclesia sanctorum., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD TIMOTHEUM SECUNDA., II (IV 17-18) KARISSIME^ dominus mici adstitit et confortabit me< ut per me predicatio impleatur., Et ut audiant omnes gentes^ et 3° 286 DE UNO lUSTO. liberatus sum de ore leonis., Liberabit me dominus ah omni opere mal6 . et salbum faciet in regnum suum caelestem., Cui gloria^ in secula seculorum amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., s (X 32-39) IN ILLO TEMPORE-^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., Omnis qui confitebitur me coram hominibus-f confitebor et ego eum coram patre meo qui est in caelis., 10 Qui autem negaberit me coram hominibus . negabo et ego eum coram patre meo qui est in caelis., Nolite arbitrari-i quia ueni mitere pacem in terram | 381 | Non ueni mitere pacem^ sed gladium., Ueni enim separari hominem aduersus patrem suum^ et filiam aduersus matrem 15 suami et nurum aduersus socrum suam^ et inimici hominis do- mestici eius., Qui amat patrem aut matrem plus quam me-^ non est me dignus., Et qui amat filium aut filiam super me^ non est me dignus., Et qui non accipit crucemsuam et sequitur me^ non est medignus., 20 Qui inuenit animam suam^ perdet eam., Et qui perdiderit animam suam . propter me^ inueniet eam., amen., LEGENDUM DE UNO lUSTO . LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE., (XLI 8 13) HAEC DICIT DOMINUS., 25 Serbus meus iacob quem elegi semen abra/^am amici mei-v in quo adpreendi te ab extremis terrae^ ||et a longinquis eius uocabi te et dixi tibi., Serbus meus es tu elegi te et non abieci te-^ ne timeas . quia tecum sum ego^ ne declines quia ego deus tuus confortabi te et ausiliatus sum tui., i ab cotr. e-x ob 25 abraham h suppletum sup. lin. DE UNO lUSTO. 287 Et suscepi te-^ et dextera iusti mei., Ecce confundentur et erubescent omnes qui pugnant aduersum te-f erunt quasi non sint., Et peribunt uiri qui contradicunt tibi . queres eos et non inuenies uiros reuelles tuos., Et erunt quasi non sint et belut consummatio hominis-f bellantes aduersum te., 5 Quia ego dominus deus tuus-c adpreendi manum tuam dicens que tibi., Ne timeas ego adiubabi te,, Ait dominus omnipotens., EPISTOLA PAULI APOSTOLK AD EFFESIOS., (Philipp. III 7-12) I 382 I 10 FRATRES^ arbitratus sum propter xpm detrimenta., Uerum tamen existimo omnia detriment^^m esse propter emi- nentem scientiam xpi domini mei< propter quem omnia detri- mentum feci et arbitror ut stercora ut xpm lucrifaciam . et inueniar in illo non habens meam iustitiam quae exlege est^ sed 15 illam quae ex fide est . xpi., Quae ex fide est iustitia in fide ad agnoscendum illum uirtutem resurrectionis eius^ et societatem passionum illius., Configuratus morti eius^ si quo modo occurram ad resurrec- tionem quae est ex mortuis., Non quod iam perfectus sim-c sequor 20 autem si conpreendam in quo et conpreensus sum || a xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM. (XXIV 37-44) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- 25 batur discipulis suis dicens., Sicut indiebus noe^ ita eritaduentus fiHi hominis., Sicut enim erant in diebus noe ante dillubium comedentes et bibentes^i nubentes et nubtum tradentes usque ad eum diemquo introibit noe in arcam^ et non cognoberunt donec uenit dillubium 30 II detrimentum \x ex a corr. 2 ntanu 288 DE UNO CONFESSORE. et tuHt omnes< ita erit adbentus filii hominis., Tunc duo erunt in agro^ unu5 adsumetur . et unus relinquetur., Due molentes in molam-^ una adsummetur et una relinquetur., Uigilate ergo^ quia nescitis qua hora dominus noster uenturus 5 sit., Illut autem scitote | 383 | quoniam si .yciret pater familias qua hora fur uenturus esset^ uigilaret utique et non siniret perfodiri domum suam., Ideo et uos estote parati-^ quia nescitis qua hora filius hominis uenturus est., amen ITEM LECTIONES . DE UNO CONFESSORE 10 LECTIO LIBRI^ IHESU., (Eccli. XLVII 1-2, 9-13) DEO IN DIEBUS ILLIS^ surrexit natan propheta in diebus daui^; et quasi adeps separatus est a carne^ sic dauid a filiis srahel., In omni opere dedit confessionem sancto . et excelso in uerbo gratiae^ de omnicordesuo laudauit deum-f et dilexit deum 15 qui fecit illum., Et dedit contra inimicos potentiam^: et star^ fecit cantores contra altare., Et in sonos eorum dulces fecit || modos^ et dedit in celebra- tionibus decus., Et ornabit tempora usque in consumationem uite-f ut laudarent sanctum nomen domini . et amplificarent mane 20 diei sanctitate., Xps purgauit peccata ipsius et exaltabit in aeter- num cornum eius< et dedit illi testamentum regnum et sedem gloriae in srael., EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (X 8-13) FRATRES< hoc est uerbum fidei quod predicamus qua si 25 confitearis in ore tuo dominum ihesum xpm^ et in corde tuo credideris quod deus illum suscitabit a mortuis salbus erii-., Corde enim creditur ad iustitiam-f ore enim confessio fit ad salutem., : Dicit enim^ scriptura., 5 siciret / manu 12 dauid d ex t 26 eris s 2 manu DE UNO CONFESSORE. 289 Omtiis qui crediderit in illuni'^ non confundetur | 384 | Non enim est distinctio . iudaei-^ et grci., Nam idem dominus omnium diues^ in omnibus qui inuocant illum., Omnis enim qui inuocaberit nomen domini < salbus erit., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM 5 (XI 25-30) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps-c loquutus est dicens., Confiteor tibi domine pater caeli et terrae^ quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus-^ e^t rebelasti ea parbulis., 10 Ita pater* quoniam sic fuit placitum ante te., Omnia mici< tradita sunt a patre meo., Et nemo nobit filium< nisi pater., Neque patrem quis nobit nisi filius^ et cui uoluerit filius reuelare., 15 Uenite ad me omnes qui laboratis et onerati estis^ || et ego reficiam uos., Tollite iugum meum super uos et discite a me quia mitis sum ethumilis corde< et inuenietis requiem animabus uestris., lugum enim meum suabe est< et honus meum lebe est., 20 LEGENDUM DE UNO . CONFESSORE., LECTIO LIBRI< IHESU., (Eccli. LI 1-4) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS< orabit . ihesus dicens., Confiteor tibi domine rex< et conlaudabo te deum salbatorem meum., Confiteor nomini tuo-f quoniam adiutor et protector factus es 25 mici . et liberasti corpus meum a perdictione., A laqueo lingue inique . et a labiis operantium mendacium< et contra adsistentes factus es mici adiutor^ et liberasti me secundum multitudinem misericordie nominis tui., amen. Anecdota Maied& -97 290 DE UIRGINIBUS. EPISTOLA PAULI APOSTOLI AD TIMOTHEUM . I^,, (VI 11-14) I 385 I KARISSIME^ sectare iustitiam^ pietatemK fidem*. kari- tatem< patientiam^ mansuetudinem-i certa bonum certamen 5 fidei., Adpreende uitam aeternam inquauocatus esi et confessus bonam confessionem coram multis testibus., Precipio tibi coram . deo qui uiuificat omnia et xpo ihesu-; qui testimonium re^didit sub pontio pilato bonam confessionem i ut serb*es mandatum sine macula inrepreensibilem usque in aduentum domini nostri »° ihesu xpi., amen. Inquire euangelium de uno iusto'. Omnis qui confitebitur me., Tertie folie retrohacte perquire.^ ITEM LEGENDUM DE UIRGINIBUS :, •■» Audite me diuini fructus et quasi rosa plantata super ribos . »5 aquarum . Supra quere in diem sanctarum iusta et rufina., || EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS PRIMA (VII 25-34) FRATRES-f de uirginibus preceptum domini non habeo . 20 consilium autem do^ tamquam misericordia consecutus a domino ut sim fidelis., Existimo enim hoc bonum esse propter instantem necessitatem -i quoniam bonum est homini sic esse., AlHgatus es huxori^ noH querere solutionem., Solutus es ab uxore-: noli querere huxore., Si autem acceperis huxorem< non peccasti., 25 Et si nubserit uirgo^ non peccabit., Tribulationem autem carnis habebunt huius mundi . ego aufem uobis parca., Hoc itaque dico fratres tempus breue est rehcum est ut qui habent huxores-^ | 386 | tam quam non habentes sint., Et qui flent< tam quam non flentes., 7 redidit / mattu DE UNA UIRGINE. 29 1 Et qui gaudent^ tamquam non gaudentes., Et qui emunt^ tam quam non possidentes., Et qui . utuntur hoc mundo^ tam quam non utantur,, Preterit enim figura uius mundi., Uolo autem-^ uos sine soUicitudine esse., Qui sine huxore est< sollicitus est quae domini sunt quomodo placeat deo., Qui autem 5 cum huxore est^f sollicitus est quaesunt mundi^ quomodo placeat huxori . et diuisus est., Et mulier innubta et uirgo^ cogitat quae sunnt domini ut sit corpore sancta et spiritu., amen Euangelium supra quere in diem sanctarum iusta et rufina Simile est regnum caelorum decem || lo ITEM LEGENDUM DE UNA UIRGINE LECTIO LIBRI'^ ESAYE PROPHETE., (Jerem. XXXI 2-7) HEC DICIT DOMINUS., Inuenit gratiam in deserto populus qui remanserat gladio^ uadet ad requiem suam srael., »5 Longe dominus apparuit mici^ et in karitate perpetua dilexi te., Ideo adtraxi te miserans rursumque edificabo te^ et edificaberis uirgo srahel., Aduc ornaberis timphanis tuis . et egrederis in coro ludentium., Aduc plantabis uineas^ in montibus samarie., Planta- bunt plantantes et donec tempus ueniet et non uindemiabunt^ 20 quia erit dies in quo clamabunt | 387 | custodes in montem efraym., Surgite et ascendamus in syon^ ad dominum deum /^^strum., Exultate in laetitia iacob^ et innite contra caput gentium., Personate canite et dicite^^ salba domine populum tuum reli- quias srahel., amen., 25 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^^ AD CORINTIOS SECUNDA., (X 17-XI 6) KARISSIMI-^ qui gloriatur in domino gloriaetur., Non enim qui semet ipsum conmendat ille probatus est^ sed »2 nostrum corr. ex uestrum 2 manu 292 DE UNA UIRGINE. quem deus conmendat., Utinam sustineretis modicum quid insi- pientiae meae^i sed et supportate me., Emulor enim uos-^ dei emulatione., Despondi enim uos uni uiro uirginem castam^ exiberi xpo., 5 Timeo autem^ ne sicut serpens || euam seduxit astutia sua< ita corrumpantur sensus uestri ut excidant a simplicitatem et castitatem . que est in xpo ihesu., Nam si his qui uenit alium xpm predicat quem non predicabi uobis< aut alium spiritum accipitis que non accepistisK ut alium lo euangelium quod non recepistis-^ recte pateremini., Existimo enim nicil me minus fecisse uobis^f a magnis apos- tolis., Et si inperitus sum sermone-f sed non scientia., In omnibus autem manifestus sum uobis^ per fidem que est in xpo ihesu 15 domino nostro., amen., LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM MATHEUM., (XIII 33-35, 45-46) IN ILLO TEMPORE-^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis et turbis in parabolis dicens., 20 Simile erit regnum caelorum fermento quod acceptum | 388 | mulier abscondit in farinae^ satis tribus donec fermentatum est totum., Haec omnia loquutus est ihesus in parabolis ad turbas., Et sine paraboHs/J non loquebatur eis^ ut adimpleretur quod dictum 25 erat per prophetam dicentem., Aperiam in parabolis os meum< eructuabo abscondita a constitutionem mundi., Iterum simile erit regnum coelorum^ homini negotiatori que- renti bonas margaritas., Inuenta autem una margarita pretiosa^ abiit et emit eam., amen., 30 Item alium legendum de una uirgine perquire in diem sanctae eulalie., Lauda sterelis. DE NUBENTIBUS. 293: DE NUBENTIBUS., LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETAE (XXIX 5-7) HEC DICIT DOMINUS., Hedificate domos-f et habitate in eas., || Et plantate ortos/r et comedite fructos eorum., Accipite 5 huxores/ et generate filios et filias., Date filiis uestris huxores^ et filias uestras date uiris., Et pariant filios et filias et multiplicabimini et nolite esse pauci numero< et querite pacem et orate pro ea ad dominum^ quia in pace illius erit pax uobis ait dominus omnipotens., amen. 10 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS PRIMA., (VII 1-14) FRATRES^ Bonum est homini mulierem non tangere., Propter fornicationem autem-J unusquisque suam huxorem habeat^ et unaqueque suum uirum habeat., 15 Uxori uir deuitum reddat^ simihter autem et huxor uiro., | 389 [ MuHer autem sui corporis potestatem non habeat/^ sed uir., Similiter autem et uir sui corporis potestatem non habeat^ sed mulier., Nolite fraudare inuicem^ nisi forte ex consensu ad tempus ut bacetis orationi., 20 Et iterum reuertimini in idipsum ne temtet uos sathanas^ propter incontinentiam uestram., Hoc autem dico secundum indulgentiam < non secundum imperium., Uolo autem omnes homines esse/f sicut me ipsum., Sed unus- quisque proprium habet donum aHus quidem sic< alius uero sic, 25 Dico autem non nubtis sed uiduis-^ bonum est ilHs si sic maneant sicut et ego., Quod si se non continent^ nubant., MeHus est enim nubere^ || quam uri., His enim qui matrimonio iuncti sunt^ precipio non ego sed dominus., Uxorem a uiro-^ non discedere ^q 294 DE NUBENTIBUS. Quod si discesserit^ manere innubtam aut uiro suo reconciliari., Et uir huxorem non dimittat., Nam caeteri^ ego dico non dominus., Si quis frater huxorem habet infidelem et haec consentit habi- 5 tare cum illo^ non dimittat illam., Et si qua mulier habet uirum infidelem et hic consentit habitare cum illa-^ non dimittat uirum suum., Sanctificatus est enim uir infidelis^ per mulierem **fidelem., Et sanctificata est mulier infidelis^ per uirum fidelem per ihesum lo xpm dominum nostrum., amen. LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN (Matth. XIX 3-6) [390 | In illo tempore< accesserunt ad dominum farisei temtantes eum et dicentes., 15 Si licet homini dimittere huxorem suam quacumque ex causa ? Qui respondens ait eis., Non legistis quia qui fecit ab initio masculum et feminam fecit eos ? Et dixit., Propter hoc dimittet homo patrem et matrem et aderebit huxori suae<^ et erunt duo in carne una., 20 Itaque iam non sunt duo-^ set una est caro., Quod ergo deus coniuncxit^ homo non separet., amen., Alium LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (Joan. II i-ii) 25 IN ILLO TEMPORE^ nubtiae fiebant in canaan gaHleae < et erat mater ihesu ibi., Uocatus est autem ihesus et discipuli eius ad nubtias-^ et deficiente || uino dicit mater ihesu ad eum., Uinum non habent 8 mulierem] infidelem / manu 24 loan. II 1-11] Idem Evangelium in Capitulari Neapolitano assignatur In velanda, hoc est, pro velatione nuptiali. DE PRIMITIIS. 295 Et dicit ei ihesus., Quid mici et tibi est mulier., Nondum uenit hora mea., Dicit mater eius ministris., Quodquumque dixerit uobis facite., Erant enim ibi idrie sex posite secundum purificationem iudaeorum . capientes singule 5 metretas . binas uel ternas., Dicit ei ihesus., Implete idrias aqua., Et impleberunt eas usque ad summum., Et dicit eis ihesus., Aurite nunc^ et ferte arcitriclin*o., Et tulerunt., Ut autem gustabit arcitriclinus aquam uinum 10 factum et non sciebat unde esset., Ministri autem sciebant qui auserant aquam Uocabit sponsum arcitriclinuS'^ et dicit ei., J 391 | Omnis homo^ primum bonum uinum ponit., Et cum inebriati fuerint^ tunc id quod deterius est., 15 Tu serbasti bonum uinum usque aduc ? Hoc fecit initium signorum ihesus in canaan gaHleae et manifestabit gloriam suam . et crediderunt in eum discipuH eius., amen. LEGENDUM DE PRIMITIIS LECTIO LIBRI^ IHESU., (Eccli. XXXV 10-13) 20 FILI-f BONO animo gloriam redde deo-i et ne minuas primitias manuum tuarum., In omni dato ilarem fac uultum tuum^ et in exultatione sancti- fica decimas tuas., Da altissimo secundum datum eius^ et in bono oculo adinuentionem fac manuum || tuarum quoniam dominus 25 retribuens est et septies tantum reddet tibi., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI < AD ROMANOS,, (VIII 22-27) FRATRES^ Scimus quod omnis creatura ingemescit et con- dolet usque aduc, 9 arcitriclinio corr. 19 de pritnitiis\ Id est, quando fideles primitias frugum suarum sacerdotibus ex veterum institutione oflferebant. 296 DE PRIMITIIS. Non solum autem iWu. sed et nos ipsi qui primitias spiritus habemus et ipsi intra nos met ipsos gemimCis . expectantes . redemtionem corporis nostri., Spe enim salbi facti sumus., Spes autem quae uidetur/ non est spes., Quod enim uidet 5 quis< quid sperat., Si enim quod non uidemus speramus-f per patientiam speramus., Similiter autem et spiritus adiubat infirmitatem nostrae orationis., Nam quod oremus . sicut oportet nescimus-f sed ipse spiritus postulat pro nobis gemitibuS | 392 | inenarrabilibtis . quae uerbis lo exprimi non possunt., Qui autem scrutatur corda-f scit quid desideret spiritus quia secundum deum interpellat pro sanctis., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (XXI 33.42) 15 IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis et turbis dicens., Homo erat pater familias qui plantabit uineam et sepe circum- dedit ei et fodit in ea torcular*^ et edificauit turrem et locauit eam agricolis^ et peregre profectus est., 30 Quum autem tempus fructum adpropinquasset-i misit serbos suos agricolis ut acciperent fructus eius., Et agricole adpreensis serbis eius^ alium cederunt^ alium occidertint . alium || uero lapidaberunt., Iterum uero misit alios serbos suos plures prioribus^ et fece- 25 runt eis similiter. Nobissime autem misit ad eos filium suum dicens-f uerebunt filium meum., Agricole autem^ uidentes filium dixerunt intra se., Hic est heres., Uenite occidamus edm . et habebimus heredi- 30 tatem eius., Et adpreensum etlm eiecerunt extra uineam < et occiderunt., Quum ergo uenerit dominus uineae^ quid faciet agricolis illis.. DE DECIMIS. 297 Aiunt illi., Malos male perdet^ et uineam suam locabit aliis agricolis^ qui reddant ei fructus temporibus suis., Dicil illis ihesus., Numquam legistis in scripturis-v lapidem quem reproba- berunt hedificantes hic factus est | 393 | In caput anguli-f adomino factum est istut et est mirabile in oculis nos.tris., 5 LEGENDUM DE DECIMIS., LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETAE., (Malach. III 7, 10-12) HAEC DICIT DOMINUS., exercituum., Reuertimini ad me^ et reuertar ad uos., 10 Inferte mici decimas in orreum meum et sit cibus in domo mea-^ et probate me super hoc dicit dominus., Si non aperuero uobis cataractas caeli^ et effundero uobis benedictionem usque ad habundantiam., Increpabo pro uobis^ deuorantem^ et non corrumpet fructum 15 terrae uestrae., Nec erit sterilitas in uinea^ neque in agro dicit dominus exer- cituum., Et beatos uos ****** dicentomnes gentes^ et eritis enim uos II terram desiderabilis dicit dominus exercituum., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS PRIMA., 20 (IX 7-17) FRATRES^ quis militat suis stipendiis umqudm Quis plantabit uineam-; et de fructueius non edet., Quis pascit gregem^ et de lacte gregis non manducat., Numquid secundum hominem hoc dico\ an et lex hec non dicit ? Scriptum est enim 25 in lege moysi., Non alligabis os bobi trituranti.. 18 uos] faciam eras. 6 de decimis.^ Exstat in appendice Sermo- num sancti Augustini (n. CCLXXVII) allocutio sancti Caesarii ad plebem de decimis offerendis paulo ante natale sancti Joannis Baptistae ha- Anecdota Mareds. bita. Eandem inveni in Cod. Brit. Addit. 30853, fol. 99^ ita praenotatam : Sermo die dominico ante diem sancti lohannis babtiste. 38 298 DE DECIMIS. Numquid de bubus cura est deo ? An propter nosutique dicit.. Nam propter nos scripta sunt., Quoniam debet in spe qui arat arare^ et qui triturat in spe fructos percipiendi., Si nos uobis spiritalia seminabimus/^ magnum | 394 | est si 5 nos carnalia uestra metamus., Si alii potestati uestrae participes sunt^ et non potius nos ? Sed non usi sumus hac potestate sed omnia sustinemtis . ne quod oflfendiculum debemus euangelio xpi., Nescitis quoniam qui in sacrario operantur^ quae de sacrario sunt edunt ? et quialtario 10 seruiuntK de altario participantur ? Ita et dominus ordinabit his qui euangelium adnuntiant^ de euangelio uibere., Ego autem nicil orum usus sum-^ non autem scripsit haec ut ita fiant in me., Bonum est enim mici magis mori^ SECUNDUM MARCUM., (XII 38-44) IN ILLO TEMPORE-f dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., Cabete ab scribis qui uolunt in stolis 25 ambulare-f et salutari in foro., Et in primis catedris sedere in sinagogiis^ et primos discubitos in cenis., Qui deuorant domos uiduarum sub obtentu prolixe orationis-c hii accipient prolixius iudicium., Et sedens ihesus contra gazofilacium -^ aspiciebat quo- modo turba iactaret aes in g^zofilacium., Et multi diuites iactabant 30 multa., I 395 I Quum uero uenisset autem una uidua paupercula< misit dua sg gzofilacium i ntanu IN ORDINATIONE AEPISCOPI. 299 minuta quod est quadrans., Et conuocans discipulos suos/^ ait illis., Amen dico uobis., Quoniam uidua haec paupercula plus omnibus misit . qui miserunt in gazofilacium., Omnes enim ex eo quod habundabat illis^ miserunt s Haec uero de penuria sua^ omnia quae habuit misit totum uictOm suum., amen LEGENDUM IN ORDINATIONE AEPISCOPL, LECTIO LIBRI^ HEZEZIELIELIS PROPHETE., (XXXIII i-ii) 10 IN DIEBUS ILLIS^ factum est uerbum domini ad me dicens Filii hominis< loquere ad filios populi tui et dices ad eos., Si tulerit populus terrae uirum unum de nobissimis suis et consti- tuerit eum super se speculatorem^ et ille uiderit gladium H 15 uenientem super terram et cecinerit bucinam et adnuntiaberit populox audiens autem quisque ille sonum bucine et non se obserbaberit -; uenietque gladius et tulerit eum sanguis ipsius super caput eius erit., Sonum bucine audiuit et non se obserbauit^^ sanguis ipsius in ipso erit., Si autem custodierit se^ animam 20 suam salbabit., Quod si speculator uiderit gladium uenientem^ et non inso- nuerit bucinam et populusnon se custodierit^ ueneritque gladius et tulerit de his animam-f ille quidem in iniquitate sua captus est^ sanguinem autem eius de manu speculatoris requiram., 25 Et tu filii hominis^ speculatorem te dedi domui srael., Audiens ergo de ore meo | 396 | sermonem^ adnuntiabis ex me., Si me dicente ad impium impie morte morieris non fijeris loquutus ut se custodiat impius a uia sua^ ipse impius iniquitate sua morietiir . sanguinem autem eius de manu tua requiram., Si 30 autem adnuntiante te ad impium ut a biis suis conuertatur non fuerit conuersus a uia sua-f ipse quidem in iniquitate sua morietur., 300 IN ORDINATIONE AEPISCOPI. Porro tu^ animam tuam liberasti., Tu ergo fili hominis-f dic ad domum srael., Si loquuti estis dicentes< iniquitates nostrae et peccata nostra super nos sunt et in ipsis tabescimus-; quomodo uibere pote- 5 rimusC, Dic ad eos., Uibo ego dicit dominus deus-^ nolo mortem impii-f sed ut reuertatur impius a uia || sua et uibat., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD TIMOTHEUM . P. (III 1-13) 10 FRATRES-f fidelis sermo., Si quis episcopatum desiderat-^ bonum desiderat opus., Oportet ergo episcopum inrepreensiuelem esse unius huxori uirum., Sobrium^ prudentemx pudicum; ornatum^; ospitalem^ doci- bilem< non binolentumx non percussorem^ sed modestum., 15 Non litigiosum\ non cupidum-c sue domui bene prepositum., Filios habentem subditos-f cum omni castitate., Si quis autem domui suae preesse nescit-c quomodo aeclesiae diligentiam habebit., Non neofitum ne in superuiam elatum^ in iudicium incidat 20 diaboli., Oportet autem illum et testimonium habere bonum ab his qui foris sunt^ ut non in oppribrium | 397 | incidat et laqueum diaboli., Qui enim bene ministraberint^ gradum bonum sibi ad- quirunt< et multam fiduciam in fide quae est in xpo ihesu domino nostro., amen. 25 LECTIO SANCTI EUANGELII>: SECUNDUM lOHANNEM., (XXI 15-24) IN ILLO TEMPORE-^ dixit ihesus sjj/moni petro., Symon iohannis diligis me plus his ? • Dicit ei., Domine^f tu scis quia amo te., Dicit ei., 12 inrepreensiulem corr. 2 manu 27 siinoni / manu IN ORDINATIONE REGIS. 3OI Pasce agnos meos., Dicit ei iterum., Symon iohannis diligis me ? Ait illi., AEtiam domine tu scis quia amo te., Dicit ei., Pasce agnos meos., Dicit ei tertio., Symon iohannis amas me ? 5 Contristatus est petrtis . quia dixit ei tertio amas me., Et dicit ei., Domine^ tu omnia scis quia || amo te., Dicit ei., Pasce oues meas., Amen amen dico tibi., Quum esses iubenior: cingebas te et ibas ubi uolebas., Quum autem senueris^ extendens manus tuas et alius te lo precinget . et ducet quod tu non uis., Hoc autem dixit^ significans qua morte clarificaturus esset deum., Et hoc quum dixisset^ dixit ei., Sequere me., Conuersus petrus^ uidit illum discipulum quem diligebat ihesus sequentem qui et recubuit in cena super pectus eius-^ et dixit., 15 Domine-i hic autem quid., Dicit ei ihesus., Sic eum uolo manere donec ueniam . quid ad te., Tu me sequere., Exiuit ergo sermo iste inter fratres^ quia discipulus ille non moreretur. Et non dixit ei ihesus non | 398 | morietur^^ sed sic eum uolo 20 manere donec ueniam^ quid ad te., Hic est discipulus qui testi- monium peribet de his-^ et qui scribsit haec, Et scimus quia uerum est testimonium eius., LEGENDUM IN ORDINATIONE REGIS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIAE SALOMONIS., 25 (Cap, IX 1-12 passim) DEO GRATIAS., IN DIEBUS ILLIS^ orauit salomon dicens., Deus parentum meorum et domine misericordiaetue qui fecisti omnia uerbo tuoK et sapientia tua constituisti homiuem ut domi- naretur creaturae quae a te facte sunt ut disponat orbem terrarum 30 in aequitate et iustitia . et in directione cordis iudicium iudicet., 28 (jt — .tue add. ntarg. 302 IN ORDINATIONE REGIS. Da mici sedium tuarum adsistricem sapientiam^ et noli me || reprobare a pueris tuis., Quoniam ego seruus tuuset filius ancillae tuae., Homo infimus et exigui temporis^ et minor ad intellectum iudicii et regnum., 5 Tu me elegisti regem populo tuo et iudicem filiorum tuorum et filiarum et dixisti mici mici ut edificarem templum in monte sancto tuo^f et in ciuitatem habitationis tuae aram similitudinem tabernaculi sancti tui '. quod preparasti ab initio et tecum sapientia que nouit opera tua^^ que et adfuit tunc quum orbem terrarum 10 faceres^ et sciebat quid placitum esset oculis tuis . et qui directum in praeceptis tuis., Mitte illam de sanctis caelis tuis^ emitte illam de sedem magnitudinis tuae ut | 399 | mecum sit et mecum laboret^ ut sciam quid acceptum sit aput te., Scit enim illa omnia et intelligit '. et deducet me in operibus meis 15 sobrie et custodiet me in sua potentia et erit accepta opera mea., Etdisponam populum tuum iuste^eterodignus edium.patrismei., EPISTOLA PAULI APOSTOLI-^ AD ROMANOS., (XIII 1-8) FRATRES^ omnibus potestatibus sublimioribus^ subditi estote., 20 Non enim est potestas^ nisi a deo., Quae autem sunt a deo^ ordinata sunt., Itaquequi resistit potestati ^ dei ordinationi resistit., Quiautem resistunt^ ipsi sibi damnationem adquirunt., Nam principes non sunt timoris boni operis . et || mali., Uis 25 autem non timere potestatem.bonum fac et habebis laudem ex illa., Dei autem minister est uindex in ira< ei quia malum agit Ideoque-: necessitati subditi estote., Non solum propter iram^ sed et propter conscientiam Ideo enim et tributa prestatis., Ministri enim dei sunt^ in hoc 30 ipsum seruientes., Reddite ergo omnibus deuita., Cui tributum^ tributum., Cui uectigaU uectigal., QUANDO SAL ADSPARGITUR IN TEMPLO NOBO. 303 Cui timorem^ timorem., Cui honorem-^ honorem., Neminj)/ quicquam debeatis nisi ut uos inuicem diligatis in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELII'^ SECUNDUM LUCAN., 5 (IV 16-22) IN ILLO TEMPORE-i dominus noster ihesus xps uenit nazaret-^ ubi erat nutritus., Et intrabit secundum consue| 400 |tudinem suam die sabbati in synagogam-^ et surrexit legere et traditus est liber prophete lo esaye., Et ut reuoluit librum-f inuenit locum ubi scriptum erat., Spiritus domini super me propter quod uncxit me-f euangeli- zare pauperibus misit me., Predicare captibis remissionem . et caecis uisum., Dimittere confractos in remissionem^ predicare annum domini 15 acceptum et diem retributionis., Et quum plicuisset librum < reddidit ministro et sedit., Et omnium in synagoga^ oculi erant intendentes in eum., Caepit autem dicere ad illos., Quia hodie impleta est haec scri- ptura in auribus uestris < et omnes testimonium illi dabant || 20 mirantes in uerbis gratiae que procedebat de ore ipsius., LEGENDUM DIE SABBATO QUANDO SAL ADSPARGITUR IN TEMPLO NOBO DICENDUS., LECTIO LIBRI^ SAPIENTIE SALOMONIS., (Sap. IX 8-1 1) DEO GRATIAS., 25 IN DIEBUS ILLIS>J orauit salomon dicens., Deus qui dixisti edificare templum in monte sancto tuo^ et in ciuitatem 3 neminy corr. ex neminem 22 die sabbato quando sal adspargitur in templo nobo.] Decretum i concilii Caesarau- gustani III (a. 691) statuit « ut nulli penitus < pontificum in quibuscumque provinciis con- « stituto liceat praeter certos dies dominicos « ecclesias sanctas consecrare. » Ista igitur salis aspersio ad quendam ritum pridie dedica- tionis peragendum adtinebat. 304 IN SACRATIONE UASELICAE. habitationis tuae aram similitudinem tabernaculi sancti tui quod preparasti ab initio et tecum sapientia quae nouit opera tua . quae adfuit tunc quum orbem terrarum faceres., Et sciebat quid placitum esset in oculis tuis^ et quid directum in praeceptis tuis 5 daretur., Emitte illam de sanctis caelis tuis< emitte illam de sede magnitudinis tue ut mecum sit . et | 401 | mecum laboret^ ut sciam quid acceptum sit aput te., Scit enim illa omnia et intelligit-^ et deducet me in operibus meis sobri^< et custodiet me in sua potentia., amen 10 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS . l\ (III 16-17) FRATRES^f nescitis quia templum dei estis< et spiritus dei habitat in uobis ? Si quis templum dei uiolaberit . disperdet illum deus,, Templum enim dei sanctum est . quod estis uos-^ in xpo »5 ihesu domino nostro., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SEGUNDUM MATHEUM., (VII 24-25) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loquutus est dicens., 20 Omnis homo qui audit uerba mea haec et facit ea< adsimila- bitur uiro sapienti . qui edificabit domum suam supra petram., || Descendit plubia et uenerunt flumina et flaberunt uenti . et inpegerunt in domum illam et non cecidit., Fundata enim erat supra petram., amen 25 LEGENDUM . IN SACRATIONE UASELICAE AD MISSAM., LEGTIO LIBRI^ GENESIS., (XXVIII 10-22) IN DIEBUS ILLIS/ egressus iacob de uersabe-^ pergebat aran., Quumque uenisset ad quendam locum et uellet in eo requiescere post solis occubitum-^ tuHtde lapidibus quae iacebant IN SACRATIONE UASELICAE. 3O5 et subponens capiti suo dormibit in eodem loco., Uiditque in somnis scalam^ stantem super terram | 402 | et cacumen illius tangens caelum., Angelos quoque dei ascendentes et descendentes per eam . et dominum innixum scal^ dicentem sibi., Ego sum deus abraham patris tui '. et deus ysaac. 5 Terra in qua dormis-f tibi dabo et semini tuo., Eritque germen tuum^ quasi puluis terrae., Dilataueris ad orientem et occidentem septemtrionem et meridiem^ et benedi- centur in te et in semini tuo . cuncte tribus terrae., Et-ero custus tuus quocumque perrexeris^ et reducam te in terram hanc nec 10 dimittam nisi conpleuero uniuersa quae dixi., Quumque uigilasset iacob de somno^ dixit., Uere dominus est in loco isto-c et ego nesciebam., Pabensque quam terribilis inquid est locus iste., || Non est hic aliut-^ nisi domus dei et porta caeli., ' 15 Surgens ergo manae-^ tulit lapidem quem subposuerat capiti suo < et erexit in titulum fundens holeum desuper., Appellauitque nmne urbis betheh que prius luza uocabatur., Uouit etiam uotum dicens., Si fueri^ deus mecum^c et custodierit me in uia per quam 20 ambuloK et dederit mici panem ad uescendum^ et uestem ad induenduni . reuersusque fuero prospere in domum patris mei-^ erit mici dominus in deum-^ et lapis iste quem erexi in titulum uocabitur domus dei., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS . 1% (III 8-17)25 FRATRES< unus quisque propria mercedem accipiet a domino saecundum suum laborem., Dei enim sumus adiutores., | 403 | Dei agricultura estis-^ dei edificatio estis., Secundum gratiam deiquaedata estmici^ utsapiens arcitectus 30 fundamentum posui., Alius autem superedificat ? Unusquisque 4 scale e add. siip. lin. 20 fuerit corr. ex fueri 21 et — induendum add. marg. Ancolota Mareds. ^ S06 IN SACRATIONE UASELICAE. autem uideat quomodo superedificet, Fundamentum enim aliut nemo potest ponere preter id quod positum est^ qui est xps ihesus., Si quis autem superedificat supra fundamentum hoc^ aurum^; 5 argentumK lapides pretiosos\ ligna^ fenum-^ stipulam^ unius cuiusque opus quale sit^ manifestum erit., Dies enim declarauit^ quia in igne reuelauitur., Et unius cuiusque opus quale sit-f ignis probauit., Si cuius opus manserit quod superedificat mercedem || acci- lo piet., Si cuius opus arserit . detrimentum patitur., Ipse autem salbus erit sic tamen quasi per ignem., Nescitis quia templum dei estisK et spiritus dei habitat in uobis ? Si quis autem templum dei uiolaberit disperdet illum deus., 15 Templum enim dei sanctum est quod estis uos in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (VII 24-28) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loquutus 20 est dicens., Omnis homo qui audit uerba mea haec et facit ea^ adsimilabitur uiro sapienti'^ qui edificauit domum suam supra petram., Descendit plubia^ et uenerunt flumina^ et flaberunt uenti-f et impegerunt in domum illam et non ceciditC fundata | 404 | erat 25 supra petram., Et omnis qui audit uerba haec et non facit ea^ simiHs est uiro stulto/ qui edificauit domum suam super harenam., Descendit plubia^; et uenerunt flumina^ etflauerunt uenti^ et inpegeruntin domum illam et cecidit . e^ fui/ ruina eius magna., Et quum con- 30 summasset ihesus uerba haec-f admirabantur turbe super doctri- nam eius., amen 27 suam corr. ex suum 29 et atid. sup. lin. fuit t in ras. IN RESTAURATIONE BASELICE. 307 LEGENDUM . IN RESTAURATIONE BASELICE., LEGTIO LIBRI^ MACCABEORUM., (I. Mach. IV 36-58) IN DIEBUS ILLIS^ dixit iudas ad filios. populi sui., Contriti sunt inimici nostri., Ascendamus nunc mundare san- cta-f et renobare., 5 Et congregatus est omnis exercitus et ascenderunt {{ in montem syon^ et uiderunt sanctificationem desertam < et altare profana- tum^ et portas exustas-v et in atriis uirgultanata^ sicut in saltum vel in montibus^ et pastoforia diruta., Scinderuntque uestimenta sua et plancxerunt planctum ma- lo gnum^ et inposuerunt cinerem super capita sua et ceciderunt in faciem super terram^ ^/? exclamauerunt tubis signorum^ et cla- maberunt in caelum., Tunc ordinauit iudas viros ut pugnarent aduersus eos qui erant in arce-f donec mundarent sancta., 15 Et elegit sacerdotes sine macula uolumtatem habentes in lege dei^ et mundauerunt sancta., Et tulerunt lapides contaminationis in locum mundum-f et I 405 I et cogitauit de altari holocaustorum quod profanatum erat quid de eo faceret., 20 Et incidit illi consilium bonum ut dextrueret illum ne forte esset illis in obproprium^ qui contaminauerunt illut gentes et demoHti sunt illut., Et reposuerunt lapides in monte domus in loco abto-^ quo ad usque ueniret propheta et responderet de eis., Et acceperunt 25 lapides integros secundum legem^ etedificaberunt altare nobum . secundum illut quod fuit prius., Et edificauerunt sancta et quae intra domum intrinsecus et edem., Et atria sanctificauerunt . et fecerunt uasa sancta noba^ et intulerunt candelabrum aureum et altare incensorum et mensam {| in templum-^ et incensum posue- 30 runt super altare^ et accenderunt lucernas quae super candela- 12 et sup. lin. 308 IN RESTAURATIONE BASELICE. brum erant et lucebant in templum., Et posuerunt super mensam panes et adpenderunt uela-^ et consummauerunt omnia opera quae fecerunt., Et ante matutinum surrexerunt quinta et uicesima mensis casleu-^ centesimi quadragesimi octabi anni., Et obtulerunt 5 sacrificium secundum legem super altare holocaustorum nobum quod fecerant secundum tempus-c et secundum diem in quo contaminauerunt illut gentes-f in ipsa renouatum est in canticis-^ et citharis^ et cinaris^^ et cimbalis^ et cecidit | 406 | omnis populus et adorauerunt et benedixerunt in caelum qui prospe- 10 rauit eis . et fecerunt dedicationem altaris diebus octo., Et obtulerunt holocausta cum laetitia salutaria laudis< etorna- uerunt faciem templi coronis aureis et scutuHs^ et dedicauerunt portas et pastoforia et inposuerunt eis ianuas^ et facta est laetitia . in populo magna ualde., amen 15 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS SECUNDA., (II Cor. V 1-2; Ephes. III 14-17, IV 23-24) FRATRES'^ Scimus quoniam si terrestris domus nostra huius habitationis dissolbatur-^ quod edificationem ex deo ha- bemus domum non manufactam aeternam in caelis., Nam et 20 qui II sumus in tauernaculo^ in hoc ingemescimus habitationem nostram quae de caelo est superindui cupientes., Huius rei gratia flecto genua mea ad patrem domini nostri ihesu xpi . ex quo omnis paternitas in caelis et in terra nominatur., Ut det uobis secundum diuitias gloriae suae uirtute corroborari '. 25 per spiritum eius in interiori hominem habitare xpm per fidem in cordibus uestris^ in karitate radicati et fundati., Renobamini igitur spiritum mentis uestrae-f et induite nobum hominem qui se- cundum deum creatus est^: in iustitia et sanctitate ueritatis.,amen. Euangelium supra quere in cathedra sancti petri., Lectto sci 30 euangeliif. secundum matkeum.y In illo tempore uenit ihesus in partes cesareae filippi^ et . interrogabat | 407 | DE LETANIAS CANONICAS. 309 EM LECTIONES DE LETANIAS . CANONICAS IN PRIMO DIE AD IIP., LECTIO LIBRI^ HOSE PROPHETE., (Osee IV 1-16) jIN DIEBUS ILLIS^ loquutus est hose dicens., Audite uerbum domini filii sraheU quia iudicium domini cum 5 hlbitatoribus terrae., iNon est enim ueritas^; et non est misericordia^ et non est scentia dei in terra., \laledictum'v mendacium^v omicidium^ furtum . et adulterium inindaberunt>^ et sanguis sanguinem tetigit., 10 Iropter hoc lugeuit terra< et infirmabitur omnis qui habitant L bestia agri et in uolucres caeli^ sed et pisces maris congre- gabntur Urum tamen unusquisque non iudicet^ et non arguatur uir., is Popms enim tuus< sicut hii qui contradicunt sacerdoti., Et corru^ odie et corruet aetiam propheta tecum., Nocte feci tacere matrei tuam< conticuit popuhis meus eo quod non habuerit scientbi., Quistu scientiam reppuHsti^ reppellante ne sacerdotio fungaris 20 mici \ Et qi^ obHta es legis dei tui^ obHuiscar fiHorum tuorum et ego., Se^dum multitudinem eorum sic peccaberunt mici gloriam eorum ig^miniam commutabo 24 qu€ud9 | uocate caetum., Congregatfe populum < sanctificate aecleslan-quoadunate senes., 18 uersabuntur / matiu 23 lascibiens s 2 manu Tertiam, Sextam, Nc«ifiue lectiones iis diebus assignantur. 25 Inscriptionem LEGENDUM AD SEX- TAM supple ex sqq. Ita nimirum et in Le- ptionario Luxoviensi praeter Matutinos ad PRIMO DIE AD UIIII^. -311 Congregate parbulos^ et sugentes ubera., ' Egrediatur sponsus de cubili suo . et sponsa de talamo suo., Inter uestibulum et altare^ plorabunt sacerdotes ministri domini et dicent., Parce domine populo tuo^ et ne des hereditatem tuam in opprobrium^ ut dominentur eis nationes., Quare dicunt in 5 populis'; ubi est deus eorum., Zelatus est dominus terram suam^ et pepercit populo., amen LEGENDUM IN PRIMO DIE AD UIIII^ LEGTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (LV 6-7) IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est esayas dicens., Querite 10 dominum dum inueniri potest^ inuocate eum dum prope est., Derelinquat impius uias suas^ et uir iniqus cogitationes . suas^ II et reuertatur ad dominum et misereuitur eius., Et ad dominum deum nostrum< quoniam mitis est ad ignos- cendum., amen. 15 EPISTOLA PAULI APOSTOLI < AD EFESIOS., (IV 23-30) FRATRES^ renobamini spiritu mentis uestre< et induite nobum hominem qui secundum deum creatus est^ in iustitia et sanctitate ueritatis., Propter quod deponentes mendacium-f loquimini ueritatem 20 unusquisque cum proximo suo . quoniam sumus inuicem mem- bra,, Irascimini^ et nolite peccare., Sol non occidatsuper iracundiam uestram., Nolite^ locum dare diabolo., Qui furabatur^ iam non furetur., Magis autem laboret operando 25 manibus suis quod bonum est ut habeat unde retribuat | 410 | necessitatem patienti., Omnis sermo malusi de ore uestro non procedat., Sed si quis bonum est ad edificationem oponumtsiiidus c ut 39 oportunitatis / manu 312 SECUNDO DIE AD TERTIA. det gratiam audientibus., Et nolite contristare spiritum sanctum dei in quo signati estis^ in diem redemtionis., amen LECTIO SANCTI EVANGELII ^ SECUNDUM MATHEUM., e . .V. , . , ,. .. (V44-VI4) : ■ 5 IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps loqueba- tur discipulis suis dicens., Diligite inimicos uestros benefacite his qui oderunt uos et orate pro persequentibus et calumniantibus uos^ ut sitis filii patris uestri . qui in caelis est., Qui solem suum orire facit super bonos et malos . et pluit super iustos et iniustos., 10 Si enim diligatis eos qui uos diliguntK quam mercedem habetis. || Nonne et publicani hoc faciunt .-' Et si salutaueritis fratres uestros tantum quid amplius facietts. Nonne et ehtnici sic faciunt ? Estote ergo uos perfecti^^ sicut et pater uester caelestis perfec- 15 tus est., Adtendite ne iustitiam uestram f<^ciatis coramhominibus^ ■ ut uideamini ab eis., Alioquin-f mercedem non habeuitis^^ aput patrem uestrum qui in Caelis est., Quum ergo facis elemosinam^^ noH tuba canere ante te sicut 20 ypocrite faciunt in sinagogis . et in uicis . ut honorificentur ab hominibus., Amen dico uobis^ receperunt mercedem suam., Te autem faciente elemosinam '. nesciat sinistra tua quis faciat dex- tera tua^ ut sit | 411 | elemosima tua in abscondito., Et pater tuus qui uidet in abscondito^ reddet tibi., amen. 25 LEGENDUM . SECUNDO . DIE AD TERTIA., LECTIO LIBRI^ SOFONIE PROPHETAE., (I i-II 3) IN DIEBUS ILLIS^ uerbum quod factum est ad soffoniam filium cusi . filium godoliae^ filium amasiae^; filii hezez^ie in diebus . iosiae filii amon regis iuda., 12 uestros add. 2 manu 15 faciatis corr. ex. ficiatis. 28 hezezie / vianu SECUNDO DIE AD TERTIA. 313 Congregans congregabo omnia affaciae terre dicit dominus., Congregans hominem et pecus^^ congregans uolatile caeli et pisces maris et ruine impiorum erunt'^ et disperdam homines affaciae terre dicit dominus., Et extendam manum meam^ iuper omnes habitantes iherusalem., 5 Efdisperdam de loco hoc reliquias bahah et nomina editorum cum sacerdotibus^ et eos qui adorant super || tectam militiam caeli . et adorant et iurant in domino et in melco., Et qui aduer- tuntur de pos tergum domini^ et qui non quesierunt dominum nec inuestigaberunt eum., Silete affaciae domini dei-^ quia iuxta lo est dies domini., Quia preparauit dominus hostiam^ sanctificauit uocatos suos., Et erit in die hostiae domini uisitabo super principes . et super filios regis^ qui induti sunt ueste peregrina., Et uisitabo omnes qui arroganter ingrediuntur super Hmen in is die illa^ qui conplent domum domini dei sui in iniquitate et dolo., Et erit in die illa dicit dominus uox clamoris ad porta piscium-f et ululatus a secunda-'' et contritio magna a coHbus., | 412 | Ulutate habitatores pile-f conticuit omnes populus canahan., Disperierunt omnes inuoluti argento^^ et erit in tempore illo scru- 20 tabor iherusalem in lucernis^ et uisitabo super uiros infixos in fecibus suis., Qui dicunt in cordibus suis^ non faciet bene dominus et non faciet male., Et erit fortitudo eorum in direptione-^ et domus eorum in desertum., 25 Et edificabunt domos^ et non habitabunt in eis., Et plantabunt uineas^ et non uibent uinum earum., luxta estdies domini magnus^ iuxta et uelox nimis., Uox diei domini^ amara ualde tribulauitur ibi fortis., Dies ira dies illaC, Dies tribulationis^ et angustiae., 3° Dies calamitatis^ etmiserie., Dies tenebrarum^ et caliginis., || 5 omnes ndd. su/>. lin. Anccduta Mareds. .„ % 314 SECUNDO DIE AD NONAM. Dies nebule-f et turbidints., Dies tube/J et clangoris., "^ Super ciuitates munitas^ et superangulos excelsos., Et tribialabo homines et ambulabunt ceci< quia domino pecca- 5 berunt., Et Qfiunde^ur sanguis eorum sicut hum^is .' et corpora eorum sicut stercora., Sed et argentum eorum et aurum eorum non poterit liberare eos< in die ire domini., 'o In igne zeli eius deuorabitur omnis terra < quia consummationem faciet^ cum festinationem < cunctis habitantibus terram., Conuenite congregamini gentes non amabiles^ prius quam pariat iussio . quasi pulberem transeuntem diem., Ante quam ueniat dies domini ira furoris dornini super uos., | 413 | »5 Querite dominum omnes mansueti terrae/ quia iudicium eius estis operati., Queri^^ et hereditauis eos sicut hab 20 initio., Miserere pleui tuae super quam inuocatum est nomen tuum^ et srahel quem quoequasti primogenito tuo., Miserere ciuitati sanctificationis tuae iherusalem ciuitatem requiei tue., Reple syon inenarrabilibus uirtutibus tuis-f et gloria 25 tua populum tuum., Da testimonium qui ab initio creatur^ tua sunt-f et suscita deprecationes . || quas locuti sunt in nomine tuo prophete priores., Da mercedem sustinentibus te ut prophete tui fideles inuenian- tur-f et exaudies orationes serborum tuorum., 30 Secundum benedictionem aron da populo tuo^ et dirige nosin uiam iustitiae., 37 creatore corr. 3l8 TERTIO DIE AD NONAM. Ut sciant omnes qui inabitant terram '. qui tu es deus conspec- tor saeculorum., amen Inquire legendum adnonam inprima ebdomada de quadragesima.^ Haec dicit dominus., Labamini mundi estote., 5 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EFFESIOS., (IV 29-V 2) FRATRES^ omnis sermomalus d.e ore uestro non procedat., Sed si quis bonus est ad edificationem oportunitatis^ ut det gratiam audientibus-^ et nolite contristare . spiritum sanctum dei in quo signati estis in diem redemtionis., 10 Omnis amaritudo^ et ira^ | 417 | et indignatio; et clamor et blasfemia tollatur a uobis cum omni malitia., Estote autem inuicem benigni-; misericordes^ donantes inui- cem^ sicut et deus in xpo donabit uobis., Estote ergo imitatores dei sicut filii karissimi-f et ambulate in dilectione sicut et xps 15 dilexit nos et tradidit semet ipsum pro nobis^ oblationem et hostiam deo in odorem suabitatis., LEGTIO SANCTI EVANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (XV 32-38) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps conuoca- 20 tis discipulis suis dixit., Misereor turbe quia iam triduo persebe- rant mecum-: et non habent quod manducent., Et dimittere eos ieiunos nolo-^ ne deficiant in uia., Et dicunt ei discipuli., Unde ergo nobis in desertopanes tantos^v ||utsatiemus turbam tantim . Et ait illis . ihesus., Quot panes abetis., At illi dixerunt, 25 Septem^ et paucos pisciculos., Et praecepitturbe/: utdiscumberent super terram., Etaccipiens septem panes et pisces et gratias egens fregit et dedit discipulis suis^ et discipuli dederunt populo Et comederunt omnes et saturati sunt., Et quod supra fuit de 30 fragmentaUulerunt septem sportas plenas., Erant qui manducabe- f unt quattuor milia hominum extra parbulos et mulieribus., amen PRO STERELITATE PLUBIE PRIMO DIE. 319 ITEM LECTIONES . PRO STERELITATE PLUBIE PRIMO DIE AD TERTIA.*, | 418 | LECTIO LIBRI< REGUM., (III Reg. VIII 34-40) DEO GRATIAS.j IN DIEBUS ILLIS^ Orauit salomon dicens., Exaudi domine in caelo et dimitte peccatum populi*tui sraheU 5 et reduc eos in terram quam dedisti patribus eorum., Si clusum fuerit caelum et non pluerit propter peccataeorum'; et orantes in loco isto penitentiam egerint nomini tuo^ et peccatis suis conuersi fuerint propter aflictionem suam^ exaudi eos in caelo et dimitte peccata seruorum tuorum et populi tui sraheh 'o et hostende eis uiam bonam per quam ambulent< et da plubiam super terram tuam quam || dedisti ei in possesionem., Fames si oborta fuerit in terra^c aut pestilentia-v aut corruptus aer>v aut erugo'; locusta^ rubigo^; et afflixerit eum^ et inimicus eius portas obsidens^; omnis plagas uniuersa infirmitas^v cuncta 15 deuoratio et inprecatio quae acciderit omni homini de populo tuo srael i si quis cognoberit plagam cordis suis . et expanderit manus suas in domo hac^ tu audies in caelo in loco habitationis tuae et repropitiaueris . quia tu nosti solus cor omnium filiorum hominum., Ut timeant te cunctis diebus quibus uibunt super faciem terrae-^ 20 quam dedisti patribus nostris., amen. LEGENDUM AD SEXTA | 419 I LECTIO LIBRH IHEREMIE PROPHETE (XIV 1-9) IN DIEBUS ILLIS^ factum est uerbum domini ad ihere- miam de sermonibus siccitatis dicens., Luxit iudea et porte eius 25 corruent et obscurate sunt in terra-^ et clamor iherusalem ascen- dit., Maiores miserunt minores suos ad aquam uenerunt ad auriendum-^ non inuerunt aquam . reportaberunt uasa sua uacua., Confusi sunt et afflicti-^ et operuerunt capita sua pro terrae uastationem^ quia non uenit plubiam in terram., Confusi sunt 30 320 SECUNDO DIE AD TERTIA. agncole/. et operuerunt capita sua., Nam et cerua in agro peperit< et reliquid quia non erat herba., Et onagri steterunt in rupibus traxerunt uentum quasi draco- nes-^ II defecerunt oculi eorum quia non erat herba., 5 Si iniquitates nostrae responderunt nobis domine^^ fac propter nomen tuum quoniam multe sunt aduersiones nostrae., Tibi peccabimus expectatio sraheU salbator eius in tempore tribula- tionis., Quare quasi colonus futurus es in terra^ et quasi uiator decli- lo nans ad manendCim., Quare futurus es uelut uir uaguus et fortis'; qui non potest salbare., Tu autem in nobis es domine . et nomen tuum inuocatum est super nos^ ne derelinquas nos., amen SECUNDO DIE AD TERTIA LECTIO LIBRI^ iheremie prophete., HAEC dicit dominus., >5 QUOMODO si condemnat muHer uirum suum Supra quere in quadragesima secunda feria in ebdomada secunda | 420 j LECTIO LIBRI^ AGGEI PROPHETE., (I 1-2, 5, 8-13) IN DIEBUS ILLIS-^ factum est uerbum domini in manu aggei prophete ad zorobabel filium salathiel ducem iuda^f et ad 20 ihesum filium iosedech sacerdotem magnum dicens., Haec dicit dominus exercituum., Ponite corda uestra super uias uestras., Ascendite in montem portate lignum'^ et edificate domum et acceptabilis mici erit et glorificabor dicit dominus., 25 Respexistis ad ampHus-f et ecce factum est minus., Et intuHstis in domum domini^ et exuffluuit iUut., Quam ob causam dicit dominus exercituum-; quia domus mea deserta est et uos festinastis unusquisque in domum suam. Propter hoc< super uos proibiti sunt caeH ne darent rorem^ et 30 terra || proibita est ne daret germen suum., Et uocabi siccitatem super terram< et super montes^v et super triticum'; et super LECTIONES PRO STEKELITATE PLUBIE. 32 1 uinum^ et super oleum^ et quequumque profert humus; et super homines^ et super iumenta< et super omnem laborem manum., Et audiuit zorobabhel filius iosedet sacerdos magnus^ et omnes reliquie populi uocem dei sui et uerba aggei prophete . sicut misit eum dominus deus eorum ad ipsos., Et timuit populus 5 affaciae domini-f et dixit aggeus nuntius domini de nuntiisdomini populo dicens., Confortare omnis populus terrae dicit dominus exercituum '. et facite bonum quoniam ego uobiscum sum dicit dominus exer- cituum., amen '° LECTIO LIBRI^ ZACARIE PROPHETE., (X 1-3) I 421 I IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est zaccarias dicens., Petite a domino plubiam in tempore serotino^ et dominus faciet nibes et plubiam., '5 Imbres dauit singulis et herbam in agro^ quia simulacra loquuta sunt inutile-f et diuini uiderunt mendacium . et somnia- tores frustra loquuti suntuanaetconsolabantur., Idcirco^ adducti sunt quasi grex affligentur^f quia non erat eis pastor., Super pastores iratus est furor meus^ et super yrcos uisitabo., Quia 20 uisitabit dominus exercituum gregem suum domum iuda^ et posuit eos quasi aequum gloriae suae in bello., amen LECTIO LIBRK IHEREMIE PROPHETE., Haec dicit do- minus., Reuertimini unusquisque., Supra quere UI" . feria in ebdomada secunda de XL" || 25 LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE (XIV 17-22) IN DIEBUS ILLIS-^ loquutus est iheremias dicens., De- ducant oculi mei lacrimas per diem et noctem^ et non taceant., Quoniam contrictio magna contrita est uirgo filia populi mei^ 30 Anecdota Mareds. ■! 32 2 LECTIONES PRO STERELITATE PLUBIE. plaga pessima ueementer., Si egressus fuero ad agros-^ ecce occisi gladio., Et si introiero in ciuitatem^ ecce adtenuati fame., Pro- pheta namque et sacerdos-c abierunt in taerra quam ignoraberunt., Numquid proiciens abiecisti iudam^ aut syon abominata est ^ anima tua ? Quare ergo percussisti nos ita ut nulla sit sanitas., Expectabimus pacem et non est^ bonumet tempus curaiionis^ et ecce turbatio., Cognoscimus domine inpietates nostrae^ | 422 | et iniquitates patrum nostrorum quia peccauimus tibi., '° Ne nos dederis in oprobrium propter nomen tuum/^ neque facies nobis contumelia., Soli gloriae tuae recordare^ ne irritum facias fedus tuum nobiscum., Numquid sunt scluptilibus gentium qui pluantK aut caeli pos- 15 sunt dare imbrem ? Nonne tu es domine deus noster quem expectabimus tu enim fecisti omnia haec, LECTIO LIBRn IHEREMIE PROPHETE., (Thren. II 11-13, 18-19) In diebus illis^ loquutus est iheremias dicens., Defecerunt pre 20 lacrimis oculi mei-c conturbata sunt uiscera mea., Effusum est in terra iecur meum super contrictionem filiae popuH mei-^ quum defecerit parbulus et lactans in plateis oppidi matribus suis || dixerunt., Ubi est triticum et uinum>; quum defficerent quasi uulnerati in plateis ciuitatisK uel cum exalarent animas suas in 25 sinu matris suariim., Cui conprobabo te< uel qui adsimilabo te uirgo filia iherusalem., Cui adsequabo te^ et consolabor te uirgo filia syon . magna enim uelut maro contrictio tua., Quis medeuitur tui^; deduc quasi torrentem lacrimas per diem et noctem., Non des requie tibi . 30 neque taceat pupilla oculi tui., Consurge lauda in nocte in prin- cipio uigiliarum tuarum^ effunde sicut aqua cor tuum in conspectu , dei tui., amen | 423 | PRO TRIBULATIONE ET CLADE. 323 ITEM LECTIONES . LETANIARUM . PRO TRIBULATIONE ET CLADE., Quere legendum in III"' ebdomada de quadragesima . secunda feria., Conuertimini ad me in ieiunio et fleto LECTIO LIBRI^ lONE PROPHETE., (HI 3-10) S IN DIIEBUS ILLIS^ Surrexit iona et abiit in ninnibe iuxta uerbum domini., Et ninnibe erat ciuitas magna^ de itinere dierum trium., Et cepit iona introire ciuitatem itinere diei unius^ et clamauit et dixit., 10 Aduc quadraginta diebus-f et ninnibe . subertetur., Et crediderunt uiri ninniuite in domino et predicauerunt ieiu- nium^ et uestiti sunt saccis a minore usque ad maiore., || Et peruenit uerbum ad regem ninnibe^ et surrexit de solio suo^ et abiecit uestimentum suum asse et indutus est sacco^; et 15 sedit in cinere et clamabit et dixit in ninnibe ex ore regis . et principum eius dicens.. Homines et iumenta^; et uobes et pecora^ non gustent quic- quam nec pascantur nec aquam non bibant., Et operiantur saccis homines et iumenta^ et clament ad 20 dominum in fortitudine., Et conuertatur uir a uia sua mala^ et ab iniquitate quae est in manibus eorum,, Quis scit si conuertatur et ignoscat deus< et reuertatur a furorae irae suae et non peribit., Et uidit deus opera eorum quia 25 conuersi sunt a uia sua mala-^ et misertus est deus super mali- tiam I 424 I quam loquutus fuerat ut faceret eis et non fecit . amen LECTIO LIBRI^ AMOS PROPHETE., Haec dicit dominus., Querite bonum< et non malum., Supra quere in 111"" ebdomada 30 de quadragesima., 324 LECTIONES LETANIARUM. LECTIO LIBRI'^ AMOS PROPHETE., (IV 6-V 15) HAEC DICIT DOMINUS., ECCE ego dedi . stuporem uobis dentium-^ in cunctis urbibus uestris., Et indigentiam panuum in omnibus locis uestris^ et non estis reuersi ad me dicit dominus., 5 Ego quoque proibui a uobis imbrem meum/C quum aduc tres menses essent . usque ad messem., Et plui super ciuitatem unam . et super ciuitatem alteram non plui., Pars una conpluta est< et pars una super quam non pluit aruit., Et uenerunt due et tres ciuitates ad ciuitatem unam ut uiuerent 10 aquam-^ et non sunt satiate., Et non ||redistis ad me dicit dominus Percussi uos in uento urente et in aurigine multitudinem *ortuorum uestrorftm . et vinearum uestrarum., Olibeta uestra et ficeta uestra comedit eruca< et non redistis ad me dicit dominus., Misi in uos mortem-f in terra egypti., 15 Percussi in gladio iubenes uestros-f usque ad captiuitatem equorum uestrorum-c et ascendere feci putredinem castrorum uestrorum in naribus uestris^ et non redistis ad me dicit dominus., Subuerti uos sicut subuertit dominus sodomam et gomorram^ et facti estis quasi torris raptus de incendio^ et non redistis ad me 20 dicit dominus., Quapropter hec faciam tibi srahel ? Pos/quam autem hoc fecero tibi^ preparare in occursum dei tui srahel., Quia ecce | 425 | formans montes et creans uenttim . et adnuntians homini eloquium suum., Faciens matutinam nebu- lam et gradiens super excelsa terrae^ dominus deus exercituum 25 nomen eius., Audite uerbum hoc quod ego lebo super uos planc- tum magnum \ domus srahel cecidit; non adiciet ut resurgat uirgo srael .■* Proiecta est in terram suam^ non est qui suscitet eam., Quia haec dicit dominus deus., 30 Urbs de qua egrediebantur mille^ reHquerunt in ea centum., Et de qua egrediebantur centum^ relinquetur in ea decem in 12 mortuorum / ;«a»«, /^^e hortorum iZ i\orr\^ 2 iiianu in ras. 21 posquam ccrr. prepare / »». PRO TRIBULATIONE ET CLADE. 325 domo srahel., Querite me et uiuetis< et nolite querere bet^/. et in galgala nolite intrare., In uersabe non transiuitis-c quia galgala || captiba ducettir . et betel erit inutilis., Querite dominum et uiuite^ ne forte conburatur ut ignis domus ioseph., Et deuorauit et non erit qui extinguat betel., Quia conuertistis in absintium^ iudicium 5 et iustitiam in terra rehquistis., Facientem harturum et horionem^ et conuertentem in mane tenebras^ et in diem in nocte mutantem^; qui uocat aquas maris et effundit eas super faciem terrae dominus nomen est eius., Qui subridet uastitatem super robustum< et depopulationem lo super potentem affert., Odio habuerunt in porta corripientem et loquentem perfecta-f abominati sunt., | 426 | Idcirco proeo quod diripiebatis pauperem^ et predam electam tollebatis ab eo^ domos quadro lapide hedificabitis et non kabita- '5 bitis in eis., Uineas amantissimas plantabitis^ et non biuebitis uinum ear{im., Quia cognoui muha scelera uestra et fortia peccata uestra., Hostes iusti accipientes munus^ et pauperes in porta deprimentes,, Ideo prudens in tempore illotacebit^ quia tempus malum est., 20 Querite bonum et non malum ut ^^ibatis^ et erit dominus exerci- tuum uobiscum sicut dixi odite malum et dihgite bonum et con- stituite in porta iudicium^ si forte misereatur dominus deus exercituum rehquiis ioseph., amen. || LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (LXIII 15-LXIV 9) 25 IN DIEBUS ILLIS^ loquutus est esayas dicens., Adtende caelo domine-^ et uide de abitaculo sancto tuo et gloriae tuae., Ubi est caelus tuus>v et fortitudo tua., Multitudo uiscerum tuorum et miserationum tuarum super me continuerunt se., Tu enim pater noster et abraham nesciuit nos^ et srahel igno- 30 rauit nos., I betel corr. ex. beth. 5 in add. sup, lin. 15 habitabitis corr. inarg. ex. hedificabitis. 21 uibatis corr. ex. bibatis. 326 LECTIONES LETANIARUM. Tu enim pater noster redemtor noster a seculo nomen tuum., Quare errare nos fecisti domine de uiis tuisK et indurasti cor nostrum ne timeremus te., Conuertere propter serbos tuos tribus hereditatis tuae quasi 5 nicilum possiderunt populum sanctum tuum^f hostes nostri con- culcaberunt sanctificationem tuam., Facti sumus quasi in principio | 427 | cum non dominareris nostri-^ neque inuocaretur nomen tuum super nos., Utinam dis- rumperes caelos et descenderes . etafifacie tua montesdefluerent., 10 Sicut exustio ignis tabescerent adque arderent igni^ ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis et affaciae tua gentes turbarentur., Cum feceris mirabilia^ non sustinebimus., Descendisti^ et affacie tua montes defluxerunt., A seculo non audierunt-^ neque auribus perceperunt., 15 Oculus non uidit deum absque te^ quae preparasti . expectan- tibus te occurristi letanti et facienti iustitiam-^ in uiis tuis., recor- dabuntur tui., Ecce tu iratus es . et nos peccabimus in ipsis fuimus semper || et salbabimus-^ et facti sumus ut inmundi omnes nos., 20 Quasi pannus menstruate uniuerse iustitiae nostrae et cecidi- mus quasi folium uniuersi . et iniquitates nostrae quasi uentum abstulerunt nos., Non est qui inuocet nomen tuum-f nec qui consurgat et tenat te.. 25 Abscondisti faciem tuam a nobis . et allisisti nos in manibus iniquitatis nostre., Et nunc domine pater noster es tu nos uero lutum et finctor noster es tu et opera manum tuarum omnes nos., Ne irascaris domine satis^ et ne ultra memineris iniquitates nostras., amen 30 LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE . HAEC DICIT DOMINUS., Si reuertamini et quiescatis. Supra quere in ebdomada prima deXL^ . Illl^^feria. TRO TRIBULATIONE ET CLADE. 327 LECTIO LIBRl^ lOHEL PROPHETE (I i-II 13) IN DIEBUS ILLIS-^ uerbum domini qMod factum est ad iohel filium fatuel dicens., | 428 | Audite hoc senes . et auribus percipite omnes abitores terrae., Si factum est istut in diebus uestris^^ aut in diebus patrum 5 uestrorum., Super hoc filiis . uestris . narrate et filii uestri filiis suis et filii eorum generationum altere., Residuum eruce comedit locusta^ et residuum locuste comedit brucus^ et residuum bruci comedit rubigo., Expergescimini ebrii et flete^ et ululate omnes qui biuitis 10 uinum in dulcedine . quoniam periit ab ore uestro.. Gens enim ascendit super terram meam-c fortis et innumerabih's., Dentes eius^ ut dentes leonis., Et Molar^.? eius^ ut catuh' leonum., Posuit uineam meam in desertum^ et ficum meam decorauit., 15 Nudans expoHauit eam et proiecit^ albi facti sunt rami eius., Plange quasi uirgo accincta sacco super uirum/ubertatis i-ue.,|| Periit sacrificium et hbatio de domo domini., Luxerunt sacer- dotes ministri domini^ depopulata est regio., Luxit humus . quoniam debastatum est triticum., 20 Confusum est uinum-^ elanguit oleum., Confusi sunt agricole-f ululaberunt uinitores super frumento et ordeo-f quia periit messis agri., Uinea confusa est-f et ficus elanguit., Malogranata et palma et mallum-^ et omnia hgna agri< aruerunt., 25 Quia confusum est gaudium a fihis hominum., Accingite uos et plorate sacerdotes^ ululate ministri altaris., Ingredimini cubate in sacco ministri dei mei-^ quoniam interiit de domo domini uestri sacrificium., et libatio., Sanctificate ieiu- nium< uocate cetum., Congregate senes omnes habitatores terrae 30 in domum dei uestri^ et clamate ad dominum et dicite., \ 429 | 2 quod add. marg. 2 nianu ii hore 2 mann 14 et add. marg. niolaies .re:? add. sup. lin. 17 pubertatis sue corr. ex ubertatis tue 31 et dicite add. 2 iitanu 328 LECTIONES LETANIARUM. AAA . diei quia prope est dies domint . et quasi bastitas a potente ueniet., Numquid non coram oculis uestris alimenta perierunt de domo dei nostri letitia et exultatio-i conpotruerunt iumenta in stercore suo., Demolita sunt orrea< discipate sunt 5 apotece-: quoniam confusum est triticum., Quid in*g*em muit animal mugerunt greges armenti': quia non est pascua eis., Sed et grex porcorum/f disperierunt., Ad te domine clamabo . quia ignis comedit speciosa deserti '. et flama succendit omnia ligna regionis., 10 Sed et bestiae agri quasi area sitiens . imbrem suspexerunt a te^ quoniam exiccate sunt fontes aquarum . et ignis deuorauit speciosa deserti., Canite tuba in syon^ ululate in monte sancto meo., || QoYitwx bentur omnes habitatores terrae^ quia ueniet dies 15 domini., Quia prope est dies tenebrarum et caliginis'; dies nubis et turbinis<: quasi mane expansum super montes*: sic populus multus et fortis., Similis ei non fuit a principio et post eum non erit-f usque in 20 annos generationis et generationum., Ante faciem eius ignis uorans-: et post eum exurens flama., Quasi ortus uoluptatis terra coram eo-; et post eum solitudo deserti-f neque est qui efl^ugiat eum., Quasi aspectus equorum aspectus eorum^ et quasi equites sic 25 currunt., Sicut sonitus flamme ignis deuorantis stipulam . uelut populus fortis praeparatus ad prelium^ affaciae eius cruciabuntur populi^ omnis bultus redigetur in ollam., Sicut fortes current^ I 430 I et quasi uiri uellatores ascendunt murum., Uir in uiis gradieturf et domus I 433 I impleta est fumo et dixi., Ueae mici-f quia tacui., Quia uir pollutus labiis ego sum-^ et in medio populi polluta 20 labia abentis ego habito . et regem dominum exercituum uidi oculis meis., Et bolabit ad me unus de serafin-^ et in manu eius calculus quem {ovcype **tulerat de altari-f et tetigit os meum et dixit., Ecce tetigi hoc labia tua^ et auferetur iniquitas tua< et pecca- 25 tum tuum mundauitur., Et audiui uocem domini dicentis., Quem mittam^ et quis . i^it nobis., Et dixi., Ecce ego sum mitte me., Et dixit., Uade et dic populo huic, Audite audientes et nolite 30 II stabat corr. 21 dnm corr. ex dni 24 force / inanu 27 iuit corr. 332 DE DOMINICIS QUOTIDIANOS. intelligere^ et uidete uisionem et nolite || cognoscere., Ex^^^cacor populi uius^i et aures eius adgraba<( et oculos eius claudex 'ne forte uideant oculis suis-; et auribus suis audiant-i et eorde stio intellegant^ et conuertantur et sanem eos., 5 Et dixi., Usquequo domine^ et dixi., Donec desolentdr ciuita- tes absquehabitatorcK et domus sine homine-v et terra relinquatur deserta^f, Et longe faciet dominus homines et multiplicabitur quae dere- licta fuerat in medio terrae . et aducln ea decimatio., Et conuer- lo tetur et sanem eos., Et erit in ostensione sicut terebinctus^ et sicut quercus quae expandit ramos suos., Semen sanctum erit-f id quod steterit in ea., Amen. | 434 | EPISTOLA PAULI APOSTOLI'^ AD ROMANOS., (II 11-29) 15 FRATRES/ non est personarum acceptio aput deum,, Quicumque enim sine lege peccaberunt-^ sine lege peribunt., Et quicumque in lege peccaberunt^ per legem iudicaburittlr., Non enim auditores legis iusti sunt aput deum< sed factores legis iustificabuntur., Quum enim gentes quae legem non habent*; 20 naturaliter ea que legis sunt faciunt uiusmodi legerti non haben- tesi ipsi sibi sunt lex^ qui ostendunt opus legis scriptum in cor- dibus suis., Testimonium retentes illis conscientia sua-^ et inter se inuicem cogitationum adcusantium || aut etiam defendentium-^ in die qua 25 iudicabit dominus deus oculorum homindm . secundum euange- lium meum per ihesum xpm., Si autem tu iudaeus cognominaris'. et requiescis in lege<; et gloriaris in deoK et nosti . uolumtatem< et probas . utiliora instructus per legem^ confidis teipsum ducem esse caecorum*; lumen eorum qui in tenebris suntK eruditorem 30 insipientium^iv magistrum infantium^ habentem formam scidntie< et ueritatis in lege., Qui ergo alium doces< te ipsum non doces ? I exceca ce add. sup. lin. IN PRtMO DOMINICO. 333 Qui predicas rion furandum^; furaris ? Quidicis non mecandum mecaris ? Qui abominaris idola^v sacrilegium facis ? Qui in lege gloriaris-^ per preuaricationem legis | 435 | deum inhonoras ? 5 Nomen enim dei per uos blasfematur in gentibus^ sicut scrib- tum est., Circumcisio quidem prode est-^ si legem obserbes., Si autem preuaricator legis sis-f circumcisio tua preputium facta est., . 10 Si igitur preputium iustitias leges custodiat^ nonne preputium illius in circumcisione reputabitur ? Et hoc iudicauit quod ex natura est preputium lege consum- mans te-^ qui per Htteram et circumcisionem>v preuaricator legis es ? Non enim qui in manifesto iudaeus est neque qui in manifesto 15 in carne circumcisio^ sed qui in abscondito iudaeus est et circum- cisio cordis in spiritu^ non littera., || Cuius laus noh ex ommibus sed ex deo est., amen., LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM MATHEUM., (V i7-2f6) 20 IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loqueba- tur discipulis suis dicens., Nolite putare^ quoniam ueni legem solbere aut prophetas., Non ueni solbere^ sed adinplere., Amen quippe< dico uobis., Donec transeat caelum et terra iota unum aut unus apix non pre- 25 teribit a lege^ donec omnia fiant,, Qui ergo solberit unum de mandatis istis minimis et docuerit sic homines-^ minimus uocabitur in regno caelorum,, Qui autem fecerit et docuerit^ hic magnus uocabitur in regno caelorum., Dico enim uobis^ quia nisi abundauerit iustitia uestra plus quam 30 I 436 I scribarum et fariseor{im . non intrabitis in regnum caelo- 4 in lege add. inarg. 2 nianu ii iustitias suppUtum 2 manu 16 est add. 2 mamt 18 omnibns eorr. 334 I^ SECUNDO DOMINICO. rum., Audistis quia dictum est antiquis non occides ? Qui autem occiderit reus erit iudicio., Ego autem^ dico uobis., •.,"---;, . - Quia omnis qui irascitur fratri suo^ reus erit iudicio., 5 Qui autem dixerit fratri suo raca^ reus erit concilio., Qui ailtem dixerit fatue< reus erit geenne ignis., Si ergo offers munus tuum ad altare^ et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid aduersum te^ relinque ibi munus tuum ante altare . et uade prius reconciliare fratri tuo . et tunc lo ueniens offer munus tuum., Esto consentiens . aduersario tuo cito dum es in uia cum eoi ne forte aduersarius || tradat te iudici et iudex tradat te ministro ^ et in carcere mittaris., Amen dico tibi . non exies inde donec reddas nobissimum 15 quadrantem., Qui habet aures audiendi audiat., amen., LEGENDUM IN SECUNDO DOMINICO., LAEGTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETAE., (V 8-16) HAEC DICIT DOMINUS., 20 Ue qui coniungitis domum ad domum-f et agrum ad agrum copulatis usque ad terminum loci., Numquid habitabitis soli uos in medio terre ? Inauribus meisunt^ haec dicit dominus exercituum., Ue qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et potandum usque ad uesperam-^ ut uino extuetis., 25 Cithara^ et lira^ et timphanum^v | 437 | et tibia^; et uinum in conuiuiis uestris-f et opus domini non respicitis . nec opera manum eius consideratis., Propterea captibus ductus est populus meus quia non abuit scientiam . et nobiles eius interierunt fame^ et muhitudo eius siti exaruit., Propterea dilatauit infernus animam 30 suam-f et aperuit hos suum absque ullo termino., Et descendent fortes eius et populus eius^ et sublimes glori- osi*que eius ad eum.. IN SECUNDO DOMINICO. 335 Et incurbauitur homo et humiliabitur uir^ et oculi su(^limium deprimentur., Et exaltabitur dominus exercituum in iudicio^ et deus srahel sanctificabitur in iustitia., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLK AD ROMANOS., (I Cor. I 17-22)11 5 FRATRES^ non misit me xps babtizare^ sed euangelizare., Non in sapientia uerbi^ ut non euacuetur crux xpi., Uerbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est., Is autem qui salbi fiunt id est nobis>^ uirtus dei est., Scribtum est enim., lo Perdam sapientiam sapientium<: et prudentiam prudentium reprobabo., Ubi sapiensK ubi scriba^ ubi conquisitor huius saeculi., Nonne stultam fecit deus sapientiam huius mundi ? Nam quia in dei sapientiam non cognobit mundus per sapien- 15 tiam deum < placuit deo per stultitiam predicationis salbos facere credentes., Quoniam et iudaei signa petunt>v | 438 | et greci sapientiam querunt-^ per fidem quae est xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., 20 (IV 18-23) IN ILLO TEMPORE < dominus noster ihesus xps ambulans iuxta mare galileae'^ uidit duos fratres . simonem qui uocatur petrus . et andream fratrem eius^ mittentes redde in mare erant enim piscatores., 25 Et ait illis . ihesus., Uenite post me/. et faciam uos fieri pisca- • tores hominum., At illi continuo relictis retibus secuti sunt eum., Et procidens inde< uidit alios duos fratres iacobum zebedei>; et iohannem fratrem eius in nabi cum zebedeo patre eorum i refi- 30 I sulimiinn corr. 336 m^ DOMINICO. cientes retiasua et uocauit eos., Illi autem statim relictis retibus || et patrem < secuti sunt eum., Et circuibat ihesus totam galileam docens in sinagogiis eorum-f et predicans euangelium regni et sanans omnem langorem^ et 5 orhnem infirmitatem in populo., amen. IIP DQMINICO., LEGTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (V 1827) HAEC DICIT DOMINUS.. Ue qui traitis iniquitatem in funiculis uanitatum^ et quasi 10 uinculum plaustri peccatum., Qui dicitis festinet et cito ueniat opus eius^ et uideamus et adpropriet et ueniat consilium sancti srahel . et sciemus illut., Ue-^ qui dicitis bonum malum< et malum bonum., Ponentes tenebras lucem-'' et lucem in tenebras., Ponen- tes I 439 I amarum dulcem^ et dulcem in amarum., Ue< qui 15 sapientes estis in oculis uestris^ et coram uobis met ipsis pru- dentes., Ue^ qui potentes estisad bibendum uinum-f et uiri fortes ad miscendam ebrietatem., Qui iustificatis impium pro muneribus eius< et iustitiam iusti aufertis ab eo., Propter hoc< sicut deuorat stipulam \1ngu3. ignis . et calor flame exurit^ sic radix eorum 20 quasi fabillaerit et germen eorum utpulbis ascendet., In omnibus is non est aduersus furoreius-f sed aduc manus eius extenta. Et elebabit signum in nationibus procul et siuilabjt ad euni de finibus terre . et ecce festinus uelociter ueniet., Non est deficiens neque laborans^ non dormi || tauit neque obdormiet neque solbe- 25 tur cingulum renum eius-" nec rumpetur corrigia calci^mentorqm eius ait dominus omnipotens., amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI-^ AD ROMANOS., (VI 19-23) FRATRES i umanum dico propter infirmitatem carnis uestrae., Sicut enim exibuistis membra uestfa seruire inmunditiae^ et 19 lingua corr. 2 maiiu ex ligna IN 111° DOMINICO, Tf2)7 iniquitati ad iniquitatem^ ita et nu«c exibete membra uestra seruire iustitiae in sanctificationem., Quum enim serui essetis peccati< liberi fuistis iustitiae., Quem ergo fructum abuistis tunc in isK in quibus nunc erube- scitis., .5 Nam finis illorum< mors est., Nunc uero liberati a peccato serui autem facti deo< habetis fructum uestrum | 440 | in sancti+ficatione-^ finem uero uitam aeternam., Stipendia enim peccati mors., Gratia autem dei uita aeterna< 10 in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELII^ SEGUNDUM MATHEUM., (VIII 1-13) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps cum descendisset de montem< secutus est eum turbe multe., 15 Et ecce leprosus ueniens adorabit eum dicens., Domine si msi potes me mundare., Et extendens manum ihesus^ tetigit eum dicens., U0I6 . mundare., Et confestim^ mundata est lepra eius., Et ait illi# ihesus., 20 Uide . nemini dixeris^ sed uadeostende te sacerdoti . et offers munus quod precepit moyses in testimonium illis., Quum autem introisset capharnaum^ || accessit ad eum centurio rogans eum et dicens., Domine puer meus iacet in domo< paraleticus^ et male 25 torquetur., Et ait illi ihesus., Ego ueniam . et curabo eum., Et respondens centurio< ait., Domine-f non sum dignus ut intres sub tectum meum . sed tantum dic uerbo^ et sanabitur puer meus., 30 Nam et ego homo sum sub potestate constitutus'; habens sub I nuc corr. 20 illis cfl}-r. Anecdota Mareds 33^ IN Ull^ DOMINICO. me milites^; et dico huic uade et uadit . et alio ueni et uenitr SECUNDUM MATHEUM., (VIII 14-26) 10 IN ILLO TEMPORE^ quum uenisset ihesus in domum petri^ uidit socrum eius iacentem et febricitantem^ et tetigit manum eius et dimisit eam febris'^ et surrexit et ministrabat eis., Uespere autem facto-f obtulerunt ei multos demonia habentes^; et eiciebat spiritus uerbo^: et omnes male habentes curabit^ ut 15 adinpleretur quod dictum est per esayam prophetam dicentem., Ipsi infirmitates nostras accepit^ et egrotationes ipse portabit., Uidens autem ihesus turbas multas circa se< iussit ire trans fretum., Et accedens unus scriba< dixit illi., Magister^f sequar te quocumque ieris., Et dicit ei ihesus.,^ 20 Uulpes fobeas habent || et uolucres caeh nidos'^ fiHus autem hominis non habet ubi caput recHnet., AHus autem de discipuHs eius^ ait ihi., Domine^ permitte me primum ire^ et sepeHre patrem meum., lihesus autem^ ait iHi., Sequere me et dimitte mortuos-c sepeHre mortuos suos., 25 Et ascendente eo in nabicula^ secuti sunt eum discipuH eius., Et ecce motus magnus factus est in mari^ ita ut nabicula operiretur fluctibCls . ipse uero dormiebat., Et accesserunt et suscitaberunt eum^ dicentes., 30 Domine-f salba nos perimus., Et dicit eis., ;40 DE QUINTO DOMINICO. Quid timidi estis modice fidei ? Tunc surgens imperauit uentis et mari^ et facta est tranquillitas magna., amen, | 443 | ITEM DE QUINTO DOMINICO., LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE (XLVIII 16-21) 5 HEC DICIT DOMINUS., Accedite ad me^i et audite hoc, Non a principio in abscondito loquutus sum< ex tempore ante quam fieret ibi eram., Et nun^ dominus misit me^ et spiritus eius., Haec dicit dominus redemtor tuus fortis srahel., Ego dominus 10 deus tuus docens te utilia^ gubernans te in uiaquam ambulabas., Utinam adtendisses mandata mea-^ et facta fuisset sicut flumen pax tua et iustitia tua sicut gurgites aquarum>( et fuisset quasi arena semen tuum et stirpis uteris tui ut lapilli eius non interis- sent . et non fuisset adtritum nomen eius afifaciae mea., || 15 Egredimini a babilone fu^ite a caldeis in uoce exultationis., Adnuntiate-i auditum facite hoc,, Afferte illum usque ad extremum terrsLQ/. dicite redemit dominus serbum suum iacob., Non sitierunt in deserto cum educeret eos . aquam de petra produxit eis^ et scidit petram et fiuxerunt aquae., amen 20 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (VI 12-18) FRATRES^ non regnet peccatum in uestro mortali corpore^ ut obediatis concupiscentiis eius., Sed neque exibeatis membra uestra arma iniquitatis peccato^ sed exibete uos deo tamquam ex mortuis uiuentes-: et membra 25 uestra arma iustitiae deo., Quid ergo peccabimus quoniam non sumus sub lege-c sed sub gratia ? Absit. | 444 | An nescitis quoniam cui exibuistis uosseruos ad obediendum^i serui estis eius cui obedistis sibe peccati ad mortem^ sibe obedientiae ad iustitiam., 8 nunc c adci. su/>. lin. 15 fugite g 2 mann siippletunt DE QUINTO DOMINICO. 34 1 Gratias autem deo quod fuistis serui peccati^ obedistis autem ex corde in eam formam doctrine^ in qua* traditi estis., Nunc uero liberati a peccato^ serui autem facti estis iustitiae per ihm xpm dominum nostrum., amen. LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., 5 (XXIV 3-36) IN ILLO TEMPORE^ Accesserunt discipuli ad dominum ihesum dicentes., Dic nobis; quod signum eritaduentustui^ et consummationem saecOli., lo Uidete^ ne quis uos seducat., Multi enim uenient in nomine meo dicentes ego sum xps-f et multos seducent., Audituri autem estis prelia et opiniones preliorum-^ || uidete ne turbemini., 15 Oportet enim fieri haec^ sed nondum est finis., Consurget enim gens in gentem>v et regnum in regnumx et erunt pestilentiae et famis-^ et terrae motus per loca., Hec autem omnia^ initia sunt dolorum., Tunc tradent uos in tribulatione et occident uos-f et eritis 20 odio omnibus gentibus propter nomen meum., Et tunc scandalizabuntur multi et inuicem tradent-^ et odio abebunt inuicem., Et multi seudo prophete surgent^ et seducent multos., Et quoniam habundabit iniquitas^ et refrigescit karitas mul- 25 torum., Qui autem perseberaberit usque in findm . hic salbus erit., Et predicabitur hoc euangelium regni in uniuerso orbem taer- rarum . in testimonium omnibus gentibus-^ et tunc ueniet con- sumatio., | 445 I 30 Quum ergo uideritis abominationem desolationis^ quae dicta 2 in qua» m erasum »5 Et erasum 2 manu 342 DE QUINTO DOMINICO. sunt a danieb propheta stantem in loco sancto-^ qui legit intellegat., Tunc qui in iudea sunt fugient in montibus^ et qui in tecto non descendet tollere aliquid de domo sua., Et qui in agro-f non reuert^tur tollere tunicam suam.. 5 Ue autem pregnantibiis . et nutrientibus in illis diebus., Orate autem^^ ut non fiat fuga uestra hieme uel sabbato., Erit enim tunc tribulatio magna^ qualis non fuitab initio mundi usque modo neque fiet., Et nisi brebiati fuissent dies illi'^ non fieret salba omnis caro., 10 Sed propter electos brebiabuntur dies illi., Tunc si quis uobis dixerit ecce hic est xps aut illic-^ nolite credere., || Surgent enim seudo xpi^ et seudo prophete . et dabunt signa magna et prodigia ita ut in errorem inducantur-^ si fieri potest 15 etiam electi., Ecce predixi uobis., Si ergo dixerint uobis ecce in deserto est-^ nolite exire., Ecce in penetrabiHbus . nolite credere., Sicut enim fulgur exiit ab oriente et par^t usque in occidente^ 20 ita erit aduentus fihi hominis., Ubicumque fuerit corpus-^ illic congregabuntur et aquile., Statim autem post tribulationem dierum illorum^ sol obscura- biturK et luna non dauit lumen suum'; et stelle cadent de caelo-f et mrtutQS, caelorum commobebuntur., 25 Et tunc pareuit signum | 446 | fihi hominis in caelo., Et tunc plangent omnes tribus terrae-f et uidebunt filium hominis uenientem in nubibus caeli . cum uirtute multa et mage- state excelsa., Et mittet angelos suos cum tuba et uoce magna^ et congre- 30 gabuntur electos eius a quattuor uentis a sumis caelorum^^ usque ad terminos eorum., Ab arbore autem fich discite parabolam., I danielo o add. seriori manii 4 reuertatur / mann 19 parit corr. 24 uirtutes rtut 2 moHV [SEXTO DOMINICO.] 343 Ouum iam ramus eius tener fuerit et lolia nata-f scitote quia prope est estas., Ita et uos quum uideritis hec omnia-c sciatis quia prope est in ianuis., Amen dico uobis . quia non preteribit haec generatio^ donec 5 omnia fiant., Caelum et terra transibunt-^ || uerba autem mea non preteri- bunt., De die autem illa et hora nemo scit^ neque angeh caelorum^ nisi pater solus., amen., LEGTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE (XLVIII 12-15) 10 HAEC DICIT DOMINUS., Audi me iacob et srahel quem ego uoco-c ego ipse ego primus et nobissimus., Manus quoque mea fundaberunt terram i et dextera mea mensa est caelos^ et ego uocabo eos et stabunt simul., Congregamini 15 omnes uos et audite^ quis de his adnuntiabit haec. Dominus dilexit eum et faciat uolumtatem suam in babilone^ et bracium suum in caldeis., Ego loquutiis sum et uocabi eum^ adduxi* eum et directa est uia eius., amen., EPISTOLA PAULI APOSTOLK AD ROMANOS., (XII i-i6)|447 | =^° FRATRES^ obsecro uos per misericordiam dei< ut exibeatis corpora uestra hostiam uibentem sanctam deo placentem. Rationabilem obsequium uestrum et noHte confirmari u/zic saeculi^i sed reformamini in nouitate sensus uestri-f ut probetis que sit uolumtas dei bona placens et perfecta., 25 Dico autem uobis per gratiam dei quaedata est mici^ omnibus qui sunt inter uos., Non plussapere quam oportet sapere-f sed sapere ad sobrieta- t^m . et unicuique sicut dmisit deus mensuram fidei., 23 uhic h add. sitp. lin. 29 duisit corr. 10 Titulum supple : LEGENDUM SEXTO DOMINICO. 344 fsEXTO DOMINICO.] Sicut enim in uno corpore multa membra habemus< membra autem omnia cum sint de uno corpore non eundem actum habent/ || ita multi unum corpus sumus in xpo., Singuli autem alter alterius membra., .;. 5 Abentes autem donationem secundum gratiam quae data est nobis differentiae siue profetiae secundum rationem fidei^; sibe misterium in ministrando^ siue qui docet in doctrina., Qui exortatur^ in exortatione., Qui tribuet< in simplicitate., • 10 Qui pre est^ in sollicitudine.. Qui miseretur^ in ilaritate., Dilectio^f sine simulatione., Odientes malum^ aderentes bonum., Karitatem fraternitatis -( inuicem diligentes., 15 Honore^ inuicem preferentes., Sollicitudinem-^ nonpigri., . Spiritu ferbentes . deo seruientes., >'^ Spe gaudentes^ in tribulatione patientes., Oratione instantes memoriis sanctorum comunicantes^ | 448 | 20 ospitaHtatem sectantes., Benedicite^ persequentes uos., Benedicite-^ et nolite maledicere., Gaudete-f cum gaudentibus., Flete^ cum flentibus., 25 Idipsum inuicem sentientes., Non alta sapientes-f sed umilibus consentientes^ per fidemque est in xpo ihesu domino nostro., amen LEGTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., (VII 12-21) 30 IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps.loque- batur discipulis suis dicens., Omnia quecumque uultis ut faciant uobis homines< ita et uos facite eis.. uiT^ 345 Haec est enim lex< et prophete., Intrate per angustam portam^ quia lata porta et spatiosa uia quae ducit ad perdictionem^ et multi sunt qui intrant per eam., Quam angusta porta et arta uiaquaeducit ad uitam^ ||et pauci sunt qui inueniunt eam., Adtendite a falsis prophetis qui ueniunt 5 ad uos in uestibus ouium intrinsecus autem sunt lupi rapaces^ a fructibus eorum cognoscetis eos., Numquid colligunt de spinis ubasK aut de tribulis ficus ? Sic omnis harbor bona^ fructus bonoi- facit., Mala autem harbor^ fructus malos facit., Non potest harbor lo bona malos fructus facere . neque harbor mala fructus bonos facere Omnis harbor quae non facit fructum bonum^ excidetur et in igne mittetur., Igitur ex fructibus eorum ^ cognoscetis eos., Non omnis qui dicit mici domine . domine intrabit in regnum caelorum-^ sed qui 15 facit uolumtatem patris mei qui in celis est^ | 449 | ipse intrabit in regnum caelorum., UII^ LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (LI 1-3) IN DIEBUS ILLIS^ ait esaias., 20 Audite me qui sequimini quod iustum est^ et queritis domi- num., Adtendite ad petram unde excisi estis^ et ad cabernam laci de qua pr^cisi estis., Adtendite ad abraham patrem uestrum^ et ad sarram que peperit uos., 25 Quia unum uocabi eum-^ et benedixi ei et multiplicabi eum., Consolauitur ergo dominus syon < et consolabuntur omnes ruine eius et ponet desertum eius quasi delicias^ et soHtudinem eius quasi ortum domini., Gaudium et letitiam inuenietur in ea^ gra- tiarum actio et uox laudis., amen., || 30 9 fructos 2 ntanu bonos s add. tiip. lin. 23 prcisi corr. Anccdota Mareds. 44 346 uii^ EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS, (XII 16-21) FRATRES'^ noHte esse prudentes aput uos met ipsos^ nulH malum pro malo reddentes., Prouidentes bona non tantum coram deo^ sed etiam coram hominibus., 5 Si fieri potest quod ex uobis est^ cum omnibus hominibus pacem habentes., Non uos met ipsos defendentes karissimi-c sed date locum ire., Scriptum est enim., Mici uindictam-^ ego retribuam dicit dominus., 10 Sed si esurierit inimicus tuils . ciba illum., Si sitit^ potum da ei., Hoc enim faciens^ carbones ignis congeres super caput eius., Noli uinci a maloK sed uince in bono malum< per fidem quae est in xpo ihesu domino nostro., amen | 450 | 15 LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM MATHEUM., (Marc. I 35-44) IN ILLO TEMPORE< egressus ihesus abiit in desertum locumf^ ibique orabat., Et secutus est eum symon^ et qui cum illo erant., Et cum inuenissent eum dixerunt ei . quia omnes 20 querunt te., Et ait illis., Eamus in proximos uicos et ciuitates ut ibi predi- cem-f ad oc enim ueni., Et erat predicans in sinagogiis eorum et omni galilea demonia eiciens., Et uenit ad eum leprosus deprecans eum et genuflexu dixit., 25 Domine si uis*^ potes me mundare., Ihesus autem misertus eius extendens manum suam '. et tangens eum dixit illi., U0I6 mundare., Et quum dixisset statim discessit ab eo lepra^ et mundatus est., Et cominatus ei statim || egecit illum et dicit ei., Uide nemini dixeris sed uade ostende te principibus sacer- 30 dotum-f et offer pro emundatione tua quod precepit moyses in testimonium illis., amen uiiio 347 UIIK, LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (XLIX i-6) HAEC DICIT DOMINUS., Audite insulc'^ et adnuntiate populi de longe., Dominus ab utero uocabit me-^ de uentre matris meae recor- 5 datus est nominis mei^ et posuit os meum quasi gladium acutum., In umbra manus suae protexit me-^ et posuit me quasi signum ad sagittam., In faretra sua abscondit me-^ et dixit mici., Serbus meus es tu sraeU quia in te glorificabor., Et ego dixi in uacuum laborabi lo sine causa^ | 451 | et uane fortitudinem meam consumsi., Ergo iudicium meum cum domino^; et opus meum cum deo meo ? Et nunc haec dicit dominus., Formans m^ ex utero serbum siui-f ut reducam iacob ad eum 15 et srahel congregabitur., Et glorificatus sum in oculis domini^ et deus meus factus est fortitudo mea., Et dixit., Parum est ut sis mici serbus ad suscitandum tribus iacob^ et feces srael conuertendas., Dedi te in lucem gentium^ ut si.f salus mea usque ad extremum 20 terrae., Ait dominus omnipotens., Amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI'^ AD ROMANOS., (XVI 17-20) FRATRES-f rogo uos ut obserbetis eos qui dissesiones et scandala preter doctrinam quam uos didicistis faciunt-^ || et declinate ab illis., 25 Huiusmodi enim xpo domino nostro non seruiunt sed suo uentri^ et per dulces sermones et benedictiones seducunt corda innocentium., Uestra enim obedientia^ in omnem locum diuulgata est., II uana 2 mann 15 me m in ras. 20 sis corr. e.x sit 34^ uiiio. Gaudeo igitur in uobis^ sed uolo uos sapientes esse in bono . et simplices in malo., Deus autem pacis conterat satan sub pedibus uestris uelociter., Gratia domini nostri ihesu xpi uobiscum., amen LECTIO SANCTI EVANGELII< SECUNDUM MARCUM., 5 (V 21-34) IN ILLO TEMPORE-^ cum transcendisset ihesus in naui- cula trans fretum '. conuenit multa turba ad illum et erat circa mare., Et uenit quidam de arcis sinagogis nomine iairus et uidens eum procidit ad pedes eius^ et deprecabatur | 452 | eum multum 10 dicens., Quoniam filia mea in extremis est-f ueni inpone manum super eam ut salba sit et uibat., Et abiit cum illo^ et sequebatur eum turba multa et comprimebant illum,, Et mulier quedam erat in proflubio sanguinis annis duodecim 15 et fuerat multa perpessa a conpluribus medicis-^ et erogaberat omnia sua nec quicquam profecerat^ sed magis deterius habebat., Quum audisset de ihesu-i uenit in turba retro et tetigit uestimenta eius., Dicebat enim quia si uel uestimenta eius tetigero^ salba ero., 20 Et confestim siccatus est fons sanguinis eius-^ et sensit corpori quod sanata esset a plaga., || Et statim ihesus cognoscens in semetipso uirtutem que exierat de eo<^ conuersus ad turbas agebat., Quis tetigit uestimenta mea., 25 Et dicebant ei discipuli eius., Uides turbam conprimentem te^ et dicis quis tetigit me } Et circum inspiciebat uidere eam quae hoc fecerat., Mulier autem timens et tremens^ sciens quod factum esset in se/ uenit et procidit ante eum etdixit ei omnem ueritatem., 30 IUe autem dtxit ei., Filia^ fides tua te salbam fecit., Uade in pace et esto sana a plaga tua., amen. LECTIO NONAM. 349 LECTIO NONAM LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (LXVI 10-13 passim) HAEC DICIT^ DOMINUS., Letamini cudi iherusalem< et exultate in ea omnes qui diligi- tis . eam., | 45M ^ Gaudete cuin ea gaudio magno uniuersi qui lugebatis super eam< ut sugatis et repleamini ab ubere consolationis eius^ ut mulgeatis et deliciis afluamini ab omnimoda gloria eius Quia haec djcit^ dominus., Ecce ego de:linabo super eam quasi flubium pacis^ quasi tor- lo rentem inundaitem gloriam gentium quam sugetis., Quomodo sicut mater blaidiatur-^ ita et ego consolabor uos et in iherusalem consolabimini-i et sanabo contrictiones uestras dicit dominus exercituum., EPISTOLA P/ULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (XIII 10-14) 15 FRATRES^ dilectio proximi malum non operatur., Plenitudo autem legis est lilectio., Et hoc scientes tempus-^ quia hora est || iam nos de somio surgere. Nunc enim pnprior est nostra salus quam cr^dimus Nox precessit dies autem adpropinquabit., 20 Abiciamus erg) a nobis opera tenebrarum-c et induamus nos arma lucis sicut i| diae oneste ambulemus., Non in come*satio- nibus'- et ebrietatnis Non in cubilibus-c et inpudicitiis., Non in contentione et emulatione^ sed induimini dominum nostrum ihesum ^m., amen 25 LECTIO SANGTl EUANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., \ (Marc. X 17-31) IN ILLO TmPORE^ quum egressus esset ihesus in uiam-c procurrens \uidam genuflexu ante eum rogabat eum 7 sugeatis 2 maM.ii. 22 Noi\- ebrietalibus aAd. marg. 2 nianti come*sationibus s erasittn. 350 LECTIO NONAM. dicens., Magister bone'i quid faciam ut uitam eternam percipiam., Ihesus autem dixit ei., Quid me dicis bonum^ nemo bonum nisi solus deus., | 454 | Precepta^ nosti., Ne adulteresK ne occidas^v ne fureris^; ne 5 falsum testimonium dixeris^ ne fraudem feceris., Honora patrem tuum^ et matrem., Et ille respondens^ ait illi., Magister>f omnia haec conserbaui a iubentute mea., Ihesus autem intuitus eum-^ dilexit eum et dixit illi., 10 Unum tibi de est., Uade quecumque habes uence et da paupe- ribus . et habebis tesaurum in caelis^: et ueni seqtere me., Qui CONTRISTATUS IN VERBO ^ abiit mcrens ent enim habens possessiones multas., Et circum inspiciens ihesus^ ait discipulis suis, 15 Quam dificile est qui pecunias habents in regmm dei introire., Discipuli autem obstupescebant in || uerbis eus., At ihesus rursum respondens dixit illis., Filioli-f quam dificile est confitentes in pecunis^c regnum dei introire., 20 Facilius estcamelum per foramen acus transie^ quam diuitem intrare in regnum caelorum., Qui magis admirabantur dicentes ad semet bsos., Et quis potest salbus fidri., Et intuens in illos ihesus-f ait., 25 Aput homines inpossiuile est^ sed non aputdeum., Cepit ei petrus dicere., Ecce nos dimisimus omnia et secuti sumus e^c quid erit nobis Respondens ihesus ait., Amen amen dico uobis^ nemo est qui requerit domos^ aut 30 fratres'^ aut sorores aut matrem^ aut patrm-^ aut filios^ aut agros I 455 I propter me aut propter euangelim -^ qui non accipiet centies tantum., Nunc in tempore hoc domos^; et fratreK et sororesK et ma- DECIMUS. 351 tres\ et filios'; etagros^ cum persecutionibus^ et in seculo futuro » uitam aeternam., Multi autem erunt primi nobissimi^ et nobissimi primi., amen Alium., LEGTIO SANGTI EUANGELII^ SEGUNDUM MARGUM., 5 (X 46-52) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps< uenit ierico-: et discipuli eiuset plurima multitudo., Et proficiscente eo de iherico^ filius . timei bartimeus cecus sedebat iuxta uiam men- dicans., 10 QuiK quum audisset quia ihesus nazarenus esset^ caepit cla- mare et dicere., Fih' dauid ihesu^ miserere mei., Et cominabantur WVn multi ut taceret., || At ille^ multo magis clamabat., Fili dauid ihesu-f miserere 15 mei., Et stans ihesus precepit illum uocari-f et uocant cecum di- centes ei., Amice-i animequior esto surge»* uocat te., Qui proiecto uestimento suo^ exihens uenit ad eum., Et respondens illi ihesus dixit 20 Quid uis tibi faciam., Cecus autem dixit ez., Rabboni ( ut uideam., Ihesus autem dixit illi., Uade fides tua te salbum fecit., amen. 25 DECIMUS., LEGTIO LIBRI< IHEREMIE PROPHETE (XXXI 31-34) ECCE DIES UENIUNTdicit dominus^ et feriam domui srahel et domui iuda fedus nobum., non secundum pactum quod 23 ei add. 2 manu . 352 DECIMUS. * P^P^^^ cum- patribus eorum/ in die quando adpreendi manum eorum ut educerem | 456 | eos de terra egypti., Pactum quod irritum fecerunt et ego dominatus sum eorum dicit dominus^ sed oc erit pactum quod feriam cum domo srahel., 5 Post dies illos dicit dominus '. dabo legem meam in uisceribus eorum et in corda eorum scribam eam^ et ero eis in deum . et ipsi erunt mici in populum., Et non docebunt ultra uir proximum suum< et uir fratrem suum dicens., cognoscite dominum., 10 Omnes enim cognoscent me a minimo eorum usque ad maxi- mum eorum>c ait dominus., Quia propitiabor iniquitati eorum-f et- peccatum eorum non memorabor amplius ait dominus omnipotens., amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (I Cor. III 16-23) 15 FRATRES< nescitis quia templum dei estis^v || et spiritus dei habitat in uobis ? Si quis templum dei uiolaberit-^ disperdet illum deus., Templum enim dei est sanctum *** quod estis uos., Nemo uos seducat., 20 Si quis uidetur inter uos sapiens esse in hoc seculo^^ stuhus fiat ut sit sapiens., Sapientia enim huius mundi-i stultitia est aput deum., Scriptum est enim., Conpreendam sapientes-f in astutia eorum., Et iterum., 25 Dominus nobit cogitationes sapientium quoniam uane sunt., Itaque nemo gloriaetur in homine^ omnia enim uestra sunt., Siue paulus'^ siue apollo^ siue chefas'; siue ic mundus\ siue uita< siue mors\ siue presentia>; siue futlara . omnia enim uestra sunt., 30 Uos autem xpi^ xpsautemdei^ cuigloria in secula seculorum., amen., | 457 | 18 sanctum] est eras. 27 chefah 2 nianu DECIMUS 353 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (IV 31-V II) IN ILLO TEMPORE-f descendit ihesus in capharnaum ciuitatem galileae^ ibique docebat eos turbas sabbatis., Et stu- pebant in doctrina eius-f quia in potestate erat sermo ipsius., s Et in sinagoga erat homo habens daemonium inmundum-f et exclamabit uoce magna dicens., Sine . quid nobis et tibi ihesu nazarene^ uenisti perdere nos., Scio te^ quod sis sanctus dei., Et increpauit illi ihesu dicens., »0 Obmutesce . et exi ab illo., Et cum proiecisset illum daemonium in medium< exiit ab illo nicilque illi nocuit., Et factus est pabor in omnibus^ et conloque- bantur ad inuicem || dicentes., Quod est hoc uerbum^v quia in potestate et uirtute inperat inmundis spiritibus et exeunt., 15 Et diuulgabatur famam de illo in omnem locum regionis., SuRGENS AUTEM de sinagoga^J introibit in domum symonis., Socrus autem symonis-^ tenebatur magnis febribus . et roga- berunt illum pro ea., Et stans super ea imperabit febri et dimisit illam-f et continuo 20 surgens ministrabat illis., Cum sol autem occisisjet< omnes qui abebant infirmos uariis langoribus ducebant illosad eum., At ille singulis manus inponens^ curabat eos., Exiebant autem demonia a multis clamantium et dicentium-f 25 quia tu es | 458 | filius dei., Et increpans non sinebat eos loqui^ quia sciebant ipsum esse xpm., Facta autem haec '. egressus ibat in desertum locum et turbae requirebant eum et inuenerunt usque ad ipsum et detinebant illum^ ne discederet ab eis., 30 Quibus ille ait., 22 occisiset corr. Anecduta Mareds. le 354 xio Quia et aliis ciuitatibus oportet me euangelizare regnum dei< quia ideo missus sum., Et erant predicans-f in sinagogiis galileae., Factum est autem cum turbe inruerent in eum^ ut audirent uer- bum dei^ et ipse stabat secus stagnum genessaret., 5 Et uidit duas nabes stantes secus stagnum^ piscatores autem descenderunt et lababant retia., Ascendens autem in nabem || quae erat symonis^ rogabat eum ut a terra reduceret pusillum., Et sedens; aduersione contemtiosa., Adpreenderunt mendacium^ || et nolue- runt reuerti., Adtendi et abscultaui nemo quod bonum est loquitur< nullus est qui agat penitentiam super peccato suo dicens quid 5 feci*., Omnes enim conuersi sunt ad cor suum quasi equus impetu uadens in prelio'^ et sanabant contrictionem populi mei ad igno- miniam dicentes., Pax . pax^ et non erat pax., lo Confortati sunt in terra '. quia de malum ad malo egressi sunt '• et me non cognoberunt dicit dominus., Unusquisque se ad proximo suo custodiat . et in fratre suo non habeat fiduciam., Quia omnis frater subplantans subplantauit-; et omnis amicus 15 fraudelenter incedit^^ et uir fratrem suum | 460 | deridebit et ueritatem non loquetur,, Docuerunt enim h'nguam suam loqui mendacium^ et ut inique agerent laboraberunt., Numquid super is non uisitabo dicit dominus^ aut in gentem 20 uius cemodi non ulciscetur anima mea ? Supermontes adsumant fletum ac lamentum^ et super speciosa deserti planctum magnum-f quoniam incensse sunt eo quod non sit transiens., Haec dicit dominus. Non gloriaetur sapiens in sua sapientia^ neque gloriaetur fortis 25 in fortitudine sua., Et non gloriaetur diues in diuitiis suis^ sed in eo gloriaetur qui gloriatur scire et nosse me., Quia ego sum dicit dominus qui facio misericordiam et iudicium in terram., Haec enim placent || mici^ ait dominus omnipotens., 30 amen 6 fecit t erasutit 356 xio EPISTOLA PAULI APOSTOLI'^ AD CORINTIOS . I\, (VI 12-20) FRATRES-c omnia mici licent-f sed non omnia expediunt., Omnia mici lic^nt . sed non omnia edificant., Omnia mici licent^ sed ego sub nullius redigar potestate., 5 Escauentri^ et uenter escis/ deus autem et unc et haec dex- truet., Corpus autem non fornicationis sed domino-f et deus cor- pori., Deus uero et dominum suscitauit-f et nos suscitauit per uirtu- tem suam., 10 Nescitis quia corpora uestra^ membra xpi sunt., Tollens ergo membra xpi^i faciam membra meretricis ? Absit., An nescitisK quoniam qui aderet meretrici^ unum cor- pus efficitur Erunt enim inquidduo in carne una., | 461 | 15 Qui autem aderet domino< unus spiritus efficitur., Fugite fornicationem., Omne peccatum quocumque fecerit homo^ extra corpus est., Qui autem fornicatur^ in corpus suum peccat, An nescitis quoniam membra uestra templus est spiritus sancti 20 qui in uobis est-f quem habetis a deo et non estis uestri., Emti enim estis pretio magno^ glorificate et portate dominum in corpore uestro., amen LEGTIO SANCTI EUANGELIH SECUNDUM LUCAN., (V 12-26) 25 IN ILLO TEMPORE-f quum esset ihesus in unam ciui- tatem^i ecce uir plenus lepra uidens ihesum et procidens in faciem suam rogabit eum dicens., Dominc': si uis potes me mundare., Et extendens manum tetigit illum dicens., || 30 U0I6 . mundare., Et confestim lepra discessit ab illo< et ipse precepit illi ut nemini diceret., xiio 357 Sed uade et ostende te sacerdoti': et offer pro emundatione tua^ quod precepit moyses in testimonium illis., Perambulabat magis sermo de illo^ et conueniebantur turbe multe ut audirent et curarentur ab infirmitatibus suis., Ipse autem secedebat in desertum et orabat., 5 Et factum est in una dierum et ipse sedebat docens., Et erant farisei sedentes et legis doctores-f qui uenerant ex omni castello galileeet iudee et iherusalem., Et uirtus erat domi- ni< ad sanandum eos., Et ecce uir portantes in lecto hominem qui erat paraleticus^ lo I 462 I et querebant eum inferre et ponere ante eiim . et non inuenientes qua parte illum inferrent pre turba., Ascenderunt supra tectum^ et sub tegulas submiserunt illum cum lectoin medium ante ihesum., Quorum fidem ut uidit^ dixit., Hpmo-^ remittuntur tibi peccata tua., Et ceperunt cogitare 15 scribe et farisei dicentes., Quis est ic»; qui loquitur blasfemias . Quis poterit dimittere peccata^ nisi solus deiis . Ut cognobit autem ihesus cogitationes eorum-c respondens dixit ad illis., Quid cogitatis in cordibus uestris . Quid est facilius dicere dimittuntur tibi peccata tua-i an dicere 20 surge et ambula . Ut autem sciatis quia filius hominis || potes- tatem habet in terra dimittere peccata^ ait paraletico., Tibi dico^f surge., Tolle lectum tutim . et uade in domum tuam., Et confestim surgens coram iilis-f tulit in cjuo iacebat et abiit in domum suam magnificans deum-^ et stupor adpreendit omnes 25 et magnificabant dominum., Et repleti sunt timore dicentes-f quia uidimus mirabilia odie., amen. XIP., LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETE., (III 14-23) • HAEC DICIT DOMINUS., 30 Conuertimini filii reuertentes^ quia ego uir uester., Et ad- summam uos unum de ciuitate-f et alium de cognatione., 358 xrio Et introducam uos in syon et dabo uobis pastores iuxta cpr meum-c et pascent uos scientia et doctrina., | 463 | Quumque multiplicati fueritis et creberitis in terra in diebus illis ait dominus-i non dicent ultra arca testamenti domini., 5 Neque ascendet super cor neque recordabuntur illius-f neque uisitabitur nec fiet ultra., In tempore illo uocabunt iherusalem solium domini^ et congregabuntur ad eum omnes gentes in nomine domini in iiierusalem-i et non ambulabunt post prabitatem cordis sui pessimi., 10 In diebus illis ibit domus iuda ad domum sraheW et uenient simul de terra aquilonis^ ad terra quam dedi patribus uestris., Ego autem dixi quo modo ponam te in fihis^ et tribuam tibi terram desiderabilem hereditatem preclaram exercitum gentium., Et dixi., Patrem uocabis me-^ ||et post me ingredi non cessabis., >5 Sed quo modo si contemnat mulier uirum suum^ sic contemsit me domus srahel ait dominus., Uox in uiis audita est/^ ploratus et ululatus filiorum srahel., Quoniam iniquam fecerunt uiam suam . et obliti sunt domini dei sui., Conuertimini filii reuertentes^i et sanabo aduersiones 20 uestras dicit dominus exercituum., Ecce enim nos uenimus ad te^ tu enim es domine deus noster., Uere mendaces erant colles multitudo montium '. uere in domino deo nostro salus srahel., EPISTOLA PAULI . APOSTOLI^ AD GORINTIOS . P. 25 (XII 27-XIII 8) FRATRES^i uos estis corpus xpi-^ et membra de membro., Et quosdam quidem posuit deus in aeclesia., Primum^ apos- tolos., Secundo^ profetas., Tertio^ doctores., Deinde-^ uirtutes.,| 464 | 30 Exinc^ gratia curationum., Opitulationes^^ gubernationes< genera linguarum., Numquid omnes apostoli^ xiio 359 Numquid omnes prophete^ Numquid omnes doctoresK Numquid omnes uirtutes^i Numquid omnes gratiam habent curationum ? Numquid omnes linguis loquuntur>v numquid omnes interpre- 5 tantur ? Emulamini autem carismata meliora-f et aduc excellentiorem uiam uobis demonstro., Si linguis omnium loquar et angelorum^c caritatem autem non abeam-^ factus sum uelut eramentum sonans . aut cimbalum lo tinniens., Et si abuero profetiam^ et noberim misteriam omnia^; et omnem scientiam\ et si abuero omnem fidem^ ita ut montes transferamt, |{ Karitatem autem non habeam^ nicil sum., Et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas-v et si tradidero corpus 15 meum ut ardeam'^ karitatem autem non habeam^ nicil mici prode est., Karitas-^ patiens est., Benigna est., Karitas-i non emulatur^ non agit perperam^ non inflatur^ non est ambitiosa^ non querit que sua suntK non inritatur^; non cogitat malum\ non gaudet super iniquitatem-^ congaudet 20 autem ueritati., Omnia suffert^ omniacredit"; omniasperat^ omnia sustinet., Karitas numquam excedit^ per fidem quae est in xpo ihesu domino nostro., amen LECTIO SANCTI EUANGELIK SECUNDUM LUCAM., (V 27-VI lo) 25 IN ILLO TEMPORE^ egressus ihesus in deserto^ uidit publicanum nomine leui sedentem | 465 | ad telonium^ et aitilli., Sequere me., Et relictis omnibus^ surgens secutus est eurti., Et fecit ei conuibium magnum leui in domo sua^ et erat turba multa publicanorum et aliorum qui cum illis erant discumbentest 30 et murmurabant farisei et discipuli eorum dicentes ad discipulos eius.. 360 Xlio Quare cum publicanis et* pec*catoribus ^ manducatis et uibitis . Et respondens ihesus dixit ad illos., Non egent qui sani sunt medicum-c sed qui male habent., ■ Non ueni uocare iustos^ sed peccatores in penitentiam., At 5 illi^ dixerunt ad eum., Quare discipuli iohannis ieiuna/zt frequen- ter II et obsecrationes faciunt similiter et fariseorum -; tui autem edunt et uibtint., Quibus ipse ait., Numquid potest filius sponsi dum cum illis est sponsusK facere ieiunare } 10 Uenient autem dies et cum ablatus fuerit ab illis sponsus^ et tunc ieiunabunt in illis diebus., Dicebat autem et similitudinem ad illos., Quia nemo conmisuram a uestimento nobo-c inmittit in uesti- mentum uetus., AHoquin^ et nobum rumpit et ueteri non con- 15 uenit conmisuram a nobo., Et nemo mittit uinum nobum in uteres ueteres., Alioquin-^ rumpet uinum nobum ut^res-^ ipsut effunde- tur et uteres peribunt., j 466 j Sed uinum nobum in uteres nobos mittendum est^ et utraque conserbantur., 20 Et nemo biuens uetus< statim uult nobum dicit enim uetus melius est., Factum est autem in sabbato secundo primum cum transiret per sata^ uellebant discipuli eius spicas et manducabant confricantes manibus., Quidam autem fariseorum-^ dicebant illis., Quid facietis^i quod 2S non Hcet insabbatis., Et respondens ihesus^ dixit ad eos., Nec oc legijtis quid fecit dauid cum esuriret ipse et qui cum ipso erant^ quo modo intrabit in domum dei et panes proposi- tionis sumsit et manducauit'; et dedit qui cum ipso erant; et aures et non auditis .'' IVIe ergo non time- bitis ait dominus^; et faciem meam non doleuitis ? Qui posui arenam terminum mari^ preceptum sempiternum quod non pre- teribit., Et commobebuntur et non poterunt et intumescunt fiuctus 20 eius< et non transibunt illut., Populo autem huic factum est cor incredulum-^ et exasperans., Recenserunt et abierunt et non dixerunt in corde suo || me- tuamus dominum deum nostrum/r qui dat nobis plubiam tempo- raneam et serotinam in tempore suo., Plenitudinem annue messis^ 25 custodientem nobis., Iniquitates nostrae declinaberunt haec< et peccata nostra proiberunt bonam a nobis., Quia inuenti sunt in populo meo inpii insidiantes quasi a/^ccupes^ laqueos powentes et peducas ad capiendos uiros., 30 29 accupes cori . potentes corr. Anecdota Maretls. «6 362 TERTIODECIMUS. Decipula plena abibus^ sic domus eorum plena dolo., Ideo magnificati sunt et ditati/ incrassati sunt et inpinguati . et preterierunt sermones meos pessime., Causam uiduae non audierunti causam pupilli non dixerunt-^ 5 et iudicium pauperum non iudicaberunt., Numquid super is non uisitabo . | 468 | dicit dominusi aut super gentem huiuscemodi . non ulciscetur anima mea ? Stupor et mirabilia facta sunt in terra., Prophete prophetabunt mendacium^ et sacerdotes adplaude- 10 bant manibus suis . et populus meus dilexit talia., Quid igitur fietK in nobissimo eids., Confortamini filii ueniamin in medio iherusalem^ et sanabo contrictiones uestras dicit dominus omnipotens., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI ^ AD CORINTIOS . P., 15 (II Cor. VI ii-VII i) FRATRES/f os nostrum pateat ad uos., O corintii cor no- strum dilatatum est., Non angustiamini in nobis^ angustiamini . autem in uisceribus uestris., Eandem autem habentes remunerationem-^ tamquam || filios 20 dico., Dilatamini et uos< et noHte iugum ducere cum infidehbus., Que aenim participatio iustitiae cum iniquitatem aut quae societas luci a tenebras., Quae autem conuentio xpi a'd behliah atque pars fideh cum infidele., Quae autem consensus templum dei-v cum ydoHs 25 Uos enim estis templum dei uiui^ sicut deus dicit., Quoniam habitabo in iUis et inter eos ambulabo^ et illorum ero deus et ipsi erunt mici populus., Propter quod exite de medio eorum et separamini dicit dominus et inmundum ne tetigeritis ': et ego recipiam uos., Et ero uobis 30 in patre et uos eritis mici in fiHos et filias^ dicit dominus omni- potens., As igitur habentes promissiones karissimi^ mundemus nos ab TERTIODECIMUS. 363 omni I 469 I inquinamento carnis et spiritu perficientes sanctifi- cationem in timore dei-^ cui gloria in secula seculorum., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (VI 37-48) ^ IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps loque- 5 batur discipulis suis dicens., Nolite iudicare^ et non iudicabimini., Nolite condemnarc': et non condemnabimini., Dimittite^ et dimittemini., Date-^ et dabitur uobis., Mensuram bonam conexam et coagitatam et supereffluentem^ dabunt in 10 sinum uestrum., Eadem uero mensuram qua mensi fueritis^ remitietur uobis., Dicebat autem illis< et similitudinem., Numquid potest cecus cecum ducere»; nonne ambo in fobea cadent ? || 15 Non est discipulus< super magistrum., Perfectus autem omnis . erit-f sicut et magister eius., Quid autem uides festucam in oculo fratris tui'^ trabem autem quae in oculo tuo est non consideras ? Et quomodo potes dicere fratri tuo<; frater sine\ eiciam festu- 20 cam de oculo tuoK ipse in oculo tuo^ trabem non uides ? Ypocrita-f eice primum trabem de oculo tuo^ et tunc respicies ut educas festucam de oculo fratris tui., Non est enim harbor bona que facit fructos malos^ neque har- bor mala faciens fructum bonum., 25 Unaqueque harbor^ de fructu suo cognoscitur,, Neque enim de spinis colligitur . ficus/^ neque de rubo uinde- rniant ubas., | 470 | Bonus homo< de bonotesauro cordis sui profert bona., Et malus homo^ de malo profert malum., Ex habundantia 30 cordis^: os eius loquitur., 20 sine] eice 2 inanu 364 QUARTO DECIMO DOMINICO. Quid autem uocatis me domine domine^v et non facitis quae dico., Omnis qui uenit ad me et audit sermones meos et facit eos-^ ostendam uobis cui similis est., Similis est homini edificanti domum qui fodit in altum-^ et 5 posuit fundamentum supra petram., Inundationem autem facta^f inlisum est flumen domui illi . et non potuit eam mobere., Fundata enim erat supra petram., amen. QUARTO DECIMO DOMINICO 'o LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE (XXIII 2-8) HAEC DICIT DOMINUS DEUS SRAEL ad pastores. qui pascunt populum . meum., || Uosdispersistis gregem meum et eiecistis eos/^ et non uisitasti^- eos., Ecce ego uisitabo super uos malitiam studiorum uestrorum 15 ait dominus-f et congregabo reliquias populi mei ab omnibus terris^ ad quas egeceram eos illuc, Et conuertam eos ad rura sua et crescent et multiplicabuntur^ et suscitabo super uos pastores et pascent eos., Non formidabunt ultra et non pabebunt et nullus queretur ex numero dicit domi- 20 nus., Ecce dies uenient dicit dominus et suscitabo dauid germen iustum^ et regnabit rex et sapiens erit-^ et faciet iudicium et iustitiam in terra., In diebus illis salbauitur iuda^ et srahel habitabit confidenter., I471 I 25 Et hoc est nomen quod uocabunt eum dominus iustus noster., Propter hoc ecce dies ueniunt dicit dominus<: et non dicent ultra uiuit dominus qui eduxit filios srael de terra egypti^ sed uiujt dominus qui eduxit et adduxit semen domus srahel de terra aquilonis . et de cunctis terris ad quas eiecerat . eos illuc, 30 Et habitabunt confidentes in terram suam., amen. 13 uisitatls s add. sup. lin. QUARTO DECIMO DOMINICO. 365 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD CORINTIOS . II\, (XIII 7-11) FRATRES-f oramus deum ut nihil mali faciatis., Non autem ut reprobati pereamus^ sed ut uos quod bonum est faciatis., 5 Non autem ut reprobi^simus^ non enim possumus aliquid aduersus ueritatem-f sed pro ueritatem^, Gaudeamus enim nos quando infirmi sumus^ || uos autem potentes estis., Hoc autem oramus^ uestram consummationem., Ideo haec absens scribo^ ut non presens durius agam secundum potestatem lo quam dominus dedit mici in edi^ficationem^ et non in dextru- ctionem^ uestram., De cetero fratres-^ gaudete., Perfecti estote^; exortamini^ idem sapite., Pacem habete-i et deus pacis et dilectionis erit uobiscum., amen LECTIO SANCTI EUANGELIU SECUNDUM LUCAN., 15 (VII 1-16) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps cum implesset omnia uerba sua in auribus populi'^ intrabit in caphar- naum., Centurionis autem cuiusdam serbus male habens erat moriturus-f qui erat illi pretiosus., Et quum audisset de ihesu'^ 20 misit ad eum seniores iudeorum ut ueniret/^ et sanaret serbum eius., At ilH cum uenissent ad ihesum-^ | 472 | rogabant eum sollicite dicentes ei., Quia dignus est-: ut hoc ilH prestes., Dihgit enim gentem nostram^ et synagogam ipse edificabit nobis., Ihesus autem ibat cum illis., Et cum iam non longe esset 25 a domo^ misit ad eum centurio amicos dicens., Domine-^ noli uexari., Non enim dignus.surri'^ ut intres sub tectum meum., Propter quod et me ipsum non sum dignus arbitratus^ ut uenirem ad te., 30 6 reprobissimus corr. 366 . XU DOMINICO. Sed dic uerbo^ et sanabitur puer meus., Nam et ego homo sum sub potestatem constitutos'^ abens sub me milites et dico uic uade et uadit., Et alio ueni^ et uenit., Et serbo meo fac hoc-? et facit., Quo audito ihesus^ miratus est., Et sequentibus se dixit., || 5 Amen dico uobis., non inueni tantam fidem in srael., Et reuersi qui missi fuerant domum^ inuenerunt serbum qui languerat sanum., Et factum est deinceps^^ ibat in ciuitatem quae dicitur naym et ibant cum eo discipuli eius^ et turba copiosa., 10 Quum adpropinquaret porte ciuitatis-f ecce defunctus effere- batur fiHus unicus matris sue., et haec uidua eratK et turba ciuitatis multa cum illa., Qua cum . uidisset dominus misericordia motus super eam-c dixit illi., 15 Noli flere., Et accessit et tetigit loculum eius., Hii autem qui portabant steterunt., Et ait., Adulescens tibi dico-f surge., Et resedit-^ qui erat mortuus., Et cepit loqui^ et dedit illum matris suae., | 473 | 20 Cepit autem omnis timor^ et magnificabantdominum dicentes., Quia propheta magnus surrexit in nobis^ et quia deus uisitabit plebem suam., amen. XU . DOMINICO., LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., {XXX 3, 7-17) 25 ECCE DIES UENIUNT dicit dominus et conuertam con- uersionem populi mei srahel et iuda ait dominus^ et conuertam eos ad terram quam dedi patribus eorum et possidebunt eam^ quia magna dies illa nec est similis eius tempusque tribulationis est., lacob^ ex ipso salbauitur., 30 Et erit in die illa ait dominus exercituum^ conteram iugum eius de collo tuo . et uincula eius disrumpam.. XU DOMINICO. 367 Et non domtnabuntur ei amplius alieni^ sed serbient domino deo suo-^ et dauid regi suo || quem suscitabo eis., Tu ergo ne timeas serbe meus iacob . neque pabeas sraheU quia ecce ego salbabo te de terra longinqua^ et semen tuum de terra captiuitatis eorum., 5 Et reuertetur iacob et quiescet^ et cunctis afluet bonis et non erit quem formidet^ quoniam ego tecum sum ait dominus ut sal- bem te., Faciam consummationem in cunctis gentibus in quibus dispersi te^ te autem non faciam in consummationem sed castigabo te in 10 iudicio^ ut non tibi uidearis innoxius., Quia haec dicit dominus., Insanabilis fractura tua< pessima plaga tua., Non est qui iudicet iudicium tutim . ad alligandum curationum utilitas non est tibi., | 474 | Omnes amatores tui obliti sunt tui^ te autem non querunt., 15 Plaga enim inimici mei percussi te^ castigatione crudeli., Propter multitudinem iniquitatis tuae^ dura facta sunt peccata tua., Quid clamas super contrictione tua; insanabilisest dolor tuus., Propter multitudinem iniquitatis tuae^ dura peccata tua feci haec 20 tibi., Propterea^ omnes qui comedunt te deuorabuntur^ et uniuersi ostes tui in captiuitate ducentur . et qui uastant uastabuntur., Cunctosque predatores tuos-^ dabo in predam,, Obducam enim cicatricem tuam-^ et uulneribus tuis sanabo te ait dominus omni- 25 potens., amen || EPISTOLA PAULl APOSTOLI^ AD GALATAS., (II 16-20) FRATRES>( non iustificabitur homo ex operibus legis^ nisi per fidem ihesu xpi., Et nos in xpo ihesu credimus ut iustificemur ex fide xpi^ et non ex operibus legis., Propter quod^ ex operibus 30 legis . non iustificabitur omnis caro., 2 et] dd Cod. 12 factura corr. 368 XU DOMINICO. Quod si querentes iustificari in xpo^ inuenti sumuset ipsi pec- catores., Numquid xps peccati minister est ? Absit., Si enim quae dex- truxi haec iterum reedifico^ preuaricatorem me constituo., Ego 5 enim per legem legi mortuus sum ut deo uibam^ xpo confixus sum cruci., Uibo autem iam non ego-^ uiuit uero in me xps cui gloria in saeculaseculorum., amen | 475 | LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., 10 (XV 11-32) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis-^ et turbis in parabolis dicens., Homo quidam habuit duos filios^ et dixit adulescentior ex illis patri., 15 Pater^ da mici portionem substantie/^ que me contingit., Et diuisit illis., substantiam., Et non post multos dies^ congregatis omnibus adulescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam/: et ibi discipabit substantiam suam uibendo lux/^riose., Et post quam omnia consummasset^ facta est fames ualida in 20 regione illa< et ipse cepit egere., Et abiit et adesit uni cibum regionis illius^ || et misit illum in uillam suam ut pasceret porcos., Et cupiebat implere uentremsuum deseliquis . quas porci man- ducabant^ et nemo illi dabat, 25 In se autem-: reuersus dixit., Quanti mercenarii patris mei abundant panibus^ ego autem hic famme pereo . Surgam et ibo ad patrem meum-i et dicam illi., Pater^ peccabi in caelum et coram te., Etiam non sum dignus 30 uocari filius tuuS'^ fac me sicut unum de mercennariis tuis., Et surgens-f uenit ad patrem suum., Quum autem aduc longe 18 luxoriose corr. 2 manu 23 seliquas 2 maiiu SEXTO X° DOMINICO. 369 esset-f uidit illum pater suus et misericordia motus est., Et occurrens'^ cecidit super collum eiCls . et obsculatus est illum., Dixitque filius., | 476 | Pater-f peccabi in caelum et coram te., lam non sum dignus uocari filius tuus., Dixit autem pater ad serbos suos., Cito proferte 5 stolam primam et induite iilum^ et date anulum in manu eiusK et calciamenta in pedes eius^; et adducite uitulum saginatum . et occi- dite et manducemus et epulemur^ quia ic filius meus mortuus fuerat et reuixit., Perierat-^ et inuentus est., 10 Et ceperunt epulari., Erat autem filius eius senior in agro., Et quum ueniret et ad- propinquaret domui^ et audiuit simphoniam et corum et uocabit hunum de seruis . et interrogabit quae haec essent., Qui dixit illi., Frater tuus uenit et occidit pater tuus {{ uitulum saginatum^ 15 quia salbum illum recepit., Indignatus est autem et nolebat introire., Pater ergo illius egressus^ cepit rogare illum., At ille respondens patri suo^ dixit., Ecce toht annis serbio tibiK et numquam mandatum tuum preterii'; et numquam dedisti 20 mici hedum ut cum amicis meis epularer^ sed postquam filius tuus hic qui deuorabit substantiam suam cum meretricibus'; uenit et occidisti illi uitulum saginatum ? At ille dixit illi., FiHi^ tu semper mecum es et omnia mea tua sunt., Epulari autem et gaudere te oportet^ quia frater tuus hic mortuus erat et reuixit., 25 Perierat^ et inuentus est., amen j 477 ( LEGENDUM SEXTO . X° . DOMINICO., LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETE., (XXXI 10-14) IN DIEBUS ILLIS-f Ait iheremias., Audite uerbum domini gentes^ et adnuntiate in insulis quae procul sunt et dicite., 30 Qui dispersit srahel congregabit eum-r et custodiuit eum sicut Anecdota Maretls. ^7 37<^ SEXTO X^ DOMINICO. pastor gregem suum., Redemit enim deus iacob et liberauit eum de manu potentioris^ et laudabunt in montem syon et confluent ad bona domini super frumento et uino et oleo^ et fetu pecorum et armentorum., Eritque anima eorum quasi ortus inriguus^ et S ultra non esurient., Tunc laetabitur uirgo in choro< iubenes et senes simul., Conuertam luctum eorum in gaudium^ et con || solauor eos et letificabor eos a dolore suo^ et inebriabo animas sacerdotum eorum pinguedine., lo Et populus meus bonis meis adinpleuitur^ ait dominus onlhi- potens., amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI ^ AD GALATAS., (V 14-VI 2) FRATRES-f omnis lex uno sermone impletur., Diligis pro- 15 ximum tuum^ sicut te ipsum., Quod si inuicem mordetis et comedetis< uidete ne ab inuicem consummemini., Dico autem spiritu ambulate'^ et desideria carnis non perficiatis., Caro autem concupiscit aduersus spiritum^ spiritus aduersus carnem., Haec enim sibi inuicem aduersantur/ ut non quae uul- 20 tis illa faciatis., Quod si spiritu | 478 | ducimini-^ non estis sub lege., Manifesta autem sunt^ opera carnis., FornicatioK inmunditia^; luxuria^; idolorum serbitus< beneficia^ inimicitia^ comtemtiones\ emulationes^ ire^ rixe^ dissensiones-v inuidie; modestia< continentia^ aduersus huius modi non est lex., Qui autem xpi sunt'^ carnem suam crucifixerunt cum uitiis et 30 concupiscentiis., Si uibimus spiritu^ spiritu et ambulemus-^ || non efficiamur inanis glorie cupidi., Inuicem prouocantes^ inuicem 14 omnis] enim add. su/>. lin. 2 manu 25 possidebunt] marf:. consequentur / manu SEXTO X° DOMINICO. 37 1 prouidentes., Fratres et si preoccupatus fuerit homo in alico delictO'^ uosqui spiritales estis . instruite eum in spiritu lenitatis., Considerans te-c ne et tu temteris., Alter alterius honera portantes-f sic adimpleuitis legem xpisti., Amen. 5 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (XVI 19-XVII 4) IN ILLO TEMPORE'^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis-f et turbis in paraboHs dicens., Homo quidam erat diues et induebatur purpura et bisso^i et 10 epulabatur cotidie splendide., Et erat quidem mendicus nomine eleazarus qui iacebat ad ianuas eius | 479 | ulceribus plenus cupiens saturari de micis quae cadebant de mensa diuitis . et nemo illi dabat., Sed et canes ueniebant^ et lingebant ulcera eius., »5 Factum est autem ut moreretur mendicus-^ et portaretur ab angelis in sinu abrahe., Mortuus est autem et diues-f et sepultus est in inferno., Elebans oculos suos quum esset in tormentis-^ uidebat abraham a longe^ et eleazarum in sinu eiuS'^ et ipse clamans dixit ei., 20 Pater abraham-: miserere mei., Mitte eleazarum ut intinguat extremum digitum suum in aqua et refrigerer lingua mea-r quia crucior in ac flama., Et dixit ei abraham., Memento filii quia || recepisti bona in uita tua-f eleazarus simi- 25 liter mala., Nunc autem hic consolatur': tu uero torqueris., Et in his omnibus inter nos et uoS'^ caos magnum firmatum est., Ut hii qui uolunt hic transire ad uos non possunt-^ neque inde huc transmeare., 30 Et ait., Rogo ergo te pater-^ ut mittas eum in domo patris mei., Abeo enim quinque fratres mei^ ut testetur eis-^ ne et ipsi 372 xuii° ueniant in locum hunc tormentorum,, Et ait illi abraham., Abent moysen et prophetas^ audiant illos., At ille-^ dixit ei., Non pater abraham^ sed si quis ex mortuis resurrexerit et ierit ad eos^ penitentiam agent., 5 Ait aulem iUi., | 480 | Si moysen et prophetas non audiunt^ neque si quis ex mortuis resurrexerit credent., Et ad discipulos suos ait., Inpossiuile est^: ut non ueniant scandala., Uee autem ilH^ per quem ueniunt., Utilius est iili si lapis molaris apendatur circa collum eius^ et 10 proiciatur in mare . quam scandaHzetur unum de pusz//is istis., Adtendite uobis., Si peccaberitin te frater tuus^ increpa iHum., Et si penitentiam egerit^ dimitte ilH., Et sisepties in diaepec- caberit in te^ et septies in diae conuersus fuerit ad te dicens 15 penitet me< dimitte iUi., amen. XUIP LECTIO LIBRI^ ESAYE PROPHETE., (XXXII 37-42) HAEC DICIT DOMINUS., II Ecce ego congregabo populum meum de uniuersis terris ad 20 quas egeci eos in furore meo^v et in ira mea^ et in indignatione mea^v et reducam eos ad locum istum-i et habitare eos faciam confidenter., Et erunt mici in populum^ et ego ero eis in deum., Et dabo eis cor nobuni'^ et uiam bonam^ ut timeant me cun- ctis diebus et bene sit eis< et filiis eorum post eos., Et feriam 25 pactum sempiternum et non desinam eis bene facere^ et timorem meum dabo in corda eorum^ et non recedant a me., Etletabor super is . quum bene eis fecero^ et plantabo eos in terra ista in ueritate in toto corde meo-^ et in tota anima mea., Quia haec dicit dominus., Sicut adduxi super | 481 j populum 30 istum omnem malum grande' si^ adducam super eum omnem bonum quod ego loquor ad eos ait dominus omnipotens., amen ip de pus istis corr. 30 sic c adt/, sup. lin. 2 manu xuiio 373 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^AD ROMANOS., (Ephes. I 16-23) FRATRES< non cesso gratias agens pro uobis/^ memoriam uestri faciens in orationibus meis., Ut deusdomini mei ihesu xpi pater gloriae^ det uobis spiritum sapientie et reuelationis in agnitione eius inluminatos habere 5 oculos cordis uestri^ ut sciatis que sit spes uocationis eius in san- ctis., Et que sit supereminens magnitudo uirtutiseius^ in nos qui credimus saecundum ordinationem uirtutis eius< quam operatus est in nobis in xpo., Suscitans illum a mortuis^ et constituens || ad dexteram in celestibus., 10 Supra omnem principatum^ et potestatem^ et uirtutem^ et nationem< et supra omnem quod nominatur non solum in hoc seculo sed et in futuro-^ et omnia subiecit sub pedibus eitis . et ipsum dedit caput supra omnem aeclesiam f- quod est caput ipsius., Plenitudo eius quae omnibus in omnia dimpleuitur-^ ipsi honor 15 et gloria in secula seculorum., LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN (XVI i-io) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipulis suis dicens., 20 Homo quidam erat diues qui abebat uilicumK et hic diffamatus est aput eum^ quasi dissipasset bona ipsius., Et uocabit illum et ait illi., Quid hoc audio de te . | 482 | Redde rationem uilicationis tuae., lam enim-^ non poteris 25 uilicare., Ait autem uilicus intra se., Quid faciam quia dominus meus^ aufert a me uilicationem^ Fodere non ualeo^ mendicare erubesco., Scio quid faciam., Ut quum amotus fuero a uilicatione^ recipiant me in domos 30 suas., 374 OCTABO DECIMO. Conuocatis autem slngulis deuitoribus domini sui-^ dicebat primo., Quantum debes domino meo., Respondit ei., Centum cados olei., Dixitque illi., 5 Accipe cautionem tuam et sede cito scribe quinquaginta., Deinde alio dicit., Tu uero quantum deues., Qui ait., Centum coros tritici., . ■ Ait illi., Accipe litteras tuas^ et scribe octuaginta., || Et laudabit dominus uilicum iniquitatis'^ quod prudenter fe- lo cisset., Quia filius huius seculi prudentiores-^ filii lucis in gene- ratione sua sunt., Et ego uobis dico., Facite uobis amicos de mammona iniquitatis-^ ut quum defece- ritis recipiant uos in aeterna tabernacula., Quia qui fidelis est in minimo^ in maiori fidelis est., '5 LEGENDUM OCTABO DECIMO., LECTIO LIBRI'^ SAPIENTIE SALOMONIS., (Prov. I 8-33) FILI^ audi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae^ ut detur gratia capiti tuo . et torques collo tuo., Fili mi^ si te ablactaberint peccatores^ ne adquiescas., Si 20 dixerint ueni nobiscum insidiemus [ 483 | sanguinemn abscon- damus tendicula contra frustra insontem"; deglutiamus eum sicut infernum uibentem^ et integrum quasi descendentem in lacum., , Omnem pretiosam substantiam repperiri . impleuimus domos nostras spolis-^ sortem mitte nobiscum-^ marsupium unum sit 25 omnium nostrum., Fili-i ne ambules cum eis proibe pedumtuum^ a semitis eorum., Pedes enim eorum semper ad malum currunt^ et festinant ut effundant sanguinem-^ frustra autem iacitur retia ante oculos pinnatorum., 30 Ipsf qui contra sanguinem suum insidiantur-f et molliuntur fraudes contra animas suas., 9 dns suppletuDi 2 manu 28 retia add. manu seriori OCTABO DECIMO. 375 Sic semite omnes abari'^ animas possidentium rapiunt., || Sapientia foris predicat implateis dat uocem suam-f et in capite turmarum clamitat., In foribus portarum profert uerba-^ et iusta murum predicat . claram scientiam dicens., Usquequo parbuli diligitis infantianiK et stulti ea quae sibi 5 sunt noxia capient^ et inprudentes odiunt scientiam., Conuertimini ad correptionem meam^ et proferam uobis spi- ritum meum^c et ostendam uerba mea quia uocabi et renuistis . extendi manum meam et non fuit qui aspiceret., Despexistis omne consilium meum '. et increpationes meas lo neclexistis,, Ego quoque in interitu uestro ridebo^ et subsannabo quum uobis quod timebatis aduenerit., | 484 | Quum inruerit repentina calamitas-^ et interitus quasi tempestas inruerit., 15 Quando superuenerit super uos tribulatio et angustia< mane consurgent^ et non inuenient me., Eo quod exossam habuerint disciplinam et timorem domini non susceperunt^ nec adquieberunt uniuerse cogitationes mee., Comedent igitur frustra uie suae-f suisque consiliis satura- 20 buntur., Aduersio parbulorum interficiet eos^ et prosperitas stultoruni perdet eos., Qui autem me audierit absque terrore quiescit^ et habundantia perfruetur bonorum timore sublato., amen 25 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (III 28-IV 8) FRATRES^ arbitramur iustificari hominem per fidem . || sine operibus legis-^ an iudeprum., Deus tantum nonne gentium quoniam quidem unus deusqui iustificat circumcisionem ex fide< et preputium ex fide., 30 Legem ergo dextruimus per fidem } AsitC, Sed legem statuimus., 376 OCTABO DECtMO. Quid ergo dicemus inuenisse abraham secundum carnem., Si enim abraham iustificatus est^ habet gratiam . sed non aput deum., Quid ergo scriptura dicit., ^5 Credidit abraham deo-i et reputatum est illi ad iustitiam. Haec autem qui operatur merces . non inputatur secundum gratiam-f sed secundum deuitum., Ei autem qui non operatur credentium autem in eum qui iustificat impium^ reputatur fides eius ad iustitiam^^ | 485 | sicut 10 dauit dicit.. Beatitudinem hominis cui deus acceptor^ fert iustitiam sine operibus., Beati corum remisse sunt iniquitates . et corum tecta sunt peccata., Beatus uir cui non inputabit dominus peccatum., amen 15 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (XVIII 10-14) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps loque- batur discipuhs suis et turbis in parabolis dicens., Duo homines ascenderunt in templo ut orarent^ unus fariseus et aiter pubH- 20 canus.. Fariseus stans^ haec aput se orabat., Deus gratias ago tibi-f quia non sum sicut ceteri homines., Raptores^ iniusti^ adulteri^ uelut aetiam hic pubHcanus., leiuno uis in sabbato^ decimas do^ ex omnibus que possideo. || 25 Et publicanus a longe stansK non audebat oculos suos ad caelum lebare-f sed percutiebat pectus suum dicens.. Deus-^ pro- pitius esto mici peccatori., Dico uobis . discedit hic iustificatus in domum suam^c ab illo., Quia omnis qui se exaltat humiHabitur^ et qui se humiHat 30 exaltauitur., amen., 9 eius add. sii/>. lin. • NONO DECIMO. 377t LEGENDUM NONO DECIMO., LECTIO LIBRK SAPIENTIAE SALOMONIS,,- (Prov. II 1-21) FILI^ si susciperis sermones meosK et mandata mea abscon- . deris penes te^ ut audiat sapientia auris tua^ inclina aurem tuam ad cognoscendam prudentiam., Si enim sapientiam inuocaberisK 5 et inclinaberis cor tuum prudentiae si quesieris eam quasi pecu- niam-; | 485"" | et sicut tesauros effoderis illam< tunc intel/eges timorem domini et scientiam dei- inbenies., Quia dominus dat sapientiam^ et ex ore eius scientiam et prudentiam procedit., Custodi rectorum salutem-: et proteget gradientem simpliciter., 10 Serbans semitas iustitiae^ et uias sanctorum custodiet., Tunc intelleges iustitiam et iudicium/ et omnem semitam bonam., Si tradideris cor tuum sapientiae^ et scientiam anime tuae placuerit consilium-f custodiet te et prudentia serbabit te., Ut 15 eruaris anima tua de uia mala-c ab omine qui peruersa loquitur^ || qui relinqunt iter rectum et ambulant per uias tenebrosas., Qui letantur quum male fecerint-f et exultant in rebus pessimis., Quorum uiae peruerse^ et infames gressus eorum., Ut eruaris a muliere dolosa et ab extranea^ qui nolit sermones 20 suos et relinquet ducem pubertatis suae^ et pacti dei sui oblita est., Inclinataest enim ad mortem domus eius-^ et ad impios semite ipsius., Omnes qui ingrediuntur ad eam non reuertentur nec adpre- hendentsemitam uite., Ut ambules in uia bona>^ etcalles iustorum 25 custodiet., Qui enim recti sunt habitabunt in terram^ et simplices permanebunt in eam., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLK AD ROMANOS., (V 5-10) [486 | FRATRES^ Karitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis., 30 7 inteleges ctfrr. Anecdota Mareds. 48 578 UICESIMUM. Ut quid enim xps quum aduc infirmi essemus^ secundum tempus pro impiis mortuus est., Uix enim pro iniusto quis mori- turv nam pro bono forsitan quis audeat mori., Comendat autem suam karitatem in nobis deus< quoniam 5 quum aduc peccatores essemus xps pro nobis mortuus est^ multo magis nunc iustificati in sanguine ipsius^ salbi erimus ab ira per ipsum., Si enim quum inimici essemus^ reconciliati sumus deo per mortem filii eius< multo magis reconciliati salbi erimus in uita ipsius,, amen. || •0 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (XIV I, 12-14) IN ILLO TEMPORE^ factum est quum intraret dominus ihesus in domum cuiusdam principis fariseorum -f dixit ei., Cum facis prandiumaut cenam^ noli uocare amios tuos^; neque 15 fratres tuos^ neque cognatos-; neque uicinos diuites ne forte et ipsi reinuitent te< et fiet tibi retributio., Set cum facis conuibium^ uoca pauperes"; deuiles^; clodosK et et cecos^ et beatus eris quia non habent unde retribuere tibi., 20 Retribuetur enim tibi^ in retributione iustorum., amen., LEGENDUM UICESIMUM., LECTIO LIBRI^ HEZEZIELIS PROPHETE., (Ezech. XXVIII 25-26) HAEC DICIT DOMINUS., 25 QUANDO congregabero domum srahel de populis in quibus I 486" I dispersi sunt< sanctificabor in eis coram gentibus^ et habitabunt in terra securi., Et edificabunt domos plantabuntque uineas^ et habitabunt^ confidentes., Quum fecero iudicia in om- nibus qui aduersantur eis< et sciens quia ego dominus deus 30 eorum., amen UICESIMUM. 379 EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (XV 4-7) FRATRES^ quecumque scribta sunt^ ad nostram doctrinam scribta sunt., Ut per patientiam et consolationem scripturarum-f spem habe- amus., 5 Deus autem patientie et solacii det uobis idipsum habere in alterutrum^ secundum ihesum xpm., Ut un*animes uno ore honorificetis deum^ et patrem domini nostri ihesu xpi., Propter quod suscipite inuicem f. sicut et xps suscepit in honore dei., amen. »^ LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (VII ii-i6)|| IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps ibat in ciuitatem que uocatur naym^i et ibant cum illo discipuli eius^ et turba copiosa., 15 Quum adpropinquaret porte ciuitatis^ ecce defunctus effere- batur filius unicus matris sue., Et hec uidua erat et turba ciuitatis multa cum illa., Qua cum uidisset dominus misericordiam motus super eam< dixit illi., Noli flere., 20 Et accessit^ et tetigit loculum., Hii autem qui portabant^ steterunt., Et ait., Adulescens-^ tibi dico surge., Et resedit qui erat mortuus . et cepit loqui-^ et dedit illum matris suae., Accessit autem omnis timor^ et magnificabant dicentes., 25 Quia propheta magnus | 487 | surrexit in nobis^i et quia deus suscitabit plebem suam., 7 unianimes i erasum. II secundum /ucan.] Continentur hi versus lectione evangelica quae supra XIV° dominico assigaata fuit. 380 UICESIMUM PRIMUM. LEGENDUM UICESIMUM PRIMUM., LECTIO LIBRI^ IHEREMIE PROPHETE., (XXX 18-XXXI i) HAEC DICIT DOMINUS., Ecce ego conuertam conuersionem iacob^ et tectis eius mise- 5 rebor., Et edificabitur ciuitas in excelso suo-f et templum iusta ordi- nem fundauitur., Et egredi de eis laus uoxque laudentium^ et multiplicabo eos et non minuentur et glorificabo eos-r et non adtenuabuntur., 10 Et erunt filii eius sicut a principio^ cetus eius aput me per- manebunt., Et uisitabo aduersus omnes qui tribulant eum^ et erit dux eius ex eo . et princeps de medio eius producetur., Et adplicabo eun\/. et adcedet ad me., || 15 Quis enim iste est qui adplicet cor suum et adpropinquet mici ait dominus., Et eritis mici in populum^ et ego ero uobis in detam., Ecce turbo domini furor egrediens procella ruens^ in capite impiorum conquiescit., Non abertet iram indignationis domini^ 20 donec fiat et conpleat cogitationem cordis sui., In nobissimo dierum intelligitis ea< et in tempore illo dicit dominus ero deus uniuersis cogitationibus sraheU et ipsi erunt mici in populum ait dominus omnipotens., amen EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EFESIOS., (V 1-8) 25 FRATRES-^ estote imitatores dei sicut filii karissimi et am- bulate in dilectione sicut et xps dilexit nos et tradidit semed ipsum I 488 I pro nobis^ oblationem et hostiam deo in odorem suabitatis., Fornicatio autem et omnis inmunditia nec nominetur in uobis^ 30 sicut decet sanctos., Aut turpitudo^ aut stultiloquium^; aut scur- rilitas . que ad rem non pertinet^ sed magis gratiarum actio., UICESIMUM PRIMUM. 38 1 Hoc enim scitote intellegentes . quia omnis fornicator>; aut abarus'; aut inmundusK quod est idolorum seruitus'^ non habebit hereditatem in regno xpi et dei., Nemo uos seducat inanibus uerbis< propter hoc enim uenit ira dei in filios infidelitatis., Nolite ergo effici participes eorum., 5 Eratis enim aliquando tenebrc^ {| nunc autem lux in do- mino., Sicut filii lucis amblate-f in xpo ihesu domino nostro., amen., LECTIO SANCTI EUANGELII-^ SECUNDUM LUCAN., (Marc. X 35-45) »0 IN ILLO TEMPORE^ accesserunt ad dominum ihesum iacobus et iohannes fihi zebedei^ dicentes., Magister/J uolumus ut quodcumque petierimus^f facias nobis., Et dixerunt., Da nobis ut sedeant hii duo filii mei hunus ad dexteram tuam in regno tuo., 15 Ihesus autem dixit eis., Nescitis quid petatis., Potestis calicem biuere-^ quem ego biuiturus sum ? At illi^ dixerunt., Possumus., Ihesus autem dixit eis,, 20 CaHcem quidem meum biuetis^ sedere autem ad dexteram meam uel ad sinistram non est meum dare uobis^ sed quibus paratum est a patre meo., | 489 | Et audientes decem^ ceperunt indignari de iacobo et iohanne., Ihesus autem uocans eos-f ait illis., Scitis quia hii qui uidentur 25 principari gentibus dominantur eisK et principes eorum potes- tatem habent ipsorum ? Non ita est inter uos., , Sed qui uoluerit inter uos maior fieri . erit uester minister., Et qui uoluerit inter uos primus esse^ erit omnium serbus., 30 Sicut filius hominis non uenit ministrari sed ministrare^ et dare animam suam redemtionem pro multis., amen 382 XXIlO XXIP. LECTIO LIBRI'^ IHEREMIE PROPHETE., (XXXI 27-28) ECCE dies ueniunt dicit dominus et seminabo domum srael et domum iuda semine hominis'^ et semine iumentorum., || 5 Et sicu^ uigilab? super eos ut ebellerem-v et demoliremx et dissiparem'^ et disperderem et affligerenu sic uigilabo super eos ut edificem et plantem ait dominus omnipotens., amen. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD EFESIOS., (I 16-23) FRATRES-f non cesso gratias agens pro uobis memoriam 10 uestri faciens< in orationibus meis., Ut deus domini nostri ihesu xpi . pater gloriae det uobis spiritus sapientiae^; et rebelationis in agnitione eius inluminatos habere oculos cordis uestri-f ut sciatis quae sit spes uocationis eius/f quae diuitiae gloriae hereditatis eius in.sanctis., 15 Et quae sit supereminens magnitudo uirtutis eius in nos^ qui credimus secundum operationem potentiae . | 490 | uirtutis eius . quam operatus est in xpo., Suscitans illum a mortuis et consti- tuens ad dexteram suam in caelestibus^ supra omnem princi- patum^ et potestatem^; et uirtutem^ et dominationem\ et supra 20 omnem quod nominatur., Non solum in hoc seculo sed in futuro-f et omnia subiecit sub pedibus eius . et ipsum dedit caput supra omne aeclesiam^ que est corpus ipsius., Plenitudo eius queomnibus in omnia adimple- tur-^ ipsi honor et gloria in secula seculorum., amen 25 LECTIO SANCTI EUANGELII^ SECUNDUM LUCAN., (XVII 11-19) IN ILLO TEMPORE^ dominus noster ihesus xps dum iret in iherusalem-^ transiebat per mediam samariam et galileam., S sicut uigilabi corr. ex sic uigilabo. 8-24. Conf. supra Dominica XVII. UICESIMO TERTIO. 383 Et quum ingrederetur quoddam castellum^ || occurrerunt ei decem uiri leprosi., Qui st^terunt a longe^ et elebaberunt uocem simul dicentes., Ihesu preceptor-f miserere nostri., Quos ut uidit-^ dixit., 5 Ite . et hostendite uos sacerdotibus., Etfactum est dum irent-f mundati sunt., Unus autem ex illis ut uidit dixit-c quia raundatus est., Reuersus est cum magna uoce magnificans deum^ et procidit in faciem ante pedes eius gratias agens . et hic erat samaritanus., lo Respondens autem ihesus dixit., Nonne decem mundati sunt^ et nobem ubi sunt., Non est inuentus qui rediret et daret gloriam deo^ nisi aHeni- gena ? Et ait ilH., Surge bade quia fides tua te salbum fecit., amen., 15 LEGENDUM UICESIMO TERTIO., | 491 I LECTIO LIBRI^ PROUERBIE SALOMONIS., (III i-io) FILI MI^ ne oblibiscaris legis meae^ et precepta mea custo- diet cor tuum., Longitudinem enim dierum et annos uite et pacem apponent 20 tibi^ misericordia et ueritas non te deserat., Circumda ea gutturi tuo et adscribeea in tabulis cordis tui*^ et inuenies gratiam et disciplinam bonam coram deo et hominibus., Abe fiduciam in xpo ex toto corde tuo-^ et ne inmitaris prudentiae tuae., I n omnibus uiis tuis cogita illum f. et ipse diriget gressus tuos., 25 Ne sis sapiens aput temet ipsum-^ time deum et recede a malo., Sanitas quippe erit umbilico tuo . et || inrigatio ossum tuorum., Honora dominum de tua substantia^ et de primitiis omnium frugum tuarum., Et implebuntur orrea tua saturitate-: et uino torcularia tua 30 redundabunt., amen. 2 stterunt corr. 384 UICESIMO TERTIO. EPISTOLA PAULI APOSTOLI^ AD ROMANOS., (VII 14-25) FRATRES^ scimus quoniam lex spiritalis est< ego autem carnalis sum uenundatus sub peccato., Quod enim operor non intellego^ non enim quod uolo hoc ago . sed quod odii hoc 5 facio., Si autem quod nolo illut facio^ consentio legi quoniam bona est., Nunc autem iam hon operor ego illut^ sed quod habitat in me peccatum., Scio autem quoniam non habitat in me^ haec est in carne mea 10 bonum . Nam uelle adiJ quo ad usque redderet uniuersum deuitum., || Sic et pater meus caelestis faciet uobis . si non remiseritis un*usquisque fratri suo de cordibus uestris., Et factum est quum »5 consummasset ihesus sermones istos^ migrauit a galilea et uenit in fines iudeae trans iordanem., Et secute sunt eum turbe multe^ et curabit eos ibi., amen Alium LECTIO SANCTI EVANGELII^ SECUNDUM MATHEUM., 20 (VI 19-29) IN ILl.O TEMPORE^ dominus noster ihesus xps ait disci- pulis suis et turbis dicens., Nolite tesaurizare uobis tesauros in terra-r ubi erugo et tinea exterminat^ et ubi fures effodiunt et furantur., 25 Tesaurizate autem uobis tesauros in caelo^ | 496 | ubi neque erugo^ neque tinea exterminant^ et ubi fures non efTodiunt . nec furantur., Ubi enim tesaurus tuus^ illic est et cor tuum., Lucerna corporis tui^ est oculus tuus., 30 Si fuerit oculus tuus simplex^: totum corpus tuum lucidum erit., 5 et misrt ajd. sii/>. lin. l iiiaiiu 15 iiniusqiiisque corr. 388 UICESIMO QUARTO. Si autem oculus tuus nequam fuerit-i totum corpus tuum tene- brosum erit., Si ergo lumen quod in te est tenebrae suntK ipse tenebme quante eruntC, Nemo potest duobus dominis serbire., 5 Aut unum odio abebit; et alter diligit ? Aut unum sustinebit^; et alium contemnet ? Non potestis deo serbire et mamone., Ideo dico uobis ne solliciti sitis || anime uestrae quid manducetis . neque corpori uestro quid induamini »o Nonne anima plus est quam esca< et corpus quam uesti- mentum ? Respicite uolatilia caeli quoniam non seminant neque metunt'^ neque congregant in orrea. et pater uester caelestis pascet illas., Nonne uos magis plures estis illis ? Quis autem uestrum potest »5 adicere ad stu/«ram cubitum linum., Et de uestimento*; quid solliciti estis., Considerate lilia agri quomodo crescunt^ non laborant neque nent., Dico autem uobis quoniam nec salomon in omni gloria sua 2o quoopertus est^ sicut unum ex istis., 15 sturam corr. 20 ex tsiis.l In haec verba exit Codex Si- lensis avulsis, ut dixi, pauculis in fine foliis. An plures superfuerint Dominicae praeter il- las viginti quatuor quae heic notantur, dubium mihi est. Certe praedictum numerum Romanus ordo non excedit : cum quo Lectionarii nostri haec ultima pars in assignandis praescrlim evangeliio quamdam affinitatem habet. APPENDIX. I. Formulae annuneiandarum festivitatum. (Ex eodem cod. Paris. N. a. 1. 2 171, pag. 24-25.) Antiquissima est Ecclesiae consuetudo, ut intra missarum sollemnia annuncien- tur populo festa ventura. Cuius rei vestigium exstat etiam nunc in annunciatione illa festorum mobilium, quae fit quotannis die sacro Epiphaniae. Huiusmodi autem annunciatio Hierosolymis fiebat ab archidiacono, et hoc quidem peractis mysteriis ante quam populus dimitteretur (J. F. Gamurrini, 6". SiV- %nae peregrinatio, ed. 2^ p. 57, 59, 61, 70). Eundem morem etiam apud Romanos obtinuisse constat ex libellis primis duobus Ordinis Romani, quibus praescribitur, ut absoluta communione Pontificis « veniat archidiaconus cum calice ad cornu altaris, et adnunciet stationem ». Archidiacono tamen postea subrogatus est sub- diaconus regionarius, ut ex libelli undecimi num. 34 intelligitur. Similiter iuxta Ordmem romanum ad usum Monasteriorum quem Martenius evulgavit Thes. Anecdot. t. V p. 105, « accipiens Diaconus calicem in dexteram « partem altaris, elevans eum in manibus suis pronuntiat natalitia sancta in ipsa « hebdomada venientia, ita dicendo : Illa feria veniefite natalis esr sancfa Maria, € aut confessorum, aut aliorum sanctorum,qualis evenit secundum martyrologium. i Et respondent omnes : Deo gratias. » Huc ilia quoque referenda sunt quae in Sacramentario Gelasiano leguntur, « denuntiatio pro scrutinio » (I, 29), « denunciatio ieiuniorum quarti, septimi et decimi mensis » (I, 82), « denunciatio natalitii unius martyris » (H, i), « denunciatio cum reliquiae ponendae sunt martyrum » (H, 2), etc. Has vero formulas nonnumquam sacris concionibus ubi eae habebantur insertas fuisse discimus, tum ex sermonibus Patrum (Augustini iii, Leonis 12, 13,15, 16, 17, 18, 19, Fulgentii 2, anonymi apud A. Maium Bibl. nova PP. tom. I, serm. 175 et 199, etc), tum praecipue ex Homiliario Wisigothico quod infra describetur liuiusce appendicis num. HI. Inter « adnuntiationes » quas modo edimus, notanda prae ceteris illa est, qua//-^ his qui de suscepti sunt, id est, pro recens baptizatis ad aeclesiam sanctatn iherusalem sacer conventus indicitur. Scite animadvertit cl. P. Carolus De Smedt in Actis SS. Novemb. t. I, p. 327, « hoc titulo (sancta Jerusalem) designari solitam fuisse ecclesiam matricem seu metropolitaiiam. » Idque non in Hispania tantummodo, sed etiam in nonnullis Italiae regionibus v. g. Beneventi, ubi « iuxta basilicam « Dei Genitricis Mariae semperque Virginis basilica, quae Hierusalem cognomina- « batur, fuit, in qua etiam sedes antiquorum episcoporum et illius (S. Januarii) « fuit » {Act. SS. t. VI sept. p. 889, n. 7). Ex quo novum argumentum adsurgit, exemplar, ad quod Codex noster Silensis descriptus fuit, cathedralis cuiusdam ecclesiae fuisse. Confer rubricam quaeinLibro Comico legitur p. 176, lin. 28. ADNUNTIATIONES^ FESTIBITATUM., Adueniente die . il. solleranitas erit sanctae mariae uirginis et gene- tricis . domini nostri ihesu xpi secundum carnem., Proinde admonemus 392 ADNUNTIATIONES FESTIUITATUM. karitate uestram dilcctissimi fratres . ut omnes ad aeclesiam dei ad ui- gilias uel ad missam deuotissime in unum adbeniamus., RS . deo gratias., Eccae adnuntio uobis gaudium magnum quod erit omni populo., Adueniente die ill. sollemnitas erit nobis diei natiuitatis domini nostri ihesu xpi secundum carnem., Proinde admonemus beatitudinem uestram dilectissimi fratres adque uniuersitatem plebis^ ut omnes ad aeclesiam dei ad uigilias uel ad missam deuotissime in unum conueniamus., Adueniente die il. sollemnitas erit circumcisionis domini nostri ihesu xpi secundum carnem Adueniente die crastina omnes ieiunemus ut misericordiam domini . consequi mereamur., deo gratias., Adueniente die ill. soUemnitas erit apparitionis domininostri ihesu xpi et salbatoris secundum carnem., Proinde || Erit igitur anno presenti per misericordiam dei discurrente . era ill. initium beate quadragesime . quoto . ill. Cena domini . quoto ill. Passio domini quoto . ill. Resurrectio uero eiusdem domini nostri ihesu xpi • quoto . ill. Luna . ill. Crastina diae pro his qui de suscepti sunt ad aeclesiam sanctam iheru- salem in unum ad missam conueniamus., Adueniente diae . ill. sollemnitas erit diei ascensionis domini nostri ihesu xpi secundum carnem., Proinde. Adueniente diae ill. sollemnitas erit diei inuentio sancte crucis., Adueniente diae dominico^ sollemnitas erit . nobis . sanctum pente- costen.. Proinde. Adueniente diae ill. festiuitas erit nobis natibitas sancti iohannis bab- tiste et precursoris xpi., Proinde Adueniente diae ill. festiuitas erit sanctorum apostolorum petri et pauh*., Adueniente die ill. festiuitas erit sacrationis sancti . il., Adueniente die il. festiuitas erit translatio corporis . sancti ii., Adueniente die il. festiuitas crit sancti il. aepiscopi et confessoris xpi., Adueniente die il. festiuitas erit sanctorum illorum martyrum xpi., | p.25 | Adueniente diae il. festiuitas erit sanctarum uirginum il. et martyrum xpi., Adueniente diae il. festiuitas erit dedicatio sancti micahelis archangeli uel sociorum eius., . IIII^ feria . U feria . UI feria . dies erunt nobis letaniarum . Proinde admonemus karitatem uestram dilectissimi fratres atque uniuersitatem plebis'^ ut omnes ieiunemus et exoremus dominum nostrum ihesum xpm pro peccatis nostris siue ut dominus iram a nobis aufiferat et aeclesiam domini iugiter frequentemus., amen., Finit., II. Kalendarium Gotho-Hispanum. (Ex eodem cod. Paris N. a. 1. 2171, pag. 28-33) Haud parum conferet, nisi fallor, quod heic subicitur Martyrologium seu Ka- lendarium ad omnem dubitationem tollendam de Libri Comici antiquitate : utpote quod licet paucis vix annis post illum scriptum, tamen longe aliam speciem, mul- toque recentiorem aetatem prae se ferat . Verbi causa, notata in eo invenies non soJum Adsumtionem B. Mariae V., Dedicationem sancti Michaelis, sed etiam natahcia singulorum Apostolorum et Evangelistarum : de quibus omnibus plane in Libro Comico tacetur. Veruntamen cave propterea existimes, nihil quod per se aptum sit ad delecta- tionem legentium in eo exhiberi . Nam, ut reliqua taceam, quae ex aliis quoque fontibus hauriri possunt, nonnulla ibi leguntur prorsus singularia, quae a doctis viris sedulo notentur, utputa : XVIIII Kal. febr. obituin iuliani toleio, VII Kal. april . obitumflabi episcopi, IIII Kal. iuti. obitutn dotntii eugenii toleio, III idus aug. sacraiio sancti tnartitii episcopi, VII Kal. dec. sancti salbatoris, etc. Pauca quidem nomina, quae iam deleta scriptura legere non possis, passim restitui ope Passionarii olim coenobii S. Dominici de Silos, nunc Parisini inter nov. acq. lat. 2179 saec. XI, quod accurate descripserunt PP. Bollandiani in Catalogo codicum hagiographorum Biblioth. Nation. Paris. t. III, p. 476 sqq. Hoc ipsum tamen nunquam praesumsi, nisi ita, ut adhibitis uncinis lectorem de re monitum vellem. Anecdota Mareds. 394 KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. INCIPIT . MARTIRUM.', LEGIUM/, lANUARIUS . MENSIS . DIES . XXXI., A KalendiS ianuariiS., Circumcisio domini., B iiii . nonas-^ leiunium obserbauitur., C III . D II . E nonis F UIII idus. Apparitio domini nostri ihesu xpi., G uiH sanctorum iuliani et basilisse et comitum eius. A un Allisio infantum bethlemeticorum., B u-^ sanctorum XL^ martyrum xpi., C ini/. D III sancti tipasi., E II F idus G xuiiii kalendas februarias., Obitum iuliani toleto., A xuiii B xuii C xuH depositio sancti antoni., D xu sancti sulpicii aepiscopi., E xiiiH sancti sabastiani et comitum eius martyrum., F xiiii sanctarum agnetis et merentiane uirginum., G xiH sanctorum fructuosi aepiscopi augurii et eulogii dia- conorum martyrum., A XK sancti uincenti laeuite et martyris xPi., B x/. obytum ildefonsi episcopi et confessoris xpi., C uiiii-: sanctibabileaepiscopi etrium puerorummartyrum xpi., D uiii/. E uiK caput februarii . Mensis . aput egyptios., F ui G u-^ sancti tyrsi . et comitum eius martyrum., A iiii B III C II KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. 395 MARTIRUM/, LEGIUM/, FEBRUARIUS MENSIS DIES XXUIIP D Kalendis februariis., E iiii nonas . F III G II A nonis>^ sancte agate uirginis et martyris xpi B uiii idus C uii sancte dorotae uirginis et martyris xpi D ui E u F iiii G III A II sce eolalie uirginis et martyris xp\< et sancti timothei et maure martyrum xpi B idus C xui kalendas marcias D xu E xiiii F XIII G XII A XI sancti pantaleonis et comitum eius martyrum., B X C uiiii D uiii Katedra sancti petri apostoli., E uii F ui G u caput Mensis aput egyptios., ' A iiii B III C II 396 KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. MARTIRUM. , LEGIM.-, MARCIUS MENSIS DIES XXXI., D Kalendis marciis., sancti nicefori martyris xpi E ui nonas F u-f sanctorum emetriietceledonismartyrumxpi., calagurre., G iiii A III B II obitum domni iuliani episcopi toleto., C nonis sanctorum perpetue et felicitatis., D uiii idus E uii F ui G u A iin sancti ruderici presbyteri^ et salomonis cordoba., [gre- gorii pape add. ser. manu] B iii depositio leandri., C II D idus E xuii kalendas apriles., F xui G xu A xiiii ■ B xiii sanctae claudiae., C XII D XI E X F uiiii G uiiu equinoctium uerni., A uii obitum flabi aepiscopi B ui C u D iiii E iii-^ sancti agacii martyris xpi< et sanctorum secundi et mar- F II ^ [tiani martyrum xpi., KALENDARIUM GOTHO-HISrANUM. 397 MARTIRUM/, LEGIM/, APRILIS . MENSIS . DIES XXX^ G Kalendis aprilis., A iiii nonas'^ sancti cresegoni et coinitum eius martyrum B iiK sanctae teodosie . uirginis et martyris xpi C II Obitum domni isidori episcopi et confessoris era dc74 spalensis eclesiae episcopi D nonis sancti ambrosii episcopi et conf. E uiii idus F uii G ui A u B iiii C III D iK sancti uictoris martyris xpi., E idus F xuiii kalendas maias., G xuii A xuH sanctorum obtati et frontonis., B xu C xiiiH sancti eleuterii aepiscopi et comitum eius martyrum D xiii E XII F XI G x/. A uiiii B uiii < sancti georgii martyris xpi., C uii sancti marci aeuangelistae D ui sancti timothei., E u F iiii [Sancti prudentii et comitum eius add. al. manu] G III A II 398 KALENDARIUM GOTIIO-HISPANUM. MARTIRUM LEGIUM MAIUS MENSIS DIES XXXI B Kalendis rxiaiiS., sanctorum torquati'v tisefons-v ysicius'; yndalecius< secundus^v eufrasius'; cecilius****pi [Transitus sancti filippi aposioW. add.mar£:a/. manu.^ C ui nonas-f sancte salse uirginis et martyris xpi. D \J< inuentio sancte crucis E iiiK sancti iude aepiscopi et martyris xpi., F III G II sancti concordi., A nonis B uiii idus C uii D ui E u F iiii . sancti pancratis . martyris xpi., G III A II sancti ysidori martyris xpi., B idus C xuii . kalendas lunias., D xui E xu F xiiii G XIII . sancti baudali martyris xpi., A XII . sancti manti martyris xpi elbora B XI C X D uiiii . principium estatis., "^ E uiii F uii G ui A u B iiii obitum domni eugenii toleto C III D n KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. 399 MARTIRUM LEGIUM lUNIUS MENSIS DIES XXX^ E K.alendis luniis. sancti eulogii presbyteri et sancte leo- critiae cordoba F iiii nonas G III A II B nonis Q UIII idus D uii E UK sancti cirilli alexandria., F u G iiii A III B II C Idus^ sancti quirici et iulite martyrum xpi., D xuiii kalendas iulias. E xuii F xui sanctorum adriani atque natalie et comitum eorum mar- G xu [tyrum A xiiii . sanctarum syriace et paulae B XIII sanctorum gerbasi et protasi martyrum xpi. C XII D XI E X F uiiiH sancti iheronti cordoba., G uiii . Natibitassancti . iohannis babtiste., A uii B ui sancti pelagii martyris xpi cordoba., C u sancti zoyli martyris xpi cordoba., D iiii sancte iuliane uirginis et comitum eius martyrum., E III sanctorum apostolor. petri et pauli martyruni xpi. roma F II sancte lucidie uirginis et ancelae regis barbaror. et alio- rum de populo ciuium romanorum 400 KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. ITEM . MARTIRUM.V LEGIUM/, lULIUS . MENSIS DIES XXXI., G . Kalendis iuliis., sanctorum apostolorum symonis et iude martyrum xpi A ui nonas B u sancti bonifatii et comitum eius., C ini translatio sancti martini episcopi. D III E II . F nonis G uiii idus A uii [feiicitatis martyris xpi., B ui . sancti xpistofori et comitum eius martyrum< et sancte C u . sanctae marciane uirginis., D mi E III sancti mutii., . . , . F II sancti teodorii., G idus A xuii kalendas agustas., B xui sanctarum iustae et rufinae martyres xpi., C xu sanctae marinae uirginis et martyris xpi., D xiiii . sancti sperati et comitum eius martyrum., E XIII F XII sancti uictoris masiliensis martyris xpi., G XI A X B uiiii . sancti bartolomei apostoli martyris xpi/ et sancti segu- C uiii . sancti cucufatis., [line confessoris xpi D uii . sancte xpistine uirginis et martyris xpi E ui sancti felicis episcopi et martyris xpi nola., F u sancte ***y* (Maryae ?) uirginis et martyris xpi. G iiii A III sancti sim B II sancti fabii martyris xpi., KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. 4OI ITEM . MARTIRUM.', LEGIUM.", AGUSTUS MENSES DIES XXXI., C . KalendiS . agllStiS . sancti felicis martiris xpi . et san- ctorum macabeorum martyrum xpi., D iiii . nonas . sanctae centolle., E .III F II G nonis A UIII idus . sanctorum iusti et pastoris martyrum xpi B uii sancti mametis martiris xpi., C ui D u [ypoliti ducis martyrum xpi., E iiin sanctorum sixisti aepiscopi et laurenti arcediaconi et F III sacratio sancti martini episcopi., G II A idus . sancti . crisanti et darie martyrum xpi., B xuiiii kalendas septembres., C xuiii . Adsumtio sanctae mariae uirginis. D xuii E xui F xu G xiiii A xiii B xii sancti pribati aepiscopi et martyris xpi . et principium C XI [aiittunni D X . sanctorum claudii . asteri . neonis . domninae . et teo- E uiiii [milae . cum infante martyrum xpi., F uiii . sanctl genesis . et martyris xpi G uii . sancti uictoris et corone martyrum . xpi . item et sancti uictoris martyris xpi et sancti ieronti confessoris xpi A ui B u obitum sancti agustini aepiscopi et confessoris C (Quaedam hic scripta habentur quae maculata mem- D brana legere non potui.) E Anecduta Mareds. ct 402 KALENDARTUM GOTHO-HISPANUM. SEPTEMBRIS . MENSIS DIES . XXX F . Kalendis septembris., sanctomm uincenti et leti et comitum eorum martyrum., G nii nonas A III B II C nonis., finiunt dies caniculares., D uiip idus E uii F ui G. u A iiii letaniae celebrandae sunt., B III C II D idus E XUIII kalendas OCtobreS., sancti cipriani episcopi et martyris xpi., F xuii G xui sanctae eufimiae uirginis et comitum eius martyrum., A xu B xiiii . sancte iustine uirginis et cipriani episcopi martyris xpi.. C XIII D XII . sanctae candidae uirginis et martyris xpi., E XI sancti mathei apostoli et euangelista martyris xpi., F X sanctorum agaonensium martyrum xpi., G uiiii sancti laeti. A uiii decollatio sancti iohannis . babtiste et equinoctium at- tunnale., B un C uj D u E iiii dedicatio F III dedicatio sancti micahelis arcangeli., G II Obitum domni iheronimi presbyteri . iherusalem,, KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. 403 OCTOBRIS . MENSIS DIES XXXI. A Kalendis OCtobriS-f sancte lucae euangelistae et sancto- rum uerissimi . maximi et iulie martyrum xpi., B ui nonas C u D iiii E III F II G nonis sanctorum sergi et bacci martyrum xpi., A uiii idus B uii sancti dionisi aepiscopi et comitum eius martyrum., C ui sanctae afrae et comitum eius mariyrum., D u E iiii F III sanctorum fausti ianuarii . et martialis marlyrum xpi G II A Idus B xuii kalendas nouembres C xui D xu E xiiii sancti symonis apostoli et martyris xpi. F xiii G XII sanctarum nunilonis et alodie martyres xpi., A XI sanctorum cosme et damiani antemi leonti et euprepii martyrum xpi., B X sanctorum serbandi et germani martyrum xpi., C uiiii D uiii E uii F ui G u sanctoruni uincenti sabiiiae et xpisiete martyrum xpi A ini B III sancti marcelli martyres xpi C II sanctorum claudi luperci et [uictojrici martyrum xpi. 404 KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. NOUEMBRIS MENSIS DIES XXX* D . Kalendis . nouembris . translatio corporis sancti sa- turnini episcopi et martyris xpi E iiii nonas F III G II . A nonis B uiii idus C uii letaniae canonicae D ui E u F iiii G iii obitum sancti martini aepiscopi et confessoris xpi., A II obitum sancti emiliani presbyteri et confessoris xpi B idus C xuiii kalendas decembres. D xuii E xui F xu . sancti aciscli et comitum eius martyrum cordoba G xuiiii . sancti romani et comitum eius martyrum A XIII B XII sancti crispini et martyris xpi astigi., C XI sancti longini militis et martyris xpi., D x sanctae caeciiiae uirginis et comitum eius martyrum E uiiii sancti clementis aepiscopi et martyri xpi F uiii . sanctae anastasiae et comitum eius martyrum G uii sancti salbatoris., A ui . ^ B u sanctorum facundi et primitibi martyrum xpi., C iiii sancti kaprasi et martyris xpi D iii sancti saturnini aepiscopi et martyris xpi., E II sancti andre apostoli et martyris xpi., KALENDARIUM GOTHO-HISPANUM. 405 DECEMBRIS DIES XXXI F Kalendis decembris., G ini nonas A III B II C nonis D UIII idus sancti apollonii et comitum eius martyrum,, E uii sancti nicolay episcopi et confessoris xpi,, F ui G u sancte leocadiae uirginis et martyris xpi,, A iiii sanctae eulaliae uirginis et martyris xpi., B III obitum sancti pauli confessoris xpi,, C II sancta luciae uirginis et martyris xpi D idus . sancti nazari,, E xuiiii kalendas ianuarias., sanctorum iusti et abundi F xuiii letaniae canonicae,, [martyrum xpi G xuii A xui sancti alexandri aepiscopj et teudoli martyrum xpi B xu sancte mariae' uirginis et genetricis domini nostri ihesu C xiiii , [xpi., D XIII E XII [sancti tome apostoli add. man. seriori^ F XI [Translatio corporis sancti ysidori al. 7namiP\ G X A uiiii B uiii . Natiuitas domini nostri ihesu xpi,, C uii sancti stefani leuite et martyris primi D ui sancte eugenie uirginis et comitum eius martyrum E u sancti iacobi fratris domini apostoli et martyris xpi., F iiii Adsumtio sancti iohannis apostoli et euangelistae G III sancti iacobi apostoli fratris sancti iohannis et comitum eius [martyrum ?] A II sancte columbe uirginis et martyris xpi et sancti poli- ca[rpi episcopi et martyris xpi ,-*] III. Homiliae Toletanae (Ex Cod. Mus. Brit. Addit. 30853.) Ecce iam discedimus a codice Parisino N. a. 1. 2171, non tamen a divite illo Silensium monachorum armario, neque prorsus a sacris Ecclesiae Toletanae riti- bus. Homiliae enim de quibus modo disserendum est, et leguntur in codice Musaei Briiannici Addit. 30853, qui S. Dominici de Silos quondam fuit ; et eo consilio coUectae fuerunt, ut in missis Liturgiae Toletanae, qualis ex Libro Comico enotes- cit, populo recitarentur. Quae res vel eo comprobatur, quod ipsissimae homiliae bene multae post evangelicas lectiones insertae reperiuntur in convenientibus missis antiqui Sacramentarii Toletani, Cod. Brit. Addit. 30844. Praefatum autem Homiliarium Addit. 30853 ex alio libro, eoque ordinatiore, fuisse descriptum, ipsamet codicis dispositio ostendit. Nam primum exscripsisse videtur antiquarius quae leguntur usque ad fol. 231, ubi totius anni ecclesiastici lectionibus hoc modo finis imponitur : Finit deo gratias amen. Reliqua vero in modum supplementi ex eadem archetypa collectione, vel ex cognatis illi fontibus addita fuerint. Quo circiter tempore id factum fuerit, facile coUigitur ex apocrypha illa epistola, quae inter utramque partem primamanu interposita legitur eod. fol. 231. Etenim, quum praefatam epistolam missam sibi a Salvatore mentiatur « Petrus episcopus de civitate Nirnaso », et aliunde scribendi ratio vix inferiorem saeculo undecimo antiquitatem redoleat, non alius hic intelligatur oportet, atque Petrus Ermengaudi, qui Nemausensem ecclesiam rexit an. 1080- 1090, Duodecimo igitur saeculo ineunte codicem exaratum fuisse existimo. Porro, unde repetenda sit ipsius coUectionis origo, haud facile decernam : etsi tanta esse videtur totius operis vetustas, tam mira cum Libro Comico convenientia, ut nihil equidem dubitaverim illud existimare librum esse Sermonum, quem ab Hildefonso Julianus, aut certe illum quem ab ipso Juliano Felix scriptum esse asserit (Patr. Lat. t. 96, col. 44 et 450). Utcumque autem res se habet, nullius scriptoris dicta in eo reperies, qui Grego- rio Isidorove recentior sit. Pleraque a gallicanis fontibus sexti saeculi manarunt : multa S. Caesarius Arelatensis suppeditavit, praesertim ex sermonibus « de quoti- diano », quorum nonnuUos Fausti seu Faustini nomine more suo inscripsit. Quo etiam illud spectat, quod alias veri simile dixisse me memini {Revue Bhiedicfine, t. IX (1892), p. 51 sq), HomiUarii Silensis compositori notam fuisse collectionem illam Durlacensem seu Caroliruhanam, quam Fausto Reiensi nuper attribuit Vindobonensis editor A. Engelbrecht. Praeterea Augustini sermones duo antea inediti hoc codice servati sunt : quorum alter « de diem sanctae EolaUae », « de ascensione Domini».aUer inscribitur. Omitto cetera, quibus haec Silensis HomiliarumcoUectio non solum virisrerum Uturgicarum studiosis, sed iis quoque, qui Patrum Latinorum edendis operibus incumbunt, maxime commendatur. HOMILIAE TOLETANAE. 407 Fol. 2 I et suboHs. Subolis deum patrem ut possimus non timere eum quum iudicat. Oui cum deo patre et sancto spiritu in trinitate unus deus uiuit ^t regnat per numquam finienda secula seculorum. Amen. Clausula est sermonis proxime subsequentis. Fol. 4 Sermo in quarto dominico de aduentum domini. Proxima dominica et subolis. Deum patrem iudicat uirginitatis in | 5^' Ipsa est Maximi Taurinensis homilia 7 (Migne P. L. 57, 235). f. 6 Sermo in (. U . i?t rasura) dominico de aduentu domini. Karissimi filii propitia diuinitate diem domini tam deuotissime preparamus. Qui cum deo patre, etc. Pleraque desumpta sunt ex sermone S. Caesarii Arelatensis Propitia dtinnitate (Pseudo-Augustin. 115), quibus conclusionis instar annexa est haec formula ad indicendum festum Nativitatis Domini : « Ne vero tante sollemnitatis memoriam preterisse videamur, adiubante domino « adnuntiamus dilectionse vestrae gaudium magnum quod est sanctum in omnem e cognitiotie Baptismi cap. ult. sic inscribilur : « Sermo dicendus ad infantes die tertia post Pascha propter albas toUendas » (M. 96, 171). Apparet igitur, iam eotempore, quo praedictus Uber et HomiUarium Toletanum condita sunt, id est, medio fere saeculo VII° ex octiduo ad triduum coactatam fuisse celebritatem neophytorum, iUam videUcet ob causam, quod rarius adulta aetate ad baptismum accederetur. f 74 Sermo . IIII . feria pasce. Karissimidominus noster ihesus xps secundum scribturas et ego ineum.Utsit nomen domini benedictum in secula seculorum. Amen. Incerti auctoris ieiuna de resurrectione mortuorum oratio. f 75V Sermo . U feria . pasce. Karissimi, dominus et salbator noster postquam resurrexit nosperuenire concedat . qui regnat, etc. Hinc iam usque ad Ascensionem nonnisi brevissima sermonum fragmenta in codice exhibentur, quorum quaedam Hieronymum, nonnuUa Caesarium, aUa demum Eusebium sapiunt. f 'J&'' Sermo UI . feria . pasce. Karissimi, per suae resurrectionis gra- tiam liberare dignetur. Qui estdeus, etc. f "jy Sermo die sabbato pasce. Karissimi, in die resurrectionis suae nos ipse perducat, qui unus, etc. f. jj'' Sermo in octabas pasce. Karissimi, pro redemptione .salutis humanae quae creaberat liuerauit. Cui est gloria. 414 HOMILIAE TOLETANAE. f. 79 Sermo in primo dominico post octabas pasce. Dies resurrec- tionis domini, fratres karissimi preparet et confirmet, qui cum patre, etc. f. 79V Sermo in 11" dominico post octabas pasce. Odiernus dies, fratres karissimi, in magno sacramento indeficiens beatitudo. Ad quam nos peruenire concedat, etc. f 80^ Sermo in 111° dominico post octabas pasche. Fratres karissi- mi, tenete xpianam fidem pciuenient in futuro. Adiubante domi- no, etc. f. 81"^ Sermo in 1111° dominico post octabas pasche. Karissimi, redempti sumus ad uitam aeternam Ad quem gaudium nos ipse perducat qui cum patre, etc. f. 82" Sermo in quinto dominico post octabas pasche. Karissimi, per resurrectionem nostri mediatoris et laetemurin eo. Adiubante nos ihesu xpo, etc. f. 83 Sermo de ascensione domini. Ascensionem domini caelebra- mus, fratres karissimi commendasset, ascendit in caelum. Ipse dominus, etc. In Sacramentario Toletano Musaei Britannici multis auctior reperitur fol. 158^, ibique magnam affinitatem habet cum sermone Augustini 265 ; Augus- tino et ipse mea sententia haud indignus, licet adhuc, uti videtur, ineditus. f. 85 Sermo de die dominico post ascensione domini. Saluberrimo nos consilio, dilectissimi fratres non ad uulnera sed ad medicamenta proficiant. Prestet et adiubet, etc. Dicendi modus ab exordio ad finem usque plane Caesarianus, licet verba quibus litaniae indicuntur nonnihil interpolata usuique hispanico aptata esse videantur. Ibi enim dicitur litanias « a quarta feria usque ad sextam feriam » ante Pente- costen esse servandas. Et hanc quidem aliquando fuisse. Ecclesiae Toletanae consuetudinem ex Orationali gothico quem vulgavit Bianchinius facile eruitur, ad quod etiam accedit Breviarium Mozarabum itemque Missale Arabrosianum. At vero nihil est controversiae, quin Arelate sicut in ceteris (jalliae regionibus litaniae ante Ascensionis festivitatem fieri solitae sint. f. 89 Sermo de letanias pentecosten. Ecce, fratres karissimi, dies sancti ac spirituales pro sua pietate concedere, ipse dominus, etc. Sermo Caesarii, inter pseudo-augustinianos 173, paucis mutatis omissoque n. 4. HOMILTAE TOLETANAE. 415 f. 92'' Sermo in diem sanctum pentecosten. Deum uerum spiritum sanctum credite xpistiani et usque in sempitcrnum. Qui cum patre, etc. Eiusdem forte auctoris, cuius sunt sermones in vigilia et in hilaria Paschae (vid. supra ff. 65, 66^). In nostro autem post longiorem de divinitate sancti Spi- ritus disputalionem, in qua Throni separatim a Sedibus inler caelestes creaturas recensentur, magnifico dicendi genere ad ipsum Spiritum oratio funditur. f. 99'' Sermo die dominico ante diem sancti lohannis babtiste. Fratres karissimi, iam prope sunt dies in quibus messes ...,,. feliciter peruenietis. Regnante domino nostro, etc. Est Caesarii Arelatensis in append. August. s. 277, nonnihil mutilus et inter- polatus. Purior repraesentatur infra fol. 282^, ibique inscribitur. « De decimis reddendis. » Porro missam « de decimis » habes in Libro Comico, p. 297. f. .105 Sermode festiuitate sancti iohannis babtiste. Sancti iohannis babtiste natalem odiae persecurus condicionis humane esse ui- deatur. Et qui cum deo patre. Pseudo-Ambrosii s. 51 (M. 17, 708), Augustino absque ulla veri specie ab A. Maio adscriptus {Nov, Bibl. Patrum\ 355). f 108. Item alio de quo supra. Cuius dies odiae celebratur, fratres karissimi quia ipse uiuificabit nos. Qui cum patre, etc. f. 109' Sermo in diem sanctorum petri et pauli. Notum hominibus uobis, fratres gloria sublimatur in secula seculorum. Amen. Append. August. serm. 201. Re ipsa sermo est sanctiMaximi^g, absque clausula illa adventicia, a qua pariter purus est optimae notae Codex Sessorianus (Reifferscheid, 1,119). f. 112' Item aliusde eiusdem festiuitate sanctorum Petri et Pauli. Odie, fratres karissimi, de xpi nominis fundatores felicium claue meritorum. Adiubante domino, etc. Sermo Append. August. 203, qualis ex vetere codice f(loriacensi) in notis Maurinorumdescribitur(M. 39, 2123). f. 1 14 Sermo in diem sancti Felicis. Natalem sancti felicis, fratres, feliciter caelebremus aetiam merito copulemur. Per dominum, etc. Felix martyr Gerundensis Kalendis Augusticommemoratur quum in Orationali Gothico tum in aliis Liturgiae Toletanae monumentis. 4l6 HOMILIAE TOLETANAE. f. 115^ Item alius sermo eiusdem sancti Felicis qui tamen dispo- sitio domini post triduum dici deuet qui specialiter conuenit. Ad inluminandum magnum genus, fratres dilectissimi operibus peruenire possumus. Prestante domino, etc. Homilia sancti Caesarii de praedecessore suo Honorato, in collectione Durla- censi ordine decima (Engelbrecht, p. 259), Hispano martyri ne mutatis quidem nominibus « Honorato » et « Arelate » accommodata. Inscriptionem singularem quae ei in codice nostro praefigitur hoc modo interpretor, ut in illa dicalur ser- monem in « depositione domni » (sc. martyris) quae « post triduum » recolatur, recitandum esse, quia tunc « specialiter convenit, » Et sane in martyrologio Adonis legimus, « corpus sancli Felicis Gerundae in monumento, quod ipse sibi praeparaverat, conditum esse Nonis Augusti » (ap. BoUand. t. I aug. p. 24), alque ita triduo inlegro pOst passionis ipsius diem elapso. Ex hoc loco opinari licet, ad usum alicuius ecclesiae in finibus Gerundensium sitae codicem scriptum fuisse : sic enim facillime ratio redditur, cur in tanta festorum dierum pau,citate tantus honor pr?efato martyri datus sit. f II 8"^ Sermo in diem sancti Laurenti. Quum beati laurenti glo- riosa passio legeretur esse uoluit praetiosam. Ipse dominus, etc. f. 120'' Sermo de decollatione sancti lohannis babtiste. Non de- bemus, fratres karissimi, praeconio diu cessare quodcumque a deo postulamus. Ipso auxiliante, etc. Contra saltatores et mulieres declamatoria insectatio, in qua citatur nomi- natim « sanctus iohannes os aureum ». (S. Joan. Chrysost. Opp. ed Venet. 1549, t. II, 251 sq.) f 126" Sermo in diem ordinatione aepiscopi.Dies ordinationis meae sollemniter odiernus inluxit augeatur ad gloriam. Auxiliante ipso, etc. Multa hic habes translata ex serm. Augustini 340, addita brevi conclusione quae Caesarium sapit. f. i28^Sermo unius iusti. Memoriam iusti odie caelebramus ut ab hoc auditu malo liberemur. Per ipsum qui, etc. f. i3oSermo de sanctis. Sollemnitas sanctorum martyrum, fratres karissimi pro fide sua certantes, Ipse qui in trinitate, etc. f 132 Sermones de clade . Prima die legendus. Ecce, dilectissimi fratres, luctuosa nos perterruit nuntiorum relatio . que fines terrae nostrae infectos pestilentia narrat seculorum. Amen GONfirmatio. Ecce, HOMILIAE TOLETANAE. 417 dilectissimi fratres, cruente mortis nuntio tauidi omnes simul ad deum indulgentiam proclamate. Indulgentie tamdiii quoque dicende sunt quousque episcopus ad corum reuertatur . et quam maxime quamdiu LXX uicibus repetantur. Deinde sine salutatione aepiscopi responsurium incipitur et tertia in ordine percon- pletur. Incerti auctoris, eiusdem certe, cuius sunt alii tres sermones proxime subse- quentes. De « Indulgentiae » precibus apud Gotho-Hispanos frequentatis confer Missale Mozarabum, p. 167 sq. et L. Duchesne, Origines du culte chretien p. 428. f. 137 Item sermo . secunda die . de clade. Karissimi, externo die nuntiata nobis mala deflebimus obtinere cum angelis. Per dominum ihesum etc. CONFIRMATIO. Ecce, dilectissimi friatres, quia prolato uobis exemplo omnes pariter et corde et uoce indulgentiam a do- minp postulate. Citatur cum nomine « beatus Augustinus in sermone de urbis excidio ». (Migne 40, 722). f. 141 Sermo . die tertio .de clade. Karissimi, externodie et sermone illo quod scribitur . de excidio urbis tribuat sempiternam. Qui cum deo patre. CONFIRMATIO. Si iam ueraciter, karissimi fratres indul- gentiam a domino postulemus. Indulgentiam. {. i^ Item sermo de clade. Ecce, dilectissimi fratres, perterruit nostrorum potest mutare salutis. Qui cum deo patre etc. f. 146^ Sermo beati Gregorii pape Romensispro cladismortalitate dicendus. Oportet nos, fratres karissimi, ut flagella dei damnationis parcat. Qui cum deo patre, etc. Conf. Migne, 76, 131 1. 148" Sermo eiusdem beati Gregorii pape. Karissimi, nostris malis pro meritis cum festinatione preparemus, Adiubante nbs domino, etc. Ex homilia 4 in Evangelium, etc. f 150 Incipiunt sermones de quotidiano beati Agustini episcopi numero *♦* I *» um. Gaudemus, fratres karissimi, et deo gratias possitis adquirere. Per dominum, etc. Ex serm. append. August. 266, n. 1-2. Anecdota Marcds. 53 41 8 HOMILIAE TOLETANAE. f. 152 Item alium. Karissimi, quotienscumque adaeclesiam im- plere posse quod dicimus. Adiubante domino, etc. Ad verbum fere convenit cum posleriori parte sermonis Augustini (Caesarii) inter Maianos 106 {Bibl. Nov. Patr. I, 221). f. 153^ Item tertium. Nostis, fratres karissimi, omnes homines sanita- lem corporis ad praemia aeterna perueniant. Est apud Maium sermo Augustini 105, Caesario et ipse restituendus, ut stilus et codicum dispositio ostendit. f. 155^ Item quartus. Rogo uos, fratres karissimi, nemo dicat in corde suo quia peccata carnis simul de mercede gaudeamus. Adiubante domino, etc. Exserm. Augustini 82, n. 13-15, f 158 Item quintus . de euangelio ayt. Si uis uenire ad uitam . serua mandatum . Dum euangelium legeretur, fratres karissimi, audiui- mus dominum dicentem, Si uis uenire et haec exorauit pro te ab omni malo. Quod ipse praestare, etc. Constat excerptis e sermone Augustini 85, praeter clausulam quae Caesa- rium sapit. f 160" Item sextus. In scripturisdiuinis, fratres dilectissimi, frequenter uiduae tunc erunt diuites. Perihesum xpm, etc. Eam sententiis et dicendi modo cognationem habet cum sermone append. " August. 296, ut eidem auctori utrumque indubitanter adiudices. f. 163'' Item septimus. Karissimi, omnes qui uolunt adpreaendere bonam uitam ipsorum est regnum caelorum. Quod ipse praestare etc. f 164 Item octabus. Homoquidem erat diues a domino coronari mereamur. Quod ipse praestare dignetur, etc. f 167^ Item nonus . de id quod scriptum est. Homo quidem desendebat de iherusalem in iherico. [Dum euangelica lectione lege- retur suppl. in inarg.] audiuimus dominum et saluatorem nostrum de peccatoprimo hominis uitae pabulum prouidete. Quod ipse praestare dignetur, etc. Hic quoque Caesarii esse intelligitur, praesertim ex recapitulatione in quam sermo desinit. HOMILIAE TOLETANAE. 419 f. 170 Item decimus. Dicam quod sentio, fratres mei, etquod dixerim .... partem in regno eius. Ipso praestante, etc. f. 171 Item undecimus. Non dubito, dilectissimi fratres, insitum esse cordibus uestris timorem dei praeparetis praemium. Auxiliante xpo etc. Est Augustini serrao 348 a Caesario abbreviatus, ac brevi conclusione auctus. f 173 De piscina syloa . XII. Lectio sancti euangelii, qui de piscina syloa loquitur, fratres karissimi et uobis praeparauitis regnum : adiu- bante domino, etc. Ineditis Caesarii scriptiunculis adnumerandus. f. 175 De tribulatione . XIII. Omnis homo in tribulatione aliqua constitutus consilium corrigendi . Ipso praestante, etc. Constat frustulis ex sermone Augustini 60 decerptis. f 176" De operibus misericordiae . XIIII . Rogo uos, fratres karis- simi, misericordiam pauperum elebari mereantur in caelo. Adiubante domino, etc. f 178 De aelemosina . XU . Admonet dominus per lectionem aeuan- gelicam, fratres karissimi, Petite ct dauitur uobis omnia munda sunt uobis. Ouod ipse praestare dignetur. f 179 Sermo sancti Agustini de quotidiae . XUI . Rogo uos, fratres karissimi, ut atentius cogitemus quare xpistiani sumus peruenietis ad domini nostri ihesu xpi regnum. Qui uiuit, etc. Sermo append. Augustini 265 non sine multa varietate. In eo etiam invenitur pars haud minima sermonis eiusdem append. 292. f 185 Sermo sancti Agustini episcopi. Fratres karissimi, quid in uobis tanta pigritia . ut ad domum dei minime uigiletis? habitat in uobis. Amen. Ex parte convenit cum sermone De missa cotidiana quem A. Maius evulgavit (Migne, 47, 1147). Notanda sunt verba haec de temporis spatio, quod publicis precibus etiam a laicis olim impendebatur : « Et utique xpistiane, non tibi dicitur, ut ad domum dei omni ora conuenias. « Si in matutinis, vix i ora est. Si in diaebus festissimis, uix duae ore sunt. » Eodem fere modo corripit Caesarius eos, qui tardius ad uigilias veniunt, et ubi 420 HOMILIAE TOLETANAE. verbum Dei recitari coeperit, cito discedunt. « Quantum est hoc, fratres mei, « inquit, quod eos occupatos tenere videmur ? Et ipsi videtis, quia vix est dimi- « diae horae spatium ; cum tamen, ut pauperes homines vel quoscumque artifices « de suis non retardemus operibus, quotiens sermo futurus est, maturius facia- « mus psalmum quinquagesimum dici, ut non tardius, sed semper hora consue- « tudinaria de ecclesia exeatur. » (Append. August. serm. 285, n. 3.) f. 187" Homelia sancti Agustini episcopi legenda in quotidiano. Primum quidem decet nos audire iustitiam iusti autem in uitam aeternam. Amen. Scenicis verbis describitur status animae e corpore exeuntis (Reifferscheid, I, 228, 230). Simile aliquid legitur in visione « Macarii abbatis » Patr. Gr. XXXIV 223-30, et in Homilia XXH sancti Macarii AEgypti], ibid. 659. f. 189' Item alia homelia idem beati Agustini legenda in quotdi- diano. Ecce, fratres, ostendimus uobis quales xpistiani liberare dignetur. Qui cum patre, etc. Clausula est sermonis appendicis Augustinianae 266. ^ f. 190 Incipit admonitio sancti Fausti pulcra : ut semper de peccatis nostris et de diem iudicii uel de aeterna beatitudine cogitemus. Modo, fratres karissimi, cum diuina lectio legeretur, audi- uimus beatum apostolum terribiliter in gaudium domini tui. Prae- stante, etc. Sermo Caesarii in eollectione Durlacensi ordine duodecimus (Engelbrecht, p. 267). f. 193^ Item admonitio de diem iudicii quum grandi metu et sollicitudine iugiter cogitare. Rogo uos, fratres karissimi, et cum grande indulgentiam peruenire. Praestante, etc. Cod. Durlac. serm. 11 (Engelbr. p. 262), f. 196^ Incipit admonitio cesarea (necessaria) de diem iudicii et malorum pena . uel bonorum gloria . et quod laici non mutato abitu et possint et debent quotdidie penitere. Rogo uos, fratres karissimi, ut si quid frequenter admonui ...... uitae meritis adquiramus. Per eum qui uiuit, etc. Cod. Durlac. serm. 14 (Engelbr. p. 276). Plane idem titulus in ms. Corbeiensi (Paris. lat. 14086, f. 107^) saec. VIII. HOMILIAE TOLETANAE. 42 I f. 200 Incipitexpositiosanctiaeuangelii.ubi ayt. Nesciat sinisLra tua . quid faciat dextera tua. Euangelica lectione, fratres dilectissimi, quae nobis modo recitata est aeternae beatitudinis faciamus. Quod ipse praestare dignetur, etc. Cod. Durlac. serm. 17 (Engelbr. p. 289). f 203 Incipit de uocatione beati Abraae. Modo cum diuina lectio legeretur aeterna gloria tribuatur. Per dominum, etc. Cod. Durlac. serm. 18 (Enge)br. p. 292). Sed pro conclusione antiquarii oscitantia abrupte affertur postrema pars homiliae pseudo-augustinianae 306, inde a n. 3 (Migne, 39, 2333). * f. 207 Dominus et deus noster . misericors et miserator nondum illum delectat quod bonum est. Ex sermone nono sancti Augustini, n. 1-8. f. 215'' Incipit sermo exortaturius ad populum. Fratres karissimi, ad memoriam uestram reducimus quae praeparauit deus diligentibus se. Ipso praestante, etc. Est in Bibliotheca Patrum homilia Caesarii 42, sed interpolata, quandoquidem in ea citantur multo Caesario recentiores Gfegorius et Isidorus. f. 219^ Incipit epistola beati Pauli. Fratres karissimi, frequenter diximus, semper xpistianus diaboli tutos prestare. Cui sit gloria, etc. Homilia Caesarii 45 in Bibliotheca Patrum Coloniensi. — Pseudo-Augustini sermo 60 ad fratres in eremo. f. 223 Epistola beati Clementis episcopi . directa sancto iacobo episcopo iherosolime. Clemens lacobo domino et episcopo episcoporum uitae praemia peruenire. Praestante domino, etc. Pseudo-Clem. Patr. Gr. I 463 et II 31. f 225. Item exortatio sancti cipriani episcopi. Quum domini in- struentis dignatione sed paratus est ad coronam. Auxiliante do- mino, etc. f 228 Item epistola beati Agustini episcopi exortatoria. Fratres karissimi, audiuimus cum euangelium legeretur, terribilem simul et desi- derabilem feliciter peruenire. Amen. Adiubante uos, etc. Sermo appendicis Augustianae 78. 42 2 HOMILIAE TOLETANAE. f. 231 FINIT DEO GRATIAS AMEN. Incipit epistola sancti salnatons que directa est a domino et imienta est snper altare sancti baudnli in ciuitate nimaso. Ainen dico uobis quia misi super populuni brucos et locustas ... Nani iuro ego peti'us episcopus de ciui- tate nimaso et inueni hanc epistolam. Cf. Baluze, Capitularia regum Francorum^ vol. II, col. 1396. Paris, 1677. — Amaduzzi, Anecdofa litteraria. Romae, 1773, vol. I, p. 61. f. 232^ med. Item *♦ sermo de 1111° dominico de aduentum domini »#» Karissimi, xps uenit medicina caelestis iucundemur in misericor- dia eius. Qui cum patre, etc. f. 235 Sermo de diem sancti Stephani. Martyr stephanus beatus et primus in aeternum manere cum xpo domino. Qui uiuit, etc. Ex serm. Augustini 3x7. Legitur etiam in Codice Addit. 30844, fol. 80. f 237^ Sermo In caput anni. Kalendae istae, fratres karissimi, quas ianuarias uocant a domino praemia repensentur. Per domi- num, etc. Append. August. serm. 129. 241 Item aliusde epyphania in uigilia dicendus. Proxime, fratres carissimi, huiusmodi redemptionis nostrae suac adobtionis adsum- mere. Quod ipse praestare dignetur, etc. Cod. Durlac. serm. 7. (Engelbr. p. 247). f, 244^ Item in epyphania aut ad missam de crastino et natale sancti Lucian(y ex e) martyris. Sollemnitatem quae de domini nostri natiuitate poterimus feliciter peruenire. Praestante domino, etc. Cod. Durlac. serm. 8 (Engelbr. p. 252). f 247 Item sermo sancti fausti in natale sancti luciani in epy- phania. Quod uobis de externa festiuitate ab illo cuncta praestan- tur. Auxiliante domino, etc. Cod. Durlac. serm. 9 (Engelbr. p. 255). HOMILIAE TOLETANAE. 423 f. 250 Sermo in natale infanlum. Hodiae, fratres karissirai, natale illorum infantum sua potectione perducat. Cui est honor, etc. Cod. Durlac. serm. 5 (Engelbr. p. 238). f. 254'' Sermo sancti fausti legendus ante carnes tultas. Ecce, fra- tres dilectissimi, dies quadragesimae praemia conparemus. Prae- stante domino, etc. Cod. Durlac. serm. 15 (Engelbr. p. 280). 257'' Sermo eiusdem legendus ante initium quadragesime. Non- nulli xpistianorum, fratres,extimantes se obserbantes quadragesimae quodtidiana | Desinit mutilus paulo ante finem in imo folio 26o\ — Pseudo-Ambros. serm. 23. — Revera sermo est Maximi 26 (Reiffersch. I, 122). Folium 261'' vacat. Seriore manu in angulo paginae scriptum est : Hic sunt sermones ad XL de carnes tollendas. alius qui sequitur. item alius. item alius de caeco jiato. de lazaro. de piscina siloa. de die iudicii. item alius. item alius. In imo folio : Item alium eiusdemde conpetentibus. | f 261'' Hodie, fratres karissimi speciah'ter ad conpetentes ad aeterna praemia introduci. Praestante deo, etc. Deinde interiecto parvo spatio : Uos ergo, fratres karissimi, admonemus sub quorum testimonio hii omnes qui nomina sua in caelum adscribendum dederunt digni conbibio abeantur aeterno. Praestante deo nostro, etc. Exordio convenit cum sermone appendicis Augustinianae 267, deinceps vero omnino aUus est, multaque continet, quae a viris rerum liturgicarum studiosis animadvertantur, v. g. « Ideo enim ante plures dies paschae nomen uestrum offer- 27. In sancti uiti IX 32-5 ? 28. In ordinatione episcopi IX 36 29. In apostolorum X 2, 16 30. In unius confessores X 32 31. Dominica de aduentum XI 2 32. Cottidiana per messes XII i 33. Item alia XII 34. Post . V . dominicas de XLgisima feria secunda Xll 39 ? 35. In martyras Xll 46 36. In XLgisima paschae xili 3 ? 37. Inuentione crucis domini nostri ihesu xpi xiil 44 38. In decollatione sancti iohannis baptistae xiv i 39. Cottidiana XIV 13? 40. Cottidiana XIV ? 41. Cottid^ana XV 42. Cottidiana XV 43. De XLgisima feria . VI . xv-xvi ? 428 CAPITULA EVANGELIORUM NEAPOLITANA. 44. In natale sancti petri xvi 13 45. In unius martyris XVI 24 46. In dedicationem xvii i 47. Post secunda dominica XLgissima feria . IIII . xvil 20 ? 48. De XLgisima feria . IIII . XVIII 15? 49. Cottidiana XVIII 23? 50. Cottidiana XIX } 51. In ieiunium sancti petri XIX 27 52. Dominica tertia quando psalmi accipiunt XX i 53. In natale sanctorum iohannis et pauli XX 20 54. In dedicatione basilicae stephani xxi 12 55. Dominica . V . quando symbulum accipiunt XXI-XXII 56. In sancti stephani xxiil 34 57. Post secunda dominica de aduentum feria . vi . xxiv 58. Post . lll . dominicas de aduentum feria . llll . xxiv 59. Post tertias dominicas de aduentum feria . vi . xxiv 60. In martyra XXV i 61. In natale sancti ianuari XXV 14 62. Dominica . v . quando symbulum accipiunt xxv 31 6^. Die sabbati prima passionem domini nostri ihesu xpi XXVI-XXVII 64. Sabbato sancto ad sero xxviii i 65. Dominica sancta pascha ad misa publica • xxviii 8 Ante Evangelium Marci. 66. Sabbato sancto mane vil 34 6y. Post penticosten in ieiunium feria . Illl . ? 68. Cottidiana ? 69. Die dominica de indulgentia passio domini nostri ihesu xpi xiv-xv 70. Feria . vi . de albas paschae xvi i Ante Evangelium Lucae. Secundum lucan 71. In ieiunium sancti iohannis baptistae 15 72. Dominica . Iil . de aduentum i 26 73. In natale sancti iohannis baptistae l 57 74. In natale domini ad misa publica II i 75. In octabas domini nostri ihesu xpi ii 21 76. Post dominica . Illl . de epiphania II 42 CAPITULA EVANGELIORUM NEAPOLITANA. 429 77. Dominica prima de aduentum domini nostri ihesu xpi III I 78. Post . V . dominicas de aduentum III 79. Cottidiana IV 80. In ieiunium apostolorum V i ? 81. Cottidiana V 82. Cottidiana per messes • vi i 83. Post pentecosten in ieiunium die sabbati vi 6 84. In apostolorum vi 13 85. In sanctorum vi 20 86. Post . III . dominicas XLgisima feria .11. ? 87. Cottidiana ? 88. Cottidiana ? 89. In martiras ? 90. Cottidiana ? 91. Cottidiana ? 92. In sanctorum ^ ? 93. Cottidiana ? 94. In martyras ? 95. Cottidiana ? 96. In ieiunium sanctorum iohannis et pauli xil i .'' 97. In unius confessores Xll 8 98. Cottidiana XII 99. Post prima dominica de aduentum in ieiunium feria \ . IIII . > XII 35 sqq. 100. Post prima dominica de aduentum feria . vi . ) loi. In natale episcopi Xll 42 102. Cottidiana .? 103. Cottidiana ? 104. In natale sancti laurenti 105. In ieiunium sancti laurenti 106. In unius martyris 107. Cottidiana 108. Cottidiana 109. Cottidiana iio. In XLgisima paschae III. Cottidiana J12. Post . III . dominicas XLgisima feria . IIII . 113. Feria . iil . de ebdomada maiora 114. Cottidiana 430 CAPITULA EVANGELIORUM NEAPOLITANA. 115. Item alia ? 116. Feria . v . mane in coena domini ad missa. Passio domini nostri ihu xpi xxil-xxill 117. In apostolorum XXII 30 118. Die sabbati de albas pasce xxiv i 119. Feria . Iii . de albas pasce xxiv 13 1 20. Feria . V . de albas pasce xxiv 36-49 * 121. In ascensa domini nostri ihu xpi XXIV 44-53 (* In ipso Evangelio ad marginem legitur : « Haec lectio in ebdontada ), (130). II n ), -vi. (23). 1» J) .. ^ ., (43)- Dominica . II . XLgisima paschae (127). Post secun da dominica XLgisima feria . II . (12). )) » „ XLgissima „ . iiii . (47). 1) )i XLgisima „ . vi . (14). Dominica tertia quando psalmi (salem ?) accipiunt (52). CAPITULA EVANGELIORUM NEAPOLITANA. 433 Post . III . dominicas XLgisima feria . II . (86). Post . III . dominicas XLgisima feria . ilil . (112). „ ab his (161). » • VI . (144)- De XLgisima post . Iii . dominicas sabbato mane post scrutinium (145). A „ ,. „ » die sabbati in ieiunium (146). Post III dominica die sabbati ab his (163). Dominica . iiii . quando orationem accipiant (13). Post . IIII . dominica XLgisima feria . II . (138). „ „ dominicas „ „ . ilil (136). „ „ dominica „ „ „ ('237). » • VI . (147)- „ „ „ de „ die sabbati (139). Dominica . v . quando symbulum accipiunt (35). )) )j )) )) )> \P^ )• Post . V . dominicas de XLgisima feria secunda (34). „ „ dominica „ ), . • m • (Ho)- .1111.(142). „ „ dominicas de „ „ . vi . de lazarum (148). die sabbati (143). Die sabbati prima passionem domini nostri ihu xpi (63). Dominica .vi.de indulgentia (150). Die dominica „ „ passio domini nostri ihu xpi (69). Feria . II . de ebdomada maiorem (151). „ . III . „ maiora (113). „ . llll . „ maiorem (155). „ . V . mane in cena domini ad missa. Passio domini nostri ihu xpi (116).. „ „ in ieiunium de cena domini (154). „ VI de ebdomada maiore passio domini nostri ihu xpi (166). Sabbato sancto mane {66). „ „ ad sero (64). Dominica sancta pascha ad misa publica (65). Secunda feria pascae (167). Feria III de albas pasce (119). „ . Illl . pascae (169). „ . V . de albas pasce (120). „ . VI . „ „ paschae (70). Die sabbati de albas pasce (118). Dominico octabo pascae (168). Anecdota Mareds. u 434 CAPITULA EVANGELIORUM NEAPOLITANA. Feria . II . post albas (165). Post albas paschae dominica prima (158). n. (156;. III . (260). ,, „ pascae „ 1111.(164). ., V . (162). In ascensa domini nostri ihu xpi (121). Post „ „ (159). Sabbato sancto penticosten (141). Dominica sancta „ (i57)- Post penticosten in ieiunium feria IIII . {6y). „ „ feria . VI . in ieiunium (24). „ „ in ieiunium die sabbati (83). Cottidiana (10. 15. 17. 19-22. 25. 26. 39-42.49. 50. 68. 79. 81. 87. 88.90 91- 93- 95- 98. 102. 103. 107-109. III. 114. 115. 133. 135.) Cottidiana de puerum centurionis (18). Cottidiana per messes (32. 33. 82.) Inuentione crucis domini nostri ihu xpi (37). In sancti iohannis apostoli et euangelistae (122). In sancti angeli (131). In sancti uiti (27). In ieiunium sancti iohannis baptistae (71). „ natali „ „ „ (73)- In ieiunium sanctorum iohannis et pauli (96). „ natale „ „ „ „ (53)- „ ,» „ ,» ,, ,, \'-j'^)' In ieiunium sancti petri (51). „ natale „ „ (44)- „ „ „ „ (170)- In ieiunium sancti laurenti (105). „ natale „ „ (104). In decoUatione sancti iohannis baptistae (38). In ieinium sancti ianuari (153). „ natale „ „ (61). In ieiunium sancti andrae (8). „ natale „ andreae (134)- In dedicatione basilicae stephani (54). In dedicatione sancte mariae (126). CAPITULA EVANGELIORUM NEAPOLITANA. 435 In dedicatione fontis (132). In dedicationem (16. 46). In ordinatione episcopi (28). In natale „ (loi). In ieiunium apostolorum (80). In apostolorum (29. 84. 117.) In martyras (35, 89. 94). In martyra (60). In unius martyris (45. 106.) In unius confessoris (30. 97). In sanctorum (85. 92). In sanctorum de beatitudinem (9). In uelanda (125). In agendas (149). Legenda pro defunctis (135*). V. Leetiones ex epistolis Paulinis exeerptae quae in Eeelesia Capuana saee. VI legebantur. (Ex Cod. Fuldensi, ed. Ranke p. 165 sq.) Proxime et loco et tempore ad Capitulare Evangeliorum Neapolitanum Capua- nus accedit ordo Epistolarum, qui in celeberrimo habetur codice Fuldensi, ante dieni 19 aprilis DXLVI scripto, quando illum a se lectum fuisse testatus est S. Victor, urbis Capuae episcopus. Praefatus ordo primum editus est a Gerberto abbate inter Monumenta veteris liturgiae alemannicae t. I, p. 405, iterumque accuratiore diligentia ab Ernesto Ranke, Marburgi et Lipsiae 1868. In codice ergo Fuldensi Epistolis Paulinis praescriptus est index soUemnitatum, additis titulis pericoparum singulis diebus legendis. In ipso autem textu lectionum initia titulis ad marginem scriptis, extrema vero verba plerumque cruciculis appo- sitis indicantur. Dolendum tamen, scribam constantia qua oportebat usum non fuisse. Nam, ut scribit E. Ranke, « neque omnes quos protulit numeri recti sunt, neque omnibus quos index continet titulis adnotationes marginales respondent, neque cruciculas ubique appositas vides. )> Quae cum ita sint, Lectionarium Capuanum binis columnis repraesentars visum est, quarum prior indicem titulorum, altera vero ea exhiberet quae ad marginem leguntur, una cum primis et extremis verbis singularum lectionum, earum videli- cet quae certo definiri possunt. Quoniam in S. Victoris Capuani episcopi mentionem incidi, non claudendus est primus iste Anecdotorum Hber, quin commemorem eiusdem S. Victoris proba- biliter esse Epistolam illam ad Constantium (Aquinensem episcopum, an 525- 573), quae cum ementito Hieronymi nomineRomano Lectionario praemittitur in nonnullis codicibus. Videas, si placet, quae de eadem epistola disputavi in ephe- meride nostra Revue B'enedict. t. VII (1890), p. 416 sq. DE ADUENTU. De aduentu Domini. Nam quod ad romanos sub titulo XVIII. impossiblle erat legis i. q. i. p. c. deus filium suum mittens ut et simul glorificemur. (vili 3-17) adromanossubtitulo XXXVIII. De aduentu Domini. Nolo enim uos ignorare f. m. h. quia caecitas ex parte contigit ipsi ^loria in sae- LECTIONES kx APOSTOLO CAPUANAE. 437 ad Galatas sub titulo xin. ad thessall. I sub titulo XXI. PRIDIE NATALE DOMINI ad philipp. sub titulo xili. IN NATALE DOMINI ad hebreos principium epis- tulae. cula saeculorum. Amen. (Rom. xi 25-36) De aduentu domini lectio coti- diana. Fratres secundum hominem dico. Tamen hominis confirmatum testamentum per fidem in christo ihesu. (Gal. ill 15-26) De aduentu domini. Rogamus autem uos fratres corripite inquietos in aduentum domini ihesu christi seruetur (l Thess. v 14-23) Pridie natale domini . et in noctu sancta. Gaudite in domino semper pacis erit uobiscum. (Phil. IV 4-9) In nataie domini. Multifariam (Hebr. i i-?) IN NATALE SANCTI . lOHANNIS ad timotheum II sub titulo XVII. IN NATALE INNOCENTUM ad romanos sub titulo XI. DE CIRCUMCISIONE DOMINI ad romanos sub titulo Ll. DE EODEM DIE CONTRA IDOLA ad corintheos l sub titulo XXXVIII. In natale sancti lohannis. Omnis scriptura diuinitus qui dih*gunt aduentum eius. (2 Timoth. iii 16-iv 8) In natale innocentum. lustificati igitur ex fide qui datus est nobis. (Rom. V 1-5) De circumcisione. in octabas doraini. Dico enim christum ihesum ministrum fuisse alterutrum monere. (Rom. xv 4-14) (Ad marginem tituli xxxviiii) Le- ctio in octabas domini contra idola. De his autem quae idolis im- molantur ut omnes facerem saluos. (viii i-ix 22) 438 LECTIONES EX APOSTOLO CAPUANAE. DE EODEM DIE ad corintheos l sub titulo XLVIL IN lEIUNIO EPIFANIORUM ad colossenses sub titulo li IN EPIFANIA MANE ad corintheos ii sub titulo x IN EODEM DIE EPIFANIORUM ad titum sub titulo IIIL IN EODEM DIE EPIFANIORUM ad galatas sub titulo x COTTIDIANA POST EPIFANIA. ad romanos sub titulo XLii COTTIDIANA ad hebreos sub titulo Xll COTTIDIANA ad hebreos sub titulo viii. COTTIDIANA ad galatas sub titulo xiiL COTTIDIANA ad hebreos sub titulo xii. (Ad titulum xlviii) Ilem de cir- cumcisione. Karissimi mihi, fugite abidolorum cultura quod multis ut salui fiant. (l Cor. x 14-33) In ieiunio epifaniorum Ideo et nos ex qua die audiuimus pleni- tudinem diuinitatis inhabitare. (Co- loss. I 9-19) In epifania mane. Quoniam deus qui dixit de tenebris lumen splendes- cere aeterna sunt.(2 Cor. iv 6- 1 8) Lectio in Epifania. Apparuit enim gratia saluatoris ....... per ihesum christum saluatorem nostrum (il 11- -III 6) (Adtitul. XVI ) Lectio in epifania. Quicumque enim in christo baptizati estis quod si filius et heres per deum. (Gal. iii 27-iv 7) Lectio cotidiana. Habentes au- tem donationes sed humilibus consentientes. (Rom. xii 6-16) (Ad titul. cix) Lectio cotidiana. Uidete ne recusetis loquentem seruiamus placentes deo. (Hebr. xii 25-28) (Ad titul. xl) Lectio cottidiana. Confidimus autem de uobis dilectis- simi meliora adeptus est repro- missionem (Hebr. V19-15) (Gal. III 15-26. Conf. supra de ad- uentu) {Ad titul. cxii) Lectio cotidiana, Deus noster ignis consumens est ipse et in saecula. (Hebr.xil 29-xiii 8) LECTIONES EX APOSTOLO CAPUANAE. 439 COTTIDIANA ad timotheum i sub titulo XXVII. COTTIDIANA ad romanos sub titulo XLII COTTIDIANA ad romanos sub titulo xviii. COTTIDIANA ad romanos sub initium epis- tulae. COTTIDIANA ad romanos sub titulo XLIII Lectio cotidiana. Nihil enim intu- limus in hunc mundum impe- rium sempiternum. Amen (vi 7-16) Lectio cotidiana. Nolite esse pru- dentes aput sed uince in bono malum (xii 16-21) Lectio cotidiana. Scimus enim quod lex spiritalis est gratia dei per ihesum c. d. nostrum. (vil 14-24.) Lectlo cotidiana. Nolo enim uos ignorare fratres quia saepe qui est benedictus in saecula. Amen (l 13-25) Deest indicatio marginalis. Titulus XLIII = c. Xili 1-6. Omnibus potesta- tibus sublimioribus in hoc ipsum seruientes. COTTIDIANA ad romanos sub titulo l. Deest adnot. marg. Titulus l = c. i 1-6. Paulus seruus christi ihesu et domino ihesu christo. IN SEXAGESIMA ad timotheum i sub titulo VIIIL COTTIDIANA. ad corintheos l sub titulo XLII. IN QUINQUAGESIMA ad romanos sub titulo XLVIII. IN QUADRAGESIMA ad corintheos sub titulo XLII Lectio in Sexagesima. Et ma- nifeste magnum est pietatis sacra- mentum quae nunc est et futura, (III 16-IV 8) Lectio post Sexagesima. Nescitis quod hii qui in stadio currunt ipse reprobus efficiar. (ix 24-27) Lectio in Quinquagesima.Omnes enim stabimus ante tribunal pacis sunt sectemur. (xiv 10-19) Lege « ad Cor. 11 sub tit. xvil », ad quem locum margo habet : Lectio in caput quadragesime. Ecce nunc 440 LECTIONES EX APOSTOLO CAPUANAE. IN lEIUNIO I IN QUADRAGESIMA ad romanos sub titulo xvi. lEIUNIO II IN QUADRAGESIMA ad romanos initium sub titulo XL IN QUADRAGESIMA DOMINICA IL ad romanos sub titulo XLIIII. IN QUADRAGESIMA lEIUNIO IIL ad galatas sub titulo xxviIL IN QUADRAGESIMA lEIUNIO IIIL ad ephesios sub titulo XVL IN QUADRAGESIMA DOMINICA III. ad ephesios sub titulo xvii. IN QUADRAGESIMA lEIUNIO V ad ephesios sub titulo XX. IN QUADRAGESIMA lEIUNIO VI ad ephesios sub titulo xxx. IN QUADRAGESIMA DOMINICA IIII. ad galatas sub titulo IIII. tempus acceptabile et omnia possidentes. (2 Cor. vi 2-10) Lectio in Quadragesima ieiunio primo. Non ergo regnet peccatum ihesu domino nostro. (Rom. vi 12-23) Lectio in Quadragesima secun- do ieiunio. Obsecro i. u. f. p. m. d. ut exhibeatis corpora alter alte- rius membra. (xii 1-5) Lectio in Quadragesima secun- da dominica. Qui enim diligit pro- ximum deusiterum statuere illum. (xiii 8-xiv 4) Lectio in Quadragesiraa ieiuiiio tertio. Omnis enim lex in uno ser- mone adimplebitis legem christi. (v 14-VI 2) Lectio in Quadragesima ieiunio iili. Hoc igitur dico et testificor secundum desideria erroris. (iv 17-22) Lectio in Quadragesima domi- nica III. Renouamini a. spiritum mentis uestrae in christo donauit uobis. (IV 23-32) Lectio in Quadragesima ieiu- nio V. Estote e. imitatores dei in regno christi et dei, (v 1-5) Lectio in Quadragesima ieiu- nium VI. De cetero fr. confortamini quod est uerbum dei. (vi 10-17) Lectio in Quadragesima domi- nica iiii. Notum autem uobis facio fratres et in me clarificabat deum (l 13-24) LECTIONES EX APOSTOLO CAPUANAE. 44 1 IN QUADRAGESIMA lEiUNio VIL Lectio in Quadragesima ieiunio ad thessall. I sub titulo Xlll. vii. De cetero e. fr. rogamus uos et obsecramus ut diligatis in inui- cem. (iv 1-9) IN QUADRAGESIMAIEIUNIO VIII. Lectio in Quadragesima ieiu- ad thessall. II sub titulo Vl. nio . viii. Confidimus a. de uobis in domino dominus cum omnibus uobis. (III 4-16) IN QUADRAGESIMADOMINICA. V Lectio in quadragesima domi- ad colossenses sub titulo V. nica v. Hoc autem dico ut nemo uos decipiat principatus et potesta- tis. (II 4-10) IN QUADRAGESIMA lElUNio Lectio in Quadragesima ieiunio VIIIL viiii. +et quae aedificationis sunt in ad romanos sub titulo L. inuicem custodiamus et patrem domini nostri ihesu christi (xiv 19- XV 6) IN QUADRAGESIMA lEiUNio X. Lectio in quadragesima ieiunio ad corintheos ll sub titulo vn. X. Epistula nostra uoscstis spi- ritus domini ibi libertas. (lll 2-17) DOMINICAANTE OCTO DIESPAS- Titulus V = C. II I-II. « Neque CHAE uero dies ad marginem notatus est, ad corintheos II sub titulo v. neque pericopa ei bene respondet » (Ranl"^ D. Hild. de), ab- bas Maredsolensis, Anecdotorum edendorum auctor i. Hilaria Paschae 202. 412 a.' Hildefonsi (S.) arch. Toletani Hber De cognitione baptismi viii. Li- ber homiliarum ab Hildefonso ordinatus 406 a. Sermones Hil- defonso perperam attributi 407 a. 408. Homiliae Toletanae 406 a. Duode- cimo saeculo ineunte transcrip- tae ibid. fortasse ad usum eccle- siae Gerundensis 416 a. Hymnorum (imnorum) liber mona- chis Silensibus datus II (nunc BHt. Mus. Addit. 30851). Hymnus trium puerorum Apostoli- cae lectioni more Toletano prae- positus, gallicano postpositus 201 n. leiunium kalendis lanuarii olim servatum 38 n. 392 a. 408. Sab- batum a ieiunio immune etiam in Quadragesima 64 n. Vigilia Pentecostes absque ieiunio 247. lerusalem olim dicta ecclesia ma- trix seu metropoh"tana 391 a. Conventus ad ecclesiam sanctam lerusalem pro neophytis 392 a. Indulgentiae preces apud Gotho- Hispanos 417 a. Infantum allisio i. e. Innocentium passio post Epiphaniam celebra- ta 43. loannis apostoli dies 34. Evange- lium secundum loannem prima die Quadragesimae inchoatur deinceps legendum usque ad Pen- tecosten 60. loannis Baptistae nativitas 255. De- collatio mense septembri 269 n. luliani obitum Toleto 394 a. 396. Liber homih'arum a luHanocom- positus 406 a. lustae (SS.) et Rufinae dies 262. lusti (SS.) et Pastoris dies 264. lusti unius lectiones 280 sq. Kalendarium seu martyrologium gotho-hispanum 393 sq. a. Latronis boni confessio a populo decantata4i2 a. 423-4. Laurenti (SS.) arcidiac. et Sixti ep. dies 265. Lazarub". Dominica de Lazaro, i. e. secunda ante Pascha. 117. 120. 411 a. Lectionarii praecipui Ecclesiae oc- cidentaHs V-VI. Lectiones ex variis evangeHorum vel epistolarum locis conflatae 134. 142. 151. 160. 162. Lectiones duodecim in vigiHa Pa- schae recitatae 176. Letaniae canonicae 309 sq. Quarta, quinta, et sexta feria dies leta- niarum 392 a. 414. Maior hebdomada ante Paschai^S. Manuale 11. Mariae Virginis Deiparae festum INDEX RERUM. 461 mense decembri celebratum 14. 391 a. Martini (S.) episcopi sacratio 401. Matutini coetus in Ecclesia Toleta- na singulis Dominicis Quadrage- simae 66 n. Mediante die festo. Eo nomine ap- pellatur tertia Dominica ante Pascha 104. Michaelis (S.) Arcangeli vel socio- rum eius dedicatio 392 a. Mozarabicum missale Baeticae pro- vinciae morem refert vii. Munnio abbas 11. Nativitas Domini 17. Annunciatur 392 a. 407 a. Neapolitana evangeliorum capitula 426 sq. a. Nubentibus (De) lectiones 293. Orationum liber Silensibus datur II, Oratio dominica nonnisi post baptismum oratur^ii a. Ordinum h'ber 11. a Solesmensibus nostris proxime edendus iii. Paenitentibus speciaHter aptatum evangelium de Lazaro a JESU su- scitato 1 17 n. Pro iisdem solebant fideles rogare pontificem 121 n. Palmae. Dominica in Ramos Pal- marum 132. 134. Parascephen 159. Paschae hilaria 202. 412 a. Pascha- lis neophytorum celebritas ex octiduo ad triduum septimo iam saeculo coarctata^i^ a. Passionis Dominicae historia ex quattuor evangeliis conflata 151 n. 162. Pastoris (SS.) et lusti dies 264. Pedes neophytorum loti in baptis- mo 423 a. Pentecostes dies sanctus 250. Petri apostoH Catedra 51. Petri et PauH apostolorum dies 260. De Cathedia Pctri sermo ineditus 409 a. Petro Ermengaudi « episcopo de ciuitate Nimaso » epistola apo- crypha a Salvatore missa 406 a. 422. Positiirae,i. e. sententiarum distinc- ctiones in Lectionario Silensi adhibitae XIII. i n. Primitiis (De) lectiones 295. Prologus hymno trium puerorum praemissus 200. Quadragesimae officia duo domini- caHa praemissa:quorum unum di- citur « aiite carnes toUendas », al- terum «de carnes tollendas» 53. 56. EvangeHum Transfigurationis Domini in omnibus fere Hturgiis incipiente Quadragesima recita- tum 54 n.Quadragesimae tempus secunda feria inchoatum 59. Fe- riae tertiae et quintae priorum trium hebdomadarum ah'turgi- cae 60 n. Reliquis diebus ad no- nam, sabbatis ad tertiam Hturgia peragitur 64 n. Matutini coetus singuh'sDominicishabentur 66 n. EvangeHorum ordo pulcherrimus in iisdem Dominicis 74 n. Lec- liones dominicales ante statutae, quam missarum feriaHum ordo disponeretur ^jj n. 97 n. Ultimae tres hebdomadae « de tradicione Domini» appeilantur 109. Regis ordinatio 301. Rufinae (SS.) et lustac dies 262. Sabbatum in Quadragesima perin- de ac Dominica ferialum 64 n. 462 INDEX RERUM. Quando sabbatum non est, aut quando dies dominicus non est, sermo de lectione evangelica non redditur, iuxta Augustinum ibid. Salbatoris (S.) 404 a. Sancius de Tablatiello codices do- nat monachis Silensibus 11. Sanctorum festa in libro Comico paucissima Vll. Lectiones de sanctis 271 sq. Sancti sacratio 392 a. Scripturae versio in Libro Comico adhibita a Vulgata nostra dis- crepat in multis Xll. Sebastiani (S.) monasterium, idem ac Silense sive Exiliense II. Sixti (SS.) ep.et Laurenti arcidiac. dies 265. Socratis scholastici locus de Roma- nis tres tantum continuas hebdo- madas ante Pascha, exceptis Sabbato et Dominico die, ieiu- nantibus 109 n. Stephani (S.) levitae dies 28. Symboli traditio Dominica Palma- rum ad missam 134 n. Redditio in Caena Domini 145 n. Symbo- lum ecclesiae Toletanae 411 a. Temporis spatium publicis precibus olim impensum 419-20 a. Tituh'. Officium per titulos in Cena Domini 158. Item sabbato sanc- to 169. Toletanae h'turgiae codices bene multi apud Silenses Vlll. tota fere paeninsula oHm recepti X etiam post occupatam a Sar- racenis Hispaniam quum in ec- clesiis tum in palatio in usu fue- runt XI. Torquati (S.) vel sociorum eius dies 238. Throni a Sedibusdistincti 415 a. Vicesima dicebatur tertia Dominica ante Pascha 98. In ea catechu- rneni nomina sacerdoti dabant ibid. not. Post vicesimam lectio- nes singulis diebus assignantur ibid. 411 a. Victor (S.) Capuanus episcopus 436 a. VigiHa Paschae duodecim lectiones leguntur 171-198. Dum secunda lectio recitatur, episcopus proce- dit ad fontes baptismum neophy- tis coUaturus 176. VigiHa Pente- costes absque ieiunio 247. Vincenti (S.) dies 48. Virginibus (De) lectiones 390 sq. Unctionis dies, Dominica Pahna- narum 137 n. 139 n. Wolter (R"»"^ D. Placidus), archiab- bas Beuronensis, editionis ope- rum S. Caesarii dandae horta- tor I. Ipsi dedicatur primus Anecdotorum tomus. CORRIGENDA ag. pro lege 14 linea r6^ lab oraueram laboraueram 17 4^ Hnea profondum profundum 132 lo^ linea EGENDUM LEGENDUM 408 ad f. 2 IV Rogo nos Rogo uos ibid. Durlacenci Durlacensi 413 ad f. 72^ coactatam coarctatam ^.^ BRVGIS FLANDRORVM. TVr. DESCLl^E, DE BROUWER ET SOC. M. V »w«#*' University of Toronto Library DO NOT REMOVE THE CARD FROM THIS POCKET